DİKKATİNİZE: BURADA SADECE ÖZETİN İLK ÜNİTESİ SİZE ÖRNEK OLARAK GÖSTERİLMİŞTİR. ÖZETİN TAMAMININ KAÇ SAYFA OLDUĞUNU ÜNİTELERİ İÇİNDEKİLER BÖLÜMÜNDEN GÖREBİLİRSİNİZ. SİYASET SOSYOLOJİSİ KISA ÖZET KOLAYAOF
2 Kolayaof.com 0 362 2338723 Sayfa 2
İÇİNDEKİLER 1. ÜNİTE- SİYASET SOSYOLOJİSİNİN KONUSU, GELİŞİMİ VE METODU.. 4 2. ÜNİTE- SİYASET OLGUSUNUN DOĞASI......6 3. ÜNİTE- OTORİTE, SİYASAL İKTİDAR VE MEŞRULUK......8 4. ÜNİTE- SİVİL TOPLUM VE DEVLET...9 5.ÜNİTE- ELİTLER VE SİYASET.............12 6. ÜNİTE- SİYASİ PARTİLER VE SİYASİ PARTİ SİSTEMLERİ... 15 7. ÜNİTE- SİYASAL KÜLTÜR, SİYASAL İLETİŞİM VE KAMUOYU...18 8. ÜNİTE- SİYASAL YABANCILAŞMA VE YENİ TOPLUMSAL HAREKETLER..19 3 Kolayaof.com 0 362 2338723 Sayfa 3
1. Ünite Siyaset Sosyolojisinin Konusu, Gelişimi ve Metodu SOSYOLOJİK YAKLAŞIM Siyaset olgusu birçok boyutuyla akademisyenlerin ilgisini çekegelmiş; bazen birbirine zıt, bazen birbirini tamamlayıcı yaklaşımlarla çözümlenmeye çalışılmıştır. Bu yaklaşımların en çok rağbet görenlerinin başında sosyolojik olanı gelmiştir. Sosyolojik yaklaşım sosyolojik soru sormaya dayanır. Bu soru, her şeyden önce, insan eyleminin genel kabul gören ve resmen tanımlanmış olan amaçlarının arkasında yatanı bulma merakını içerir. O halde, sosyolojik yaklaşım, esas itibariyle, sosyal yapıların, ilişkilerin dış yüzüne değil, bunun ardında yatan belirleyicilerine eğilmeyi odak alır. Bu bakımdan, sosyologun ilgilendiği problem, diğerlerinin problem dediği şey olmayabilir. Çünkü sosyolojik problem, özünde, sosyal etkileşimin nasıl ve ne şekillerde meydana geldiğine bakmakla ilgili bir durumdur. SİYASET SOSYOLOJİSİ Siyasetin Sosyolojisi perspektifi, esas itibariyle, siyasi yapıların, ilişkilerin veya daha teknik deyimle siyasi etkileşimin ardında yatan etkenlere bakmaktır. Siyaset Sosyolojisi, sadece toplumdan siyasete yönelen etki nin yanı sıra, siyasetin siyaseti ara değişkeniyle siyasetten toplum a yansıyan etkiyi de anlamaya çalışır. Bir başka deyişle, Siyaset Sosyolojisi, temelde, siyaset olgusunun arkasında bulunan sosyal yapının, dolayısıyla sosyolojik değişkenlerin siyaseti nasıl şekillendirdiğini inceler. 4 Siyaseti sadece kurumlarıyla değil, aynı zamanda, bu kurumları ortaya çıkaran davranışları, tarihsel süreçleri ve olayları birtakım sosyolojik bileşenleriyle bir ilişkisellik içerisinde ele alır. Bunun sonucunda siyaset, toplumsal olgulardan yalıtılmadan ve onlarla arasındaki bağlar aracılığıyla anlaşılmış olur. Böylelikle denebilir ki, Siyaset Sosyolojisi, toplumsal etkenlerin siyasal süreçleri ve siyasaları etkilediklerini, bunların da sonra dönüp toplumu etkilediklerini kabul ederek, siyaset-toplum ilişkisini iki yönlü bir ilişki olarak ele alır. SİYASET SOSYOLOJİSİNDE POZİTİVİST BİLİM ANLAYIŞININ İÇERDİĞİ SORUNLAR Pozitivist sosyal bilim anlayışı gerçekliği insanın dışında olan bir şey olarak ele alır. Pozitivist yaklaşım, buradan hareketle, olgu-değer ayrımına giderek sosyologun toplumsal gerçekliği değer yargılarından bağımsız olarak inceleyebileceği ve objektif bir bilgiye ulaşabileceğini varsayar. Oysa toplumsal gerçeklik mahiyeti itibariyle doğal gerçeklikten farklıdır. Toplumsal gerçeklik insanın içinde olduğu ve dolayısıyla oluşumunda insani ilgi, çıkar ve değerlerlerin önemli bir role sahip olduğu bir inceleme alanıdır. Bu anlamda, toplumsal gerçeklik mesafeli durularak açıklanabilecek bir inceleme alanı olarak değil, ancak içerisine girilerek anlaşılabilecek bir inceleme alanı olarak düşünülmek durumundadır. Toplumsal gerçeklik değer yargılarından bağımsız olmadığı ve onu inceleyen sosyal bilimci de belirli değerlere sahip olduğu için genel olarak sosyolojide, özgül olarak ise siyaset Kolayaof.com 0 362 2338723 Sayfa 4
sosyolojisinde elde edilen bilgi nesnel ve kesin olmayıp bakış açısına göre değişen bir karaktere sahiptir. Sosyolog veya siyaset sosyologu tam da bu nedenle toplumsal gerçeği açıklamaya değil anlamaya ve yorumlamaya çalışır. Açıklamak, pozitivist yaklaşımın; anlamaya ve yorumlamaya çalışmak ise hermenötik (yorumsamacı) yaklaşımın amacıdır. Siyaset sosyolojisi paradigmasına daha uygun olan yaklaşım hermenötik yaklaşımdır. SİYASET BİLİMİNİN OLUŞUMU Avrupa düşüncesinde devlet ve toplum ayrımının kavramlaştı rılması üzerine inşa edilmiş bir yaklaşım olan Siyasetin Sosyolojisi, Devlet mi toplumu biçimlendirir? yoksa Toplum mu devleti biçimlendirir? şeklinde bir soruya cevap arama etrafında yoğunlaşmıştı. Söz konusu tartışma, siyaseti devletle özdeş gören geleneksel Siyaset Bilimi anlayışının eksikliğini sergilemek gibi olumlu bir katkıda bulunmuştur. Bu katkı sayesinde devletin toplumdaki birçok siyasi kurumdan sadece biri olduğu; siyasi kurumların da toplumsal kurum kümelerinden yalnızca birini oluşturduğu görüşü genel kabul görmeye başlamıştı ki bu, Siyasetin Sosyolojisinin yeni bir disiplin olarak ön plana çıkmasında da belirleyici olmuştur. SİYESET BİLİMİNİN ETKİLERİ Avrupa kökenli sosyal teorinin 1930 larda Birleşik Amerika ya girmesiyle beraber hem Amerikan sosyolojisinin dar ufkunun genişlediğini hem de Amerikan Siyaset Biliminin yeni ve değişik bir boyut kazandığı söylenebilir. Avrupa kökenli göçmen bilim adamları, ABD de sosyoloji ve siyaset bilimi bölümlerinde önemli pozisyonlara sahip olmuşlardı. Bu kişiler, özellikle siyaseti anlamak için sosyolojik ve psikolojik kuramlara eğilmek gerekliliğini vurgulamışlardır. 5 MAX WEBER İN SİYASET SOSYOLOJİSİNİN AVRUPA DA GELİŞİMİNDE ETKİSİ Weber in siyaset sosyolojisinin gelişimine katkısı genel sosyolojinin yaptığının tersini yapmış olmasında, iktidar olgusunu siyasal kertede ela almayı başarmasında belirir: Weber, belirli bir toprak sınırları dâhilinde buyruklarını idari bir örgüt aracılığı ile fiziksel zora başvurma yeteneğine sahip olarak yerine getiren her egemen grup siyasi bir gruptur, tanımıyla, siyaseti ( toprak, idari örgüt ve fiziksel zor ögelerine yer vererek) devletle bağdaştırmaya çalışmasına rağmen; özellikle iktidar ögesi üzerinde durarak, siyasete bakışı, klasik kurumsal ve hukuksal perspektiften koparmıştır. TÜRKİYEDE SOSYAL BİLİMİN GELİŞİMİ Türkiye de sosyal bilim çalışmalarının gelişim çizgisi, çok eskilere uzanmamaktadır. Zira başlangıçta ortaya çıkan toplumsal felsefecilik, Avrupa dakine benzer şekilde, olgulara yönelik incelemeler yapılmasını geciktirmiştir. Özel olarak siyasete dair incelemelerde de durum pek farklı değildir. Felsefi yaklaşımın bu incelemelerde de hâkim olduğunu görüyoruz. Bu bakımdan önemli bir aşama Siyasal Bilgiler Okulu nun (SBO) 1948 yılında Ankara Üniversitesi bünyesine fakülte olarak kabul edilmesiyle gerçekleşmiştir. Kolayaof.com 0 362 2338723 Sayfa 5
Okul bundan böyle Siyasal Bilgiler Fakültesi (SBF) adını taşımaya başlamıştır. Böylece hem siyasi ilimler in bilimselleşmesi ni sağlayacak hem de söz konusu kurum içinde ileriki yıllarda Siyasetin Sosyolojisini bir disiplin olarak ortaya çıkartacak süreç başlamıştır. 6 Kolayaof.com 0 362 2338723 Sayfa 6