JasperReports Server ve Ireport raporlama Sistemi Kurulumu / Kullanımı 1. Bölüm 1.1- JasperReports Server ve Ireport Nedir? 1.2- JasperReports Server ve Ireport Kurulumu 1.3- JasperReports Server Genel Bakış 1.4- Ireport Genel Bakış ve JasperReports İle Bağlantı 2. Bölüm 2.1- Ireport ile Rapor Oluşturma 2.2- Ireport ile Oluşturulan Raporu JasperServera Taşıma 2.3- Ireport ile Input Kontrol ve Parametre Kullanımı 2.4- Ireport ile Grafik Raporları Hazırlama 2.5- Ireport ile Alt Rapor Hazırlama 1- JasperReports Server ve Ireport Nedir? JasperServer apache-tomcat ile çalışan sunucu tabanlı bir raporlama sistemidir. JasperServerin giriş ekranı resim 1deki gibidir. Resim 1. JasperServer Giriş Ekranı Güvenilir ve sağlam alt yapısı ile birden fazla raporu içinde barındırır ve bu raporları bir çok formatta çıktı olarak verebilir. Raporlar metin, tablo şeklinde olabileceği gibi etkileşimli grafikler şeklinde de oluşturulabilir. JasperServer içerisinde birden fazla kullanıcı ve kullanıcı rolü oluşturabilir. Kullanıcılara rol atanır, rollerin de hangi rapor ya da rapor gruplarını göreceği belirlenir. Böylece sistem içindeki raporlar kullanıcılara göre yetkilendirilmiş olur. Birden fazla veri tabanı (MySQL, Oracle, postgresql, MsSQL...) ile bağlantı kurabilen esnek bir yapıya sahiptir. Aynı anda bu veritabanlarının hepsine birden bağlanabilir ve bu veri tabanlarından çektiği bilgilerle rapor oluşturabilir. JasperServerda input kotrol ve parametre oluşturmak mümkündür. Input kontrol internet sayfalarında kullanıcılarla etkileşimi sağlayan form elemanları (select box, textarea, list menu, radio group...) ile benzerlik göstermektedir. Input kontrolü ile
kullanıcı raporu kendi istediği gibi filtreleyebilir. Parametreler ise jasperserver ile rapor verilerinin çekildiği veri tabanı ile veri alışverişini sağlayan değerlerdir. JasperServerdaki raporlar, jasperserver ile birlikte gelen Ireport Designer ismindeki bir program ile hazırlanmaktadır. Ireport Designerın genel görünümü resim 2de görülmektedir. Resim 2. Ireport Designerın Genel Görünümü Ireport masaüstü bir programdır ve JasperServerın Repository bölümü olarak isimlendirilen ve raporların ve rapor bilgilerinin bulunduğu bölüme bağlanabilir. Ireport aynı anda birden fazla JaserServer sunucusuna bağlanabilir. 2- JasperServer ve Ireport Kurulumu JasperReports Server Community Edition programını indirebileceğiniz internet sayfası: http://jasperforge.org/projects/jasperserver şeklindedir. Bu sayfanın görüntüsü resim 3de görülmektedir.
Resim 3. JasperReports Server Community Edition İnternet Sayfası JasperReports Server Community Edition programının Linux, windows ve Mac için sürümleri bulunmaktadır. İşletim sisteminize uygun sürümü bilgisayarınıza ücretsiz olarak indirebilirsiniz. Örneğin windows için yükleme dosyaları aşağıdaki gibidir: jasperreports-server-cp-4.5.0-windows-x86-installer.exe (32 bit) jasperreports-server-cp-4.5.0-windows-x64-installer.exe (64 bit) Bilgisayarınıza uygun mimariyi de seçtikten son indirme işlemi yapılır. Daha sonra kurulum işlemi başlatılır. Lisans anlaşmasını kabul edip, yükleyeceğimiz yeri seçeriz. Daha sonra tomcat ayarları gelir, eğer bilgisayarımızda kurulu bir tomcat varsa bunun yerini gösteririz. Yoksa I wish to use the bundled Tomcat seçeneği ile devam ederiz. Benzer işlemi PostgreSQL için de yaparız. Sonraki aşamada bize örnek raporları yükleyip yüklemeyeceğimizi sorar, buna da evet deyip geçebiliriz. Örnek raporlar kendi raporlarımız hazırlarken yardımcı olabilir. Son aşamada Would you like to install ireport? sorusu ile karşılaşırız. Buna da evet diyerek devam ediyoruz. Eğer sunucu üzerine kurulum yapıyorsak evet dememize gerek yoktur.
Kurulum işlemi tamalanmış olur. Ireportun kurulu olduğu dizin, C:\Program Files\jasperreports-server-cp-4.5.0\ireport\bin burasıdır. Buradaki.exe dosyasından program başlatılabilir. Ama uygun olan başlatma yöntemi buradaki ireportloader.bat dosyası ile başlatmaktır. Bat dosyası ile java gibi kısa yollar ireport için tanımlanmış olur. JasperServer için topcatin başlatılması gerekmektedir. Tomcatin biz seçmişsek kendi seçtiğimiz dizin, jasperserver ile gelen tomcati seçmişsek bulunduğu dizin: C:\Program Files\jasperreports-server-cp-4.5.0 burasıdır. Tomcatiçindeki bin klasöründeki startup.bat dosyası ile tomcat başlatılır. Eğer linux kullanıyorsak startup.sh dosyası ile tomcat başlatılır. Tomcat başladıktan sonra kullandığımız tarayıcıya: http://192.168.1.125:8080/jasperserver/ yazarak jasperservere ulaşabiliriz. Jasperserver tomcat varsayılan olarak 8080 portunu kullanmaktadır. Eğer 8080 portu kullanılıyorsa tomcat içindeki conf klasöründe yer alan server.xml dosyasından port değişikliği yapılabilir. 3- JasperReports Server Genel Bakış JasperServerın giriş yapıldıktan sonraki görünümü şekil 4deki gibidir. Resim 4. JasperServerın varsayılan ana ekranı. Düzenleme yapacağımız menüler soldaki root dizini altındadır. Buradaki en önemli kısım Data Source bölümüdür. Bu bölümden hangi veri tabanına bağlanacaksak onun driverını
yükleyip bağlantı kurmalıyız. Oracle veri tabanın driverı ojdbc14.jar olarak geçer ve ücretsiz olarak indirilebilir. Öncelikle bu driver dosyasını jasperserver lib klasörüne kopyalıyoruz ve tomcati yeniden başlatıyoruz. Daha sonra Resim 4deki Data Source klasörüne sağ tıklayıp Add Resource->Data Source seçeneğini seçiyoruz. Add Data Source bağlantı sayfası ayarları: Öncelikle bağlantı adını giriyoruz (Name). Sonra driver adını giriyoruz. Bu bağlantı yaptığımız drivera göre değişmektedir. Örneğin oracle driver için oracle.jdbc.driver.oracledriver şeklinde yazılmaktadır. Sonraki adımda url kısmını yazıyoruz. Bu kısım da bağlanacağımız veri tabanına göre değişmektedir. Örneğin oracle için jdbc:oracle:thin:@192.168.1.14:1521:mfdb şeklinde yazılmaktadır. Son olarak kullanıcı adı ve şifreyi giriyoruz. Bunlar veri tabanının kullanıcı adı ve şifresidir. Bu bilgileri girdikten sonra Test Connection butonuna tıklıyoruz. Eğer yazdığımız ayarlada bir problem yoksa bağlantı sağlanır. Submit butonuna tıklayıp bağlantıyı kaydederiz. Böylelikle oluşturacağımız raporların bağlanacağı veri tabanı ile bağlantı kurmuş oluruz. Raports bölümünden oluşturduğumuz raporları görüntüleyip farklı formatlarda çıktılar alabiliriz. 4- Ireport Genel Bakış Ireportun genel görünümü resim 5deki gibidir. Kullanacağımız pencereleri window bölümünden ekleyebiliriz. İlk olarak Ireport ile jasperservere bağlanalım. Bu işlemi Ireportta Repository Navigator bölümünden yapıyoruz. Bu bölüm resim 5de görülmektedir.
Resim 5. Ireport Repository Navigator bölümü. Repository Navigator bölümünde Add New Server butonuna tıklıyoruz. Açılan pencerede: ID: istediğimiz bir isim JasperServer URL: http://localhost:8080/jasperserver/services/repository JasperServer kullanıcı adı ve şifremizi giriyoruz. Kaydet butonuna tıkladığımız artık JasperServer bağlantısı tamamlanmış olur. Ireport ile jasperservera bağlandıktan sonra Repository Navigator menüsü resim 6da görülmektedir. Buradan jasperserverdaki root menüsü altındaki tüm dizinler görülmektedir.
Resim 6. Ireport Repository Navigator bölümü bağlantıdan sonraki durum. Raporları jasperservere gönderme güncelleme işlemlerini bu bölümden yapıyoruz. Ayrıca Input Kontrol seçenekleri de bu bölümden oluşturulmaktadır. Ireport ile raporları oluştururken kullanacağımız veri tabanı bağlantısını Report Datasources bölümünde yapıyoruz. Bu bölüm resim 7de görülmektedir. Resim 7. Ireport Report Datasources ekranı Bu bölümden yeni bağlantı oluşturuyoruz. JDBC driver bölümünde bağlanacağımzı veri tabanı
türünün driverı yoksa(kırmızı renkte ise) öncelikle driverı yüklüyoruz. Yükleme işlemini Tools->Options->Ireports->Classpath bölümünden jasperserverda kullandığımız jar dosyasını yükleyerek yapıyoruz. Report Datasources bölümünden kullanacağımız driverı seçtikten sonra ip adresini, veri tabanı türünü, veri tabanı kullanıcı adı ve şifresini giriyoruz. Bağlantıyı test ediyoruz bir problem yoksa kaydediyoruz. Bu bölümden birden fazla veri tabanı bağlantısı yapabiliyoruz. Oluşturacağımız rapor hangi veri tabanı ile ilişkili ise bu bölümde o veri tabanı bağlantısı seçili olmak durumundadır. Bu işlemleri tamamladıktan sonra ireport ve jasperserver rapor hazırlama ve yayınlama için hazırdır.