TANITIM: Avrupa Gençlik Kitap Ödülü Şeref Listesi ne kabul edilen Momo, kırka yakın dile çevrilerek çocuk ve gençlere ulaşır. Leman Çalışkan ın dilimize çevirdiği Momo yu Kabalcı Yayınevi, 2004 te Michael Ende Dizisi nin 5. kitabı olarak resimlerle ve kahverenkli harflerle basar. Momo nun isim altında ya da zaman hırsızlarının ve çalınmış zamanı insanlara geri getiren çocuğun tuhaf öyküsü yer alır. Başında da eski bir İrlanda çocuk şarkısının şu dizeleri bulunur: Karanlıkta ışığın parlıyor. Nereden geliyor, bilmiyorum. Çok yakındaymış gibi görünüyor, Oysa o kadar uzak ki. Ne olursan ol; Parla, parla küçük yıldız! Momo nun kısım ve bölümleri: Birinci Kısım: Momo ve Arkadaşları 1 / 5
1. Büyük kent ve küçük bir kız, 2. Sıra dışı bir özellik ve sıradan bir tartışma, 3. Bir fırtına oyunu ve gerçek bir tayfun, 4. Suskun bir ihtiyar ve konuşkan bir genç, 5. Çok kişiye anlatılan öyküler ve tek bir kişiye anlatılan öyküler. İkinci Kısım: Duman Adamlar 6. Hesap yanlış ama geçerli, 7. Momo arkadaşlarını, düşman Momo yu arıyor, 8. Bir yığın hayal ve birkaç düşünce, 9. İyiler toplanamadı ama kötüler toplandı, 10. Vahşi bir kovalama ve rahat bir kaçış, 11. Kötüler, kötülüklerden kötülük seçerken, 12. Momo zamanın kaynağına ulaşıyor. Üçüncü Kısım: Saat-Çiçekleri 13. Orada bir gün, burada bir yıl, 14. Çok ye, az konuş, 15. Bulmak ve kaybetmek, 16. Varlık içinde yokluk, 17. Korku büyük, ama cesaret daha büyük, 18. Gelecek geriye bakmadan görülebilirse, 19. Kuşatılanlar karar vermek zorunda, 20. Takip edenlerin takip edilişi, 21. Yeniliklerin başlangıcı olan bir son. Yazarın gerekli gördüğü kısa bir son söz. KİŞİLER, KARAKTERLER: MOMO: Sekiz yaşında, kimsesiz kız çocuğu. İyiliksever. BEPPO: Çöpçü. Momo yu çok sever. Onun öyküsünü anlatınca polislerce deli sanılır. Sabırlı ve özverili. Momo nun Duman Adamlarca serbest bırakılması için yüz bin saatlik zaman biriktirmek için gece gündüz sürekli sokakları süpürür. Momo dan kimseye söz etmez. GİGİ: Turist rehberi. Duman Adamlarca yazar yapılır. Tiyatro yıkıntısında hikâye anlatıp şapkasıyla para toplar. Bir olayı bir kez anlatır. Radyo ve televizyonda haftada üç defa milyonlarca dinleyiciye öyküler anlatır. Çok para kazanır. Evi, yaşayışı değişir. Adı da Girolamo olur. Duman Adamları ın gerçek yüzünü anlatmayı başaramaz. 2 / 5
KASSİOPEDİA: Asırlık simsiyah gözlü, yaşlı kaplumbağadır. Momo nun sorularına kabuğundaki gözüken ışıklı cümlelerle karşılık verir. HORA USTA: Zamanı anlar. Momo ya yardım eder. DUMAN ADAMLAR: Kötüler. Soluk benizlidir. Gri elbiseler giyerler. OLAY DİZİSİ, ÖZET: Momo sekiz yaşında kimsesiz bir kız çocuğudur. Büyük bir kentin açık tiyatrosunun bir odasında yaşar. Çevresindekiler onu çok sever. Momo, sabırlı bir dinleyicidir. Sorunların çözümüne yardımcıdır. Onun en iyi arkadaşları çocuklar ile çöp süpürücüsü Beppo ve turist rehberi Gigi dir. Çocuklarla oynayan, Gigi ve Beppo ile konuşan Momo güzel zaman geçirir. Duman Adamlar kente gelirler. Zaman Tasarruf Şirketi kurarlar. İnsanları kısa zamanda çok iş yapmaya zorlarlar. Artan zaman Duman Adamları nın yaşam süresidir. İnsanlar işlerini sevmeden, mutsuzca yaparlar. Kimse durumun kötülüğünü anlamaz ve tepki göstermez. Momo ile arkadaşlarının yaptığı eylem yalnız Duman Adamları n ilgisini çeker. Bir duman adamı Momo yu uyarır. Momo da onların yaptığı kötülükleri ağzından kaçırır. Duman Adamların toplantısında Momo ya ceza verilir,yakalanma kararı alınır. Beppo bu toplantıyı dinler. Kassiopedia adlı yaşlı, bilge kaplumbağa Momo yu insanlara zamanı dağıtan Hora Usta nın evine götürür. Çünkü o yarım saat sonra olacakları görebilmektedir. Böylece Duman Adamların Momo yu yakalamasını önler. Momo, Hora Usta nın zamanın gücünü göstermesinden etkilenir. Zamanın özü çiçekler küçük kıza mutluluk verir. Huzurla uyumaya başlar. Düşmanlar Momo yu yalnız, tek başına bırakmayı kararlaştırırlar. Gigi nin ünlü, zengin bir hikâye anlatıcısı olmasını sağlayarak iyiliklerden uzaklaştırırlar. Tiyatro yıkıntısındaki yoksul turist rehberliği yerine zengin ve modern ev ve yaşama kavuşur. Eski arkadaşlarına zaman ayıramaz. O da Momo nun öykülerini ve Duman Adamları anlatmak isteyince engellenir. O zaman hatasını anlar. Çocuklar zaman tasarruf etmedikleri için Duman Adamların isteğiyle çocuk depolarına kapatılır. Duman Adamlar Momo nun gelmesi için ihtiyar Beppo nun yüz bin saatlik zaman biriktirmesi, artırması gerektiğini söylerler. O da gece gündüz, sürekli süpürür. Momo bir yıl sonra uykudan uyanır. Günlerini tek başına geçirir. Duman Adamlar, çöpçüden küçük kızın kaldığı Hora Usta nın evini göstermesini isterler. O da kaplumbağanın bildiğini açıklar. Kötüler de Kassiopedia yı aramaya başlarlar. Yaşlı kaplumbağayı izleyerek evi öğrenirler. Özel korumalı Hora Usta nın evinin önünde Duman Adamlar yok olur. Evi kuşatan kötüler 3 / 5
sigara içerek dağıtılan insan zamanını zehirlerler. Hora Usta uykuya yatarak zamanı durdurur. Momo ya bir zaman çiçeği verir. Kassiopedia ile bir saatlik zamanda insanlara duman adamların çaldığı zamanı geri vereceklerdir. Duman Adamları izleyen kaplumbağa ile küçük kız zaman deposuna gelirler. Duman adamların sayısı altıya kadar düşer. Momo zaman çiçeğini depoya kapatır. Kötüler güçleri tükenene kadar zaman çiçeğini ararlar. Bulamazlar. Yok olurlar. Momo depoyu açar zamanı insanlara bırakır. İnsanlar mutludur. Momo da arkadaşlarıyla eğlenir. Kaplumbağa ile Hora Usta da küçük kızı görünce sevinirler. Çocuklar da depodan çıkarılır. METİN: Momo yavaş yavaş anladı ki her yeni açan çiçek bir öncekine hiç benzemiyordu, her birinin apayrı güzelliği vardı ve bu yüzden de hep en güzeli işte budur, daha güzeli olamaz düşüncesine saplanıp kalıyordu. Havuzun çevresini dolaşıp her açan çiçeği yakından seyrederek ve kayboluşlarına üzülerek bir süre boyunca oyalandı. Bu sahneyi seyretmekten sonsuza kadar bıkmayacağını düşündü. Ama daha sonra, orada önceden fark etmediği başka şeylerin de olduğunu sezdi. Kubbenin tepesinden aşağı düşen ışık sütunu, yalnız aydınlatmakla kalmıyor, bir ses de veriyordu - Momo şimdi duyabiliyordu bunu. Önceleri uzaklarda esen rüzgârın, ağaçların tepesinde yarattığı bir hışırtı gibiydi. Sonra bu uğultu çoğaldı, yükseldi ve dalgaların kayalıklara çarpmasını ya da bir çağlayandan hızla dökülen suların çığıltısını andıran bir sese dönüştü. Momo gittikçe daha iyi anlıyordu ki, bu ses birbirine karışan binlerce çınlamadan oluşuyor ve değişik melodilere dönüşüyordu. Bu hem bir müzikti hem de bambaşka bir şeydi sanki. Sonra Momo birdenbire hatırladı: Yıldızlı gecelerde tek başına tiyatro yıkıntısında oturup sessizliği dinlediği anlarda kulağına gelen müzik sesiydi bu. 4 / 5
Powered by TCPDF (www.tcpdf.org) Dünya Romanı Çınlamalar şimdi çok daha net ve canlıydı. Momo karanlık suların içinden çıkan çiçeklerin, daha doğrusu her biri apayrı ve tek olan o şekillerin bu müzikli ışıkla oluştuğunu sezdi. Dinlemeyi sürdürdükçe sesleri teker teker duyuyor gibiydi. Ama bunlar insan sesi değildi, sanki altın, gümüş veya o türden bütün madenler hep birden şarkı söylüyorlarmış gibiydi. Sonra arkadan başka sesler ulaşılmaz uzaklıklardan geliyor ve anlatılmaz bir güçle araya karışıyordu. Ve öyle açık duyuluyordu ki, Momo bilmediği bir dilde söylenen bazı sözcükleri bile anlayabiliyordu. Bunlar, kendi özel isimlerini açıklayan güneş, ay, gezegenler ve tüm yıldızlardı. Bu isimlerde saklıydı hep, onların yaptıkları, ettikleri, bu saatçiçeklerinin her birini nasıl açtırıp nasıl soldurdukları. Momo birden, bütün bu sözlerin kendisine söylendiğini anladı! Evren, en uzak yıldızına kadar bütünüyle kocaman, görkemli bir surat olmuş, ona bakıyor ve konuşuyordu! Üzerine korkunun da ötesinde bir hal geldi, ürperdi. Aynı anda Hora Ustayı gördü, eliyle ona gel işareti yapıyordu. Hemen onun kollarına atıldı ve Hora Usta da onu kucaklayıp kaldırıverdi. Momo, yüzünü onun göğsüne sakladı. Elleri yumuşak kar taneleri gibi bir kez daha Momo nun gözlerini örttü ve Momo karanlık, sessizlik, güven içinde yaşlı adamın kucağında o uzun yoldan geri döndü. (Michael Ende, Momo, İstanbul 2004, s.183-184) MİCHAEL ENDE( ). Avusturya. 5 / 5