σ p (%) 35 irket Riski (Çeşitlendirilebilir) Hisse Senedi Riski, σ p 20 0 Piyasa Riski (Çeşitlendirilemez) 10 20 30 40 2,000+ Portföydeki Hisse # Hisse Senedi Piyasa Çeşitlendirilebilir riski = riski + risk Piyasa riski hisse senedi riskinin bir bölümü olup, çeşitlendirme suretiyle giderilemez irket riski, veya çeşitlendirilebilir risk, hisse senedi riskinin bir bölümü olup, çeşitlendirme suretiyle indirgenebilir Yrd. - Finansal Modeller 1
Sonuçlar Portföydeki hisse sayısı arttıkça portföyün riski düşmektedir 40 hissenin ilave edilmesinden sonra σ p çok yavaş gerilemiştir. Portföy riskinin alt sınırı σ p 20% dir (σ M ). Uygun şekilde çeşitlendirilen portföylerin riskleri, belli bir hissenin sahip olduğu riskin yaklaşık olarak yarısına kadar düşmüştür Yatırımcı tek finansal varlık ile getirisiyle orantılı olarak riskini azaltabilir mi? Hayır. Rasyonel yatırımcılar portföy yaparak risklerini minimize eder Anılan yatırımcılar sadece piyasa riskini aldıkları için, fiyatlar ve getiriler bu düşük riski yansıtabilir Ancak tek hisse alan yatırımcı şirket riskinin tamamını üstüne aldığından,sağlayacağı getiri üstlendiği riskin altındadır Yrd. - Finansal Modeller 2
Bireysel Finansal Varlıklar için Piyasa Riski Nasıl Ölçülür? Piyasa riski, iyi çeşitlendirilmiş hisseler için geçerli olup, belli bir hissenin portföyün riskinin toplam riskliliğine oranı olarak ifade edilebilir Söz konusu ölçüm belli bir finansal varlığın beta katsayısı ile yapılır. i hissesinin,beta değeri şöyle hesaplanır : b i = (ρ im σ i ) / σ M Beta Katsayıları Nasıl Hesaplanır? Beta katsayısı sadece finansal varlığın portföye olan katkısını göstermekle kalmaz, ayrıca anılan finansal varlığın piyasaya göre değişkenliğinin ölçüsünü de göstermektedir. Yrd. - Finansal Modeller 3
Beta Tahmininde Regresyon Y ekseninde getirileri araştırılan finansal varlığın verisine karşı X ekseninde piyasa portföyünün getirilerinin analizi kurulan regresyon modeli ile yardımıyla yapılır. Regresyon doğrusunun eğimi, bağıl volatiliteyi ölçmekte olup,beta katsayısı ve b olarak tanımlanır. PQU hissesinin betasını hesaplarken tarihsel verisini kullanırız. Yıl Piyasa (Rm) PQU 1 25.7% 40.0% 2 8.0% -15.0% 3-11.0% -15.0% 4 15.0% 35.0% 5 32.5% 10.0% 6 13.7% 30.0% 7 40.0% 42.0% 8 10.0% -10.0% 9-10.8% -25.0% 10-13.1% 25.0% Yrd. - Finansal Modeller 4
PQU için Beta Hesabı 40% r KWE 20% 0% -40% -20% 0% 20% 40% -20% r M -40% r PQU = 0.83r M + 0.03 R 2 = 0.36 PQU için Beta Değeri Kaçtır? Regresyon doğrusunun eğimi bize beta değerini göstermektedir. Regresyon fonksiyonu olan bir hesap makinesi ile de işlem yaparak beta hasaplanabilir. Bu örnek için hesaplanan b = 0.83 olarak belirlenmiştir. Peki bu değer ne anlama geliyor? Yrd. - Finansal Modeller 5
Pratik Olarak Beta Hesabı Birçok uluslararası analist piyasa portföyünün getirisi olarak S&P 500 getirilerini dikkate alır. Analistler genellikle son beş yıllık veri seti üzerinden regresyon işlemini yapmaktadır. Ancak, bazı analistler ise 52 haftalık dönem için haftalık veriyi dikkate alabilmektedir. Beta Nasıl Yorumlanmalıdır? Eğer b = 1.0 ise, finansal varlık ortalama riske sahiptir. Eğer b > 1.0 ise, finansal varlık ortalamadan daha yüksek riske maruzdur. Eğer b < 1.0 ise, finansal varlık ortalamadan daha düşük riske sahiptir. Birçok finansal varlığın betası 0.5 ile 1.5 arasında değişir. Finansal varlıklar negatif betaya sahip olabilir mi? Yrd. - Finansal Modeller 6
Web de Beta Tahminlerinin Bulunması www.thomsonfn.com Koyu renkle yazılan Stock Quote üzerinden, IBM veya Dell tıklayınız quote mesajı geldiğinde Company Earnings i seçiniz Beklenen Getiri vs. Piyasa Riski Finansal Beklenen Varlık Getiri Risk, b Alta 17.4% 1.29 Market 15.0 1.00 Am. Foam 13.8 0.68 T-bills 8.0 0.00 Repo Men 1.7-0.86 Hangi finansal varlık alternatifi en iyisidir? Yrd. - Finansal Modeller 7
Alternatiflerin Olması Gereken Getirilerinin Hesaplanmasında SML nin Kullanımı Sermaye Piyasası Doğrsu (SML), Sermaye Varlıklarını Fiyatlandırma Modelinin (CAPM) bir parçasıdır SML: r i = r RF + (RP M )b i. ^ Varsayım: r RF = 8%; r M = r M = 15%. RP M = (r M - r RF ) = 15% - 8% = 7%. Gereken Getiri Oranları r Alta = 8.0% + (7%)(1.29) = 8.0% + 9.0% = 17.0%. r M = 8.0% + (7%)(1.00) = 15.0%. r Am. F. = 8.0% + (7%)(0.68) = 12.8%. r T-bill = 8.0% + (7%)(0.00) = 8.0%. r Repo = 8.0% + (7%)(-0.86) = 2.0%. Yrd. - Finansal Modeller 8
Beklenen vs. Olması Gereken Getiriler ^r r Alta 17.4% 17.0% Düşük değerli Market 15.0 15.0 Adil değerde Am. F. 13.8 12.8 Düşük değerde T-bills 8.0 8.0 Adil değerde Repo 1.7 2.0 Aşırı değerli r i (%) SML: r i = r RF + (RP M ) b i r i = 8% + (7%) b i r M = 15. Alta. r Am. Foam RF = 8 T-bills Repo. -1 0 1 2.. Piyasa Risk, b i SML ve Farklı Finansal Varlık Alternatifleri Yrd. - Finansal Modeller 9
50% Alta ve 50% Repo dan oluşan Portföyün Betası Kaçtır? b p = Ağırlıklı Ortlama = 0.5(b Alta ) + 0.5(b Repo ) = 0.5(1.29) + 0.5(-0.86) = 0.22. Alta/Repo Portföyünün Sahip Olması Gereken Getiri Düzeyi Ne Olmalı? r p = r nin ağırlıklı ortalaması = 0.5(17%) + 0.5(2%) = 9.5%. Veya SML kullanılır: r p = r RF + (RP M ) b p = 8.0% + 7%(0.22) = 9.5%. Yrd. - Finansal Modeller 10
Enflasyon Değişiminin SML Üzerindeki Etkisi Gereken Getiri Oranı r (%) Yeni SML I = 3% SML 2 18 15 11 8 SML 1 Orijinal durum 0 0.5 1.0 1.5 2.0 Riskten Kaçınma Durumunun Etkisi Gereken Getiri Oranı (%) 18 15 r M = 18% r M = 15% Riskten kaçınma durumunda artış sonrası RP M = 3% SML 2 SML 1 8 Orijinal Durum 1.0 Risk, b i Yrd. - Finansal Modeller 11
CAPM Tamamen Onaylanmış mıdır? Yada Amprik Testler ile Red mi Edilmiştir? Hayır. Amprik olarak kabul edilmesi veya reddedilmesine yönelik istatistiksel testlerde bazı sorunla vardır Yatırımcılar için gereken getiri gelecekteki riski dikkate alır, fakat betalar tarihsel veriye göre hesaplanır Yatırımcılar gereke bireysel risk ve gerekse piyasa riskini bilmek ister Yrd. - Finansal Modeller 12