MART AYINDA ÖNE ÇIKAN GELİŞMELER SİYASİ GELİŞMELER Cumhurbaşkanı Gül, Danimarka- Türkiye İş Forumu nda Ticaret ve Karışıklı Yatırımların Artırılmasını Vurguladı. Cumhurbaşkanı Abdullah Gül, Danimarka ya Resmi Bir Ziyaret Gerçekleştirdi Cumhurbaşkanı Abdullah Gül, Danimarka Kraliçesi II. Margrethe in daveti üzerine 17-19 Mart tarihlerinde siyaset, akademi, basın ve iş dünyasının temsilcilerinden oluşan heyet eşliğinde Danimarka nın başkenti Kopenhag a resmi bir ziyaret gerçekleştirdi. Türkiye-Danimarka Ticaret ve Yatırım Forumu nda söz alan Gül, iki ülke arasındaki 1,8 milyar dolarlık mevcut ticaret hacmini, yakın zamanda 5 milyar dolara çıkarmayı hedeflediklerini belirtti. Türkiye- Polonya Diplomatik İlişkilerin 600. Yıldönümü Kutlanıyor Polonya Cumhurbaşkanı Bronislaw Komorowski, Cumhurbaşkanı Abdullah Gül ün daveti üzerine, Türkiye-Polonya arasında diplomatik ilişkilerin oluşturulmasının 600. yıldönümü vesilesiyle 5 Mart tarihinde Türkiye ye resmi bir ziyaret gerçekleştirdi. Polonya nın Türkiye nin AB ye üyelik sürecinde verdiği destekten dolayı Cumhurbaşkanı Komorowski ye teşekkür eden Abdullah Gül, iki ülke arasındaki güçlü ilişkilerin devamı dileğinde bulundu. AB Ülkesi Liderleri, Vize Yasağı Uygulanan ve AB deki mal varlığı dondurulan kişilerin listesini genişletiyor. AB Liderler Zirvesi nin Gündemine Ukrayna Krizi Damgasını Vurdu 20 21 Mart ta Brüksel de gerçekleşen AB Liderler Zirvesi ne, Ukrayna daki krize karşı alınacak önlemler damgasını vurgu. Liderler, AB Rusya Zirvesinin ve üye ülkelerin Rusya ile planlanan ikili zirvelerin iptaline karar verdiler. Ayrıca Rusya nın tavrı karşısında Gürcistan ve Moldova ile siyasi ortaklık ve ekonomik bütünleşmenin daha da güçlendirilmesi kararlaştırıldı. G-7 Zirvesi nden Ukrayna Hükümetine Destek Çıktı Almanya, Fransa, İtalya, İngiltere, Kanada, ABD ve Japonya dan oluşan G-7 ülkeleri liderleri, Avrupa Komisyonu ile AB Konseyi başkanları, 24 Mart ta gerçekleştirdikleri Zirve sonrası yayınladıkları ortak bildiride, Kırım'da yapılan referandum ve Rusya'nın Kırım'ı ilhakının yasa dışı olduğunu belirterek, Moskova yönetiminin tavrını kınadılar. Rusya nın G8 e katılmasını askıya alan liderler, Haziran ayı başında Sochi de yapılacak G8 toplantısı yerine, Brüksel de G7 zirvesi yapılmasına karar verdiler. Liderler ayrıca ülkede bütünlük, demokrasi, siyasi istikrar ve ekonomik refah sağlamaya çalışan Ukrayna hükümetini desteklediklerini açıkladılar. Bu gelişmelere paralel olarak IMF, Ukrayna Hükümeti yle görüşmelerini sonuçlandırarak 27 Mart 2014 tarihinde Ukrayna ile 14-18 milyar dolarlık kurtarma paketinde anlaştıklarını açıkladı. Sayfa 1/10
EKONOMİK GELİŞMELER Moody s den Euro Bölgesi ne İyi Haber Moody s Euro Bölgesi Mali Görünümünü Negatiften Durağana Yükseltti Uluslararası kredi derecelendirme kuruluşu Moody s, 15 Mart ta Euro Bölgesi kredi notunun AAA seviyesini koruduğunu açıkladı. Moody s, üye ülkelerin kamu maliyelerindeki iyileşmeye dayanarak mali görünümü ise negatiften durağana yükseltti. Dengelenen kredi trendi, büyüme görünümünü destekleyecek yapısal reformlar ve bölge çapında azalan baskılara vurgu yapan Moody s, İrlanda nın kurtarma programından çıktığını, bunu yakında Portekiz in takip edeceğini belirtti. AB-Çin Arasında Yatırım Anlaşması Müzakereleri Devam Ediyor AB-Çin Yatırım Anlaşması için Müzakerelerin 2. Turu Gerçekleştirildi İlk müzakere turu Ocak 2014 te gerçekleştirilen ve taraflar arasındaki yatırımın artırılmasını hedefleyen AB-Çin yatırım anlaşma müzakerelerinin ikinci turu, 24-25 Mart 2014 tarihleri arasında Brüksel de gerçekleştirildi. Tarafların anlaşmanın kilit konularında kendi pozisyonları hakkında bilgiler paylaştığı müzakere sürecine, Çin Cumhurbaşkanı Xi Jinping in 31 Mart ta Avrupa kurumlarına yapacağı ziyaretin ivme kazandıracağı düşünülüyor. Hırvatistan, AB-Güney Kore Serbest Ticaret Anlaşması na dâhil oldu AB nin şu ana kadar imzaladığı en kapsamlı ikili ticari anlaşması niteliğini taşıyan ve 1 Temmuz 2011 tarihinde yürürlüğe giren Güney Kore ile Serbest Ticaret Anlaşmasına, 1 Temmuz 2013 tarihinde AB ye katılan Hırvatistan ın dâhil edilmesi ve verilen tavizlerden faydalanabilmesi için, AB ve Güney Kore serbest ticaret anlaşmasına bir protokol eklendi. Söz konusu protokol, taraflar arasında 25 Mart 2014 tarihinde imzalandı. AB, tüm cep telefonlarında kullanılması mümkün olan şarj aletlerini, 3 yıl içinde mecburi hale getirmeye hazırlanıyor. Tek Tip Şarj Cihazı Dönemi Başlıyor Avrupa Parlamentosu üyeleri tüm AB de kullanılan mobil telefonları için tek tip şarj aletinin geçerli olmasını sağlamak için gerekli düzenlemelerin yapılması çağrısında bulundu. Yönerge taslağı 12 hayır oyuna karşı 550 oy ile kabul edildi. AB Konseyi nin de taslak yönergeyi onayı sonrasında üye ülkeler iki yıl içinde ulusal yasalarında gerekli düzenlemeleri gerçekleştirecek. Avrupa Parlamentosu nun aldığı bu yeni kararın en fazla tüm akıllı telefon ve tablet modellerinde kendine özel şarj cihazı kullanan Apple ı etkilemesi beklenirken, ortak bir şarj bağlantısına uygun üretime geçilmesiyle cep telefonları ve tablet kutularında şarj aletlerinin yer almamasının akıllı cihazların fiyatlarını düşürmesi bekleniyor. Sayfa 2/10
İŞ DÜNYASINA YÖNELİK GELİŞMELER TTIP sürecinden KOBİ lerin yararlanmasının önü açılıyor. AB ve ABD arasındaki TTIP Müzakarelerinde 5. Tura Hazırlanılıyor 16-20 Aralık ta 3. tur müzakereleri Washington da gerçekleştirilen AB ve ABD arasındaki Transatlantik Ticaret ve Yatırım Anlaşması (TTIP) müzakerelerinin 4. turu, 10-14 Mart tarihlerinde Brüksel de gerçekleştirildi. Müzakerelerin 5. turunun ise yaz aylarından önce gerçekleştirilmesi hedefleniyor. Bir hafta süren müzakere süresinde karşılıklı ticaretin önündeki teknik engellerin kaldırılması, ilaç sanayi, kozmetikler, tıbbi cihazlar, otomotiv ve kimyasal maddeler sektörlerinde yasal uyum, enerji ve hammadde ticareti, gümrük işlem ve süreçlerinin sadeleştirilmesi konuları görüşüldü. Ayrıca AB ve ABD de özel sektörde istihdamın yaklaşık üçte ikisini gerçekleştiren KOBİ lerin TTIP ten yararlanabilmesini sağlayacak yeni bir başlığın da müzakere sürecine eklenmesine karar verildi. AB-ABD Zirvesi 26 Mart 2014 tarihinde Brüksel de gerçekleştirilen AB-ABD Zirvesi nin gündemini ağırlıklı olarak, Ukrayna krizi, serbest ticaret müzakereleri, enerji, dış politika ve iklim değişikliği konuları oluşturdu. Zirve de Transatlantik Ticaret ve Yatırım Ortaklığı müzakerelerinin en kısa zamanda tamamlanmasının istendiği ifade edilirken, AB ve ABD arasında mal, hizmet, yatırım ve kamu alım pazarlarına erişiminin kolaylaştırılması ve küresel ticaret önüne çıkan zorluklara karşı birlikte mücadele edilmesinin öncelik teşkil etmeye devam edeceği açıklandı. Ayrıca, gümrük engellerin kaldırılması ve düzenleyici engellerin azaltılmasıyla, söz konusu anlaşmanın vatandaşlar, büyük şirketler ve KOBİ ler için önem fırsatlar yaratacağı belirtildi. Avrupa Komisyonu, Barcelona yı Avrupa nın İnovasyon Başkenti Seçti Berlin Yüksek İdare Mahkemesinden Vize Konusunda Önemli Karar Schengen vizesinin Fransa'dan alındığı gerekçesiyle 2010 yılında Almanya da Duisburg Havalimanı'ndan geri gönderilen Türk işadamı Osman Nuri Korca tarafından, Almanya'daki Berlin Yüksek İdare Mahkemesi nde açılan tespit davasında Mahkeme, davacı Türk işadamının, ikameti Türkiye de kalması şartıyla, şirketi adına hizmet sunumu amacıyla ve seyahati üç ayı geçmemek kaydıyla Almanya'ya vizesiz giriş yapabileceğine hükmetti. Berlin Yüksek İdare Mahkemesi nin 26 Mart 2014 tarihinde verdiği bu karar çerçevesinde, ikameti Türkiye de olan ve Almanya ya çalışma amaçlı seyahat etmeyen, seyahati üç ayı geçmeyen, Almanya daki şirketlere görüşme veya fuarlara katılım amaçlı gelen, Türk iş adamlarının, Almanya'ya vizesiz giriş yapabileceklerine hükmetmiş oldu. Barselona 2014 yılının Avrupa nın Yenilikçilik Başkenti seçildi Barselona, 11 Mart 2014 tarihinde Avrupa Komisyonu tarafından Avrupa nın Yenilikçilik Başkenti icapital seçildi. Avrupa Komisyonu bu kararı, Barselona nın yeni teknolojilerin kamu yararına kullanılmasında üstün başarı göstermesi sebebiyle verdiğini açıkladı. Sayfa 3/10
GÜNCEL RAPOR VE ETKİNLİKLER TİM Sektörler Konseyi nde Erasmus+ Tanıtımı Yapıldı. Ulusal Ajans Başkanı TİM Sektörler Konseyi nde Erasmus+ Sunumu Gerçekleştirdi Türkiye İhracatçılar Meclisi nin 20 Mart tarihli Sektörler Konseyi toplantısında, Türkiye Ulusal Ajans Başkanı Bülent Özcan Erasmus + bilgilendirmesi yaptı ve İhracatçı Birlikleri nin programa katkıları gündeme alındı. Bu kapsamda İhracatçı Birliklerinin hareketlilik projeleri, stratejik ortaklıklar, sektörel beceri ortaklıkları/ bilgi ortaklıkları, gençlere, engellilere, farklı alanlara yönelik projelerde yapılacabilecek işbirliği imkânları gündeme alındı. Avrupa Parlamentosu Genel Kurulu, 2013 yılı Türkiye İlerleme Raporunu 153 e karşı 475 oyla kabul etti. Avrupa Parlamentosu 2013 Türkiye İlerleme Raporu Kararını Kabul Etti Türkiye nin AB ye katılım sürecinde kaydettiği gelişmeleri ele alan Avrupa Komisyonu nun 2013 Türkiye İlerleme Raporu na dair kararı Avrupa Parlamentosu Genel Kurulu'nda 12 Mart 2014 tarihinde kabul edildi. Kararda, Türkiye nin Kopenhag kriterlerinden uzaklaştığı iddia edilmekle birlikte; yeni başlıkların açılması suretiyle AB katılım müzakerelerin ilerlemesinin önemi vurgulandı ve Türkiye de anayasa reformunun gerekliliğine işaret edildi. 80 sayfalık rapor, 33 bölümden ve 4 ana başlıktan oluşuyor. Raporda genel olarak Türkiye nin demokratik bir yönetim için üzerine düşen yükümlülüklere bağlı kalması, Kopenhag kriterlerine uyum sağlaması, komşularıyla iyi ilişkiler geliştirmesi ve AB ile işbirliğini geliştirmesi yönünde tavsiyeler bulunuyor. AB ile Türkiye arasında geri kabul anlaşmasının imzalanması, 16 Aralık 2013 te vize muafiyeti diyalogunun başlatılması ve 22 numaralı müzakere başlığının açılmasının olumlu olduğu hususları vurgulanırken, anılan raporda 23 (yargı ve temel haklar) ve 24 (adalet, özgürlük ve güvenlik) numaralı müzakere başlıkları müzakere sürecinin ilk döneminde ele alınması gerektiği belirtiliyor. Halihazırda Türkiye, AB nin altıncı büyük ticaret ortağı iken, AB, Türkiye nin en büyük ticari ortağı konumundadır ve %71 oranıyla AB, Türkiye ye gelen doğrudan yabancı yatırımların en büyük kaynağıdır. Avrupa Komisyonu, Skor Tahtasına göre AB yenilikçilik performansında ABD, Japonya ve Güney Kore nin gerisinde. Avrupa Komisyonu, 2014 Yenilikçilik Birliği Skor Tahtası nı Yayımladı Avrupa Komisyonu, 25 farklı gösterge aracılığıyla AB üyesi ülkelerin yenilikçilik performansını değerlendirdiği Yenilikçilik Birliği Skor Tahtası nı (Innovation Union Scoreboard) 4 Mart 2014 tarihinde yayımladı. Anılan raporda, ekonomik krizin AB nin yenilikçilik performansını beklenildiği kadar etkilemediği ifade edilirken, AB nin yenilikçilik alanındaki performansıyla, ABD, Japonya ve Güney Kore nin gerisinde kalmaya devam ettiği belirtiliyor. AB Üye Devletleri nin yenilikçilik alanındaki performansını dört farklı kategoriye göre değerlendiren sonuçlara göre, Yenilikçilikte Lider (Innovation Leaders) grubunda İsveç, Danimarka, Almanya ve Finlandiya dan oluşan ülkelerin performansları, AB ortalamasının yüzde 20 sinin üstünde kalıyor. Diğer taraftan Yenilikçilikte Takipçiler (Innovation Sayfa 4/10
Followers) grubunda Hollanda, Lüksemburg, Belçika, İngiltere, Avusturya, İrlanda, Fransa, Slovenya, GKRY ve Estonya nın oluşturduğu ülkelerin performansları, AB ortalamasının yüzde 10 unun üstünde kalıyor. Rapora göre yenilikçilik performansı alanında en çok ilerleme kaydeden ülkelerin başında Portekiz, Estonya ve Letonya geliyor. Türkiye ise iddiasız yenilikçiler grubunda yer alıyor. Raporda, 2006 yılından bu yana Türkiye nin yenilikçilik performansında iyileşme kaydettiği ve AB nin performansını yakalamaya başladığı belirtildi. Buna karşın Türkiye, yurtdışında sağlanan lisans ve patent gelirleri, Topluluk ticari markaları, Topluluk tasarımları, AB-dışı doktora öğrencileri ve kamu-özel ortak yayınlar başlıklı göstergelerde çok geride kalıyor. Türkiye ile AB-8 Ülkeleri ticaret ilişkileri büyük bir potansiyel taşıyor. Türkiye ve AB-8 Ülkelerinin Ticaret ve Yatırım Potansiyeli Üzerine Değerlendirme Avrupa Birliği Türkiye Delegasyonu tarafından yayımlanan, Bulgaristan, Hırvatistan, Yunanistan, İrlanda, İtalya, Portekiz, Romanya ve İspanya dan oluşan AB-8 ülkeleri ile Türkiye arasındaki ticaret ve yatırım ilişkilerinin ele alındığı proje final raporunda, Türkiye nin AB 8 ülkeleri ile ticaretinin, AB 28 ülkeleri ile ticaretinden daha dinamik bir yapıda olduğunu belirtiliyor. Anılan raporda öne çıkan hususlar: Türkiye, AB 8 ülkelerine en fazla taşıt ve araçları (%30), ara malları (%28,6) ve imalat malları (%20) ihraç ederken, AB 8 ülkelerinden de en fazla taşıt ve araçları (%28,6), ara malları (%18,5), kimyevi maddeler (%14) ve petrol (%21,8) ithal etmektedir. Türkiye, İrlanda ve Portekiz ile ticaret ve yatırım fırsatları taşımaktadır. Hırvatistan ın AB üyeliği, hem ticaret hem yatırım açısından Türkiye için yeni fırsatlar sunmaktadır. Dünya Bankası nın, AB- Türkiye Gümrük Birliği Değerlendirme Raporu sunuldu. AB-Türkiye Gümrük Birliği Değerlendirme Raporu 8 Nisan da Sunuldu AB Komisyonu nun talebi üzerine Dünya Bankası tarafından hazırlanan AB-Türkiye Gümrük Birliği Değerlendirme Raporu lansman toplantısı 8 tarihinde İstanbul da gerçekleştirildi. Anılan toplantının açılış konuşmasını Dünya Bankası Türkiye Direktörü Martin Raiser yaptı. Raiser in açılış konuşmasının ardından AB Türkiye Delegasyonu Temsilci Yardımcısı Bela Szombati ve TOBB Başkanı Rifat Hisarciklıoğlu bir konuşma yaptı. Açılış konuşmalarının ardından Dünya Bankası Kıdemli Ekonomisti Kamer Karakurum Özdemir AB-Türkiye Gümrük Birliği Değerlendirme Raporu sunumu gerçekleştirdi. Özdemir sunumunda, Türkiye ile AB arasındaki Gümrük Birliği nin öncü ve benzersiz bir girişim olduğunu belirtirken, Gümrük Birliği nin Türkiye nin kalite altyapısını iyileştirip, teknik düzenlemelerde reform yapılmasını kolaylaştırarak, AB müktesebatıyla uyumlaşma sürecine yardımcı olduğunu söyledi. Moderatörlüğünü TEPAV Direktörü Güven Sak ın üstlendiği, UND İcra Kurulu Başkanı Fatih Şener, İKV Başkanı Ömer Cihad Vardan, AB Komisyonu Montenegro, İzlanda ve Sayfa 5/10
Türkiye den Sorumlu Genişleme Direktörü Alexandra Cas Granje, Denizli Sanayi Odası Başkanı Müjdat Keçeci ve Ekonomi Bakanlığı Avrupa Birliği Genel Müdürü Murat Yapıcı nın panel konuşmaları gerçekleşti. Cas Granje, Gümrük Birliği ndeki asimetrik düzenlemelerin farkında olduklarını belirterek, hazırlanan raporun genel bakış açısını göz önünde bulunduracaklarını söyledi. Yeni üye devletlerin katılmasıyla Türkiye'nin Gümrük Birliği'nde sorun yaşamasına neden olduğunu ifade eden Granje, "Bu gelişmeler durdurulamaz ve devam da edecek" dedi. Granje, Gümrük Birliği'nin Türkiye'ye bir STA'dan daha faydalı olduğunu anlatarak, "AB'nin üçüncü ülkelerle yapacağı serbest ticaret anlaşmaları Türkiye'ye risk getirecektir, biz bunun farkındayız ve bunun üzerinde çalışıyoruz" diye konuştu. Türkiye-AB Gümrük Birliği Değerlendirme Raporu ve Dünya Bankası sunumunda öne çıkan hususlar: Temel Bulgu 1: Gümrük Birliği, Bir Serbest Ticaret anlaşmasından çok daha fazla fayda sağlamıştır. Hem Türkiye hem de AB Gümrük Birliği kapsamında, bir STA ile yapabileceklerinden çok daha fazla ticaret yapmışlardır: Türkiye nin AB ye ihracatı %7 artarken, AB nin Türkiye ye ihracatı %4 daha artmıştır. STA larda, Türk ve Avrupalı imalatçılar için gümrük birliğinden en çok etkilenen motorlu taşıtlar, televizyon ve giysi gibi maliyetli olabilecek sektörlerde ithal edilen girdilerin kullanımını düzenleyen menşei kuralları öngörülmektedir. Temel Bulgu 2: Anlaşmanın temel tarımı kapsayacak şekilde genişletilmesi her iki taraf için de faydalı olacaktır. Türkiye nin, AB nin yiyecek güvenliği ile ilgili kuralları karşılayacabileceği farz edilirse-ki bunun için süt ürünleri, et, hayvancılık ve balık üretimini modernize etmek amacıyla 2 milyon avroya ihtiyaç olacaktır-, AB nin Türkiye ye hayvansal ürün ihracatında artış olurken, güney AB ülkeleri yağ ve domateste Türkiye nin artan rekabet gücü ile karşı karşıya kalacaktır. Temel Bulgu 3: Hizmetlerin Gümrük Birliğine dâhil edilmesi ticareti artıracaktır. Hizmetler Türkiye nin GSYH nin yüzde 60 ını teşkil etmesine rağmen, gümrük birliğinde yer almamaktadır. Bu bağlamda, örnek tahminler, sınır ötesi hizmet ticaretinin açılmasının Türkiye ye 1,1 milyar dolar statik kazanç sağlayacağını göstermektedir. AB nin perakende hizmetler ve ulaşım hizmetleri alanındaki kısıtlayıcılık endeksleri Türkiye ye kıyasla daha yüksekken, profesyonel hizmetler ve demiryolu hizmetlerinde Türkiye, AB den daha kısıtlayıcıdır. Temel Bulgu 4: Mevcut düzenlemeden azami düzeyde faydalanmak için asimetrik unsurların düzeltilmesi gerekir. En iyi çözüm, katılım müzakereleri ile ilerlemek olsa da, asimetrilerin etkilerini azaltmak amacıyla, Türkiye nin dostları çalışma gruplarının oluşturulması ve Türkiye nin komitoloji komitelerine ilişkin teslimiyetinin arttırılması gibi. Temel Bulgu 5: STA lara ilişkin paralel müzakereler resmi hale getirilmelidir. AB nin STA imzaladığı üçüncü ülkeler zaman zaman Türkiye ile STA imzalamayı kabul etmemektedir. AB nin üçüncü ülkelerle, Türkiye nin yeterli katılımı olmaksızın ticaret Sayfa 6/10
anlaşmasını müzakere etmesi ve imzalamasına ilişkin asimetriler, ticaretin saptırılmasını önlemeye yönelik menşei kontrollerinin uygulamaya konulması riske atmaktadır. ABD ve Kanada başta olmak üzere, özellikle büyük ülkelerle yapılan STA ların yaygınlaşması, Türkiye açısından büyük potansiyel kaybı riskini de beraberinde getirmektedir. Temel Bulgu 6: Diğer ticaret kaynaklarının azaltılması ticaretteki büyümenin devam etmesini sağlar. Karayolu taşımacılığı ruhsatları, özellikle transit geçiş için gümrük birliği kapsamındaki mallarda serbest hale getirilmelidir. İş amacıyla AB ye seyahat eden ve ön yeterliliğe sahip iş insanlarının, daha basit belge koşullarıyla uzun vadeli, çoklu giriş vizeleri almaları için bir yeşil şerit oluşturulmalıdır. AB-Türkiye ticaretinde Ticaret Politikası Savunma Aracı araştırmaları başlatılmadan önce, iyi bir diyalog sağlayabilmek için erken uyarı sistemi kurulmalıdır. Temel Bulgu 7: Türkiye nin AB müktesebatını aktarımında şeffaflığın sağlanmasına yönelik resmi bir mekanizma gereklidir. Türkiye Cumhuriyeti AB Bakanlığı na göre, 2010 yılı itibariyle Türkiye, gümrük birliği kapsamında bulunan alanlarda, teknik düzenlemelerinin yüzde 85 inin AB müktesebatına uyumunu sağlanmış durumdadır. Ancak, bazı alanlarda uyumun olmaması ve özellikle müktesebatta değişiklik yapıldıkça, uyumun devam ettirilmesine dair potansiyel eksiklik, ticarette çeşitli engeller yaratabilir. Türkiye ye doğrudan yabancı yatırım girişi 2007 yılında 19,1 milyar $ ile zirveye ulaştı, ancak kriz sonrasında henüz bu seviyeye tekrar ulaşamadı. Hollanda, Avusturya, İngiltere, Lüksemburg, Almanya ve İspanya nın öncülüğünde AB son 5 yıl içinde Türkiye deki en büyük yabancı yatırımcı oldu ve söz konusu dönemde toplam doğrudan yabancı yatırımların dörtte üçünü oluşturdu. Türkiye ye gelen yabancı yatırımlar en çok hizmetler ve imalat sektörlerinde yoğunlaşmaktadır. En büyük yatırımcılar arasında Bosch, Mercedes ve Toyota bulunmaktadır. Tablo 1: Kaynak Ülkelere Göre Türkiye ye DYY Girişleri Milyon $ 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 Ocak- Mayıs Dünya 19,137 14,747 6,252 6,238 15,855 10,136 3,129 Avrupa 12,974 11,367 5,234 4,920 12,336 7,795 1,996 Hollanda 5,442 1,343 718 486 1,589 1,182 374 Avusturya 370 586 1,019 1,584 2,235 1,491 300 İngiltere 703 1,335 350 245 917 2,004 56 Lüksemburg 583 3,140 493 292 481 1,261 77 Almanya 954 1,237 498 597 605 551 241 İspanya 583 838 145 205 2,230 170 443 1996-2011 yılları arasında, Türkiye nin dünyaya olan ihracatı neredeyse beş kat artarken, AB ye olan ihracatı yaklaşık 4 kat artmıştır. Aynı dönemde Türkiye nin Sayfa 7/10
dünyadan ithalatı beş kattan fazla artarken, AB den ithalatı yaklaşık olarak üç kat artmıştır; bu ekonomik refah bakımından önemli olumlu faydalar getirmiştir. Gümrük Birliği Türk ve Avrupalı şirketler arasında daha deerinedn entegre üretim ağlarının oluşumunu sağlamıştır. Bu durum, Türkiye den AB ye ihraç edilen temel ürünleri oluşturan otomotiv ve giyim sektörlerinde yaşanmıştır. Türkiye ve AB arasında sektör içi ticaret 1990 yılında yüzde 30 iken, 2011 yılında yüzde 50 ye yükselmiştir. AB ye gümrüksüz erişim, en azından bazı pazarlarda yapılan ihracatlarda Türkiye nin ihracatının sofistikasyonunun ve kalite düzeyinin yükseltilmesine yardımcı olmuştur. Türkiye nin ihracat pazarlarının büyümesi ve çeşitlenmesi yönündeki eğilim artmaktadır. Türk şirketlerinin geleneksel olmayan pazarlara yönelik ilgileri artmıştır. Yeni Pazar girişlerinin genellikle hâlihazırda AB de mevcut olan ve AB deki mevcudiyetini sürdürmesi olası şirketlerce gerçekleştirildiği gözlenmektedir; bu durum AB nin yeni pazarlara erişim için bir sıçrama tahtası olarak görüldüğünü göstermektedir. Türkiye nin AB ye ihracatı, Türkiye de istihdam yaratmaya, ortalama ücretlerdeki artışa ve üretkenlik artışına büyük katkı sağlamaktadır. Türkiye nin AB şirketleri için önemli bir yatırım üssü olması, AB tedarik ve üretim ağlarında Türkiye iştiraklerinin giderek artan ölçüde entegrasyonuna yol açmıştır. Çoğunluğu AB mülkiyetli şirketlerin en fazla mevcut olduğu üç ana sektör kimyasallar, kimyasal ürünler ve insan yapımı lifler; motorlu araçlar ve yiyecekiçecek sektörleridir. Türkiye nin Orta Asya ve MENA ile ticaretindeki son zamanlardaki genişleme, Türkiye deki AB kökenli yabancı iştiraklerin bu pazarlardaki yeni fırsatlardan yararlanmak için iyi bir konumda olabileceğini göstermektedir. Türkiye de kurulu çoğunluk hissesi AB ülkelerinde olan şirketlerin AB ye ihracatındaki artış hızı finansal krizle birlikte düşümüş olmakla birlikte, diğer hedef pazarlara ihracatları önemli ölçüde artmıştır. Hesaplanabilir Genel Denge (CGE) modeli kullanılarak yapılan simülasyonlar, Türkiye nin de AB nin ikili STA lar yaptığı ülkelerle STA lar yapılması sonucunda Türkiye nin reel gelirinin artacağını göstermektedir. Simulasyonlar, Şekil 1 de görüleceği gibi GTAP modelinde Türkiye için en yüksek gelir kazanımı Meksika (111 milyon $), Güney Afrika (115 milyon $) ve Kolombiya (41 milyon $) ile STA imzalanması ile elde edilecektir. En fazla ihracat artışı olacak sektörler tekstil (Meksika ya), giyecek (Meksika ve Güney Afrika ya); kağıt ürünleri (Güney Afrika ya), petrol ve kömür ürünleri (Meksika ya) ve motorlu araçlar ve parçaları (Meksika, Güney Afrika ve Kolombiya ya) olacaktır. Şekil 11 de görüleceği üzere, eğer Türkiye ABD li üreticiler üzerindeki ithalat tarifelerini kaldırırsa (veya ABD ticareti AB üzerinden saptırılır ve Türkiye ye gümrüksüz bir şekilde girerse) reah kaybı 160 milyon dolara yükselmektedir. Ancak, eğer Türkiye ve AB ABD ile bir STA imzalar ise, Türkiye TTIP sonucunda 130 milyon $ düzeyinde bir refah kazanımı elde edecektir. Sayfa 8/10
Şekil 1: Sanayi Ürünleri için uyumlu olmayan STA lar imzalamanın Türkiye için etkileri / Reel gelirdeki değişim Şekil 2: Türkiye nin tarifelerinin tek taraflı olarak kaldırılması ve kaldırılmaması ve Türkiye nin/ab nin STA ya dahil edilmesi ve edilmemesi durumlarında, ABD ile yapılacak bir AB STA sının Türkiye üzerindeki refah etkilerinin simülasyonu Sayfa 9/10
İSTATİSTİK AB Ülkelerinde Dış Ticaret Gelişmeleri (2012-2013 Kümüle) Toplam İhracat (Milyar Euro) Toplam İthalat (Milyar Euro) Dış Ticaret Dengesi Ülke 2012 2013 Değ. 2012 2013 Değ. 2012 2013 Almanya 1.094 1.094 0% 905 894-1% 188 200 Avusturya 130 132 1% 139 137-1% -9-6 Belçika 347 354 2% 342 339-1% 5 14 Bulgaristan 21 22 7% 26 26 1% -5-4 Çek Cum. 122 122 0% 110 108-2% 12 14 Danimarka 82 84 2% 72 73 3% 11 10 Estonya 13 12-2% 14 14 1% -1-1 Finlandiya 57 56-2% 60 58-2% -3-2 Fransa 443 437-1% 525 513-2% -82-76 Hırvatistan 10 9-7% 16 16-2% -7-7 Hollanda 509 500-2% 460 445-3% 50 55 İngiltere 368 408 11% 538 493-8% -170-85 İrlanda 91 86-5% 49 49 1% 42 37 İspanya 230 238 4% 263 255-3% -33-17 İsveç 134 126-6% 128 120-6% 7 6 İtalya 390 390 0% 380 360-5% 10 30 Kıbrıs 1 2 7% 6 5-18% -4-3 Letonya 11 11-1% 13 13-1% -2-2 Litvanya 23 25 7% 25 27 6% -2-2 Lüksemburg 16 14-13% 21 20-6% -5-6 Macaristan 81 81 1% 74 75 2% 7 6 Malta 3 3-21% 5 4-14% -2-2 Polonya 144 152 5% 155 154 0% -11-2 Portekiz 45 47 5% 56 57 1% -11-9 Romanya 45 50 10% 55 55 1% -10-6 Slovakya 63 65 4% 60 62 2% 3 3 Slovenya 25 26 3% 25 25 1% 0 1 Yunanistan 28 28 0% 49 47-5% -22-19 TOPLAM 4.524 4.570 1% 4.568 4.444-3% -44 126 Kaynak: Eurostat Sayfa 10/10