Kocaeli Üniversitesi Kocaeli Üniversitesi www.kocaeli.edu.tr Prof. Dr. Sezer Ş. Komsuoğlu
2 Kocaeli Üniversitesi nin Gelecek 4 Yılı 11 Üniversitelerin vizyonu yeni ufuklar açmaktır Öğrencilerimizin ve öğretim üyelerimizin yabancı dil sorununu çözmek (zayıf olduğumuz alan) Yüksek lisans ve doktora eğitimine hızla ivme kazandırmak (zayıf olduğumuz alan) Değer faktörü yüksek araştırma kavramını üniversitemize yerleştirmek (orta derecede güçlü olduğumuz alan) Sosyal bilimlerde araştırmayı ön plana çıkaran çalışmalar üretmek (çok zayıf olduğumuz alan) KOBİ lere inovasyon konusunda destek projeleri hazırlayan araştırma birimleri geliştirmek Üniversite gerçekten bir tutku işidir. Araştırma, başarma, topluma katkıda bulunma, eğitim, sürekli gelişim tutkularının yeşerdiği kampüstür. Bir ülkeyi dünyada rekabetçi güce kavuşturacak en önemli motor kuvvettir. Güçlü ve iyi üniversiteler buldukları bölgenin kaderini değiştirebilir, o bölgeyi küresel rekabette avantajlı konuma getirebilirler. Yaratmaya çalıştığımız ortamlar özgürlüğün, kuruma düşkünlüğün önde olduğu ve herkesin inanarak tutkuyla çalıştığı, fikir ürettiği, yazdığı, araştırdığı ortamlardır. Bir üniversitede bu kavramlar nefes alıp vermek gibi vazgeçilmezdir Bu ortamı yaratmak için hep birlikte çalışacağız Saygılarımla Prof. Dr. Sezer Ş. Komsuoğlu
10 Kocaeli Üniversitesi nin Gelecek 4 Yılı 3 sonra gelen ikinci büyük sanayi merkezidir. 1843 de Hereke Fabrika-i Hümayünden 1880 lerde 30 a yakın ipek atölyesine, 1890 larda 200 ün üzerinde orman imalathanesi, 1936 da SEKA ya, 1960 larda TPAO lığına 1972 de İPRAŞ a ev sahipliği yapmıştır. Bu gün için Türkiye nin ilk 500 sanayi kuruluşundan 94 üne ve ilk büyük 100 sanayi kuruluşundan 27 sine ev sahipliği yapmaktadır. Türkiye imalat sanayinin %16 sı Kocaeli de gerçekleşmektedir ve Kocaeli de yaratılan katma değer 59 ilde yaratılan katma değere eşittir. Yaklaşık 2000 sanayi kuruluşunun 124 ü doğrudan yabancı yatırımdır. Ülkenin dış ticaretinde Kocaeli nin payı %17,6 gibi çok yüksek bir paydır. Bulunduğumuz bölgede sektörel bazda sırasıyla Kimya Metal Otomotiv sanayi önde gelmektedir. Dünyanın en iyi üniversitelerinden biri olabilmemiz için Çok zorlu bir çalışma temposuna girmemiz Mükemmelliği teşvik eden bir kurum kültürü Küresel bir vizyona sahip olmamız gerekir. Tamamen özgür bir akademik ortama ve Milyon dolarlık bütçelere ihtiyaç vardır. Şimdi sizlere kısa sürede çözüme ulaştırmamız gereken hedeflerimizden bahsetmek istiyorum. Değerli konuklar, Değerli meslektaşlarım, Sevgili öğrenciler, Bu çalıştayı Kocaeli Üniversitesi nin gelecek dört yılını ve ileriye yönelik gelecek 10 yıllık bir süreçte hedefleyeceği noktaları katılımcı bir süreçle tartışmak üzere planladık. Neler hedeflediğimizi, neleri gerçekleştirdiğimizi ve daha iyi neler yapabileceğimizi 2 gün boyunca çalışacağız. Bu çalıştaya son derece önem veriyoruz. Yol haritamızda bize katkı koymak üzere teşrif eden değerli konuklarımıza, katılımcılarımıza ve çalıştay üyelerine en içten teşekkürlerimi sunuyorum. Değerli konuklar, değerli meslektaşlarım, Üniversiteler köklü bir değişime uğruyorlar; Napolyon döneminden sonra ortaya çıkan bilim temelli üniversitelerden Üçüncü Kuşak Üniversitelere doğru yol alıyorlar. Geçmişte üniversitelerin yeni gelişmelere ayak uydurmak için, fakültelerine yükselişe geçen bilimsel konularla ilgilenen üyeler almak gibi bir alışkanlıkları vardı. Ancak günümüzdeki gelişmeler, üniversitelerin bünyelerine teknoloji transferini gerçekleştirecek bir bölüm veya teknoöncüler için kuluçka merkezleri eklemeyi ve yeni bakış açıları ve paradigmalar geliştirmelerini zorunlu kılıyor. 3. kuşak üniversiteler hem kaçınılmaz hem de caziptir. Kaçınılmazdır, çünkü 2. kuşak üniversite modelini yıkıma uğratan eğilimler görmezden gelinemez. 3. kuşak üniversitelerin en önemli özellikleri: Yeteneklerin topluma aktarılması,
4 Kocaeli Üniversitesi nin Gelecek 4 Yılı 9 Fikri mülkiyet haklarından toplum için değer yaratılması Ulusal olmaktan çok küresel olmalarıdır, Dünyanın her yanından akademisyen ve öğrenci çeken uluslar arası bir bilgi tekerleğinin merkezidirler. Günümüz stratejik yönetim anlayışına göre; Üniversiteler, uzun dönemli politikalar çerçevesinde önceliklerini belirlemelidir. Var olan kaynaklarını kurumsal amaç ve hedefler doğrultusunda tahsis etmelidir. Temel politika ve yönetim kapasitesi anlamında etkinliklerini artırıcı hedefler koymalıdır. Kocaeli Üniversitesi sinerji içinde çalışan donanımlı fiziki altyapıya ve güçlü bir insan gücü kapasitesine sahiptir. MYO larda onbinlerce öğrenciye kaliteli eğitim veriyoruz; yetiştirdiğimiz bu öğrenciler ülkenin ekonomik kalkınmasında aynen bugün Çin de, Japonya da olduğu gibi önemli rol oynayacaklardır. Lisans düzeyinde de onbinlerce öğrencimiz var. Verdiğimiz eğitim üstün kalitelidir. Üniversitemizde 11 Fakülte 3 Enstitü 1 Devlet Konservatuarı 6 YO 20 MYO bulunmaktadır. Değerli konuklar, Kitle eğitimi veren önemli bir üniversiteyiz. Ancak başlangıçta da ifade ettiğim üzere özellikle bulunduğumuz coğrafya ve mevcut akademik kadromuz ileriye yönelik en önemli hedefimizin araştırma merkezleri olması gerektiğini ortaya koyuyor. Kullanılan kaynaklar açısından araştırmada sanayinin desteğini sosyal ve ileri teknoloji alanında önemsiyoruz. Ancak ülkemizde sözü edilen araştırmaların en önemli itici gücü olan, sanayiden gelen araştırma talebi sınırlıdır. TÜBİTAK tarafından yayımlanmış göstergeler, 2008 yılında toptan ulusal AR-GE harcamasının %43,8 inin sanayi (özel sektör), buna karşılık % 44,2 sinin yükseköğretimden gelmek üzere toplam %56.2 sinin kamu tarafından karşılandığını göstermektedir. Buna göre Türkiye de 2008 yılında özel sektör (sanayi) tarafından yapılan AR-GE harcaması 3 milyar 49 milyon lirayı, buna karşılık (yükseköğretim dahil) kamunun toplam harcaması ise 3 milyar 845 milyon lirayı bulmaktadır. Sanayinin AR-GE harcamalarında kamuya yaklaştığını gösteren bu rakamlar, önemli bir gelişmeye işaret etmektedir. Ancak bu rakamlar abartılmayıp, gerçek durumu gösteriyor olsalar bile, Türkiye nin büyüklüğü karşısında düşüktür. Ayrıca, AR-GE ye kamunun doğrudan kaynak ayırması önemli bir kamu sübvansiyonunun işaretidir. Türkiye de yüksek kamu katkısının hâlâ gerekli olduğunun kanıtıdır. Normal koşullarda, sanayinin katkısının da, kamu katkısının iki katı ya da daha fazlası olması hedeflenmelidir. Bu hedef Türk üniversitelerindeki araştırma potansiyelini etkileyecektir. Kocaeli nin nüfusu yaklaşık birbuçuk milyondur. İlimizin GSYİH içinde sektörünün payı yaklaşık %70 civarındadır ve İstanbul dan
8 Kocaeli Üniversitesi nin Gelecek 4 Yılı 5 16 Ulusal, 1 Uluslararası patent 2009 yılında 831.500 Dolar İhracat, yapılmıştır KOÜ Teknopark A.Ş Kocaeli Üniversitesi öğrencilerine bölümleriyle ilgili KOÜ Teknoloji Geliştirme bölgesinde faaliyette bulunan şirketlerde staj yapma olanağı sunmaktadır. Ayrıca şirketler tarafından öğrencilerin alanlarıyla ilgili çeşitli konularda kendilerine konferans ve seminerler düzenlenmektedir Böylece Türkiye de ilk defa bir teknopark öğrenci eğitimine ve pratiğine katkı vermiştir. Genel olarak üniversitelerin öz kaynaklarını geliştirme konusunda yeni bir yaklaşıma ve mevzuata ivedilikle ihtiyacı vardır. Kaynak yaratma konusunda önleri açılmalıdır. Türkiye eğitim harcamalarının GSMH oranı açısından OECD ortalamasının altında kalmakla birlikte bu düzeye çok da uzak değildir. Son verilere baktığımızda OECD eğitim harcamaları % 5,8 seviyesinde, Türkiye verileri ise %4,5 5 arasında değişmektedir. OECD için kamusal katkı %3,4 iken Türkiye için %1,9 dur. Üniversitelerin bütçe sürecinde girdiler kadar bu girdilerin politikalar, hedefler ve faaliyetlere ne derece hizmet ettiği ve üniversitenin de ne düzeyde bir hizmet verdiği tanımlanmalıdır. Buradaki kritik nokta birim düzeyinde yürütülen faaliyetlerin en üst düzeydeki hedef ve önceliklerle örtüşmesidir. Üniversitemiz 1999 dan itibaren stratejik ve mali planlarında amaç ve hedeflerini politika oluşturma sorumluluğu olan siyasi otorite ile birlikte yürütmüş ve bu planlara sahip çıkarak bugünkü seviyesine getirmiştir. Bu okullarımızda 57.546 öğrenciye eğitim vermekteyiz. Profesör 176 Doç. Dr. 146 Yardımcı Doç. Dr. 470 Öğretim Görevlisi 277 Okutman 173 Uzman 39 Araştırma Görevlisi 692 Toplam 1973 İdari Personel 1070 Sözleşmeli Personel 536 Toplam 1606 485 bin m 2 Kapalı alana sahibiz 2009 + 2010 yılı SCI kapsamlı yayın sayımız 710 dur. Türkiye geneli artış oranı 0,32 iken Koceli Üniversitesi için bu oran 0,44 dür. Üniversitemiz; 2001 yılında Avrupa Üniversiteler Birliği ne (EUA) üye olmuş, 2004 yılında Erasmus şartını sağlamış 2006 yılında Magna Charta Universitatum bildirgesini imzalamıştır.
6 Kocaeli Üniversitesi nin Gelecek 4 Yılı 7 Bologna Süreci kapsamında Avrupa nın yüksek öğretim kurumları ile birlikte ortak hedefler benimsenerek şeffaflık karşılıklı güven ve tanınma, deneyimlerden yararlanma ve kalite güvencesi çalışmaları başlatılmıştır. Bilim dünyası üniversiter yapıyı üç katmanlı bir çekirdeğe benzetmektedir: İlk katmanda, yani üniversitenin merkezinde disiplinlere dayalı araştırma ve eğitim olmalıdır. Orta katmanda çok disiplinli özel alanlarda öğretim ve araştırmalar vardır. Dış katman ise yeniliklere açık bölümdür ve ileri görüşü temsil eder. Bu bölüm, ileri araştırma merkezlerini, uluslararası işbirliğinin geliştirilmesini, teknoloji transferleri ve patent bürolarını, ülke ve dünyadaki sosyal gelişmeleri yakından izleyen ve değerlendiren tartışma platformlarını ve topluma dönük uzun dönemli çalışmaları içermektedir. Geçen dört yılda üniversitemizin gelişme ivmesini arttırarak bu üç katmanlı yapıyı üniversitemize yerleştirebilmek için gayret gösterdik. Bütün fakülte ve yüksek okullarda eğitimi yeniden yapılandırarak önlisans ve lisans eğitimini kalite süreci sonucunda güçlendirdik. Kurduğumuz ve desteklediğimiz ileri araştırma laboratuvarları ile örnek gösterilen bir araştırma altyapısı yaratıldı. Bu laboratuvarlardan 9 tanesi kamu ve özel sektörle iş birliği içinde AR-GE çalışmaları yapmaktadır (Savunma Sanayi, ANEL, Ford Otosan, AKSA). Bu süreçte dinamik ve hedefleri olan bir akademik kadroya sahip olmamızı ve bulunduğumuz coğrafi bölgeyi yönetimimiz açısından en önemli imkan olarak görmekteyiz. Özetle klasik kitle eğitimi yanında, inşa ve senteze dönük proje tabanlı dinamik bir sürece doğru da yol almaktayız. Değerli konuklar, Sadece devlet kaynakları ve öğrencilerin öğrenim ücretleri yeterli olmadığından yeni kaynak arayışları üniversite sorunlarının en başında gelmektedir. ABD deki 170 civarındaki araştırma üniversitesinin yıllık patent, lisans ve knowhow getirisi olarak 1 milyar dolarlık bir gelirden söz edilmektedir. Gelişmiş ülkeler çeşitli eğitim kuruluşları ile başta Çin olmak üzere Malezya, Dubai gibi ülkelerde kampusler açmakta ve daha ucuz maliyetli öğrenci eğitmeyi hedeflemektedirler. London School of Economics in lisansüstü öğrencilerinin %75 ini başka ülkeler oluşturuyor. Değerli meslektaşlarım, Üniversitemizin bir başka gelişme alanı Kocaeli Üniversitesi Teknoparkıdır. Bu şirketlerde: 200.000 m 2 arazi üzerine kurulu olan KOÜ Teknoparkı ülkemizdeki en başarılı ve üretim açısından da bu başarıyı teyit eden ilk beş Teknopark içersindedir. ISO 9001 kalite belgesine sahiptir. Bugün itibarıyla Teknoparkımızdaki şirket sayısı 67 dir. 394 adet proje