Münih'teki NSU Davası Keupstraße'deki çivili bomba saldırısı mağdurları davası için pratik bilgiler
Künye Yayıncı: Opferberatung Rheinland (OBR) Beratung und Unterstützung für Betroffene rechtsextremer und rassistischer Gewalt c/o IDA-NRW Volmerswerther Str. 20 40221 Düsseldorf Metin: Julian Muckel, Hendrik Puls ile işbirliğinde Genel Yayın Yönetimi: Julian Muckel, Hendrik Puls, Jana Brakemeier, Birgit Rheims, Isabel Teller Düsseldorf, Ağustos 2014 Sponsor:
İçindekiler 1. Giriş 4 2. Davayla ilgili Genel Bilgiler 4 3. Müdahil dava nedir? 6 Müdahil dava temsili Müdahil davada haklar Oluşan maliyetler Kanun yolu 4. Münih yolculuğundan önce 7 Tanık/Müdahil olarak Davet Tebligat adresi Geliş ve geceleme Oluşan maliyetler Kazanç kaybı telafisi Mahkeme huzuruna çıkmayı önleyen hastalık veya diğer gerekçeli nedenler Mahkemede Türkçe veya başka bir dilde ifade verme Diğer İzleyici olarak Geliş ve geceleme 5. Münih Yüksek Eyalet Mahkemesi'ne Gidiş 10 Toplu taşıma araçları Taksi şirketleri Otoparklar 6. Mahkemede 11 Mahkemeye giriş Giriş kontrolleri Bekleme alanı
Mahkeme salonu Mahkeme salonu grafiği Mahkeme yakınlarındaki Neonaziler 7. Mahkemede ifade verme 14 Mahkeme salonunda refakat Bilgilendirme Konu hakkında sorgulama Önceki ifadelerin okunması Dava katılımcılarınca sorgulanma Yemin etme 8. Duruşma gününden sonra 16 Medya Mahkemeden dönüş Güne bakış Münih'ten gidiş Açık sorular 9. Mahkeme dışı tazminatlar 17 Federal Adalet Dairesi CURA Mağdurlara Tazminat Ödenmesi Kanunu (OEG) 10. Çivili Bombalı Suikastın Olası Sonuçları 19 11. Mahkemede İzleyici Olarak 20 12. "Keupstraße ist überall" (Her Yer Keupstraße) Girişimi Röportajı 20 13. İletişim 22 Destek Başka nereden bilgi alabilirim? Literatür Bilgileri 14. Teşekkür 25
"Yargının iyi çalışmasını ve adaletin gerçekleşmesini istiyoruz." (NSU tarafından 6 Nisan 2006'da öldürülen İsmail Yozgat, Münih Yüksek Eyalet Mahkemesi'nde tanıklık ederken)
1. Giriş Mayıs 2013 tarihinden beri "Nasyonal Sosyalist Yeraltı" (NSU) örgütünün eylemleri, Münih Yüksek Eyalet Mahkemesi'nde görülmektedir. Büyük olasılıkla mahkeme, 9 Haziran 2004 tarihinde Köln, Keupstraße'de işlenen çivili bomba suikastıyla 2014 sonbaharında ilgilenecek. Alman hukuk sistemi ve Münih'te devam eden mahkeme usulü oldukça karmaşıktır. Çok az insan daha önce mahkeme süreçleri konusunda deneyim yaşamıştır. O yüzden birçok insan böyle bir duruşmada kendilerini neyin beklediğinden emin değil. Opferberatung Rheinland (OBR) (Mağdur Danışmanlığı) olarak biz bu broşürle Münih davası ziyaretine hazırlanmanıza yardım etmek istiyoruz. Broşür, mahkemedeki süreçlerin nasıl gerçekleştiği, haklarınızın ve yükümlülüklerinizin ne olduğu ve nelere dikkat etmenin anlamlı olduğu konusunda size bir özet vermeyi amaçlamaktadır. Özellikle de, ister müdahil olun ister olmayın Keupstraße mağdurları ve tanıklarına yöneliktir. Elbette broşür, bütün yakınlara, dostlara ¹ ve ilgili izleyicilere de yöneliktir. Bu broşür, bir danışmanla yapılacak görüşmenin yerine geçmez ve bu yüzden de ihtiyaç duymanız halinde bize veya diğer destek organizasyonlarına (bkz. 13. İletişim - Destek) veya güvendiğiniz bir avukata başvurmanız anlamlıdır. Müdahilseniz, davayla bağlantılı her şeyi müdahil avukatınızla görüşmelisiniz. Ayrıca sahip olabileceğiniz bütün soruları açıklamak ve Münih'teki kalışınızı programlamak da avukatınızın görevidir. Avukatınızla görüşmede desteğe ihtiyacınız varsa danışmanlık merkezleri (bkz. 13. İletişim - Destek) size yardım etmekten mutlu olurlar. 2. Davayla ilgili Genel Bilgiler 4 Kasım 2011'de Neonazi terör örgütü "Nasyonal Sosyalist Yeraltı (NSU)" üyeleri kendi kendilerini deşifre ettikten ve bunun sonucunda grubun en az on cinayet ve iki bombalı suikasttan sorumlu olduğu anlaşıldıktan sonra Münih Yüksek Eyalet Mahkemesi 6 Mayıs 2013 tarihinde ana davayı açtı. Federal savcılık Beate Zschäpe'yi NSU örgütünün çekirdek üçlüsünün son hayatta kalan üyesi ve olası dört destekçi Ralf Wohlleben, André Eminger, Holger Gerlach ve Carsten Schultze aleyhinde dava açtı. Ana davalı Zschäpe, başka şeylerinin yanı sıra on cinayet vakasında suça iştirak, özellikle ağır kundaklama ve terör örgütü kurma ve üyeliği suçlamaları karşısında kendini savunmak zorunda. Diğer dört davalı da başka şeylerinin yanı sıra suç silahını temin etmek, karavan ve daire kiralama veya kimlik belgelerinin terk edilmesiyle NSU örgütüne, suçlarını işlerken yardım ve yataklık etmekle suçlanmaktadır. Bunun dışında federal savcılık, sayısı bilinmeyen destekçiler hakkında soruşturma sürdürmektedir. Ancak bu soruşturmalar Münih'te devam eden davanın konusu değil. 4
Mahkeme usulü çerçevesinde çok sayıda dosya derlendi. Dava devam ederken yaklaşık 600 tanık farklı suçlar konusunda sorguya çekilecek. Bu yüzden de zaten bir buçuk yılı aşkın bir süredir devam eden bu dava özellikle karmaşık ve uzun süreli. Ayrıca sürekli zaman programında gecikmeler meydana gelmektedir. Bu nedenle de (Son Durum: 1 Ağustos 2014) Keupstraße'deki suikastın ne zaman ve hangi seyirle görüşüleceği şu an tam olarak belirtilemiyor. NSU davası, emarelere dayalı bir dava olsa da davalı aleyhinde kanıtlar bulunmadığı anlamına gelmez. Emarelere dayalı dava, sabit bir kavram olup davalıların kapsamlı bir itirafta bulunmadıkları ve bütün suç isnatları için amir delillerin bulunmadığını belirtir. Emareler bu anlamda resmin genelini tamamlayacak olan tali gerçeklerdir. Bu tür tali gerçekler, davada verilen bütün tanık ifadeleridir mesela. Bu yüzden de her tanık ifadesi önemlidir ve davalının hüküm giymesine katkıda bulunabilir. Önemsiz gibi görünen özellikler de burada beklenmedik bir biçimde önemli bir katkı sağlayabilir ve bu yüzden de ele alınmalıdır. NSU örgütü üyelerinin, polis tarafından yakalanmadan yıllar boyunca cinayet işleyebilmeleri anlaşılmaz bir husus ve siyasi bir skandaldır. Bunların iç yüzü en ufak ayrıntısına kadar aydınlatılıp ortaya çıkarılmalıdır. Münih'teki davanın odağındaysa iddianamedeki isnatlar bulunmaktadır. Başka bir deyişle, federal savcılık davalıyı iddianamede anılan suç unsurlarına göre mahkûm etmek istiyor. Birçok müdahil için bu tartışma yeterli değil. Bu yüzden de davada ileri gidip NSU örgütünün destek ağını ve olası devlet elini de ele almak istiyorlar. Ancak ceza yargılaması olarak Münih'teki mahkemenin görevi, resmi dairelerin ve istihbarat örgütlerinin davranışlarını kapsamlı olarak aydınlatmak değildir. Bu, öncelikli olarak soruşturma komisyonlarının görevidir. Şimdiye kadar geçen 131 dava gününde özellikle on cinayet ve Köln'ün Probsteigasse'deki bombalı suikastı görüldü. Birçok tanığın yanı sıra dava sırasında davalılar Gerlach ve Schultze de açıklama yaptı. Zschäpe dahil diğer üç davalı ifade vermeyi kesinlikle reddediyorlar. Ne zaman hüküm verileceği henüz belli değil. Şimdilik 30 Haziran 2015, son dava günü olarak planlandı. Ama bu tarihin nihai olması pek mümkün görünmüyor. Aynı şekilde davalıların hangi cezalara mahkûm edilecekleri de öngörülmemektedi Başka desteğe ihtiyacınız veya cevaplanmamış sorularınız varsa 22-24 sayfalarda belirtilen danışma merkezlerine başvurun. 5
3. Müdahil dava nedir? Keupstraße'deki çivili bomba suikastının mağduru olarak devam eden davaya müdahil olarak katılma hakkınız bulunmaktadır. Çok sayıdaki mağdurlar ve cinayet kurbanlarının akrabaları bu haktan yararlanıyorlar. Müdahil davayla özel hakları bulunan bir dava katılımcısı olmaktasınız. Teorik olarak tek başına müdahil olabilirsiniz ama sizi temsilen bir avukatı görevlendirmeniz önerilir. Bunlara müdahil avukat denilmektedir. Müdahil dava temsili Bir müdahil davayı başarıyla yürütmek için müdahil dava süreçlerinde deneyimli olan ve sağcı ve ırkçı suçlar hakkında bilgisi olan bir avukatı görevlendirmelisiniz. Davada müdahil avukat çıkarlarınızı temsil eder. Yani, öncesinde sizinle görüşüp davayla ilgili isteklerinizi ve düşüncelerinizi açıklığa kavuşturmak ve dava çerçevesinde sizi istediğiniz şekilde desteklemek müdahil dava avukatının görevidir. Müdahil avukatınızla görüşürken bir tercümana ihtiyaç duymanız halinde müdahil avukatınız onu ayarlamalıdır. Alternatif olarak bu konuda danışma merkezleri de size yardımcı olabilir (bkz. 13. İletişim Destek). Bunun dışında davaya gidişlerinizi sizinle planlamak da müdahil avukatınızın görevidir (özellikle gidiş dönüş, konaklama, oluşan masraflar ve bütün diğer oluşan sorular ve ihtiyaçlar). Bu broşürde sık sık belli hususları müdahil avukatınızla görüşmeniz söyleniyor, bunu da yapmanız gerekir, bu sizin hakkınız. Müdahil davada haklar Müdahil olarak her zaman, tanıklık ifadenizden de önce mahkeme salonundaki davayı takip edebilirsiniz. Siz ve müdahil avukatınız, davalıya ve tanıklara soru sorma, kanıt taleplerinde bulunma ve bilirkişileri veya yargıçları ilgili gerekçelerle reddetme hakkına sahipsiniz. Avukatınız, ifade verirken sizi destekleyebilir ve davalının savunma avukatlarının izinsiz veya hakaret edici sorularına karşı koruyabilir. Oluşan maliyetler Ciddi suçlar söz konusu olduğundan müdahil avukatınızı kendiniz tutmak zorunda değilsiniz. Avukatınızın ücreti devlet tarafından ödenir. Kanun yolu Davanın sonunda müdahil avukatınız sizinle görüştükten sonra mahkemede son söz söyleyebilir ve - anlamlı görülürse - ceza miktarı talep edebilir. Müdahil davacı olduğunuz bir cürümle ilgili olarak (Keupstraße'deki çivili bomba suikastıyla bağlantılı olan, müzakere edilen suç teşkil eden unsurlar) hüküm verilmezse hükümle ilgili olarak kanun yolu tutulabilir. 6
4. Münih yolculuğundan önce Tanık/Müdahil olarak Davet Tanık olarak posta yoluyla Münih Eyalet Yüksek Mahkemesi nden yazılı bir tebligat alacaksınız. Bu tebligatta Münih Eyalet Yüksek Mahkemesi nde tanık olarak sorgulamak için hazır bulunmanız gereken tarih ve saat yazılıdır. Bu tebligata uymanız sizin için zorunludur. Gerekçeli nedenler belirtmeden tanık olarak sorgulamaya gelmezseniz bunun sizin için hafif para cezası vb. gibi sonuçları olabilir (bkz: Mahkeme huzuruna çıkmayı önleyen hastalık veya diğer gerekçeli nedenler). Daveti aldığınızda Münih yolculuğunuzla ilgili çerçeve koşulları planlamanız anlamlı olacaktır. Tebligat adresi Normalde tebligat, ikamet adresinize gönderilir. Bunun da sonucu, mahkemedeki tanıklık ifadenize başlamadan adresinizin yüksek sesle okunmasıdır. Özel adresinizin mahkemede okunmasını istemiyorsanız, avukatınızla görüştükten sonra avukatınızın büro adresinin tebligat adresi olarak kullanılmasını belirleyebilirsiniz. Sadece tebligat adresini kullanırsanız tebligatınız da bu adrese gönderilir ve mahkemede de sadece tebligat adresi okunur. Bu tür bir adresin kullanılması mahkemeyle halledilmelidir. Bu nedenle mümkün olduğunca en kısa zamanda ve hatta tanık olarak sorgulama tebligatınızı da almadan önce tebligat adresi konusuyla ilgilenmelisiniz. Bir avukat tarafından temsil edilmiyorsanız veya daha fazla açıklamaya ihtiyaç duyarsanız danışmanlık merkezleriyle diğer olasılıkları görüşebilirsiniz (bkz: 13 İletişim - Destek). Geliş ve geceleme Tanıklık ifadeniz için mümkün olduğunca dinlenmiş olmaya çalışın. Bu yüzden de sorgulamanızdan bir gün önce gelip konaklamanızı ayarlamanız anlamlıdır. Bir otel odası vb. mahkeme tarafından ödenmektedir. Konaklamayla ilgili bilgileri örneğin Münih Şehrinin Turizm Dairesinde bulabilirsiniz: E-posta: tourismus@muenchen.de Web sitesi: www.muenchen.de/tam Telefon: +49 89-23 39 65 00 Başka desteğe ihtiyacınız veya cevaplanmamış sorularınız varsa 22-24 sayfalarda belirtilen danışma merkezlerine başvurun. 7
Güvendiğiniz kişilerle seyahat etmenizi öneriyoruz. Arabayla seyahat ederseniz, yorulmamak için arabayı bir refakatçiye kullandırtın. Oluşan maliyetler Tanıkların ikametlerinden mahkemeye geliş dönüş masrafları ile oluşan konaklama masrafları mahkeme tarafından karşılanmaktadır. Normalde oluşan masrafları kendiniz ödeyip sonradan bunlar size iade edilir. İade için oluşan masraflarla ilgili belgelere (tren biletleri, otel faturası, vd.) ihtiyacınız vardır; arabayla gelişte kilometre bazında bir götürü tutar hesaplanır. Belgeleri, Münih Yüksek Eyalet Mahkemesinin adalet veznesine en kısa zamanda, ama en geç ifade verdikten sonraki üç ay içinde teslim etmelisiniz. Özel düzenlemeleri müdahil avukatınız ve/veya kamu denetçisi Barbara John ile görüşmelisiniz; alternatif olarak Danışmanlık Merkezleri de size destek olur (bkz. 13. İletişim - Destek). (NSU davasının tanıklık ifadenizin dışında izlenmesi durumunda oluşan masraflarla ilgili bilgiler için bkz. 4. Münih Yolculuğundan Önce Diğer). Kazanç kaybı telafisi İşvereniniz, tanıklık ifadeniz için size izin vermek zorundadır. Dava nedeniyle işe gidemiyorsanız, kazanç kaybı telafisi olarak götürü bir bedeli almaya hakkınız vardır; bunun için işvereniniz, mahkeme tebligatıyla birlikte size gönderilen ( Kazanç kaybı belgesi ) formunu doldurmalıdır. Para tutarı adalet veznesinden size ödenmektedir. Doldurulan formu avukatınıza iletmeli veya doğrudan dava günü yanınızda getirmelisiniz. Serbest çalışıyorsanız, kazanç kaybı telafisi için ilgili evrakları eklemelisiniz (örn. İşyeri ruhsatı, esnaflık ruhsatı). Seyahat ve konaklama masraflarınızla ilgili belgeleri ve kazanç kaybı belgelerini birlikte Münih Eyalet Yüksek Mahkemesinin adalet veznesine teslim etmelisiniz. Diğer oluşan masraflar ve olası kazanç kayıplarında bunların finansmanını sağlamak için avukatlarınıza başvurmalısınız. Müdahil avukatınız yoksa danışma merkezlerine başvurun (bkz. 13. İletişim Destek). Alternatif olarak finansman sorularında ilgili sorumlu kamu denetçisi Barbara John a da başvurabilirsiniz. Mahkeme huzuruna çıkmayı önleyen hastalık veya diğer gerekçeli nedenler Hastalanır veya tebligatta belirtilen tarihte mahkeme huzuruna çıkmanızı önleyen başka bir gerekçeli nedeniniz varsa bunu mahkemeye ve gerektiğinde müdahil avukatınıza en kısa zamanda bildirmelisiniz. Mahkemenin huzuruna çıkamamanın başka gerekçeli nedenleri örneğin ertelenemeyen mesleki randevular veya ailedeki bir ölüm olabilir. Hastaysanız mahkemeye iletilmesi gereken bir doktor raporuna ihtiyacınız bulunmaktadır. 8
Mahkemede Türkçe veya başka bir dilde ifade verme Belki de mahkemedeki ifadenizi Türkçe veya başka bir dilde yapmak istiyorsunuz, bu sizin hakkınız. Önemli olan bu hususu vakitlice müdahil avukatınız veya bir danışma merkeziyle görüşmenizdir. Diğer Mahkemede olup bitenleri anlamak için tanıklık ifadenizden önce Münih te bir davayı izlemek anlamlı olabilir. Bir davayı izlemek isterseniz müdahil avukatınızla bunu görüşmelisiniz, bu işi ayarlamakta size yardımcı olacaktır. Mahkeme ziyaretini mümkün olduğunca sorunsuz gerçekleştirmek için biz (Opferberatung Rheinland) bu ziyareti sizinle birlikte planlayıp gerçekleştirebiliriz. Keupstraße ist überall girişiminin üyeleri de Münih teki davayı düzenli olarak izleyip dava ziyaretlerinin birlikte planlayıp gerçekleştiriyorlar (ayrıca bkz. Sayfa 23). Müdahiller için tanıklık ifadelerinin dışında davanın izlenmesiyle ilgili olarak oluşan seyahat masraflarını iade etme imkânı da vardır. Federal Adalet Dairesi, henüz seyahat ve konaklama masrafları başka dairelerce ödenmeyen müdahiller için bir seyahat masrafı desteği sunar. Seyahat masrafları desteği, bir dava haftası, daha doğrusu üç dava günüyle ilgilidir. Maksimum geceliği 80 dan maksimum dört otel konaklaması (toplam 320 ) ödenmektedir. Geliş dönüş masrafları için maksimum toplam 200 luk tren biletleri veya ikametgâhınız Almanya dışındaysa maksimum 400 luk uçak masrafları karşılanmaktadır. Türkçe, Yunanca ve Almanca daha fazla bilgi için: Web sitesi: www.bundesjustizamt.de Anahtar kelime: Mahrumiyet Ödemesi/Mağdur Yardımı Önemli: Davada müdahil avukatınız yoksa ama tanık olarak davet edildiyseniz, mahkemede ifade verdikten sonra ancak izleyici olarak davayı izleyebilirsiniz! Başka desteğe ihtiyacınız veya cevaplanmamış sorularınız varsa 22-24 sayfalarda belirtilen danışma merkezlerine başvurun. 9
İzleyici olarak Geliş ve geceleme İzleyici olarak da güvendiğiniz kişilere gelmeniz yararlıdır. Keupstrasse ist überall girişimi, hep birlikte, ve mümkün olduğunca da ucuz bir geliş dönüş ve konaklama imkânları düzenlemeye çalışmaktadır. Ortak seyahatle ilgileniyorsanız her zaman girişimle iletişime geçebilirsiniz (bkz. 13. İletişim Destek). 5. Münih Yüksek Eyalet Mahkemesi ne Gidiş Dikkat: Mahkeme salonunun adresi, Münih Yüksek Eyalet Mahkemesi nin adresinden farklı. Dava, Nymphenburger Straße 16 adresinde bulunan Münih Ceza Mahkemesi Merkezi nin 101 sayılı Ağır Ceza Mahkeme Salonunda gerçekleştirilmektedir. Bina merkezidir ve örneğin Münih Ana Tren Garından 15 dakika yürüme mesafesindedir. Bölgedeki otopark güçlükleri nedeniyle Münih mahkemesine toplu taşıma araçlarıyla veya yaya olarak gitmenizi öneririz. Toplu taşıma araçları Mahkeme binasına en yakın Stiglmaierplatz durağı bulunmaktadır. Buraya Münih Ana Garından U1 ve U7 metro hatları ve 20, 21 ve 22 tramvay hatlarıyla ulaşabilirsiniz. Münih Trafik ve Tarife Derneğinde diğer bilgileri ve seyir ayrıntılarını bulabilirsiniz: Web sitesi: www.mvv-muenchen.de Telefon: +49 89-41 42 43 44 Taksi şirketleri Taksiyle gelmek isterseniz yerel taksi şirketlerine ulaşabileceğiniz telefonlar: Otoparklar Telefon: +49 89-45 05 40 veya +49 89-21 61 0 veya +49 89-19 41 0 Dava günleri boyunca mahkeme binası etrafında çoğu normal otopark yerleri için mutlak duraklama yasağı vardır. Bu yüzden arabayla geliyorsanız bir kapalı otoparka park etmelisiniz. Mahkemeye yaklaşık yaya olarak 15 dakikalık mesafelerde birçok kapalı 10
otopark bulunmaktadır. Mahkeme otoparkında park edebilmek için özel düzenlemeler ilkesel olarak mümkün, ancak bu durumun Münih Yüksek Eyalet Mahkemesiyle önceden ayarlanması gerekmektedir. İletişim Münih Yüksek Eyalet Mahkemesi: Telefon: +49 89-55 97 50 47 En yakın ücretli kapalı otopark: CONTIPARK Tiefgarage Neue Hopfenpost Hopfenstraße 6 80335 Münih 6. Mahkemede Kimlik evraklarınızı (nüfus kâğıdı veya pasaport) yanınızda bulundurmayı unutmayın. Mahkeme binasına girmek için bunlara ihtiyacınız olacaktır. Mahkemeye giriş Normalde tanık olarak mahkeme binasına Nymphenburger Straße 16 da bulunan girişten gireceksiniz. Giriş, basın temsilcileri ve izleyiciler için ayrılan işaretli girişin sağında bulunmaktadır. Mahkeme binasına kimseye görünmeden girme ihtiyacınız varsa mahkeme binasına bir yan girişten ulaşabilirsiniz. Bu durumu gerektiğinde avukatınızla veya alternatif olarak bir danışma merkeziyle (bkz. 13. İletişim Destek) görüşün. Giriş kontrolleri Davada geniş güvenlik önlemleri alınmaktadır. Bu durum, davanın büyüklüğü açısından sıra dışı değil ve düzenli seyir ve bütün hazır bulunanların güvenliğine hizmet eder. Her mahkeme binasında giriş kontrolleri bulunur ve endişelenmek için neden değiller. Herkes bu kontrollerden geçmek zorunda, sadece size özel değiller. Başka desteğe ihtiyacınız veya cevaplanmamış sorularınız varsa 22-24 sayfalarda belirtilen danışma merkezlerine başvurun. 11
Mahkeme binasının girişinde daha geniş giriş kontrolleri var ve bu nedenle beklemeniz gerekebilir. Bu yüzden tanık olarak tebligatta belirtilen saatten en az 15-30 dakika önce girişte bulunmalı veya bu konuyu avukatınızla görüşmelisiniz. Mahkemeye mümkün olduğunca sorunsuz ulaşabilmek için yasadışı maddeler dışında özellikle silah (çakı, biber gazı, vs.) veya silaha benzer nesneler (tornavida gibi sivri nesneler vs.) yanınızda bulundurmamalısınız. Elektronik cihazların (cep telefonu, bilgisayar, kamera, vs.) duruşma salonuna sokulması yasaktır ve giriş kontrollerinde sizin adınıza dava gününün sonuna kadar emanette tutulur. Mahkeme binasından çıkarken emanette tutulan nesneleriniz size tekrar iade edilir. Yanınızda biraz yiyecek (sadece poşette satılan yiyecekler) ve bir kitap veya dergi getirmeniz önerilir. Kontrollerin sıkılığına şaşırmayın, bu durum bu davada normal ve endişe nedeni değil. Bekleme alanı Kontrolleri geçtikten sonra tanıklara ayrılmış bir bekleme salonu vardır. (Müdahil davacılar ve avukatları için de özel bir oda vardır). Salonun nerede olduğu size bildirilmemişse mahkeme memurlarına sormaktan çekinmeyin. Bu alanda ihtiyacınız halinde kullanabileceğiniz su sebilleri vardır. Burada ifade vermeye çağrılıncaya kadar bekliyorsunuz. İsterseniz Münih Yüksek Eyalet Mahkemesinin sosyal görevlileri sizi desteklemek üzere yanınızda bulunabilir. Bu alana bir refakatçi götürmek isterseniz bunun için önceden Yüksek Eyalet Mahkemesine başvurmanız gerekiyor (bkz. 7. Mahkemede İfade Verme Mahkeme Salonunda Refakat). Böyle bir talebe onay verilip verilmeyeceği Münih Yüksek Eyalet Mahkemesinin kararına bağlıdır. Bekleme süresi çok uzun olabilir. Bu durum sizi huzursuz etmesin ve örneğin bir şeyler okuyarak başka şeylerle meşgul olun. Mahkeme salonu Münih Ceza Mahkemesi Merkezindeki A 101 sayılı mahkeme salonu, boğucu bir atmosfer yaratabilen kocaman ve penceresiz bir mekândır. Salonun alt bölümünde sekiz yargıç, dört federal savcılık temsilcisi ve toplam on bir savunma avukatıyla birlikte beş davalı, bilirkişiler, kâtipler, mahkeme memurları ve teknikerler bulunmaktadır. Ayrıca müdahil davacılar da avukatlarıyla birlikte bulunmaktadır. Yaklaşık 70 müdahil davacı ve yaklaşık 45 müdahil avukatıyla birlikte en büyük grup onlardır. Dava katılımcılarının sayısının çok olması nedeniyle salon epey dar. Güvenliği mahkeme memurları sağlamaktadır. Halka açık bir dava olduğundan halkın da davayı izleme hakkı bulunmaktadır. Balkonda yükseltilmiş olarak birinci platformda medya temsilcileri ve izleyiciler için 50 şer koltuk vardır. Medya temsilcilerinin koltukları ayrılmıştır. Fotoğrafçılar ve kameramanlar sadece duruşma başlamadan önce aşağıdaki salonda kayıt yapabilirler. Duruşma sırasında hiçbir muhabir salonda bulunamaz, ayrıca bu sırada film ve video kayıtları yapılması da yasaktır. 12
Bütün diğer izleyicilere ayrılan alanda koltuk rezervasyonu yoktur; burada mahkeme önünde kuyruğun başında duranların ilk önce koltuklara oturması ilkesi geçerlidir. Özellikle öğle paydosunda izleyiciler mahkemeden ayrıldığından öne geçme ve koltuğa oturma imkânı mevcuttur. İzleyici platformunun yanında, oturum aralarında bulunabileceğiniz ve içecek ve yiyecek alabileceğiniz bir bekleme alanı vardır. Orada tuvaletler de mevcuttur. Bu mekânlar hâlâ güvenlik alanı içinde olduğundan orada bulunduğunuz sürece koltuğunuzdan da olmazsınız. İzleyici platformundan yargıçlar, federal savcılık ve davalılar görülür. Müdahil davacılar ve avukatları, balkonun altında oturduklarından görülmezler. Oturum sırasında davanın tamamı iki perdeye yansıtılmaktadır, böylece bütün izleyiciler salonda olup biteni görebilmektedir. Bütün konuşmalar dava oturumu sırasında bir mikrofon sistemi üzerinden yayınlanmaktadır ve böylece konuşmalar yüksek sesli ve belirgin biçimde duyulabilirler. Tanıklar, ifade verirken yargıç kürsüsünün önündeki bir masada otururlar. Mahkeme Salonu Grafiği NSU Davasi 6 Mayıs tan itibaren Beate Zschäpe ve NUS terör örgütünün dört olası destekçisi Münih Yüksek Eyalet Mahkemesi önünde hesap vermek zorunda. Muhabirler İzleyiciler dpa 18918 Salondaki şimdilik planlanan oturma düzeni: Müdahil davacı Teknikerler Katip Federal Savcılık Bilirkişi Müdahil davacı Müdahil davacı Yargıç kürsüsü Tanık Benötigen Sie weitere Unterstützung oder haben Sie offene Fragen, dann wenden Sie sich an die auf den Seiten 26-27 genannten Beratungsstellen. Davalı, Savunma Memurlar Son Durum: 12.4.2013 Kaynak: Münih Yüksek Eyalet Mahkemesi 13
Mahkeme yakınlarındaki Neonaziler Neonazi üyelerinin de davayı izleyici alanından izleme hakları vardır. Geçmiş dava günlerinde tek tük Neonazi bulunuyordu. Sağcı kişiler varsa provokasyona gelmeyin veya gözünüzü korkutmalarına izin vermeyin. Şu anda sanıklar arasında sadece Zschäpe ve Wohlleben tutuklu. Bu yüzden de diğer üç davalıyla mahkeme çevresinde karşılaşmanız mümkün. Mahkeme salonundaysa Neonazilerden korkmanıza gerek yok, birçok mahkeme memuru güvenliğinizi ve sorunsuz bir sürecin gerçekleşmesini sağlamaktadır. Kendinizi tehdit edilmiş hissederseniz bu durumu memurlara bildirmekten çekinmeyin. Onların görevi sizin güvenliğinizi sağlamaktır. Mahkeme binasının etrafında da güvenlik seviyesi artırılmıştır. Birçok mahkeme memuru ve polis görevlidir. Gene de kendinizi huzursuz hissederseniz mahkeme alanından (örn. bir taksiyle) ayrılabilirsiniz. Kendinizi tehdit altında hissederseniz bu durumu avukatınızla görüşüp gerektiğinde tanıklık ifadenizde de belirtmelisiniz. 7. Mahkemede ifade verme Çağrıldığınızda mahkeme salonuna girip yargıç kürsüsü önündeki tanık sandalyesine oturmalısınız. Oturduğunuz yerden önünüzde yargıçlar, sağınızda federal savcılık ve solunuzda avukatlarıyla birlikte davalılar bulunur. İstemiyorsanız davalılara bakmanız gerekmez. Mahkeme salonunda refakat Bir müdahil avukatınız varsa bu avukatınız ifadeniz boyunca sizi desteklemek üzere yanınızda oturacak. Müdahil avukatınız yoksa ama ifadenizde desteğe ihtiyacınız varsa öncesinden bir tanık refakatçisi veya psikososyal dava refakatçisinin mahkeme salonunda size eşlik etmesini isteyebilirsiniz. Bunun için vaktinde bir danışma merkezine başvurmanız çok önemlidir. Bu tür bir talebin onaylanıp onaylanmaması Münih Yüksek Eyalet Mahkemesinin kararına bağlıdır. Bilgilendirme Sorgulamanın başında, her zaman yargıç tarafından bilgilendirme yapılır; başka bir deyişle başyargıç tanık olarak haklarınızı ve görevlerinizi okur. Bu işlem olağan seyre dahlidir ve her tanık ifadesinden önce gerçekleştirilir. Genellikle başında olayları gerçeğe uygun ve doğru şekilde açıklama zorunluluğunuz konusunda uyarılırsınız. Yanlış beyanlar, mahkeme huzurunda cezaya tabidir. Ardından kişisel bilgileriniz sorulur. Özel adresinizin okunmasını istemiyorsanız vaktinde tebligat adresi ile ilgilenmelisiniz. (bkz. S. 7) 14
Tanık olarak, mahkemede ifade verme yükümlülüğünüz bulunmaktadır, yani ifade vermeyi reddederseniz hafif para cezası ile cezalandırılabilirsiniz. Ancak ifade verme yükümlülüğünüz için iki istisna vardır: İfadenizle kendinize bir suç yükleyecekseniz veya davalıyla akraba veya evlilik yoluyla akrabaysanız ifade vermeyi reddetme hakkınız bulunmaktadır. Bu nedenle başyargıç, ifadenizden önce davalıyla akraba veya evlilik yoluyla akraba olup olmadığınızı soracak. Konu hakkında sorgulama Ardından başyargıç olayla ilgili olarak hâlâ bildiklerinizi anlatmanızı isteyecek. Şimdi hatırladıklarınızı sakin sakin anlatmalısınız. Sorgulandığınız suç on yılı aşkın bir süre önce gerçekleşti. Belli ayrıntıları veya olayları artık tamamen hatırlamamanız anlaşılır bir durumdur. Size soru soran yargıca veya avukatlara tam olarak hatırlamadığınızı söylemeniz yeterli. İfade sırasında ara vermeye ihtiyacınız varsa bunu istemek hakkınızdır. Bu durumda başyargıçtan ara vermesini isteyin. Her şeyi anlattıktan sonra genellikle yargıçlar, federal savcılık ve avukatlar başka sorular sorar. Önceki ifadelerin okunması Sorularda dosyadaki ve/veya poliste verdiğiniz ifadeden bölümler önünüze konulabilir. Önünüze koyma kavramının yasal dilde olumsuz bir etkisi yoktur, bu yüzden merak etmeyin. Sadece dosyadaki yazılı bölümlerin size okunması anlamına gelir. Bu uygulamanın amacı, ayrıntıları veya çelişkileri açıklığa kavuşturmak veya hafızanızı tazelemektir. Dava katılımcılarınca sorgulanma Bütün dava katılımcıları, yani davalıların avukatları da, size soru sorma hakkına sahiptir. Bu durum sizin için rahatsızlık verici veya kışkırtıcı olabilir, özellikle de savunma sizi çelişkiye düşürmeye çalıştığında. Sükûnetinizi bozmamaya çalışın. Haksızlığa uğradığınızı veya hakarete maruz kaldığınızı düşünüyorsanız bunu ifade de edebilirsiniz. Müdahil avukatlar da mahkeme önünde makul bir davranışa muhatap olmanıza dikkat edeceklerdir. Mahkeme, sizi korumak için de vardır. Ayrıca davadaki ifadeniz çok önemlidir. Bu yüzden mahkeme de kendinizi güvende hissetmenizi ve önemli ifadeler yapabilmenizi önemsemelidir. Başka desteğe ihtiyacınız veya cevaplanmamış sorularınız varsa 22-24 sayfalarda belirtilen danışma merkezlerine başvurun. 15
Yemin etme Televizyon programlarından da bilebileceğiniz gibi yemin ettirilmeniz de mümkün. Ancak yemin etme çok nadir gerçekleştirilir ve bu davada şimdiye kadar mağdur olan tanıkların hiçbirine yemin ettirilmedi. Yemin etme ancak ifadenizin etkileyici bir anlamı varsa veya ifadenizin gerçekliği konusunda kuşku oluşmuşsa gerçekleştirilir. Kısacası, tanıklar için yemin etmeden ifade vermeye nazaran yemin altında ifade vererek (yani yemin ettikten sonra) yalan söylemenin sonuçları daha ağırdır. Yemin etmekten çekinmemelisiniz zira gerçeği söyleyeceksiniz ve gerektiğinde müdahil avukatınız da yanınızda size destek verecektir. İfade verdikten sonra ve eğer dava günü devam ediyorsa mahkeme salonunda kalma hakkınız bulunmaktadır. Bir müdahil avukatınız varsa onun yanına oturabilir veya alternatif olarak birinci kattaki platformda bulunan izleyici bölümüne oturabilirsiniz. Ancak bundan sonra istediğiniz zaman salondan ayrılabilirsiniz. Tanıklık oldukça zorlayıcı ve duygusal olarak heyecan verici olabilir. Bu yüzden ifade verdikten sonra günün kalanını güvendiğiniz kişilerle geçirmenizi ve kendinizi yormamanızı öneriyoruz. 8. Duruşma gününden sonra Medya Medyanın NSU davasına ilgisi büyük ve bu yüzden Nymphenburger Straße deki Yüksek Eyalet Mahkemesi girişinde duruşma gününün başında ve sonunda çok sayıda muhabir, fotoğrafçı ve televizyon ekibi bulunmaktadır. Medya temsilcileriyle karşılaşmak istemiyorsanız avukatınızla birlikte binaya yan girişten girip çıkmalısınız (bkz. S. 11). Bu hususu en iyisi avukatınızla veya alternatif olarak bir danışmanlık merkeziyle (bkz. S. 22-24) önceden görüşün. Mahkemeden dönüş Birlikte yola çıkabilmeniz için güvendiğiniz kişilerle duruşma gününün sonu için bir buluşma noktası ayarlamanız önerilir. Güne bakış Böyle zorlu bir günden sonra tek başına olmayıp etrafınızda güvendiğiniz insanların olması yararlıdır. Elbette mahkemede olan biten hakkında konuşup konuşmayacağınızı, ne zaman ve kiminle konuşacağınıza siz karar verirsiniz. İlkin konuşmak istemiyorsanız da 16
bu sizin hakkınız. Tanıdıklarınız ve güvendiğiniz kişiler bunu anlayışla karşılamalı. Münih'ten gidiş Münih ten ikamet ettiğiniz yere yolculuk konusunda gelişi planlarken ilgilenmelisiniz. Bu arada bir duruşma gününün en fazla saat 17.15 e kadar sürebileceğini dikkate almalısınız. Bu nedenle ifadenizden sonraki gün yola çıkmanız anlamlı olabilir (ayrıca bkz.: 4. Münih yolculuğundan önce). Açık Sorular Duruşma gününden sonra da duruşma günüyle ilgili olarak desteğe ihtiyaç duyarsanız ve/veya başka açıklanmamış sorularınız varsa her an danışmanlık merkezlerine başvurabilirsiniz (bkz. 13 İletişim - Destek). 9. Mahkeme dışı tazminatlar Aşağıdaki tazminat ödemelerinden yararlanmak istiyorsanız bir danışmanlık merkezinden destek almanız anlamlıdır. Federal Adalet Dairesi Sağcı/ırkçı şiddet mağduru olarak Federal Adalet Dairesi nden mali bir tazminat alma imkânınız bulunmaktadır. Bundan henüz yararlanmadıysanız Federal Adalet Dairesi ne resmi bir başvuruda bulunabilirsiniz. Başvuru ve diğer bilgiler: Web sitesi: www.bundesjustizamt.de Anahtar kelime: Terör Eylemleri Nedeniyle Mağdur Yardımı/Mahrumiyet Ödemeleri Bundesamt für Justiz Referat III 2 Opferhilfe 53094 Bonn Telefon: + 49 228-99 41 0-52 88 veya -57 90 Faks: + 49 228-99 41 0-55 91 Başka desteğe ihtiyacınız veya cevaplanmamış sorularınız varsa 22-24 sayfalarda belirtilen danışma merkezlerine başvurun. 17