1 ĐKĐNCĐ DAĐRE KARAR EKSERT TURĐZM TAŞIMACILIK TEKSTĐL GIDA SAN. VE TĐC. LTD. ŞTĐ./Türkiye ve diğer 7 başvuru (bkz. ekteki liste) ( no: 40988/06)
2 2 Temmuz 2013 tarihinde, Başkan Guido Raimondi, Yargıçlar Danutė Jočienė, Peer Lorenzen, András Sajó, Işıl Karakaş, Nebojša Vučinić, Helen Keller ve Daire Yazı Đşleri Müdürü Stanley Naismith in katılımıyla oluşturulan Avrupa Đnsan Hakları Mahkemesi (Đkinci Dairesi), Davalı Hükümet in görüşlerini ve bu görüşlere karşılık başvuranın görüşlerini dikkate alarak, Yapılan müzakereler sonrasında aşağıdaki kararı vermiştir: OLAY VE OLGULAR A. Davanın Koşulları Başvuranların her birine, Trafik Kanunu nun (2918 sayılı Kanun) muhtelif maddelerini ihlal etmeleri nedeniyle trafik cezası kesilmiştir. Başvuranların tümü, söz konusu para cezalarına itiraz ederek Sulh Ceza Mahkemeleri nde dava açmışlardır. Her bir davada, ilgili mahkemeler duruşma yapmadan itirazları incelemiş ve Başvuranlar, Sözleşme nin 6 1 maddesi uyarınca, trafik cezalarına itirazlarına ilişkin yürütülen yargılamalar sırasında yerel mahkemeler nezdinde kendilerini savunamadıklarından şikayetçi olmuşlardır. Olaylara ve ceza yargılamalarına ilişkin detaylar ve başvuranların diğer şikayetleri ekteki tabloda belirtilmiştir. B. Đlgili iç hukuk ve uygulamaları 1. Trafik Kanunu (2918 sayılı Kanun) Trafik Kanunu nun ilgili maddesi şu şekildedir:
3 Madde 112 Sürücü belgelerinin geçici olarak geri alınması hariç olmak üzere, bu Kanunda belirtilen suçlarla ilgili davalara trafik mahkemelerinde, bunların bulunmadığı yerlerde yetki verilen sulh ceza mahkemelerinde bakılır. 2. Kabahatler Kanunu (5326 sayılı Kanun) Kabahatler Kanunu nun ilgili maddeleri şu şekildedir: Madde 27 Đdarî para cezası ve mülkiyetin kamuya geçirilmesine ilişkin idarî yaptırım kararına karşı sulh ceza mahkemesine başvurulabilir. Madde 28 (4) Mahkeme, başvuruda bulunan kişilere cevap dilekçesinin bir örneğini tebliğ eder; talep üzerine veya re'sen tarafları çağırarak belli bir gün ve saatte dinleyebilir. Dinleme için belirlenen günle tebligatın yapılacağı gün arasında en az bir haftalık zaman olmasına dikkat edilir. Dinleme sırasında taraflar veya avukatları hazır bulunur. Mazeretsiz olarak hazır bulunmama, yokluklarında karar verilmesine engel değildir. Bu husus, tebligat yazısında açıkça belirtilir. (7) Mahkeme, ilgilileri dinledikten ve bütün delilleri ortaya koyduktan sonra aleyhinde idarî yaptırım kararı verilen ve hazır bulunan tarafa son sözünü sorar. Son söz hakkı, aleyhinde idarî yaptırım kararı verilen tarafın kanunî temsilcisi veya avukatı tarafından da kullanılabilir. Mahkeme son kararını hazır bulunan tarafların huzurunda açıklar. (8) Mahkeme, son karar olarak idarî yaptırım kararının; a) Hukuka uygun olması nedeniyle, "başvurunun reddine", b) Hukuka aykırı olması nedeniyle, "idarî yaptırım kararının kaldırılmasına", Karar verir. (10) Đki bin Türk Lirası dahil idarî para cezalarına karşı başvuru üzerine verilen kararlar kesindir. Madde 29
4 (1) Mahkemenin verdiği son karara karşı, yargı çevresinde yer aldığı Ağır Ceza Mahkemesine itiraz edilebilir. (2) Đtirazla ilgili karar, dosya üzerinden inceleme yapılarak verilir. 3. Anayasa Mahkemesi nin kararı Anayasa Mahkemesi, 12 Aralık 2007 tarihli bir kararla, Trafik Kanunu nun muhatabın huzurunda düzenlenen para cezalarının kesin olduğunu belirten bendini iptal etmiştir. Anayasa Mahkemesi bu bendin, vatandaşların idari işlem ve kararlara karşı mahkemeye erişimini kısıtladığından, hukukun üstünlüğünü ve eşitlik ilkesini ihlal ettiğine karar vermiştir. Yukarıda bahsedilen karar 30 Ocak 2008 tarihli Resmi Gazete de yayımlanmıştır. HUKUKĐ DEĞERLENDĐRME ların, olaylar ve hukuki değerlendirme açısından benzerlikleri göz önüne alındığında, mahkeme başvuruların birleştirilmesinin uygun olduğu kanaatindedir. I. SÖZLEŞME NĐN 6 1 MADDESĐNĐN ĐHLAL EDĐLDĐĞĐ ĐDDĐASI HAKKINDA Başvuranlar, Sözleşme nin 6 1 maddesi uyarınca, yargılamalar sırasında açık duruşma yapılmaması nedeniyle, avukat yardımından yararlanarak veya kişisel olarak kendilerini savunamadıklarından şikayet etmişlerdir. Sözleşme nin 6 1 maddesinin ilgili kısmı şu şekildedir: Herkes, cezai alanda kendisine yöneltilen suçlamalar konusunda bir mahkeme tarafından davasının hakkaniyete uygun olarak görülmesini isteme hakkına sahiptir. Hükümet, başvuranların yerel mahkemelerden duruşma yapılmasını talep etmediklerini ileri Bu bağlamda, Kabahatler Kanunu nun 28 (4) maddesine atıfta bulunmuştur. Mahkeme, Sözleşme nin 6 1 maddesindeki açık duruşma hakkının sözlü duruşma hakkı anlamına geldiğini vurgulamaktadır. Bununla birlikte, Sözleşme nin 6 1 maddesi gereğince açık duruşma yükümlülüğü mutlak değildir. Bu nedenle, kamu yararının duruşmayı gerekli kılmaması veya bir tarafın açık duruşma hakkından kesin
5 surette feragat etmesi halinde, duruşma yapmaktan vazgeçilebilir. Bir feragat, açıkça veya zımnen (örneğin duruşma talebinde bulunmaktan sakınıldığında) gerçekleştirilebilir (bkz,. diğer kaynaklar arasında, Håkansson ve Sturesson/Đsveç, 21 Şubat 1990, 66, A Serisi no. 171-A, ve Schuler-Zgraggen/Đsviçre, 24 Haziran 1993, 58, A Serisi no. 263). Ayrıca, dava dosyası ve tarafların yazılı görüşlerine dayanılarak olaylara ilişkin herhangi bir sorunun olmaması veya tam olarak çözülemeyen bir hukuki değerlendirmenin söz konusu olmaması gibi durumlarda, duruşma, davanın istisnai koşullarından dolayı gerekli olmayabilir (bkz. diğerleri arasında, Döry/Đsveç, no. 28394/95, 37, 12 Kasım 2002; Lundevall/Đsveç, no. 38629/97, 34, 12 Kasım 2002; Salomonsson/Đsveç, no. 38978/97, 34, 12 Kasım 2002; ve, mutatis mutandis, Fredin/Đsveç (no. 2), 23 Şubat 1994, 21-22, A Serisi no. 283-A, ve Fischer/Avusturya, 26 Nisan 1995, 44, A Serisi no. 312). Mahkeme, mevcut davalarda, başvuranların ilgili sulh ceza mahkemelerinden duruşma talebinde bulunmadıklarını belirtmektedir. Mahkeme, Kabahatler Kanunu nun 28 (a) maddesine göre, bir duruşmanın tarafların talebiyle veya sulh ceza mahkemesince re sen gerçekleştirilebileceğini bildirmektedir. Bu nedenle, başvuranlar sulh ceza mahkemeleri önünde duruşma yapılmasını talep edebilirlerdi. Bununla birlikte, dava dosyalarındaki belgelerden anlaşıldığı üzere, başvuranlar söz konusu talepte bulunmamışlardır. Mahkeme, bu nedenle, başvuranların sulh ceza mahkemeleri önündeki duruşma haklarından feragat etmiş oldukları kanaatine makul bir şekilde varılabileceğini değerlendirmektedir (bkz. Blom/Đsveç (dec.), no. 28338/95, 14 Mart 2000). Mahkeme, söz konusu şikayetin, açıkça dayanaktan yoksun olması nedeniyle kabul edilemez olduğuna ve Sözleşme nin 35 3 ve 4 maddesi uyarınca reddedilmesi gerektiğine hükmeder. II. SÖZLEŞME NĐN ĐHLAL EDĐLDĐĞĐNE ĐLĐŞKĐN DĐĞER ĐDDĐALAR Son olarak, bazı başvuranlar ayrıca Sözleşme nin 6 ve 13 maddeleri ve 1 No lu Protokolü nün 1. maddesinin ihlal edildiğini iddia etmişlerdir. Mahkeme, elindeki bütün bilgi ve belgeler ışığında ve şikayet edilen olayların yetkisi kapsamına girdiği ölçüde, geri kalan şikayetlerin Sözleşme nin yukarıda değinilen maddelerinden hiçbirinin ihlaline yol açmadığını değerlendirmektedir. Mahkeme, bu
6 şikayetlerin, açıkça dayanaktan yoksun olması nedeniyle kabul edilemez olduğuna ve Sözleşme nin 35 3 ve 4 maddesi uyarınca reddedilmesi gerektiğine hükmeder. Bu gerekçelere dayanarak, Mahkeme oybirliğiyle, ların birleştirilmesine karar verir; ları kabul edilemez olarak nitelendirir. Stanley Naismith Daire Yazı Đşleri Müdürü Guido Raimondi Başkan *Adalet Bakanlığı Uluslararası Hukuk ve Dış Đlişkiler Genel Müdürlüğü Đnsan Hakları Daire Başkanlığı tarafından Türkçe' ye çevrilmiş olup, gayrı resmi tercümedir.
7 EK No. numarası tarihi 1. 40988/06 28/09/2006 2. 41881/06 13/10/2006 Başvuranın adı, doğum tarihi ve ikamet yeri Eksert Turizm Taşımacılık Tekstil Gıda San. Ve Tic. Ltd. Şti. Đzmir Ahmet Kadri Yıldız 20/02/1972 Diyarbakır Temsilci Adnan Terece Mahsuni Karaman Davaya özgü olaylar Başvuran şirkete, 2005 tarihinde, park ihlali nedeniyle muhtelif trafik cezaları kesilmiştir. Başvuran şirket cezalara itiraz etmiş ve iptalini talep etmiştir. Đzmir Emniyet Müdürlüğü ve Đzmir Vergi Dairesi tarafından sunulan belgeleri inceleyen Đzmir Sulh Ceza Mahkemesi, 10 Mayıs 2006 tarihinde, söz konusu itirazı 3 Mart 2006 tarihinde, başvurana hız limitini aştığı gerekçesiyle gıyabında trafik cezası kesilmiştir. cezaya itiraz etmiştir. Diyarbakır Sulh Ceza Mahkemesi, 19 Temmuz 2006 tarihinde, söz konusu itirazı Şikayetler Madde 6 1 ve 3 (b) Başvuran şirket, sözlü duruşmanın yapılmamasından şikayetçi olmuş ve idarenin iddialarına itiraz edemediğini ileri Madde 13 Başvuran şirket, temyiz mekanizmasının olmamasının, etkili başvuru hakkının ihlaline yol açtığını iddia etmiştir. 1 No lu Protokol ün 1. Maddesi Başvuran şirket yasaya aykırı para cezalarıyla mülkiyetinden yoksun bırakıldığını ileri Madde 6 ve 13 Başvuran sözlü duruşmanın yapılmamasından şikayetçi olmuştur. Mahkeme nin sadece idarenin beyanlarına dayanarak ve herhangi bir delili değerlendirmeden itirazını reddettiğini ileri
8 No. numarası tarihi 3. 47518/07 16/10/2007 4. 31143/09 20/05/2009 Başvuranın adı, doğum tarihi ve ikamet yeri Hasan Kızanlık 17/10/1971 Bursa Ahmet Arılık 01/03/1973 Denizli Temsilci Tekin Öztürk Đbrahim Selçuk Süleme Davaya özgü olaylar Başvurana, hız limitini aştığı gerekçesiyle, 22 Mart 2007 tarihinde trafik cezası kesilmiştir. Bursa Sulh Ceza Mahkemesi, 12 Haziran 2007 tarihinde, başvuranın söz konusu cezaya ilişkin itirazını Başvuran karara itiraz etmiştir. Ancak, Bursa Ağır Ceza Mahkemesi, 27 Eylül 2009 tarihinde, Sulh Ceza Mahkemesi nin kararının kesin olduğunu ifade ederek itirazı 28 Ekim 2008 tarihinde Denizli Trafik Mahkemesi, başvuranın gerekli belgelere sahip olmadığı gerekçesiyle aldığı cezaya olan itirazını Mahkeme bu kararı idarenin sunduğu belgelere ve başvuranın dilekçesine dayanarak vermiştir. Nihai karar başvurana 3 Şubat 2009 tarihinde tebliğ edilmiştir. Şikayetler Madde 6 sözlü duruşmanın yapılmamasının ve idarenin beyanlarına itiraz edememesinin tarafların eşitliği ilkesini ihlal ettiğinden şikayetçi olmuştur. Madde 13 temyiz mekanizmasının bulunmamasınd an şikayetçi olmuştur. Madde 6 mahkemenin, lehindeki delilleri değerlendirmedi ği gerekçesiyle adil yargılanma hakkının ihlal edildiğini ileri Ayrıca, aynı konuya ilişkin olarak farklı mahkemelerce çelişen kararların verildiğini iddia etmiştir.
9 No. numarası tarihi 5. 38463/09 27/06/2009 Başvuranın adı, doğum tarihi ve ikamet yeri Alirıza Tanrıverdiler 08/02/1964 Antalya Temsilci Davaya özgü olaylar 21 Ocak 2009 tarihinde Akdeniz Üniversitesi Hastanesi tarafından kanındaki alkol oranıyla ilgili olarak gerçekleştirilen tıbbi muayenesinin ardından, başvurana, alkollü araç kullandığı gerekçesiyle trafik cezası kesilmiştir. 25 Şubat 2009 tarihinde Antalya Sulh Ceza Mahkemesi başvuranın bu cezaya ilişkin itirazını Başvuran bu karara da itiraz etmiştir. Bununla birlikte, 20 Mart 2009 tarihinde Antalya Ağır Ceza Mahkemesi, delillere dayanarak, cezanın yasalara uygun olarak kesildiğine hükmederek, başvuranın itirazını Şikayetler Madde 6- tarafına trafik cezası kesilmesinden şikayetçi olmuş ve mahkemenin, beyanlarını değerlendirmedi ğini ileri
10 No. numarası tarihi 6. 39119/09 10/07/2009 Başvuranın adı, doğum tarihi ve ikamet yeri Şükrü Yıldırım 01/01/1980 Đstanbul Temsilci Davaya özgü olaylar, başvurana sırasıyla 13 Mart, 27 Mart ve 1 Eylül 2009 tarihlerinde kesilmiş olan trafik cezalarına ilişkin üç yargılamayla ilgilidir. Bu cezalara yapılan itirazların ardından, Kartal ve Şişli Sulh Ceza Mahkemeleri, sırasıyla 14 Nisan, 30 Temmuz ve 1 Ekim 2009 tarihlerinde, itirazları Şikayetler Madde 6 1- yargılamaların adil olmamasından şikayetçi olmuştur. Özellikle, mahkemenin duruşma gerçekleştirmedi ğini, beyanlarını idareye bildirmediğini ve delilleri değerlendirmedi ğini ileri Başvuran ayrıca, mahkemelerin aynı konuya ilişkin çelişen kararlar verdiğini belirtmiştir. Madde 6 2- mahkemenin sadece cezanın kendisine dayanarak söz konusu cezanın hukuka uygun olduğuna karar vermesi nedeniyle, masumiyet karinesinin ihlal edildiğini ileri Madde 13 Sulh Ceza Mahkemelerinin herhangi bir delili incelemeden, trafik cezalarına ilişkin itirazlarını reddetmesi nedeniyle, söz konusu mahkemeler önündeki
11 yargılamaların etkin bir başvuru yolu teşkil etmediğini ileri No. numaras ı tarihi 7. 47953/09 27/08/2009 Başvuranın adı, doğum tarihi ve ikamet yeri Gül Bedriye Özkara 23/12/1960 Ankara Temsilci Davaya özgü olaylar Başvurana, hız limitini aştığı gerekçesiyle, 15 Mayıs 2009 tarihinde trafik cezası kesilmiştir. 19 Haziran 2009 tarihinde Ankara Sulh Ceza Mahkemesi başvuranın cezaya ilişkin itirazını Şikayetler Madde 6 mahkemenin duruşma gerçekleştirmem esi, delilleri değerlendirmem esi ve kararını başvuranın gıyabında vermesi nedeniyle, Sulh Ceza Mahkemesi önündeki yargılamaların adil olmadığını ileri 8. 58109/09 15/10/2009 Ertan Kuşoğlu 01/06/1955 Đstanbul Başvurana, park ihlali gerekçesiyle, 5 Ocak 2009 tarihinde trafik cezası kesilmiştir. 6 Şubat 2009 tarihinde Đstanbul Sulh Ceza Mahkemesi başvuranın cezaya ilişkin itirazını Karar başvurana 15 Haziran 2009 tarihinde tebliğ edilmiştir. Anayasa Mahkemesi nin trafik cezalarına itirazları sınırlandıran hükmü iptal ettiği 12 Aralık 2007 tarihli kararına atıfta bulunarak, Sulh Ceza Mahkemesi nin kararına itiraz etmiştir. 5 Ağustos 2009 tarihinde Đstanbul Ağır Ceza Mahkemesi delilleri değerlendirdikten sonra başvuranın itirazını Madde 6 mahkemenin, beyanlarını değerlendirmedi ğini ve bilgisi olmadan hakkında kesilen trafik cezasına dayanarak karar verdiğini iddia etmiştir. Ayrıca, mahkemenin, Anayasa Mahkemesi nin kararını göz önünde bulundurmadığı ndan şikayetçi olmuştur.
12