Elektronik Bask Devre Program n n Teknik Özellikleri

Elektronik Bask Devre Program ile çok kolay bir ekilde bask l devre (PCB-Printed Circuit Board) olu turulabilmektedir. Bask l devre çiziminin elle veya otomatik olarak yap labilmesi, tek katl veya çift katl çizimin yap labilmesi, do rudan program n kendi editöründe bask devre çizebilecek bir Netlist olu turabilmesi (otomatik çizim yapabilmek için gerekli program ç kt s ) bu program n avantajlar d r. Elektronik Bask Devre Program PCB ile elektronik devrelerin bask l devre tasar m yap lmas n n sayamayaca m z kadar çok faydas vard r. Bunlardan baz lar unlard r: Devrenin sade ve boyutlar n n küçük olmas n sa lar. Seri üretimi kolayla t r r. Yüksek frekansl devrelerde gürültüyü (distorsiyon) önler. Devrelerin tamir, bak m ve montaj n kolayla t r r. PCB tasar m kurallar na uyarak bask l devre tasar m olu turursak i imiz birçok yönden çok kolay olacakt r. Elektronik Bask Devre Program ile elektronik devrenin PCB si haz rland ktan sonra yaz c (printer) ile PCB ç kt s aydinger veya asetat kâ d na aktar l r. 1.1.2. Elektronik Bask Devre Program n n Teknik Özellikleri Çift tarafl en fazla 16 katl PCB olu turabilmemizi sa lar. Board kart çizim alan geni li i en fazla 10 metredir. Elektronik Devre Çizimi ve Simülasyonu Program ile Netlist tabanl otomatik çizim entegrasyonuna sahiptir. Elektronik Devre Çizimi ve Simülasyonu Program nda çizilen bir elektronik devrenin simülasyonu dâhil, otomatik olarak Elektronik Bask Devre Program na geçip PCB sini haz rlayabiliriz. 2 boyutlu (2D) sembolleri vard r. Kütüphanesine (Library) iki boyutlu (2D) sembol çizimi ve ekleme yap labilir. SMD (yüzey montajl eleman) sembollerle PCB olu turabilme özelli ine sahiptir. Limitsiz Pad (lehimleme taban ), Track (elektriksel yol) ve Via (geçi deli i) kullanabilme özelli ine sahiptir. Program kullan rken kullan c ya özel Grid ve di er ayarlar yapma imkân verir. Birçok formatta ç k alabilme özelli i (DXF, EPS, WMF, BMP) grafik format ve dosya ç k lar vard r. 4

1.2. Program n Çal t r lmas ekil 1.1: Ba latma menüsü Ba lat > Programlar > Proteus 6 Demonsration > Ares 6 Demo seçeneklerini kullan r z ( ekil 1.1). Elektronik Bask Devre Program 6 Demo seçene ine t klad ktan sonra program m z çal maya ba lar ve program n genel çal ma alan aç l r ( ekil 1.2). 5

ekil 1.2: Elektronik Bask Devre Program bo çal ma alan 1.3. Ana Menünün Tan t m Elektronik Bask Devre Program nda File (dosya), Output (ç kt ), View (görünüm), Edit (düzenleme), Library (kütüphane), Tools (araçlar), System (sistem), Help (yard m) olmak üzere 8 menü vard r. Mouse ile hangi menü t klan rsa ilgili menü aç l r. ekil 1.3: Ana menü ekil 1.3 te ana menü görülmektedir. Menüdeki seçeneklere sol fare tu u ile t kland nda gerekli ayarlar yapmak üzere menü alt gruplar ç kar. Bu menüler Mouse kullanmadan klavye ile de aç labilir. Örne in, Edit menüsünde E harfinin alt çizili oldu u için Alt+E kullan l r (Klavyedeki Alt tu u ile E tu una ayn anda bas l r.). Di er menülerde alt çizili harfler ayn yöntemle seçilerek aç l r. 6

1.3.1. File Menüsü ekil 1.4: File menüsü New Layout: Çizim alan nda yeni PCB emas çizimi için bu seçenek kullan l r. Bu seçene e t kland nda yeni bir bo alan aç lacak ve ismi Untitled Lyt (ads z) olacakt r. E er çizim alan nda PCB ema varsa kaydetmek için sorar. Load Layout: Daha önce olu turdu umuz dosyay (PCB emay ) çizim alan na ça rmak için kullan l r. Bu seçene i kulland m zda ileti im penceresi aç l r ( ekil 1.5). Gerekli dosya ad seçilerek Aç butonuna t klanmas, o dosyan n çizim alan na yüklenmesi için yeterli olacakt r. Çizim alan nda çal rken zaman kaybetmeden dosya yüklemek için k sa yol tu u olarak L harfinden yararlan l r. 7

ekil 1.5: Dosya ça rma menüsü Save Layout: Çizim alan nda yapm oldu unuz PCB çal malar n kaydetmek için bu seçenek kullan l r. ekil 1.5 teki gibi bir ileti im kutusu ile PCB emas n bir dosya ad ile kaydedebilirsiniz. Çizim alan nda çal rken klavyedeki S harfini k sa yol tu u olarak kullanabilirsiniz. Save Layout As: Çizim alan ndaki PCB çal man za bir isim vererek kaydetmenizi sa lar. Gerekirse farkl isim ile dosyaya kaydetme imkân sa lar. Bu seçenek her çal t r ld nda Save Design ileti im penceresi kar n za gelir. Clear Netlist: Çizim alan üzerinde bulunan bask devre emas ndaki Net lerin tamam n siler. Load Netlist: Daha önceden File-Save Netlist komutu ile kaydedilmi Net leri geri ça r r. olan Save Netlist: Çizim alan üzerindeki PCB emada bulunan Net leri bir dosya hâlinde kaydeder. Import DXF: Çizim alan na DXF grafik format na sahip bir dosya eklemek için kullan l r. Import Bitmap: Çizim alan na Bitmap dosya eklemek için kullan l r. BMP grafik format na sahip bir Import Region: Bu seçenek, daha önceden yap lm PCB çal malar n n bir bölümünü veya tamam n (Export Region komutu yard m yla kaydedilmi olmas art yla), çizim alan ndaki PCB emaya eklemeye yarar. Daha önceden 8

çizilmi eman n baz k s mlar n ya da tamam n tekrar çizmeden çal ma alan na ça rarak dosyam za ekleyebiliriz. Bu komut, zamandan tasarruf etmemizi sa lar. Export Region: Çizim alan ndaki PCB çal mas n n bir bölümünün (sonraki çal malarda faydalanmak üzere) kaydedilmesini sa lar. PCB eman n bir bölümünün kaydedilmesi için imleci istedi imiz noktaya götürürüz. Fare sol tu una bas l kalarak kaydetmek istedi imiz alan, blok içerisine al n r. Daha sonra Export Region komutu t klan r ve istenilen isimle kay t tamamlan r. Mail To: Çizim alan nda çal t m z PCB emas n veya bitmi çizimi Outlook Express program yard m yla ba kalar na e-posta olarak göndermenizi sa lar. ekil 1.6: Mail To penceresi Exit: Elektronik Bask Devre Program ndan ç kmak için kullan l r. Bu seçenek t kland nda çizimi kaydetmek için sorar. E er kaydolmu ise sormaz. 1.3.2. Output Menüsü ekil 1.7: Exit penceresi Bu menü Elektronik Bask ç kt s n almak için kullan l r. Devre Program nda yap lan PCB çizimlerinin yaz c 9

ekil 1.8: Output menüsü Print: Çizim alan ndaki çal may kâ da aktar r. Bu seçenek çal t r ld nda ekil 1.9 daki pencere kar m za gelir. Yap lacak ayarlar a a da aç klanm t r. ekil 1.9: Print Layout ileti im penceresi Printer: Bilgisayara ba l yaz c tan mlan r ve ayarlar yap l r. Options: PCB eman n renk ayarlar yap l r. Mode: Kâ da aktar lacak PCB eman n a a daki komutlarla ayarlar yap l r: o Artwork: PCB eman n tamam n n, o Solder Resist: Lehim yüzeyi ba lant s olan yüzeylerinin, o SMT Mask: Plaketin boyutunun, o Drill Plot: Pad lerin tamam n n (kâ da) ç kt s n al r z. Copies: Bu bölümde PCB eman n kaç adet bast r laca belirlenir. 10

E er ARTWORK aktif ise; Top Copper: Üst bak r yüzeyin bas lmas n sa lar. Bottom Copper: Alt bak r yüzeyin bas lmas n sa lar. Top Silk: Üst eleman yüzeyine eleman sembollerinin bas l p bas lmayaca n belirler. Bottom Silk: Alt eleman yüzeyine eleman sembollerinin bas l p bas lmayaca n belirler. Inner: Katlardan istenilenin seçilip bas lmas n sa lar. Mech: Mekanik yüzeylerin bas lmas n sa lar. E er Solder Resist aktif ise; Top Resist: Üst bak r yüzeydeki Pad lerin bas lmas n sa lar. Bottom Resist: Alt bak r yüzeydeki Pad lerin bas lmas n sa lar. E er SMT Mask aktif ise; Top Mask: Üst bak r yüzey kenar çizgisinin ç kt s n n al nmas n sa lar. Bottom Mask: Alt bak r kenar çizgisinin ç kt s n n al nmas sa lar. E er Drill Plot aktif ise; Drill: Yaln zca Pad (lehimleme tabanlar n n) deliklerinin bas lmas n sa lar. A a daki seçenekler her zaman aktiftir. Board Edge: Plaket kenar çizgisinin bas lmas n sa lar. All: Artwork bölümündeki bütün seçeneklerin onaylanmas n sa lar. None: Artwork bölümündeki bütün seçeneklerin onaylanmas n iptal eder. Scale: Bu bölümde kâ da aktar lacak PCB eman n ölçeklendirme ayarlar yap l r. Rotation: Kâ da aktar lacak PCB eman n yatay (horizontal) veya dikey (vertical) olarak bast r lmas seçilir. Reflection: Bu bölümde kâ da aktar lacak PCB eman n normal veya ayna görüntü (mirror) ç kt s n n al n p al nmayaca n n seçimi yap l r. Print To File: Bu bölümde PCB ema PRN uzant l dosyaya kaydedilir. Kâ da ç kt s n iptal eder. NOT: PCB ema kâ t boyutlar ndan çok küçükse pencerede gösterilen PCB emas n fare ile sol tu a bas l tutarak kâ d n uygun yerine yerle tiririz ( ekil 1.9). Printer Setup: Elektronik Bask Devre Program, bilgisayara ba l olan yaz c y kullan r. E er siz ba l yaz c y de i tirmek istiyorsan z bu seçene i kullanarak yaz c ayarlar n yapabilirsiniz. ekil 1.10: Yaz c ayarlar ileti im penceresi 11

Printer Information: Bilgisayar n za ba l bulunan yaz c n n Windows i letim sistemi ve Elektronik Bask Devre PCB Program na ba l olarak teknik özelliklerini geni ve detayl olarak vermektedir. ekil 1.11: Printer Capabilities ileti im penceresi Set Output Area: Bu seçenek çizim alan ndaki PCB eman n istenilen bölümünün kâ da aktar lmas için kullan l r. Bu seçenek çal t r ld nda fare imleci ekil de i tirir. ekil 1.12: Fare imlecinin son hâli Fare imleci ekil 1.12 deki ekli ald ktan sonra fare, sol tu una bas l kalarak istenilen bölüm blok içerisine al n r. Daha sonra Print seçene i aktif edilerek PCB eman n istenilen bölümünün kâ da aktar lmas sa lan r. Set Output Origin: CADCAM (bilgisayar destekli tasar m, bilgisayar destekli üretim) ç k için orijin (ba lang ç) noktas belirler. Bu seçenek çal t r ld ktan sonra mouse ekil 1.13 teki ekli al r. ekil 1.13: Set Output Origin den sonra fare imlecinin durumu Set Output Origin komutu çal t r l p fare imleci ekil 1.13 teki gibi olunca çizim alan nda orijin noktas olarak seçece iniz yere götürüp farenin sol tu una t klay n z. Orijin noktas mavi olarak ekil 1.14 teki gibi olacakt r. Orijin noktas art k sizin istedi iniz yere gelmi tir. ekil 1.14: Orijin noktas n n son hâli 12

Export Bitmap: Çizim alan ndaki PCB çal mas n n, Bitmap (BMP) resim dosyas format nda kaydedilmesini sa lar. Bu komut seçildi inde ekil 1.15 teki ileti im penceresi ekrana gelir. ekil 1.15: Export Bitmap ileti im penceresi Yukar daki ileti im penceresi ayarlanarak çizim alan ndaki PCB emas n n resim dosyas olarak kaydedilmesi sa lan r. Kullanmadan önce yap lmas gereken ayarlar unlard r: Artwork: PCB eman n tamam (Pad ler, semboller, Track lar vb.) Solder Resist: Lehim yüzeyinde ba lant s olan Pad leri SMT Mask: Plaketin eklinin tamam Drill Plot: Pad lerin tamam Bu seçeneklerden herhangi biri mode konumunda aktif yap ld nda nelerin kaydedilece i belirlenir. Layers: PCB eman n hangi kat n n veya katlar n n kaydedilece i seçilir. Resulation: Resim kalitesini (DPI) ve boyutunu belirler. Colours: PCB eman n resminin tek renk (Mono) veya ekranda görüldü ü ekilde kaydedilece ini ayarlar. Rotation: Resmin yatay veya dikey olaca n belirler. Reflection: Resmin oldu u gibi veya ayna görüntüsünde (Mirror) kaydedilece ini belirler. Compesation: Resim dosyas olarak PCB emay kaydetmeden önce pikseller (bir görüntüyü olu turan en küçük nokta) aras mesafesini ayarlar. Filename: Fare ile bu butona t klad n zda PCB eman n resim dosyas olarak aç lan ileti im penceresi üzerinden bilgisayara kaydedilece i konum ve dosya ismi belirlenir. Export Metafile: Çizim alan ndaki PCB eman n, Metafile (WMF) resim dosyas format nda kaydedilmesini sa lar. Bu seçenek aktif yap ld nda ekil 1.15 teki ileti im penceresine benzeyen bir pencere aç l r (Bu pencerenin aç klamalar n Export Bitmap seçene i alt nda bulabilirsiniz.). Export DXF File: Çizim alan ndaki PCB eman n EPS resim dosyas format nda kaydedilmesini sa lar. Bu seçenek aktif yap ld nda ekil 1.15 teki 13

ileti im penceresine benzeyen bir pencere aç l r (Bu pencerenin aç klamalar n Export Bitmap seçene i alt nda bulabilirsiniz.). Export Vector File: Çizim alan nda bulunan PCB eman n HGL dosyas format nda kaydedilmesi için bu komut kullan l r. Bu seçenek aktif yap ld nda ekil 1.15 teki ileti im penceresine benzeyen bir pencere aç l r (Bu pencerenin aç klamalar n Export Bitmap seçene i alt nda bulabilirsiniz. Farkl olan k sm Device bölümüdür. Bu bölümdeki formatlar ç k a ba lanacak olan cihazlara göre seçilmelidir.). ekil 1.16: Vector Export ileti im penceresi Export Overlay: Çizim alan nda bulunan PCB çal mas n n, Bitmap (BMP) resim dosyas format nda hafif renk tonunda kaydedilmesini sa lar. Daha sonra da seçilen di er katmanlarla üst üste getirilerek (istenilen katmanlar n hepsi ayn anda görüldü ü için) kolay takip sa lanm olunur. Bunun için aç lacak olan ekil 1.17 deki ileti im penceresinde gerekli ayarlar yap l r. ekil 1.17: Export Overlay ileti im penceresi 14