Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, Yıl: 3, Sayı: 9, Mart 2015, s. 125-133 Emine KOCA 1 Fatma KOÇ 2 Özlem KAYA 3 YÖRESEL DOKUMALARI GÜNCEL TASARIMLARDA YORUMLAMAK KARGI BEZİ ÖRNEĞİ Özet Küreselleşme süreci içinde kitle iletişim araçlarının hız kazandırdığı tüketim alışkanlıkları, kitle kültürü ve tekdüze yaşam tarzları, ulusal kültürlerin zayıflamasına, dolayısıyla kültürel değerlerin yozlaşmasına veya kaybolmasına yol açmıştır. Giyim kuşam ürünleri ve onları oluşturan dokumalar, üretim şekli, tekniği, malzemesi, renk ve deseniyle anlam kazandırılmış özelliği ile maddi kültür değerleri arasında yer almaktadır. Kültürümüzü yansıtan bu değerlerin korunması, yaşatılması ve öz değerlerini yitirmeden gelecek kuşaklara aktarılması için modern yaşam içinde kullanılabilir özellik kazandırılması önem taşımaktadır. Modanın egemenliği altında kaybolmaya yüz tutan yöresel dokumaları, günün trendleri doğrultusunda güncel giysilerde yorumlayarak gün ışığına çıkarmak ve gelecek kuşaklara aktarmanın amaçlandığı bu çalışmada; Çorum ili ve çevresinde el tezgâhlarında dokunan kargı bezi ile güncel tasarımlar hazırlanarak, kültürel öğelerin kullanımının tasarımlara özgünlük kazandırabileceği, fonksiyonel ve sembolik açıdan açıklanmaya çalışılmıştır. Anahtar Kelimeler: Tasarım, moda, yöresel dokuma, kargı bezi 1 Doç.Dr., Gazi Üniversitesi, Sanat ve Tasarım Fak. Moda Tasarımı Bölümü, kocaemine@gmail.com 2 Doç.Dr., Gazi Üniversitesi, Sanat ve Tasarım Fak.Moda Tasarımı Bölümü, fatmaturankoc@gmail.com 3 Dr., Hitit Üniversitesi, Teknik Bil. MYO, Tekstil, Giyim, Ayakkabı ve Deri Bl.ozlemkaya@hitit.edu.tr.
Emine Koca - Fatma Koç - Özlem Kaya 126 INTERPRETING THE TRADITIONAL WEAVINGS IN CONTEMPORARY DESIGNS THE SAMPLE OF KARGI CLOTH Abstract Consumption habits, mass culture and stereotypes lifestyles which have been fostered by mass communication tools during the globalization process brought about the decline of national cultures and degeneration of cultural values. Clothing materials are one of the parts of the material cultural values with their designs, modes of production, techniques, materials, colours and motifs. It is of great importance to protect these values in order to protect and maintain them reflecting our culture and to convey them to the next generations. The aim of this study is to bring light to the traditional motifs which are on the edge of disappearance because of the dominance of fashion and to transfer these motifs to the next generations. During the study designs with the Kargı cloth (a cloth special to Çorum) which is woven in Çorum and neighbouring cities were prepared. In both symbolic and functional terms, the study attempts to explain the authenticity which can be reached by the use of cultural elements. Key words: Design, fashion, traditional weaving, kargı cloth 1. Giriş Sosyal normlar, gelenek-görenek, inanç, örf ve adetler yoluyla toplumsal davranışlarla şekillenmiş olan kültür, bir ulusu diğerlerinden farklı kılan maddi ve manevi karakteristik özellikleri içinde barındırır. Bu özellikleri nedeniyle toplumların yaşanmışlıkları hakkında önemli bir tarihi belge niteliği taşıyan giyim kuşam ürünleri ve onları oluşturan dokumalar, üretim şekli, tekniği, malzemesi, renk ve deseniyle anlam kazandırılmış özelliği ile maddi kültür değerleri arasında yer almaktadır. Çeşitlilik gösteren coğrafik konumu, tarih boyunca pek çok medeniyete ev sahipliği yaparak farklı kültürleri bir arada barındırması gibi özellikleri nedeniyle zengin bir kültürel mirasa sahip olan Anadolu da, geleneksel el dokumaları kültürümüzün hep bir parçası olmuştur. Her yörenin kendine özgü özelliklerini yansıtan yöresel dokumacılık kültürünün olduğu, günümüzde bu kültürün çok az sayıda da olsa bazı yörelerde yaşatılmaya çalışıldığı kaynaklarda yer almaktadır. Orta Karadeniz bölgesinde yer alan Çorum ili de köklü dokumacılık tarihine sahip olan önemli illerimizden biridir. Faraqhi (1986: 98), Fatih döneminde Çorum da sofçuluğun en yoğun meslek dalı olduğu, bu dönemde Ankara keçisi tiftiklerinden yapılan bir tür dokuma olan sof üretimi yapan 23 kişinin bulunduğunu belirtmektedir. Turan ın (1988: 14) XIX. ve XX. yüzyıllarda Çorum ve çevresinde dokumacılığın yaygın olduğunu, 1907 tarihli Ankara vilayet salnamesi kayıtlarına göre, Çorum kentinde yaklaşık 2000 adet dokuma tezgahı bulunduğunu, yöredeki koyun ve keçilerden elde edilen yünden ve Kızılırmak vadisinde üretilen pamuktan elde edilen ipliklerle köylerde dokumacılık yapıldığını ve özellikle iyi kalite çamaşırlık bez üretildiğini belirtmesi, yörede dokumacılığın ne kadar köklü bir geçmişe sahip olduğunu vurgulamaktadır. Pamuk
127 Yöresel Dokumaları Güncel Tasarımlarda Yorumlamak Kargı Bezi Örneği ipliğinden dokunan kargı bezi yöreye özgü dokuma olarak bu köklü geçmiş içinde yerini almaktadır. Çorum İl Çevre Durum Raporu na göre (2011: 101) Çorum ve çevresinde düzen (işlik) adı verilen el tezgahlarında dokunan kargı bezinin tarihinin 80-100 yıl öncesine kadar uzandığı ve tamamen yöre halkının temel giysi ihtiyaçlarına yönelik olarak, merkez ve Kızılırmak vadisindeki yerleşim birimlerinde (Gökçedoğan, Bağözü, Köprübaşı, Karacaoğlan köylerinde) dokunduğu belirtilmektedir. 1950 ve 1960 lı yıllarda her ailede bir düzen (işlik) olduğu, o dönemlerde altın çağını yaşayan kargı bezi dokumacılığının, geleneksel yöntemlerle XX. yüzyıl ortalarına kadar devam ettiği, makinelerin seri üretime geçmesi ve daha ucuz maliyet ile üretim yapması sonucunda teknolojiye yenik düştüğü ve birkaç yaşlı nine tarafından yaşatılmaya çalışıldığı vurgulanmıştır. Raporda ayrıca kargı bezi dokumacılığının Gökçedoğan köyünde birkaç aile tarafından da olsa eski usul ve yöntemler ile kollektif olarak sürdürülmeye çalışıldığına ve eskiye oranla özelliğini kaybetmiş durumda olduğuna dikkat çekilmiştir. Ölmez (1998) çalışmasında; kargı bezi dokumacılığının yoğun ve parlak olduğu yıllarda pamuk ve ipek böcekçiliği ile uğraşan halk, dokumada kendi ürettiği ip ve ipeği kullandığını, ancak son yıllarda üretimde kullanılan ip pazardan hazır olarak satın alındığı için, kargı bezinin orijinal özelliğini kaybetmiş durumda olduğunu belirtmiştir. Kültür; bilgiyi, sanatı, ahlâkı, örf ve âdetleri, insanın içinde yaşadığı toplumdan kazandığı bütün kabiliyet ve alışkanlıkları kapsayan, atalarından kendilerine miras bırakılan maddi-manevi değerler bütünüdür (Kafesoğlu, 1992: 15). Küreselleşme sürecinde, kültürler değişime zorlanırken, önce yerel farklılıklar ortaya çıkarılıp eski kültürler parçalanarak yeni biçimlere sokulmakta (Smith, 2002: 6); daha sonra insanlar tek bir kültüre; küresel kültüre yönlendirilmek istenmektedir (Kösoğlu, 2002: 125). Bu durum parçalanan kültürün değerlerinin yozlaşması veya yitirilmesi, dolayısıyla kültürün de yok olması anlamını taşımaktadır. Küreselleşme süreci içinde kitle iletişim araçlarının hız kazandırdığı tüketim alışkanlıkları, kitle kültürü ve tekdüze yaşam tarzları, ulusal kültürlerin zayıflamasına, dolayısıyla kültürel değerlerin yozlaşmasına veya kaybolmasına yol açmıştır. Bu kültürel değerlerin arasında kargı bezi dokumacılığının da yer aldığı düşünüldüğünde, gerek kurumsal ve sektörel, gerekse bireysel olarak bu konuda önemli adımların atılması bir zorunluluk olarak karşımıza çıkmaktadır. Son yıllarda kargı bezi dokumacılığının sürdürülmesi ve moda ürünü giysilerde kullanılarak yaşatılmasına yönelik kurumsal projelerle konuya farkındalık yaratmaya çalışılsa da yeterli olduğu düşünülmemektedir. Kültür ve Turizm Bakanlığı ile Anadolu Sigorta tarafından Bir Usta Bin Usta sosyal sorumluluk projesi kapsamında, 2011 yılı illeri arasında yer alan Çorum'un Kargı ilçesinde Kargı Bezi Dokumacılığı kursu açılarak kaybolmakta olan kargı bezi dokumacılığını yeniden canlandırma çabaları ile dokumacılık kültürünü yaşatmaya, farkındalık yaratılmaya çalışılmıştır. Sektör açısından ele alındığında, üretimde farklılaşmak ve özgün tasarımlar yaratmak, seri üretim süreçleri sonucunda kendiliğinden gerçekleştirilebilecek bir aşama olmadığı bilinmektedir. Bunun için sektörde faaliyet gösteren işletmelerin, sektördeki uluslararası tüketim kalıplarını, tüketici eğilimlerini önceden belirleyebilen ve bunu trend, renk, doku, form gibi öğeler ve yorumları ile tasarıma dönüştürüp Dünya tüketicilerine sunabilen eğitimli tasarımcılarla çalışmaları bir zorunluluk haline gelmiştir (Vural, 2014: 84).
Emine Koca - Fatma Koç - Özlem Kaya 128 Günümüz moda sektörünün içinde bulunduğu rekabet ortamında tasarımcılar koleksiyonlarında daha yaratıcı ve özgün olmak için bir konsept üzerinde çalışma zorunluluğu hissetmektedirler. Tasarımcıların geleneksel doku ve dokumaları kullanarak, çağdaş yorumları ve sıra dışı yaklaşımlarıyla, kültürel öğeleri yeni tasarımlarına yansıtmaları tasarımlarına özgünlük kazandıracağı gibi, modanın alışıla geldik gelişimini değiştirerek kültürel kayıpların önlenmesine de katkıda bulunacaktır. Bu nedenle bireysel olarak, özellikle tasarımcıların konuya duyarlı olmaları ve yöresel özelliğe sahip kargı bezini güncel tasarımlarda yorumlayarak modern yaşamın içinde kullanmaları ayrı bir önem taşımaktadır. Toplumun ilgisini çeken tasarımcılar ve yeni tasarımcı adaylarının yöresel öğelerden esinlenerek tasarımlar oluşturmaları, koleksiyonlarında kültürel değerleri yaratıcılıklarıyla bütünleştirerek güncel tasarımlar yaratmaları, toplumsal farkındalık yaratmaya ve ülke tasarım kültürünü oluşturmaya da katkı sağlayacağı düşüncesi, bu çalışmanın çıkış noktasını oluşturmuştur. Modanın egemenliği altında kaybolmaya yüz tutan kargı bezi dokumasını, günün trendleri doğrultusunda güncel giysilerde yorumlayarak gün ışığına çıkarmak ve gelecek kuşaklara aktarmanın amaçlandığı bu çalışmada; Çorum ili ve çevresinde el tezgâhlarında dokunan kargı bezi ile güncel tasarımlar hazırlanarak, kültürel öğelerin kullanımının tasarımlara özgünlük kazandırabileceği örneklerle açıklanmaya çalışılmıştır. 2. Yöntem Çorum ili ve çevresinde el tezgâhlarında dokunan kargı bezini, moda trendleri doğrultusunda güncel giysilerde yorumlayarak gün ışığına çıkarmak ve gelecek kuşaklara aktarmanın amaçlandığı bu çalışma, bir değerlendirme araştırmasıdır. Değerlendirme araştırmaları, temel araştırma bulgularının uygulamaya konulduğu hallerde ne tür sonuca varıldığını ortaya koymayı amaçlaması yönüyle uygulamalı araştırma niteliklerini de içermiş olur (Arseven, 1994: 28). Uygulamalı araştırma, üretilmiş ya da üretilmekte olan bilginin denemeli uygulamasıdır (Karasar, 1991: 27). Çorum ili ve çevresinde el tezgâhlarında dokunan kargı bezi ve yöreye özgü kültürel öğeler ile moda eğilimleri doğrultusunda üç adet güncel giysi tasarımı hazırlanarak, yöresel dokuma ve kültürel öğelerin kullanımının tasarımlara kazandırdığı özgünlük fonksiyonel ve sembolik açıdan açıklanmaya çalışılmıştır. 3. Bulgular ve Yorum Araştırma kapsamında Çorum ili ve çevresinde yapılan araştırmada, el tezgâhlarında dokunan kargı bezinin ince kenarlı ve kalın kenarlı olmak üzere iki türde dokunduğu, ince kenarlı kargı bezlerinin; dokuma aralarına şerit veya yolluk şeklinde ipek kozası ipliklerinden, çizgiler ilave edilerek hoş bir görünüm kazandırıldığı ve kadın iç giyimi olarak kullanılan göynek yapımında kullanıldığı, bu dokumanın daha ince, kıymetli ve zarif görünümde olduğu belirtilmektedir. Kalın kenarlı dokumaların ise dokuma türü aynı olmakla beraber kalın ipliği ve daha sık dokunuşuyla farklılık gösterdiği, genellikle erkek giysilerinde kullanıldığı edinilen bilgiler arasındadır. Araştırmada, el tezgâhında yapılan kargı bezi dokumacılığının çok az sayıda kişi tarafından yaşatılmaya çalışıldığı, yörede yaşlıların sandıklarında ve gelin olan genç kızların çeyizlerinde az da olsa bazı örneklerine rastlanabildiği görülmüştür. Üretim kolaylığı, malzeme ve maliyet gibi faktörler nedeniyle günümüzde makinelerde dokunan kargı bezleri genişlik, tür,
129 Yöresel Dokumaları Güncel Tasarımlarda Yorumlamak Kargı Bezi Örneği desen ve iplik özelliği açısından orijinal özelliklerini yitirmiş oldukları için, kargı bezi adı altında satılmalarına rağmen, sanayi ürünü dokumalardan farklı olmadıkları gözlenmiştir. Bu durum kargı bezi dokumasının özelliklerini yitirmesi, yozlaşması olarak değerlendirilmekte ve alınması gereken önlemlere tasarımcıların önemli katkılar sağlayabileceği düşünülmektedir. Günümüzde moda özellikle giyim sektöründe oldukça hızlı, değişken ve kendini yenileyen bir kavram olarak bilinmektedir. Çağdaş ve kültürel donanıma ulaşabilen toplumlarda var olması gereken ve modanın temeli olan tasarım etkinliğini, hem evrensel düzeyde bilimsel ve teknolojik, hem de yerel düzeyde kültürel ve folklorik bilgi, eğitim ve donanıma sahip moda tasarımcıları gerçekleştirmektedir (Gürsoy, 2010). Günümüz tasarım anlayışında çağdaşlık ve özgünlük en çok aranan niteliklerdir. Bu niteliklerin kaynakları ise tasarımcının yaratıcılığı ile yakından ilişkilidir. Tasarımcı bilinenleri yeni şekillerle organize edebilmeli, bir materyali veya fikri yeniden geliştirebilmeli ve farklılaştırabilmelidir. Modada yaratıcı tasarımlar sonucu elde edilen yeni biçimler, ilk defa uygulanan formlar olabildiği gibi, eski ve yeninin bir arada harmanlandığı özgün biçimler de olabilir. Gelenekli yaşamda uzun yıllar kullanılmış kargı bezinin, güncel tasarımlarla modern yaşama taşınarak yaşatılabileceği ve kültürel öğelerin tasarımlara kazandırdığı özgünlük, araştırmacılar tarafından hazırlanan giysi tasarımı örnekleri ile açıklanmaya çalışılmıştır. Resim 1. Kargı bezi ve organze ile hazırlanmış giysi tasarımı örneği (1) Resim 1 deki küçük kareli desen özelliğine sahip kargı bezi ve organze kullanılarak tasarlanmış giyside, yöreye özgü kanaviçe işleme ve mekik oyası süsleme olarak kullanılmıştır. İki parçadan oluşan tasarımın iç elbisesinin ön bedeni, yörede kullanılan gül motifleri ile kanaviçe işlenerek farklı bir yüzey tasarlanmıştır. Gül motifleri üst bedenden etek ucuna doğru seyreltilerek işlenmiş ve yaka kenarları pililer oluşturulmuş organze bant ile temizlenirken aynı zamanda omuz askısına da form kazandırılmıştır. Organze kenarı pastel renkli ebruli iplikle
Emine Koca - Fatma Koç - Özlem Kaya 130 yapılmış mekik oyası ile süslenmiştir. Pililer oluşturulmuş organze bant ile giysinin etek ucuna hareket kazandırılarak, aynı zamanda tasarımda tekrar öğesi ile bütünlük sağlanmıştır. Elbisenin üzerine giyilen uzun organze yelek, Çorum halk giysi parçalarından biri olan üç etek formunda hazırlanmış, yan dikişler dahil ön ve arka kup dikişleri kalça hattından sonra yırtmaç olarak bırakılmış ve tüm çevresi elde zürafa yapılarak, aynı renkte mekik oyası ile süslenmiştir. Organzeden farklı boylarda yapılmış üç adet gül ile organze yeleğin ön parçaları tek noktadan birbirine tutturulmuştur. Resim 1 deki tasarımda malzeme olarak yörenin kültürel değerleri arasında yer alan kargı bezi, kanaviçe ve mekik oyasının, güncel dokumalardan olan organze ile bir arada kullanılması, aynı şekilde geleneksel giysi biçimlerimizden biri olan üçetek formu ile tasarıma ritim kazandırılması ile tasarımın sembolik değeri artırıldığı gibi özgünlük de sağlandığı görülmektedir. Resim 2. Kargı bezi ile hazırlanmış giysi tasarımı örneği (2) Süsleme olarak kanaviçe işleme tekniği ve tığ oyasının kullanıldığı Resim 2 deki giysi tasarımının, pat ve iç eteği düz, diğer parçaları kareli kargı bezinden yapılmıştır. Ön ortasındaki geniş patı, küçük hakim yakası ve süslemede kullanılan işleme ve oyalarıyla yöresel göynek öğelerinin kullanıldığı tasarımda, bedenin altından açılan uç-uca kapama biçimi ve dirsekten sonra genişleyen derin yırtmaçlı kol formu ile üç etek giysi biçiminden esinlenilmiştir. Ön yırtmaç açıklığından görünen kısa iç etek, ön bedene yan dikişlerden tutturularak elbise görüntüsü sağlanmıştır. Tasarımın geniş patı üzerinde; yöreye ait giyim kuşam ve el sanatlarında genellikle kullanılan bitkisel motiflerin oluşturduğu desenlerden biri kullanılmıştır. Her biri ayrı bir kültürel miras olan bu desenlerin orijinal renklerine sadık kalınmasına özgünlük açısından önem verilmiştir.
131 Yöresel Dokumaları Güncel Tasarımlarda Yorumlamak Kargı Bezi Örneği Kültür mirasının tüm biçimleri ve tüm tarihsel dönemleriyle korunabilmesi, bu mirasa değerler atfedildiği ölçüde kolaylaşır. Bu değerleri olabilecek en doğru bir biçimde algılama yeteneği, bu değerler hakkındaki bilgi kaynaklarının inanılır olmasına ve doğru anlaşılmasına da bağlıdır. Bu değerleri tanımak, anlamak ve kültür mirasının ilk tasarımına ve sonradan kazandığı özeliklerine, tarihsel varlığına ve anlamına bağlı olarak yorumlamak, söz konusu yapıtın özgünlüğü konusunda varılacak yargının temelini oluşturur ve hem biçimle, hem de malzemeyle ilgilidir. Bu bağlamda, malzeme ve esin kaynakları açısından bütünüyle yöreye ait kültürel öğelerden yola çıkılarak, yaratıcılıkla şekillendirilmiş olan Resim 2 deki giysi tasarımı, yöresel ve günceli bir arada yansıtan özgün bir giysi tasarımı örneği olarak görülmektedir. Resim 3. Kargı bezi ile hazırlanmış giysi tasarımı örneği (3) Resim 3 teki çizgili kargı bezi kullanılarak hazırlanmış olan giysinin süslemelerinde kanaviçe işleme ve tığ oyası kullanılmıştır. Diğer tasarım örneklerinde olduğu gibi yöreye ait kültürel öğelerin ve yöresel giysi biçimlerinin kullanıldığı tasarımda, ön parçada kullanılan kanaviçe işlemede desenin orijinal renkleri korunmuştur. Giysinin kol ve etek uçlarında kullanılan yırtmaçların kenarları, kanaviçe işlenmiş desenin renkleri ile uyumlu tığ oyası çiçeklerle süslenmiştir. Kullanılan yırtmaçlar ile tasarıma fonksiyonellik kazandırılırken, oyalarla süslenerek sembolik değer kazandırılmaya çalışılmıştır. Yöreye özgü göynek ve üçetek biçimlerinin yanı sıra, bele bağlanan bohça kuşakların desen özelliklerinden de esinlenilerek özgünlük sağlanmıştır. Tasarım, hem kesin, hem belirsiz fikirlere, hem sistematik, hem kaotik düşünce biçimleriyle, hem hayal gücü, hem mekanik hesaplamalarla uğraşmaktadır (Lawson, 2006). Bu nedenle giysi tasarımcısı tasarımlarının sembolik değerlerinin yanı sıra fonksiyonel değerlerini de hesaplamak zorundadır. Bu açıdan ele alındığında, örnek tasarımlarda kullanılan kültürel objelerin sağladığı görsellik aynı zamanda tasarımın sembolik değerini de artırmaktadır.
Emine Koca - Fatma Koç - Özlem Kaya 132 Tasarımlarda kullanılan kargı bezinin pamuk ipliği ile el tezgâhında dokunmuş olması giysi konforunu sağlarken, tasarım detayları ile de tasarımların fonksiyonel değerleri artırılmıştır. Koca ve arkadaşlarının (2009: 102) çalışmasında, geleneksel dokumaların ve öğelerin kullanıldığı özgün tasarımların fonksiyonel değerlerinin arttığı, aynı şekilde zengin kumaş ve süsleme özelliklerinin tasarımlara sembolik değer açısından önemli katkılar sağladığı vurgulanmıştır. Ayrıca, bunun farkında olan bazı tasarımcıların, geleneksel dokumalar ve öğelerden esinlendikleri kreasyonlarının her geçen gün artması ile bu görüşün desteklendiğine dikkat çekilmiştir. Moda tasarımcıları yeniliğe ve heyecana her zaman hazır olmalarına rağmen, eskiyi, geleneksel dokuyu yeni tasarımlarında kullanmaktadırlar (Stone, 2001). Bu yaklaşım, tasarımcıların araştırıcı ve deneyci etkinlik içinde yeni ve özgün olana ulaşma çabalarını yoğunlaştırdığı için, yaratıcılıklarını geliştirebilmelerine de katkı sağlamaktadır. 3. Sonuç ve Öneriler Türk kültüründeki yeri tartışılmaz olan dokumacılık sanatı, bazen ortaya çıkan gereksinimlerin sonucu olarak, bazen de bütün bu gereksinimlerin dışına çıkarak, insanların ruh halini yansıtan, yörenin örf ve geleneklerini, kültür birikimlerini ve yaşam tarzlarını açığa çıkaran bir ayna olmuştur. Kültürümüzü yansıtan bu değerlerin korunması, yaşatılması ve öz değerlerini yitirmeden gelecek kuşaklara aktarılması için modern yaşam içinde kullanılabilir özellik kazandırılması önem taşımaktadır. Giysi tasarımında yöresel dokuma ve öğelerin kullanılması tasarımcılara farklı bakış açıları sağlayarak, esin kaynakları ve yaratıcılıklarını artıracağı gibi, tasarımlarının tasarım değerlerini artırarak, özgünlük de kazandıracaktır. Bu tarz çalışan tasarımcılar, ulusal kültürleri yoğun bir şekilde etkisi altına alarak yozlaştıran ve zamanla yok eden küresel kültürün etkilerinin azaltılmasına katkı sağlayabilecektir. Günümüzdeki yoğun rekabet ortamında moda sektöründe yer alabilmeye çalışan tasarımcılar ve tasarımcı yetiştirme misyonu taşıyan eğitim kurumları programlarını oluştururken, ülke imajı ve tasarım kültürü oluşturmak açısından kültürel öğelerin önemini dikkate almaları gerekmektedir. Yöresel maddi kültür değerlerinin üreticileri ile tasarımcılar arasında işbirliği sağlanması gerekmektedir. Bu değerlerin hem etnografik bir değer olarak sergilenmesi, hem de güncel giysi tasarımlarında yorumlanarak yaşatılmasında tasarımcı ve akademisyenlere önemli sorumluluklar düşmektedir. Ayrıca çalışmadaki Çorum örneğinde olduğu gibi Anadolu nun çeşitli yörelerindeki dokumacılık sanatının sürdürülebilmesi için kurumsal yapının oluşturulmasında sivil toplum örgütleri ve özellikle belediyelerin rehberlik görevini üstlenmesi önerilmektedir. KAYNAKLAR ARSEVEN, Ali. D., (1994), Alan Araştırma Yöntemi: İlkeler, Teknikler, Örnekler, Tekışık Matbaası, Ankara. ------- (2011), Çorum İl Çevre Durum Raporu, Çorum Valiliği Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü, Çevre ve Şehircilik Bakanlığı Yayını, Çorum.
133 Yöresel Dokumaları Güncel Tasarımlarda Yorumlamak Kargı Bezi Örneği FARAQHI, Suraiya, (1986), Fatih Döneminden Evliya Çelebi Seyahatine Kadar Çorum, Çorum Tarihi, 5. Hitit Festival Komitesi Yayını, Çorum. GÜRSOY, A. Tahir, ( 2010), Giyim Kültürü ve Moda, Türkiye Tekstil Sanayi İşverenleri Sendikası, İstanbul. LAWSON, Bryan, (2006), How Designer Think, Fourth Edition, First Published 1980, Architectural Press, Oxford. KAFESOĞLU, İbrahim, (1992), Türk Milli Kültürü, Boğaziçi Yayınları, İstanbul. KARASAR, Niyazi, (1991), Bilimsel Araştırma Yöntemi: Kavramlar, İlkeler, Teknikler, Sanem Matbaacılık, Ankara. KOCA, Emine; KOÇ, Fatma; ÇOTUK, Seda, (2009), Geleneksel Giyim Öğelerinin Esin Kaynağı Olarak Giysi Tasarımına Katkıları, ISSN:1306-3111, e-journal of New World Sciences Academy, Volume 4, Number 3, Article Number 2C0009, Türkiye. KÖSOĞLU, Nevzat, (2002), Küreselleşme ve Milli Hayat, Ötüken Yayınları, İstanbul. ÖLMEZ, Filiz Nurhan, (1998), El Dokumacılığının Yozlaşma ve Gerileme Nedenleri: Kargı Bezi Örneği, Ekin Dergisi, Y. 2, S. 5, s.108-111. SMITH, Anthony, (2002), Küreselleşme Çağında Milliyetçilik, (Çev., Derya Kömürcü), Everest Yayınları, İstanbul. STONE, Elaine, (2001), The Dynamics of Fashion, Fairchild Publications, New York. TURAN, İbrahim, (1988), Dodurga da Sosyo-Ekonomik Değişimler, İ.Ü. Deniz Bilimleri ve Coğrafya Enstitüsü, İstanbul. VURAL, Tuba, (2014), Türkiye de Moda Tasarımı Eğitimi, Türk Dünyasında Kadın Ve Moda Etkinlikleri, Panel, 5-7 Mayıs 2014, s. 84-85, Eskişehir.