FİBRİN YIKIM ÜRÜNLERİ Fibrin degradation products; FDP testi; FDPs; FSPs; Fibrin split products; Fibrin breakdown products; Fibrin yıkım ürünleri bir pıhtının parçalanması sırasında ortaya çıkan maddelerdir. Fibrin yıkım ürünleri testi ne için yapılır? Test pıhtı parçalayan sistemin (fibrinolitik sistem) düzgün çalışıp çalışmadığını görmek için istenir. Pıhtılaşma sistem hastalıkları ve ağır bir durum olan yaygın damar içi pıhtılaşması ( DİC : disseminated intravascular coagulation ) teşhisinde kullanılır. Fibrin yıkım ürünleri normal değeri nedir? Normalde <10 mcg/ml olması beklenir. Fibrin yıkım ürünlerini arttıran sebepler: Fibrin yıkım ürünlerinin artması primer yada sekonder fibrinolize bağlı olabilir, en sık görülen sebepler: Gebelerde plasentanın ayrılması (abruptio plasenta), Yanıklar, Doğumsal kalp hastalıkları, Yaygın damar içi pıhtılaşma (Disseminated intravascular coagulation :DIC) Hipoksi ( oksijensiz kalma), Enfeksiyon hastalıkları, Uterus içi bebek ölümü, Lösemi,karaciğer hastalıkları, Siroz, Porto kaval şant,
Gebelik toksikozu, Pre eklampsi, Yeni yapılmış kan nakli, Kalp akciğer aleti kullanılarak yapılmış ameliyatlardan sonra, Böbrek yetmezliği, Sepsis, Tromboembolik ataklar, Transplant reddi, Transfüzyon reaksiyonları sırasında fibrin yıkım ürünleri artar. Referanslar : Liebman HA, Weitz IC. Disseminated intravascular coagulation. In: Hoffman R, Benz EJ Jr., Shattil SJ, et al, eds. Hoffman Hematology: Basic Principles and Practice. 5th ed. Philadelphia, Pa: Churchill Livingstone Elsevier; 2008:chap 132. Lijnen HR, Collen D. Molecular and cellular basis of fibrinolysis. In: Hoffman R, Benz EJ Jr., Shattil SJ, et al, eds. Hoffman Hematology: Basic Principles and Practice. 5th ed. Philadelphia, Pa: Churchill Livingstone Elsevier; 2008:chap 119. Schafer AI. Hemorrhagic disorders: Disseminated intravascular coagulation, liver failure, and vitamin K deficiency. In: Goldman L, Ausiello D, eds. Cecil Medicine. 23rd ed. Philadelphia, Pa: Saunders Elsevier; 2007:chap 181. KANAMA ZAMANI
Bleeding time; Kılcal damarların kanamayı ne kadar sürede durdurduklarını ölçen testtir. Ön kola iki adet küçük kesik yapılarak kanama sağlanır daha sonra her 30 sn de bir kurutma kağıdı ile dokunularak süre tutulur. Kanamanın durduğu süre belirlenir. Bazı ilaçlar kanama zamanını arttırır. Aspirin ve ağrı kesiciler pıhtılaşmayı bozarak kanama zamanını arttırırlar. Kanama zamanı testi ne için yapılır? Kanama, pıhtılaşma problemlerinin tespiti amacıyla yapılır. Kanama zamanı için normal değerler: Kanama zamanı normalde 1-9 dakikadır. Kanama zamanını arttıran sebepler: Trombositopeni, Damar hastalıkları, Trombosit hastalıkları; Kazanılmış trombosit fonksiyon bozuklukları, Konjenital trombosit hastalıkları, Von willebrand hastalığı, Primer trombositopeni. Referanslar: 1. Schmaier AH. Laboratory evaluation of hemostatic and thrombotic disorders. In: Hoffman R, Benz EJ Jr., Shattil SJ, et al, eds. Hoffman Hematology: Basic Principles and Practice. 5th ed. Philadelphia, Pa: Churchill Livingstone Elsevier; 2008:chap 122. 2. Schafer A. Hemorrhagic disorders: Approach to the patient with bleeding and thrombosis. In: Goldman L, Ausiello D, eds. Cecil Medicine. 23rd ed. Philadelphia, Pa: Saunders Elsevier; 2007:chap 178.
ANTİTROMBİN III AT III; Antitrombin III pıhtılaşma mekanizmasını kontrol eden bir proteindir. Kandaki değerine bakılır. Heparin gibi kan sulandırıcı ilaçlara rağmen tekrarlayan emboliler olursa Antitrombin III bakılır. Kan sulandırıcıların işe yaramadığı, sık emboli, trombüs gibi durumlarda bakılan testtir. Antitrombin III testi ne için yapılır? Antitrombin III miktarının düşük olması pıhtılaşmaya eğilim oluğunu, emboli ve trombüs riskinin artığını gösteren laboratuar testidir. Antitrombin III miktarını düşüren sebepler: Kemik iliği transplantasyonu, DİC ( dissemine intravasküler koagülasyon), Antitrombin III eksikliği ( genetik tir), Karaciğer yetmezliği ve siroz, Nefrotik sendrom, Doğum kontrol ilaçları. Pıhtılaşmaya eğilim aşağıdaki hastalıklara yol açar: Derin ven trombozu, Flebit ( venöz iltihap), Pulmoner emboli ( akciğer damarlarının pıhtı ile tıkanması), Tromboflebit. Anabolik steroid kullanımı Antitrombin III miktarının yükselmesine, doğum kontrol ilaçları düşmesine ve embolilere
yol açar. Referanslar: Schafer AI. Thrombotic disorders: hypercoagulable states. In: Goldman L, Ausiello D, eds. Cecil Medicine. 23rd ed. Philadelphia, PA: Saunders Elsevier; 2007:chap 182 B aptt Aktive Parsiyel Tromboplastin Zamanı; PTT; Pıhtılaşma için geçen zamanı gösteren laboratuar testidir. Kanama ve pıhtılaşma problemlerinde ölçülür. Kan testidir. Kan sulandırıcı maddeler, antihistaminik ( alerji ) ilaçları; vitamin C; aspirin, klorpromazin aptt süresini uzatırlar. aptt testi neden yapılır? Kanama, pıhtılaşma problemlerinin tespitinde, heparin, kumarin alan hastaların tedavi dozlarının belirlenmesinde kullanılan bir testtir. Genellikle protrombin zamanı testi ile birlikte bakılır. aptt için normal değerler: Erişkinde: 25-35 sn dir. Heparin gibi kan sulandırıcılar alındığında bu sürenin 2-2,5 kat artması istenir. aptt yi uzatan sebepler: DİC ( dissemine intravaskuler koagulasyon), Faktör XII ve faktörxi eksikliği, Hemofili A,
Hemofili B, Hipofibrinojenemi, Lupus antikoagulan, Malabsorbsyon, K vitamini eksikliği, Von Willebrand hastalığı. Referanslar: 1. Schmaier AH. Laboratory evaluation of hemostatic and thrombotic disorders. In: Hoffman R, Benz EJ Jr, Shattil SJ, et al, eds. Hoffman Hematology: Basic Principles and Practice. 5th ed. Philadelphia, Pa: Churchill Livingstone Elsevier; 2008:chap 122