DEKSAMETAZON SÜPRESYON TESTİ

Transkript

1 DEKSAMETAZON SÜPRESYON TESTİ Kortizol süpresyon testi; ACTH süpresyon testi; Deksametazon süpresyon testi Hipotalamus ve hipofiz bezinin kortizole cevabını ölçen laboratuar testidir. Kortizol Hipotalamus u uyararak ACTH salgısını ve buna bağlı olarak da kortizol üretimini durdurur. Kortizol artınca ACTH düşer; ACTH artınca kortizol düşer. Dışarıdan verilen kortizol benzeri madde ile (Deksametazon) ACTH ın düşmesi beklenir. Test adrenal ile hipofiz arasındaki bağlantıyı test etmek için yapılır. Deksametazon Süpresyon testi nasıl yapılır? Test sabah aç karnına yapılır. Hastadan 1. gün kortizol ve ACTH miktarını ölçmek üzere saat 8 de kan alınır. Aynı gün akşam gece arasında 1 mg Deksametazon ağızdan verilir. 2. Gün sabah 8 de kan alınır kortizol miktarına bakılır. Deksametazon Süpresyon Testi için normal değerler: Erişkin insanda 1 mg Deksametazon dan sonra alınan sabah kortizolu < 2mg/dL olmalıdır. Sabah kortizolu >10 mg/dl üzerinde ise Cushing sendromu vardır denir. Cushing sendromunda ACTH salgılayan adenom vardır ve Deksametazon verilmesine rağmen ACTH düşmez, kortizon seviyesi düşmez ve > 10 mg /dl üstünde kalır. Aşağıdaki ilaçlar Deksametazon süpresyon testini bozar. Bu ilaçların testten önce kesilmesi gerekir: Barbituratlar,

2 Kortikosteroidler, Estrojen, Doğum kontrol ilaçları, Fenitoin, Sprinolakton, Tetrasiklin Deksametazon süpresyon testi neden yapılır? Test fazla kortizon un kaynağını bulmak için, Cushing Sendromunun teşhisi ve nedenini anlamak için yapılır. Test sonucunda sabah kortizol ü >10 mg/dl ise Cushing sendromu vardır denir bu sendrom ya: Kortizol üreten adrenal tümöre, Ya dışarıdan verilen kortizol e, Ya ACTH üreten hipofiz tümörüne, Yada ACTH üreten başka bir tümöre bağlıdır. Referanslar: 1.Stewart PM. The adrenal cortex. In: Kronenberg HM, Melmed S, Polonsky KS, Larsen PR, eds. Williams Textbook of Endocrinology. 11th ed. Philadelphia, PA: Saunders Elsevier; 2008: chap 14 ANTİ TİROGLOBÜLİN ( Anti Tg) Anti Tg; Anti Tiroglobülin Antikoru; Tiroid hücreleri içinde bulunan tiroglobülin proteinine karşı gelişen antikorları araştıran testtir. Otoimmün tiroid hastalıklarının tespitinde kullanılan laboratuar testidir. Aç

3 karnına alınan kandan bakılır. Anti tiroglobülin antikoru ne için bakılır? Anti tiroglobülin antikoru tiroid hücrelerini bozarak hastalıklarla yol açar. Tiroid bezinin otoimmün hastalıklarının tespitinde kullanılan bir testtir. Anti Tg için normal değer: Anti Tg normalde negatif olmalıdır. Anti Tiroglobülin Antikor Pozitifliği neyi gösterir? Testin pozitif olması tiroglobülin proteinine karşı antikor varlığını ve aşağıdaki hastalıkların olabileceğini gösterir: Graves hastalığı, Hashimoto tiroiditi, Hipotiroidi, Miks ödem, Sistemik Lupus Eritematozus, Tiroid kanseri, Tirotoksikoz, Tip 1 diyabet. Gebelerde de bu test pozitif olabilir, hastalık anlamına gelmez. Refeanslar: Ladenson P, Kim M. Thyroid. In: Goldman L and Ausiello D, eds. Cecil Medicine. 23rd ed. Philadelphia, Pa: Saunders; 2007:chap

4 24 SAATLİK İDRARDA SERBEST KORTİZOL 24 Saatlik İdrarda Kortizol; İdrarda Serbest Kortizol, Test idrarda atılan serbest kortizol miktarını ölçer. 24 saatlik idrarda bakılır. Kortizol böbrek üstü bezlerinden salgılanan steroid hormondur. Gün içinde artıp azalır. Sabah 6-8 arası en yüksek olduğu dönemdir. Gece yarısı en düşük olduğu dönemdir. 24 saat boyunca idrarda atılan miktarı laboratuvar testi ile ölçülür. Kortizol vücudun birçok sistemini etkiler özellikle. Kemikler, Dolaşım sistemi, Kan şekeri, İmmün sistem, Yağ metabolizması,, karbonhidrat ve protein metabolizması, Sinir sistemi, İdrarda kortizol testi ne için yapılır? Kortizol strese karşı verilen cevapta önemli bir hormondur. Laboratuar testi vücuttaki kortizol miktarını göstermek açısından önemli bir testtir. Cushing (kuşing ) hastalığında kortizol çok artarken böbrek üstü bezlerinin yetmezliğinde (Addison hastalığı ) kortizol miktarı çok düşer. İdrarda serbest kortizol miktarı bu hastalıkların teşhisinde kullanılan bir testtir. Bazı ilaçlar testin sonucunu bozar: Glukokortikoid ilaçlar ( kortizonlu ilaçlar), Lityum, Diüretik,

5 Ketokonazol, Östrojen, Trisiklik antidepresanlar sonucu bozar. Ayrıca ciddi psikolojik ve fiziksel stres de idrarda kortizol sonucunu bozar. Doğru sonuç için aralıklarla testin 2-3 kez tekrarlanıp ortalamasının alınması daha doğru sonuç verir. 24 saatlik idrarda kortizol için normal değerler: Erişkinde: mcg/24h Hafif Cushing sendromlarında normal ve normale yakın sonuçlar görülebilir. Bu durumda ACTH stimulasyon veya Deksametazon süpresyon testleri yapılır. İdrarda serbest kortizolu arttıran sebepler: Cushing sendromu: hipofiz besinden bağımsız, Cushing hastalığı: hipofize bağımlı, Yalancı Cushing, Eksojen Cushing, Ağır depresyon, ACTH salgılayan tümör. İdrarda serbest kortizolu düşüren sebepler: Addison hastalığı ( böbrek üstü bezi yetmezliği ), Hipopituitarizm, Konjenital adrenal hiperplazi, Referanslar: 1. Stewart PM. The adrenal cortex. In: Kronenberg HM, Melmed S, Polonsky KS, Larsen PR, eds. Williams Textbook of Endocrinology. 11th ed. Philadelphia, PA: Saunders Elsevier; 2008: chap Melmed S, Kleinberg D. Anterior pituitary. In: Kronenberg HM, Melmed S, Polonsky KS, Larsen PR, eds. Williams Textbook of Endocrinology. 11th ed. Philadelphia, PA: Saunders

6 Elsevier; 2008: chap 8.