MARMARA DENİZİNDE RİSK YÖNETİMİ VE ACİL MÜDAHALENİN PLANLANMASI Serpil DURAK (Şube Müdürü) II. Marmara Denizi Sempozyumu İstanbul, Aralık 2015
İstanbul Boğazında Meydana Gelen Büyük Kazalar Tarih Kazaya Karışan Gemiler Kaza Nedeni Mevkii Açıklama 14.12.1960 Zoranic(Yugoslav)- World Harmony(Yunan) Çatışma ve yangın Emirgan önleri 12 ton benzin ile 10 bin ton neft yağı döküldü. Yangın 52 gün devam etti. Sürüklenen tanker Tarsus isimli gemiye çarparak yanmasına neden oldu. 19.09.1964 Peter Zoranic(Yugoslav)- Norborn (Norveç) Çatışma ve yangın Kanlıca Önleri Bilinmiyor. 01.03.1966 Lutsk-USSR Çatışma ve yangın Kız Kulesi önleri 1.850 ton petrol döküldü 15.11.1979 Independenta(Romen)-Evriali(Yunan) Çatışma ve yangın Haydarpaşa 96.400 ton ham petrol döküldü ve yandı. 09.11.1980 Nordic Faith(İngiliz)-Stavanda(Malta) Çatışma ve yangın Bilinmiyor. 29.10.1988 Blue Star(Malta)-Gaziantep(Türk) Temas Ahırkapı Açıkları 1.000 ton amonyak döküldü. 25.03.1990 Jamburg (Irak)-Datongshan(Çin) Çatışma Sarıyer Açıkları 2.600 ton petrol döküldü. 18.11.1991 Madonna Lily(Filipin)- Rabunion(Lübnan) Çatışma Anadolu Hisarı Önleri 20 bin canlı hayvan taşıyan Rabunion-18 gemisi, üç personeli ile battı. Boğaz'dan günlerce koyun ölüleri toplandı. 13.03.1994 Nassia(Güney Kıbrıs)-Shipbroker Çatışma ve yangın İstanbul Boğazı Kuzey girişi 10.000 ton ham petrol döküldü ve yandı. 30.12.1999 Volganeft 248(Rusya) Kırılma ve batma Florya 1578 ton petrol döküldü. 07.10.2002 Gotia(Malta) Çatışma Bebek 22 ton petrol döküldü. 19.01.2010 Orçun C(Moldova) Karaya Oturma ve Kırılma Kilyos 96 ton fuel oil ve 25 ton dizel. Fırtına nedeniyle müdahale dilemediğinden kirlilik kıyılara ulaştı.
ULUSLAR ARASI DENİZCİLİK ÖRGÜTÜ (IMO) MARPOL 73/78 Sözleşmesi CLC Sözleşmesi FUND Sözleşmesi OPRC Sözleşmesi Bunker Sözleşmesi LLMC Sözleşmesi BÖLGESEL SÖZLEŞMELER Barselona Sözleşmesi Bükreş Sözleşmesi AB MEVZUATI Uluslararası ve Ulusal Düzenlemeler
Ulusal Mevzuat KANUNLAR: Çevre Kanunu Deniz Çevresinin Petrol ve Diğer Zararlı Maddelerle Kirlenmesinde Acil Durumlarda Müdahale ve Zararların Tazmini Esaslarına Dair Kanun YÖNETMELİKLER: Deniz Çevresinin Petrol ve Diğer Zararlı Maddelerle Kirlenmesinde Acil Durumlarda Müdahale ve Zararların Tazmini Esaslarına Dair Kanunun Uygulama Yönetmeliği Deniz Çevresinin Petrol ve Diğer Zararlı Maddelerle Kirlenmesinde Acil Durumlarda Müdahale ve Zararların Tazmini Esaslarına Dair Kanun Kapsamında Mal ve Hizmet Alımına İlişkin Yönetmelik TEBLİĞLER: Risk Değerlendirmesi ve Acil Müdahale Planlarını Hazırlayacak Kurum/Kuruluşların Asgari Özelliklerine Dair Tebliğ (2014) Deniz Çevresinin Petrol Ve Diğer Zararlı Maddelerle Kirlenmesinde Acil Durumlarda Müdahale Görevi Verilebilecek Şirket/Kurum/Kuruluşların Seçimine Ve Yetki Belgesi Bulunan Şirket/Kurum/Kuruluşlar İle Kıyı Tesislerinin Çalışma Usullerine İlişkin Tebliğ
5312 Sayılı Kanun AMAÇ Acil durumlarda gemilerden ve kıyı tesislerindeki faaliyetlerden kaynaklanan kirlenme tehlikesini ortadan kaldırmak veya kirlenmeyi azaltmak, sınırlamak ve gidermek üzere uygulanacak müdahale ve hazırlıklı olma esaslarını, Olay sonucu ortaya çıkan zararların tespit ve tazmin esaslarını, Kanun kapsamına giren kişilerle, kurum, kuruluş, gemi ve tesislerin Kanunda belirtilen ilgililerinin görev yetki ve sorumluluklarını belirlemektir.
Türkiye Kıyılarının Risk Durumu
Ulusal ve Bölgesel Acil Müdahale Planları 1 Ulusal ve 6 bölgede yer alan 28 il bazında plan hazırlanmıştır. İl müdürleri ve çevre yönetimi şube müdürleri; Vali Başkanlığında toplanan bölgesel kriz komitesi, Zarar tespit komisyonu, Kıyı operasyonlarını yöneten olay yeri koordinatörü, Seviye II eğitimleri 2013 yılında gerçekleştirilmiştir.
Kıyı Tesisi Acil Müdahale Planı Bakanlıkça yetkilendirilen firmalar tarafından hazırlanır. Yüksek seviye risk içeren kıyı tesislerinin acil müdahale planları tamamlanmıştır. Orta seviye risk içerenlerin onay süreci devam etmektedir. Zorunlu Mali Sorumluluk Sigortası Temizleme, atıkların taşınması ve bertarafı, özel mallardaki zararlar, yaralanma ve ölüm zararları, Tüm kıyı tesisleri yaptırmış durumda, Sigorta örneklerinin mevzuata uygunlukları kontrol edilmektedir. Çevre Kirliliği Mali sorumluluk Sigortası Gönüllülük esası
Kıyı Tesisi Acil Müdahale Planı
Ülkeler Arası İşbirliği Çalışmaları Türkiye - Körfez Ülkeleri İşbirliği Konseyi Çevre Alt Komitesi çerçevesinde teknik ziyaretler; 20-21 Mart 2014 tarihlerinde İstanbul da; Acil Müdahale Planları Gemilerden Atık Alınması Deniz Çöpleri 14-15 Nisan 2015 tarihlerinde Bahreyn de; Acil Müdahale Merkezi Petrol Rafinerisi Atık Geri Kazanım Tesisi Tersane Bölgesinde yerinde inceleme. KKTC ile Çevre Alanında İşbirliği Anlaşması çerçevesinde 14-15 Mayıs 2015 tarihlerinde İstanbul da; Acil Müdahale Planları, Gemilerden Atık Alınması, İllegal deşarjlar
Batık Gemiler Mevcut Düzenlemeler: Limanlar Kanunu (seyrüsefere engel olan gemiler) Gemi Söküm Yönetmeliği, 158 Nolu İhale Tebliği. Sorunlar: Çevresel risk oluşturanlar için işlem yapılamaması Gerekli tedbirlerin alınmaması Net görev dağılımlarının olmaması Kaçak sökümler Batık Gemilerin Çevresel Açıdan İncelenmesi projesi: Amaç : Batık gemilerle ilgili mevcut düzenlemeleri gözden geçirerek çevresel açıdan risk oluşturan gemileri de düzenlemelere dahil etmek ve alınması gereken tedbirleri belirlemek Faaliyetler : İki adet çalıştay U-20 Alman denizaltısının temizlenmesi
Batık Gemilerin Çevresel Açıdan İncelenmesi projesi: Marmara ve Boğazlar Bölgesinde tespit edilen batık/yarı batık/ sahipsiz gemiler Türkiye genelinde 347 batık gemi tespit edilmiş olup, bunların 135 tanesi Boğaz girişlerinden başlamak üzere Marmara Denizi nde bulunmaktadır. Bu sayı toplam batıkların %39 una denk geliyor. Bahse konu batıkların 10 adeti sökülmüş, 15 adetinin ise sökümünün devam ediyor. 8 adeti ise yarı batık olarak bulunuyor.
İçi Temiz Dışı Temiz Denizlerimiz Organizasyonu U-20 : II. Dünya Savaşında batan Alman Denizaltısı. Yer : Sakarya Karasu İlçesi Tarih : 28 Mayıs -1 Haziran 2015 Amaç : Halkın bilgilendirilmesi ve bilinçlendirilmesi. Faaliyet : Temizlik işlemi sırasında çıkan malzemeler ve denizaltının temizlik öncesi ve sonrasını gösterir fotoğrafların sergilenmesi
Dikkatiniz için teşekkürler İletişim : Tel : 0312 586 31 16 E-mail : serpil.durak@csb.gov.tr