ERGENLİK DÖNEMİ
İnsanlar hayatları boyunca sürekli bir değişme ve gelişme yaşarlar. Bu değişim ve gelişimleri bebeklikten itibaren fotoğraflara bakarak görebiliriz. İnsanların gelişim dönemleri şöyle sıralanabilir: Bebeklik Dönemi Çocukluk Dönemi Ergenlik Dönemi Yetişkinlik Dönemi Yaşlılık Dönemi
ERGENLİK NEDİR? Ergenlik çocukluktan yetişkinliğe kadar süren, hızlı bedensel büyümenin yanı sıra ruhsal ve sosyal yönden de değişim ve gelişmenin yaşandığı dönemdir. Ergenlik dönemi, genel olarak 12-21 yaşlar arasındaki dönem olmakla birlikte dönemin başlangıç ve tamamlanması kesin sınırlarla göstermez. Kişiler arasında ergenliğe geçiş ve tamamlanma farklılık olabilir. Genel olarak kızlar erkeklerden 2 yıl önce bu döneme girerler. Zamanı farklı olsa da herkes ergenliği yaşar.
Gerek ergenlik gerekse gençlik dönemleri insan yaşamının en güzel, en mutlu ve en güçlü dönemleri olurken, aynı zamanda birer kriz ve ya da bunalım dönemleridir.
Kızların ergenliğe giriş yaşı 10-13 yaşları arasındadır. FİZİKSEL-CİNSEL GELİŞİM KIZLAR Kızların bedenindeki değişimler östrojen hormonun etkisiyle gerçekleşir. Boy ve kilo artar. Göğüsler belirginleşir. Bir göğüs diğerinden daha büyük olabilir. Heyecanlanıp, utanabilirler. Duruş bozuklukları ortaya çıkabilir. Kol altlarında, bacaklarda ve genital bölgede kıllanma başlar. Karın, kalça ve bacak bölgelerinde yağ depolanmaya başlar.
FİZİKSEL-CİNSEL GELİŞİM KIZLAR Kollar, bacaklar, eller ve ayaklar vücudun geri kalan kısımlarına göre daha hızlı büyüyecektir. Bu organlar daha uzun olabilir. Deri daha yağlı hale gelir Sivilceler ve siyah noktalar çıkar Daha çok terleme görülür. Adet kanaması (Menstürasyon) görülür. 10-16 yaşlarında başlayabilir. Genellikle ilk yıllarda düzensiz kanamalar olur.
FİZİKSEL-CİNSEL GELİŞİM ERKEKLER Ergenlik belirtileri erkeklerde ortalama 13-15 yaşlarında başlar. Erkeklerin bedenindeki değişimler testesteron hormonunun etkisiyle gerçekleşir. Boy ve kilo artar. Kas güçleri gelişir. Sakal ve bıyıkları çıkmaya başlar. Koltuk altında, bacaklarda, penis çevresinde ve göğüs bölgesinde kıllanma olur. Ses telleri gelişir, ses kalınlaşır.
FİZİKSEL-CİNSEL GELİŞİM ERKEKLER Deri daha yağlı hale gelir ve daha çok terler. Sivilceler ve siyah noktalar çıkar. Kollar, bacaklar, eller ve ayaklar vücudun geri kalan kısımlarına göre daha hızlı büyüyecektir. Bu organlar daha uzun olabilir. Üreme organları gelişir, erkek tohum hücresi üretimi başlar.
ZİHİNSEL/ BİLİŞSEL GELİŞİM Soyut düşünebilme Genellemeler yapma Daha çabuk sorun çözebilme Mantık yürütme ve muhakeme yeteneği Eleştirel düşünme (Aile ile tartışmalar ) Ergen tartışmaları sever, düşüncelerini ifade etmek ister
SOSYAL GELİŞİM Ergenin sosyalleşme süreci aslında çocukluk döneminde başlamış, ergenlik döneminde ise bu süreç ailenin dışına taşarak okul çevresi ve dolaysıyla arkadaş grupları ekseninde hızla devam etmektedir. Arkadaşlarla ilişkilerin niteliğinde değişimler yaşanır. Kendini algılayışı değişmeye başlar. Kimlik arayışı içine girer. Arkadaşları onun için çok önemli bir modeldir. Ama aile de hala başvuru kaynağıdır. Saç biçimi giyim şekli gibi konularda arkadaşlar gibi görünme ve davranma
SOSYAL GELİŞİM Ergenliğin ilk yıllarında kızlar kızlarla, erkekler erkeklerle iletişim kurarlar. Kızlar genellikle aynı ortak zevkleri olduğu kız arkadaşları ile uzun uzun sohbet yaparlar Ergenlik döneminde kızlar erkeler, erkekler de kızlar için merak konusudur. Ancak karşı cins ile iyi arkadaşlıkların gelişmesi biraz daha ileri yaşlarda gözlenir. Bu dönemde kızlarla erkeklerin arkadaşlık etmesi; yaşama hazırlanmaları, kendilerini daha iyi tanımları için yararlı ve gereklidir. Yalnız kalma isteği artabilir.
DUYGUSAL GELİŞİM Duygular çabuk iniş çıkış gösterir. Aşırı alıngan, hassas hırçın ve saldırgan olabilirler. Düşünmeden ani tepkiler verilebilir. Öfkesini sevincini kontrol etmekte sorun yaşayabilir. Fevri davranışlar gösterilebilir.
DUYGUSAL GELİŞİM ERGENLİK DÖNEMİNDE EN SIK RASTLANAN DUYGU BİÇİMLERİ KORKU: Ergenler için özellikle bilinmeyen şeyler korkunun doğmasına temel nedendir. Ergenin ilgilendiği faaliyetlerin sonucunu kestirememesi de korkuya neden olabilir.
ENDİŞE: Gerçek nedenden çok, hayali nedenlerden oluşan korku tipleridir. Dış görünüş ve arkadaşlar arasında popüler olmama endişe yaratabilen konulardır. ÖFKE: Ergenlik döneminde öfkeye neden olan uyarımlar genellikle sosyal kaynaklıdır. Alay edildiğinde, gülünç duruma düşürüldüğünde Tenkit edildiğinde, azarlandığında Haksız yere cezalandırıldığında İşleri ters gittiğinde Özel eşyaları izinsiz alındığında
SEVGİ Ergenlikte sevgi, hoş ilişkiler kurabilen, kendini seven ve güven veren kişilere yönelmiştir. Ergenin sevdiği kişi adedi azdır. Bu nedenle sevgisi çok kuvvetlidir.
BENLİK/KİMLİK GELİŞİMİ Kimlik, benlik duygusu ya da kişinin kendi özellikleri, kişiliği hakkında benlik bilgisi olarak tanımlanabilir. Ben kimim? Hayattaki amacım ne? Vb. Kimlik oluşumu özdeşleme ile başlamaktadır. Yani ergen çevresinde gördüğü, beğendiği, etkilendiği, değerli saydığı kişileri kendisine mal eder. Onlarla özdeşleşir. Bu kişiler gencin öğretmeni, arkadaşı, sevdiği sanatçı hatta bir roman kahramanı olabilir. Ergen giyim tarzı, konuşma ve tavırlarında bu kişileri taklit eder.
SAĞLIKLA İLGİLİ SORUNLAR Yeterli uyumamak Duruşunun ve beden yapısının kötü olması Güzel ya da yakışıklı olmamak Cinsel gelişim kaygıları duymak Sakar ve beceriksiz olmak ERGENLİK DÖNEMİNDE YAŞANABİLECEK SORUNLAR
KİŞİLİK İLE İLGİLİ SORUNLAR Kendini aşağı görmek Kendine güven duymamak Olayları çok ciddiye almak Çok hayal kurmak Küçük şeylere üzülmek
AİLE İL İLGİLİ SORUNLAR Büyüklerin anlayışsızlığı ve baskısı Dışarı çıkmaya izin vermeme Çocuk yerine konulmak Ana babaların arkadaş seçimine karışmaları Eve belli saatlerde dönmek zorunda kalmak
TOPLUMLA ALAKALI SORUNLAR Topluluk içinde yanlış anlaşılma korkusu Çok az arkadaşın olması Yakın arkadaşı olmaması Yeni arkadaşlar edinmeyi istemek ama bunu nasıl yapacağını bilememek Daha çok popüler olmayı isteme
OKUL İLE İLGİLİ SORUNLAR Dikkatini toplayamamak Çalışma yöntemini bilmemek Zamanı iyi planlayamamak Zamanı boşa harcamak Ders çalışmayı engelleyecek bir çok yan uğraşın olması Sınıf ve topluluk önünde konuşma korkusu Söz ve yazı ile kendini iyi ifade edememek
ERGENLİKTE ÖZBAKIM Ağız ve diş sağlığını korumak Tırnakların kesilmesi Ayak sağlığı Koltuk altı ve kasık bölgesi temizliği Haftada en az iki kez banyo yapılmalı Saçlarda kepeklenme görülebilir
ERGENLİKTE ÖZBAKIM AKNE: yağ bezlerinin aşırı yağ salgılaması ve kıl diplerinin giren çeşitli bakterilerin etkisiyle ortaya çıkan bir tür iltihaptır. Akne denilince deride görülen siyah noktalar, kırmızı kabartılar, iltihaplı sivilceler gibi oluşumlar anlaşılır. Yağlı kremler, merhemler, pudra gibi deride gözenekleri tıkayıcı maddeler yağ bezlerinin deriye açıldığı kanalları tıkar ve akne oluşumunu artırabilir.
Temizlik önlemleri dışındaki tedavi yöntemleri için hekime başvurulmalıdır. Akneleri artırdığı fark edilen yiyecekler az tüketilmelidir. Sivilcelere limon, pudra, kolonya vb maddeleri sürmek tedavi edici değildir. Cinsiyeti ne olursa olsun cilt bakımıma herkes tarafından özen gösterilmelidir.
Siyah noktalar ya da sivilceleri sıkarsak zedelenmelere yol açar ve bakterilerin aşırı üremesine uygun bir ortam oluşur. Bu da bedenin koruyucu sistemini bozar. Sivilcenin sıkılması durumunda deride iz kalması olasılığı da artar. Aknenin ortaya çıkmasını engelleyen ilk ve en etkili önlem; iyi bir deri temizliğidir.
Dinlediğiniz için teşekkürler