SEMİNER Türkiye de Özel Dedektiflik Tarih: 14 Mayıs 2014 Çarşamba / Saat: 14.30-16.30 Yer: İstanbul Üniversitesi Avcılar Yerleşkesi Teknik Bilimler MYO
Program Türkiye de Özel Dedektiflik Seminer Konuları 1. Özel Dedektifliğe Genel Bakış KONUŞMACI: Yusuf Vehbi DALDA - Özel Dedektiflik Tanımı Dünyada ve Türkiye de Özel Dedektiflik Yasal Süreç-AB Ülkeleriyle Karşılaştırmalı (Genel Kurallar) Etik Kural ve Çalışma İlkeleri Özel Güvenlik-Özel Dedektiflik ilişkisi (Güvenlik Danışmanlığı) 2. Özel Dedektiflik Hizmetleri KONUŞMACI: İsmail YETİMOĞLU - Özel Dedektifler Ne Yapar? Kurumsal, Bireysel ve Adli Araştırmalar Dedektiflik ve Kayıp Önleme Müşterinin Sorununu Anlamak Çözüm, Çalışma Programı ve Sözleşme Takip/Tarassut-İzleme ve Gizli Araştırma Gizlilik ve Bilgileri Muhafaza Etmek 3. Özel Dedektiflikte Hukuki Durum, KONUŞMACI: İsmail YETİMOĞLU KONUŞMACI: İsmail YETİMOĞLU - - Neden Özel Dedektife İhtiyaç Vardır? Kişi hak ve özgürlükler, Bilgi Edinme ve Bilgilere Ulaşma Olay Yönetimi ve Raporlama. 4. Özel Dedektif / Araştırmacı İmajı Nasıl Özel Dedektif/Araştırmacı olunur? Özel Dedektif / Araştırmacı Eğitimleri, Suiistimaller ve Sahte Dedektifler. SORU / CEVAP ÖDD / ÖZEL DEDEKTİFLER DERNEĞİ TEL: 0216 449 53 53 MOBİL: 0505 636 74 53 ÖZEL DEDEKTİFLER DERNEĞİ www.dedektif.org.tr 2
Yusuf Vehbi DALDA ÖDD Onursal Başkanı Emekli 1. Sınıf Emniyet Müdürü. (44 Yıl Hizmet) 1991 1997 Ankara, (EGM) İnterpol Daire Başkanlığı, 1997 1999 Ankara, (EGM) Koruma Daire başkanlığı 1999 2003 Ankara, (EGM) Birleşmiş Milletler Türkiye Temsilciliğinde Güvenlik Sorumlusu 2003 2004 Emniyet Genel Müdürlüğü APK Uzmanı Özel Güvenlik Teşkilatı Eğitim Rehberi ve Genel Kolluk / Özel Güvenlik İşbirliği ve Dünyada ve Türkiye de Özel Dedektiflik isimli kitapların yazarıdır. ÖDD Özel Dedektifler Derneği Onursal Başkanı. IKD - Uluslararası Özel Dedektifler Dernekleri Federasyonu üyesidir. ÖGF Özel Güvenlik Federasyonu Yönetim Kurulu Üyesi İstanbul Özel Güvenlik ve Eğitim Hizmetleri A.Ş. Koordinatörü Kocaeli ve Uludağ Üniversiteleri MYO Özel Güvenlik ve Koruma Bölümünde Özel Dedektiflik Araştırma Teknik Ve Metotları konulu dersleri vermektedir. www.dedektif.org.tr 3
ADRES: Eğitim Mah. Murat Paşa Cad. Nurtaş İş Merkezi No: ¼ Ziverbey, Kadıköy, İstanbul TEL: 0216 449 53 53 449 39 39 www.dedektif.org.tr - info@dedektif.org.tr ÖDD - ÖZEL DEDEKTİFLER DERNEĞİ 03 Mayıs 2007 Tarihinde İsmail YETİMOĞLU önderliğinde İstanbul Valiliği İl Dernekler Müdürlüğü onayı 34 141/164 kayıt no ile ÖDD - ÖZEL DEDEKTİFLER DANIŞMANLAR VE ARAŞTIRMACILAR DERNEĞİ resmen kurulmuş ve Türkiye de ilk olma özelliği ile STK olarak yerini almıştır. Yusuf Vehbi DALDA ÖDD Onursal Başkanı ÖZEL DEDEKTİFLER DERNEĞİ www.dedektif.org.tr 4
ÖDD ÖZEL DEDEKTİFLER DERNEĞİ YÖNETİM ŞEMASI ÖDD YÖNETİM KURULU Yusuf Vehbi DALDA İsmail YETİMOĞLU Av. Y. Murat SÖYLEMEZ Ayla YORULMAZ Serkan KOÇ Av. R. Oya SÖYLEMEZ ÖDD DENETLEME KURULU Onursal Başkan Yönetim Kurulu Başkanı Başkan Yardımcısı Genel Sekreter Muhasip Hukuk ve Eğitim ÖDD ETİK KURUL Zeynel KARACA D.Kurul Başkanı Y.Murat SÖYLEMEZ Etik Kurul Başkanı Ufuk ÇEKMECELİGİL Üye Y. Vehbi DALDA Üye Zahide ÇIĞIRGAN Üye C. Gazi UÇKUN Üye EĞİTİM ve PLANLAMA KURULU IKD DELEGESİ Yusuf Vehbi DALDA EPK Başkanı Yusuf Vehbi DALDA C. Gazi UÇKUN R. Oya SÖYLEMEZ İsmail YETİMOĞLU Ayla YORULMAZ Kadir Can YETİMOĞLU Ayla YORULMAZ ÖZEL DEDEKTİFLER DERNEĞİ www.dedektif.org.tr
IKD ULUSLARARASI ÖZEL DEDEKTİFLER DERNEKLERİ FEDERASYONU IKD, 1964 yılında Viyana da kurulmuş olup Özel Dedektiflik alanında dünyada tek bir yapıdır. ÖDD, 2008 yılında Türkiye adına resmen 22. ülke olarak IKD üyesi olmuştur. Yusuf Vehbi DALDA ÖDD Onursal Başkanı ÖZEL DEDEKTİFLER DERNEĞİ www.dedektif.org.tr 6
Uluslararası Özel Dedektif Dernekleri Federasyonu Resmi olarak atanmış olan bizler hakkıyla belirtiriz ki, Özel Dedektifler Derneği-Türkiye 23 Eylül 2008 tarihinde Uluslararası Özel Dedektifler Dernekleri Federasyonu üyeliğine kabul edilmiştir. Ve O, IKD Minimum Ortak Standartlarına göre faaliyet göstereceğini taahhüt etmiştir. Yusuf Vehbi DALDA ÖDD Onursal Başkanı ÖZEL DEDEKTİFLER DERNEĞİ www.dedektif.org.tr 7
IKD KURUMSAL YAPISI IKD GENEL MERKEZİ Hauptstrasse 110, 1140 Vienna, Austria Tel: +43-664-335-8624 Fax: +43-2742-31-33557 Web Adres: www.i-k-d.org Tony IMOSSI Genel Başkan Londra, İngiltere Tel: +44 (0) 845 094 0438 Email: secretarygeneral@i-k-d.com Georg HIRTL Genel Başkan Yrd. Viyana, Avusturya Tel: +43-664-335-8624 Email: vsg@i-k-d.com ÖZEL DEDEKTİFLER DERNEĞİ www.dedektif.org.tr
IKD ÜYESİ ÜLKELER / IKD MEMBER COUNTRIES Austria Belgium Denmark Finland France Germany Hungary India Israel Italy Japan Latvia Netherlands Norway Portugal Romania Slovenia Spain Switzerland Turkey Ukrainian United Kingdom Worldwide ÖZEL DEDEKTİFLER DERNEĞİ www.dedektif.org.tr
Özel Dedektiflik Tanımı Uluslararası Özel Dedektifler Dernekleri Federasyonu - IKD: Başkaları adına, a) Özel bir kişi veya bir etkinlik için bilgi veya kanıt elde etme veya özel bir kişinin nerede olduğuna dair bilgi derlemek, b) Her hangi bir eşyanın hangi şartlar veya vasıta ile kayıp olduğu veya zarara uğradığı hakkında bilgi veya kanıt elde etmek için yapılan her türlü takip, araştırma veya soruşturmadır Özel Dedektifler Derneği - ÖDD: Profesyonel araştırma yöntemleriyle bilinenlerin bilinmeyen, görünenlerin görünmeyen yönlerini somut delillerle ortaya çıkarmaktır İstanbul Ticaret Odası İTO: Bir ücret ve sözleşmeye dayalı olarak bilgi arama hizmetleri olarak tanımlanmıştır. Yusuf Vehbi DALDA ÖDD Onursal Başkanı 10 ÖZEL DEDEKTİFLER DERNEĞİ www.dedektif.org.tr
Özel Dedektiflik Tanımı Emniyet Genel Müdürlüğü - EGM: Özel Dedektiflik, insanların kişilik hakları ve özel hayatına saygılı olmak kaydıyla, kişilere ilişkin suç teşkil etmeyen her türlü özel bilgiyi toplayan, derleyen, değerlendirdikten sonra konusu suç teşkil edenleri ilgili makamlara bildiren ve diğer bilgileri ise yapılan hukuki sözleşme çerçevesinde araştırma yapılmasını isteyen gerçek ve tüzel kişilere sunan çağdaş bir hizmet alanıdır. Yusuf Vehbi DALDA ÖDD Onursal Başkanı 11 ÖZEL DEDEKTİFLER DERNEĞİ www.dedektif.org.tr
Özel Dedektiflik Kanunu Çalışmaları 2007 yılında kurulan ÖDD ilk çalışma olarak Onursal Başkanımız Yusuf Vehbi DALDA Koordinatörlüğünde bir komisyon kurarak ÖZEL DEDEKTİFLİK KANUNU taslağını hazırlamak olmuştur. Yabancı ülkelerde var olan özel dedektiflik kanunları temin edilerek çevirileri yapılmıştır. 1994 yılında veto edilen Özel Dedektiflik Kanunu esas alınarak özellikle Avrupa ülkelerinde yürürlükte olan yasalar dikkate alınarak Özel Dedektiflik Yasa Tasarısı hazırlanmış ve başta konunun muhatabı olan İçişleri Bakanlığı ve diğer tüm resmi kurum ve kuruluşlara sunulmuştur. 30 Ekim 2007 tarihinde İçişleri Bakanlığı komisyonunda ele alınan yasamız Anayasa Komisyonu tarafından incelenmektedir. Bürokraside tüm alt yapısı hazır olan Özel Dedektiflik Kanununun yasallaşması için hükümet ve bürokrasi ile sürekli diyalogumuz devam etmektedir. Yusuf Vehbi DALDA ÖDD Onursal Başkanı 12 ÖZEL DEDEKTİFLER DERNEĞİ www.dedektif.org.tr
Özel Dedektiflik Kitabı Özel dedektiflik alanında Dünyada ve Türkiye de bugüne kadar var olan çalışmaları derleyerek hazırlanan Dünyada ve Türkiye de Özel Dedektiflik isimli kitapçık 5.000 adet olarak hazırlanıp yayınlanmıştır. Özel Dedektiflik Kanununun yasallaşmasına katkı sağlayacağını düşündüğümüz Dünyada ve Türkiye de Özel Dedektiflik kitapçığı Milletvekilleri, Bakanlıklar, Resmi Kurum ve Kuruluşlar, Bürokrasi, 81 İl Valilikleri ve Emniyet Müdürlükleri ile STK lara gönderilmiştir. Yusuf Vehbi DALDA ÖDD Onursal Başkanı 13 ÖZEL DEDEKTİFLER DERNEĞİ www.dedektif.org.tr
Özel Dedektiflik Kanunu Çalışmaları Yusuf Vehbi DALDA ÖDD Onursal Başkanı 14 ÖZEL DEDEKTİFLER DERNEĞİ www.dedektif.org.tr
Özel Dedektiflik Kanunu Çalışmaları TÜRKİYE BÜYÜK MİLLET MECLİSİ HABERLEŞME ÖZGÜRLÜĞÜNE VE ÖZEL HAYATIN GİZLİLİĞİNE YÖNELİK İHLALLERİN TESPİTİ VE ÖNLENMESİNE İLİŞKİN TEDBİRLERİN BELİRLENMESİ AMACIYLA KURULAN MECLİS ARAŞTIRMASI KOMİSYONU RAPORU Haziran 2013 3. Dedektiflik kurumunun TBMM gündemine yeniden taşınarak yasal bir altyapıya ve standartlara kavuşturulması ve bu konuda mesleki standartlar belirlenmesi gerekmektedir. Yusuf Vehbi DALDA ÖDD Onursal Başkanı 15 ÖZEL DEDEKTİFLER DERNEĞİ www.dedektif.org.tr
Özel Dedektiflik Kanunu Çalışmaları TBMM ARAŞTIRMA KOMİSYONU RAPORU Günümüzde artık birçok ülkede bu hizmetler, bazılarında özel bir dedektiflik/araştırma yasası, bir kısmında ise ticaret yasasına göre kurulan şirketler tarafından yürütülmektedir. Çıkış itibarıyla aynı dönem ve tarihe rastladıkları için de birçok ülkede özel güvenlik ve özel dedektiflik aynı yasa içinde düzenlenmiş, öz olarak da şirket kuruluş, ABD, Fransa, İspanya da olduğu gibi ruhsata bağlanma ve kurucularda aranan şartlar aynı olmakla sadece faaliyet alanları farklı belirtilmekle yetinilmiştir. Ülkemizde ise, 20.01.1994 tarihinde TBMM de 3963 sayılı Özel Dedektifler Kanunu çıkartılmışsa da, 4 Şubat 1994 tarihinde dönemin Cumhurbaşkanı tarafından Anayasa nın 89 uncu maddesi gereği bir defa daha görüşülmek üzere TBMM ne iade edilmiş, geri gönderme tezkeresi, 17.03.1995 tarih ve İçişleri Komisyonunda görüşülerek gerekli düzeltmeler yapılmış olmakla birlikte TBMM de tekrar gündeme alınmadığı için yasalaşamamıştır. Yusuf Vehbi DALDA ÖDD Onursal Başkanı 16 ÖZEL DEDEKTİFLER DERNEĞİ www.dedektif.org.tr
Özel Dedektiflik Kanunu Çalışmaları TBMM ARAŞTIRMA KOMİSYONU RAPORU.Bugün ülke genelinde özellikle internet üzerinden yapılan sorgu ile, bu alanda birçok özel dedektiflik şirketine ait sitenin bulunduğu görülecektir. Bu şirketlerin hizmet verdikleri alanlar incelendiğinde, eş takibi, evlilik öncesi araştırma, adres araştırması, dinleme ve izleme cihazlarının tespiti ve bunlara karşı öneyici teknolojilerin geliştirilmesi, dolandırıcılıklarda fail tespiti, öğrenci takibi, kayıp şahıs takibi, borçlu takibi gibi birçok farklı alanda çalıştıkları görülmektedir. Yukarıda sözü edilen faaliyet alanları incelendiğinde, dedektiflik şirketi adı altında yapılanan bu firmaların, toplumumuzda var olan sosyal ve hukuki bazı ihtiyaçların devlet otoritesi ve müdahalesi dışında daha hızlı, sorunsuz çözebilme arzu ve isteği sebebiyle varlık kazandıkları, kimi faaliyet alanlarının Anayasa ve kanunlarda ifadesini bulan temel hak ve özgürlüklere, haberleşme ve özel hayatın gizliliği ilkelerine uygun olabileceği, ancak örneğin evlilik öncesi araştırma, adres araştırması gibi bazı faaliyet alanlarının ise özel hayatın gizliliği ilkesini açık biçimde ihlal edecekleri, ancak son tahlilde, ülkemizde dedektiflik kurumunun yasal bir alt yapıya kavuşturulmadan yapılacak tüm değerlendirme ve yorumların afaki olarak kalacağı tartışmasızdır. Yusuf Vehbi DALDA ÖDD Onursal Başkanı 17 ÖZEL DEDEKTİFLER DERNEĞİ www.dedektif.org.tr
Özel Dedektiflik Kanunu Çalışmaları TBMM ARAŞTIRMA KOMİSYONU RAPORU Bu sebeplerle, İçişleri Bakanlığı ve Emniyet Genel Müdürlüğünün, konu ile ilgili farklı ülkelerin bu konudaki uygulamaları da incelenmek suretiyle güncel bir çalışma yapması sağlandıktan sonra, dedektiflik kurumunun TBMM gündemine yeniden taşınarak yasal bir altyapıya ve standartlara kavuşturulması, oluşturulacak standartlara uygun olmayan dedektiflik kurumlarının bir suç örgütü gibi çalışabilecekleri dikkate alınarak, faaliyetlerinin derhal yasaklanması şarttır. TBMM Araştırma Komisyonu Özel Dedektiflik Kanununun ivedilikle yasallaşması önerisinde bulunmuştur. Yusuf Vehbi DALDA ÖDD Onursal Başkanı 18 ÖZEL DEDEKTİFLER DERNEĞİ www.dedektif.org.tr
Özel Dedektiflik Kanunu Nasıl Olmalıdır? YÜRÜRLÜĞE GİRMEYEN 3963 SAYILI ÖZEL DEDEKTİFLİK KANUNU NUN 19.MADDESİ: a- Aile fertlerinin, aile birliğine zarar veren davranışlarının, kötü alışkanlıklara meyilli olup olmadıklarının incelenmesi, b- Kaybolmuş yada adresi bilinmeyen kişilerin bulunması, adreslerinin tespit edilmesi, c- Kaybolmuş yada çalınmış malların bulunması, d- Korunması istenen kişi yada kuruluş, bina, her türlü tesis yada malın korunmasının sağlanması, e- Özel güvenlik teşkilatı kanunu kapsamında bulunan kurum, kuruluş ve tesislerin güvenliklerinin sağlanması, f- Ticari bir firma, fabrika, imalathane yada her türlü iş yerinde çalışan her kademedeki personelin, dürüstlük ve güvenilirliklerinin, iş verene karşı tutum ve davranışlarının, iş veren aleyhine diğer firma ve kuruluşlarla işbirliği yapıp yapmadıklarının tespit edilmesi, g- Özelikle halka açık bulunan her türlü şirket, büyük mağaza, acente, süpermarket ve işyerlerinde çalışanlar ile bu yerlere girip çıkan kişilerin mal kaçırılmalarının, mevcut taşınmaz mal ve makinelere zarar vermelerinin kollanması ve önlenmesi, h- İcra iflas dairelerinde, aleyhinde takip yapılan borçluların menkul ve gayri menkul malları ile üçüncü şahıslarda ki hak ve alacaklarının neden ibaret olduğunun araştırılıp tespit edilmesi. Yusuf Vehbi DALDA ÖDD Onursal Başkanı 19 ÖZEL DEDEKTİFLER DERNEĞİ www.dedektif.org.tr
Karşılaştırmalı Değerlendirme Eldeki dokümanların incelenmesi sonrasında dünya üzerindeki devletlerde özel dedektiflikle ilgili olarak; Başta ABD-Kanada-Avustralya ve Avrupa nın pek çok ülkesinde özel dedektiflikle ilgili yasalar bulunduğu, Bir kısım ülkelerde özel dedektifliğin özel güvenlik yasları içinde yer verildiği, bir kısım ülkelerde özel güvenlik ve özel dedektiflik için ayrı ayrı yaslar bulunduğu. Bu yasalarda dedektiflerin yapacağı işlerin ya genel olarak belirlendiği veya tek tek sayıldığı, Henüz özel dedektiflikle ilgili bir yasası bulunmayan ülkelerde de bu hizmetlerin Ticaret Yasası çerçevesinde yapılmakta olduğu, buna karşın bu anlamda bir yasa çıkartılması için çalışmalar yapılmakta olduğu öğrenilmiştir. Yusuf Vehbi DALDA ÖDD Onursal Başkanı 20 ÖZEL DEDEKTİFLER DERNEĞİ www.dedektif.org.tr
Bir özel dedektiflik yasası bulunan ülkelerde bu hizmetlerin yapılması için; Ticari bir şirket kurulup ilgili resmi makamdan-genelde İçişleri Bakanlığından izin alınması, Dedektiflik şirketi kuran kişilerin sicillerinin temiz olma şartı arandığı, Belirli bir tahsil ve eğitim şartı arandığı, Devlet resmi makamlar tarafından denetlendiği ve ihlallerin olması halinde şirket kapatılmaya varacak müeyyideler uygulandığı, Öğrenilmiştir. Derneğimiz bu verileri değerlendirerek eldeki mevcut özel dedektiflik taslağını güncellenmesi amacıyla bir kanun tasarısı hazırlamış ve ilgili makamlara iletmiştir. Yusuf Vehbi DALDA ÖDD Onursal Başkanı 21 ÖZEL DEDEKTİFLER DERNEĞİ www.dedektif.org.tr
Etik Kural ve Çalışma İlkeleri Yürütülen hizmetler açısından niteliği itibariyle özel güvenlik sektörü içindeki en hassas alanlardan biri özel dedektiflik alanıdır. Bu bağlamda, gerek bir yasa hazırlanması ve de bunun uygulanmasında tüm ülkeler aşırı özen göstermeye çalışmaktadırlar. Bu özelliği itibariyle Uluslararası Özel Dedektif Dernekleri Federasyonu-IKD bu konuya özel bir önem vermiş ve mesleğin layıkıyla yapılması amacıyla bir takım standartlar belirlemiştir. Özel Dedektifler Derneği bunlardan esinlenerek, mesleğin ciddi ve kaliteli bir şekilde yapılması amacıyla kendi Etik ve Çalışma Kurallarını belirlemiştir. Derneğe üye olanlar ile ileride üye olacak şirketlerin bu kuralları imzalayıp benimsemesi esasını getirmiştir. Bir Disiplin Komitesi oluşturarak bu kurallara uyulmaması ve vatandaş/müşterilerden gelen şikâyetlerin değerlendirilmesi ve ihlallerin belirlenmesi halinde de disiplin cezası uygulanma sistemi kurulmuştur. Yusuf Vehbi DALDA 22 ÖDD Onursal Başkanı ÖZEL DEDEKTİFLER DERNEĞİ www.dedektif.org.tr
Etik Kural ve Çalışma İlkeleri Bu bağlamda, ülkemizde bu hizmetlerin verilmesi için; Ticaret Kanununa göre bir şirket kurulması ve sabit bir adresin olması, Müşteriyle sözleşme yapılması, Fatura Kesilmesi, Etik kurallar ve mesleğin olmazsa olmazı gizlilik ilkesine riayet edilmesi, İlkelerine uyulması gerekmektedir. Bunlar, ileride bir yasa çıktığında olması planlanan düzenlemelere bir ön hazırlıktır. Yusuf Vehbi DALDA ÖDD Onursal Başkanı 23 ÖZEL DEDEKTİFLER DERNEĞİ www.dedektif.org.tr
Özel Dedektiflik Hizmetlerinin Sınırları Özel Dedektifler, Danışmanlar ve Araştırmacılar Derneğimizin üyeleri Uluslar arası Meslek Standartları ve Etik Kuralları ilkelerine bağlı kalınarak hizmet sunulmaktadır. Özel Dedektiflik Yasasının kanunlarla belirlendiği sürecin başlangıcına kadar yürütülen çalışmalara gereken özen ve titizlik gösterilmekte olup, ahlaki ve hukuksal dayanaktan yoksun başvurular kabul edilmemektedir. Türkiye Cumhuriyeti Kanunlarına göre açıkça suç olan, Genel Kolluğa dahi çok sınırlı ve ancak Yargı kararı ile izin verilen, hukuka aykırı elde edilmesi halinde Mahkemelerce hiçbir şekilde delil olarak kabul edilmeyen, Cep Telefonu Kayıtları, telefonların dinlenilmesi, özel hayatın ihlali gibi suç içeren isteklere kesinlikle cevap verilmemektedir. Yusuf Vehbi DALDA ÖDD Onursal Başkanı 24 ÖZEL DEDEKTİFLER DERNEĞİ www.dedektif.org.tr
Özel Güvenlik - Özel Dedektiflik İlişkisi Yukarıda anlatılanlar çerçevesinde çıkış tarihleri ve bazen aynı yasa içinde düzenlenmesiyle özel güvenlik ve özel dedektiflik arasında sıkı bir bağ bulunmaktadır. Diğer taraftan işin mahiyeti gereği araştırma-danışmanlık kavramları da dikkate alındığında bazen özel güvenlik yönetim ve işletim sisteminin kuruluş aşamasında, bazen de özel güvenlik hizmetlerinin yürütülme aşamasında örneğin mağaza hırsızlığı,bir şirkette çalışanın yaptığı ihlallerin ortaya çıkartılması veya işe alınacak personelin özgeçmişinin araştırılması ve benzeri bir takım işlemlerde özel dedektiflik metotları uygulanmaktadır. Bu bağlamda özel güvenlik sektöründe çalışan, daha doğrusu kendini geliştirerek sağlam bir kariyer edinmek isteyen kişilerin özel dedektiflik-profesyonel araştırmacılıkla ilgili disiplinden de bilgi sahibi olması önem arz etmektedir. Yusuf Vehbi DALDA ÖDD Onursal Başkanı 25 ÖZEL DEDEKTİFLER DERNEĞİ www.dedektif.org.tr
İsmail YETİMOĞLU ÖDD Başkanı İSMAİL YETİMOĞLU, Memur Emeklisi. 23 yıl Kamuda Araştırma Görevlerinde kariyer edinmiştir 2003 yılından beri Özel Dedektiflik Yemini Etmiş, Etik Kurallara bağlı ve Uluslararası Meslek Standartlarına uygun olarak Özel Dedektiflik / Profesyonel Araştırma Hizmetleri alanında faaliyet sürdürmektedir. MaviAy Özel Dedektiflik Ltd. Şti. sahibidir. ÖDD - Özel Dedektifler Derneği kurucusu ve başkanıdır. IKD - Uluslararası Özel Dedektifler Dernekleri Federasyonu üyesidir. ÖGF Özel Güvenlik Federasyonu kurucusu ve D. Kurulu üyesidir. Dünyada ve Türkiye de Özel Dedektiflik isimli kitabın yazarıdır. Özel Dedektiflik / Profesyonel Araştırmacılık alanlarında Kocaeli Üniversitesi, Karabük Üniversitesi, Polis Akademisi Uludağ Üniversitesi ve birçok ulusal ve uluslararası etkinliklerde seminerler düzenlemiştir. Kocaeli ve Uludağ Üniversiteleri MYO Özel Güvenlik ve Koruma Bölümünde Özel Dedektiflik Araştırma Teknik Ve Metotları konulu dersleri vermektedir. Private Investigators International Summer Scholl (Romanya) Dekanlık görevini sürdürmektedir. 26
Dedektiflik Nedir? Dedektiflik: Profesyonel yöntemlerle, bilinenlerin bilinmeyen, görünenlerin görünmeyen yönlerini araştırıp somut kanıtlarla ortaya çıkarma mesleğidir. Dedektif Çeşitleri: 1. Resmi Dedektif: Kamu adına görev yapan Polis, Asker ve İstihbarat elemanları. 2. Adli Dedektif: Suç önleme, asayiş - terör olayları, adli konular ve kriminoloji alanında çalışan profesyonellerdir. 3. Özel Dedektif: Bir ücret ve sözleşmeye dayalı kişi/tüzel kişiler adına çalışan profesyonellerdir. 4. Sahte Dedektifler.. İsmail YETİMOĞLU ÖDD Başkanı 27
Özel Dedektif Kamu İlişkileri Özel Dedektiflik hem kamu hizmeti hem de kişi hak ve özgürlüklerinin korunması bakımından hassas bir konudur. Bu sebeple özel dedektiflik hizmetleri ile kamu düzeninin sağlanması açısından yasal sınırlarının iyi belirlenmesi gerekiyor. Savunma hakkı, hak arama özgürlüğü kapsamında, anayasal güvence altında olan bir temel haktır. Bu hakkı kullanmak için kişi kendisi veya bir başka uzman kişi tarafından araştırma yaptırma hakkına sahiptir. İsmail YETİMOĞLU ÖDD Başkanı 28
Özel Dedektif Kamu İlişkileri Özel dedektiflik hizmetleri bu noktada önemlidir. Kişilerden aldıkları vekaletle onlar adına araştırma yapılabilir ve varsa mağduriyetlerin giderilmesi sağlanır. Ancak bu hakkı kullanırken T.C. Yasaları sınırları içinde kişi hak ve özgürlüklerine müdahale etmeden yapılması esas alınmalıdır. Özel dedektiflik hizmetleri hem adlı hem de güvenlik birimlerinin işini kolaylaştırıp muhtemel mağduriyetlerin önlenmesi yanında adli ve kolluk kuvvetlerine destek sağlaması, iş yükünün hafifletilmesi açısından da son derece önemlidir. Özellikle sahtecilik, dolandırıcılık ve fikri mülkiyet hakları konularında yapılan suiistimallerde, mağduriyetlerin giderilmesi ve güvenlik güçlerinin yükünün hafifletilmesi anlamında yapılan çalışmalar bir çok olayın aydınlatılmasında yarar sağladığı görülmektedir. İsmail YETİMOĞLU ÖDD Başkanı 29
Yasal Dayanak ve Dikkat Edilmesi Gerekenler Türkiye de henüz bir Özel Dedektiflik Kanunu yoktur. Ancak bu hizmetlerin yapılmasını yasaklayan her hangi bir kanun da yoktur. Özel Dedektiflik Hizmetleri, Kişi/Tüzel kişilerin kendi adlarına yaptırabilecekleri araştırmaları yazılı bir sözleşme ile Profesyonel Araştırmacıyı yetkilendirmesi ile sağlanır. Müşterinin, özel dedektiflik hizmeti alacağı iş sahibi ile yapacağı sözleşme mutlaka yazılı olmalıdır. Yazılı şekil, özel dedektiflik hizmet sözleşmesinin geçerlilik şartıdır. Müşteri ve özel dedektif arasındaki Sözleşmede iki tarafın ne istediklerinin açık ve tam olarak yazılmalıdır. İsmail YETİMOĞLU ÖDD Başkanı 30
Özel Dedektif Çalışma İlkeleri Özel Dedektif / Profesyonel Araştırmacı umuma açık yer ve açık bilgi kaynaklarından faydalanarak araştırma hizmetlerini yerine getirmelidir. Özel dedektif ve istihdam ettikleri özel araştırma görevlileri, bu görevleri yerine getirirken; kişilerin onurlarını ve kişisel haklarını zedeleyici, özel hayatlarını ihlal edici davranışlarda bulunamazlar. Özel hayata ilişkin bilgileri başka amaçlarla kullanamazlar. İsmail YETİMOĞLU ÖDD Başkanı 31
Türkiye de Özel Dedektiflik Gelişim Süreci 1980 1990 2003 2007 2014 Danışmanlık adı altında GAZETE İLANLARI Araştırma adı altında GAZETE İLANLARI Özel Dedektiflik Firma Kuruluşları İNTERNET ÖDD Kuruluşu ve Meslek Tanıtımı. BASIN ve İNTERNET Kurumsal Firmalardan Çok KORSAN YAPILARIN ÇOĞALMASI Özel Dedektiflik hizmetlerinin basın ve internet kanalıyla kamuoyunca tanınması sonrasında SAHTE ve DOLANDIRICI ÖZEL DEDEKTİFLERİN mantar gibi çoğaldığı görünmektedir. İsmail YETİMOĞLU ÖDD Başkanı 32
Üniversitelerde Özel Dedektiflik Eğitimi İsmail YETİMOĞLU ÖDD Başkanı 2010 Yılında Kocaeli Üniversitesi Rektörlüğü ile ÖDD / Özel Dedektifler Derneği Başkanlığı arasında imzalanan Eğitim İşbirliği Protokolü çerçevesinde Türkiye de ilk kez 2011-2012 öğretim yılında Özel Dedektiflik Teknik ve Metodları konulu dersler ÖDD Eğitimcileri tarafından verilmeye başlanmıştır. Aynı amaçla Uludağ Üniversitesi nde 2012-2013 öğretim yılında derslere başlanılmıştır. Bugüne kadar Polis Akademisi, Kocaeli, Uludağ, Karabük, Gaziantep ve İstanbul Üniversitelerinde Türkiye de Özel Dedektiflik konulu Seminerler düzenlenmiştir. 33
Özel Dedektiflik eğitiminin Amacı Özel Dedektiflik Eğitiminin Amacı: 1. Türkiye de yeni gelişmekte olan Özel Dedektiflik Mesleğinin uluslararası meslek standartları ve etik kuralları çerçevesinde amacına uygun şekilde gelişiminin sağlanması. 2. Özel Dedektiflik / Profesyonel Araştırmacılık alanında eğitimli personel yetiştirilmesi, 3. Üniversiteli gençlere istihdam sağlanması, İsmail YETİMOĞLU ÖDD Başkanı 34
Özel Dedektifte Aranan Şartlar Özel Dedektif / Profesyonel Araştırmacıda Olması Gereken Vasıf ve Özellikler!.. En az 4 yıllık üniversite mezunu olmalı Beden ve ruh sağlığı yerinde olmalı Adli ve finansal sicili temiz olmalı Pratik zekaya sahip olmalı İnsan ilişkileri mükemmel olmalı Güven veren kişiliği ve güvenilir olmalı Standart fiziki yapıya sahip olmalı Bilişim teknolojisi bilgisine sahip olmalı Hukuk ve ticari bilgi sahibi olmalı Güncel olayları yakından takip etmeli En önemlisi ANALİTİK düşünce yapısına sahip olmalıdır. Özel Dedektiflik / Profesyonel Araştırmacılık bir ekip işidir. Dolayısıyla Özel Dedektifin emrinde çalışacak Özel Araştırmacıların en az Lise mezunu olması yanında yukarıdaki diğer özelliklere sahip olmalıdır. İsmail YETİMOĞLU ÖDD Başkanı 35
Uluslararası Mesleki Eğitim ve İlişkiler P. I. I N T E R N A T I O N A L S U M M E R S C H O O L Uluslararası Özel Dedektifler Yaz Okulu / Romanya İsmail YETİMOĞLU ÖDD Başkanı 36
Uluslararası Mesleki Eğitim ve İlişkiler IKD Uluslararası Özel Dedektifler Dernekleri Federasyonu yapısı içerisinde Romanya da faaliyet gösteren ANDR -National Associatıon Of Detectives From Romania tarafından 2005 yılında kurulmuş olan Uluslararası Özel Dedektifler Yaz Okulunun 9. Dönem DEKANI ÖDD TÜRKİYE Başkanı İSMAİL YETİMOĞLU seçildi. IKD Üyesi ülkelerden katılımcıların Work Show yöntemi ile bilgi paylaşımının yapıldığı okulda 2013 yılında ilk kez Uluslararası Özel Dedektif Eğitici Eğitmeni Diploması verildi. Avrupa Birliği Ülkelerinde geçerli olan bu diplomayı Türkiye den İsmail YETİMOĞLU, Av. Y. Murat SÖYLEMEZ ve Av. Oya SÖYLEMEZ almışlardır. İsmail YETİMOĞLU ÖDD Başkanı 37
Uluslararası PI Sempozyumu 25-27 Ağustos 2011 Tarihinde IKD üyesi Uluslararası Özel Dedektifler ÖDD nin ev sahipliğinde İstanbul da Toplandı 18. IKD Genel Kuruluna İNGİLTERE, AVUSTURYA, DANİMARKA, NORVEÇ, MACARİSTAN, HOLLANDA, SLOVENYA, ROMANYA, HİNDİSTAN, ALMANYA, TÜRKİYE, İTALYA ve DÜNYA ÖZEL DEDEKTİFLER BİRLİĞİNDEN toplam 25 delege. Ayrıca 51. BID Genel Kuruluna Almanya ve Avusturya da faaliyet gösteren 18 Özel Dedektiflik Şirketinden 30 delege olmak üzere toplam 55 dünya çapında özel dedektif İstanbul da planlanan Uluslararası Özel Dedektiflik Sempozyumuna katılmıştır ÖDD nin ev sahipliğinde İstanbul da gerçekleşen Uluslararası Özel Dedektiflik Sempozyumunda özel dedektiflik mesleğinin Uluslararası Meslek Standartları, Etik Kuralları, Avrupa Ülkeleri Arası Mevzuatının Uyumlu Hale Geliştirilmesi, Avrupa Özel Araştırmacılar EPIC ve Avrupa Birliği Leonardo da Vinci hayat boyu eğitim çalışmaları planlanmıştır. İsmail YETİMOĞLU ÖDD Başkanı 38
Uluslararası İlişkiler ÖZEL DEDEKTİFLER DERNEĞİ (ÖDD) TÜRKİYE ile ALMANYA - ULUSLARARASI DEDEKTİFLER FEDERASYONU (BID) ve ROMANYA - ROMANYA ULUSAL DETEKTİFLER DERNEĞİ (ANDR) Ortak İşbirliği ve Dostluk protokolleri imzalayarak ülkeler arasında eğitim ve işbirliği geliştirilmesi amacıyla Ortak İşbirliği ve Dostluk protokolleri imzalanmıştır. 27 28 Ekim 2011 tarihinde Macaristan ın Szeged şehrinde yapılan 8. Ulusal Özel Dedektifler Konferansına Türkiye den Y. Vehbi DALDA ve İsmail YETİMOĞLU katıldı. MACARİSTAN DA faaliyet gösteren SzVMSzK Magyororszag ve Macaristan Dedektifler Birliği - MAGYAR ile Özel Dedektifler Derneği ÖDD arasında Türkiye Cumhuriyeti'nin Szeged Fahri Konsolosu Sayın Janos Szell'in de hazır bulunduğu törenle Ortak İşbirliği ve Dostluk protokolleri imzalanmıştır. ÖDD Başkanı İsmail YETİMOĞLU ve ÖDD Genel Sekreteri Av. Yusuf Murat SÖYLEMEZ, İtalya Salerno da 25-26 Mayıs 2012 tarihlerinde gerçekleşen Federpol s 56th National Congress katılarak İTALYA - TÜRKİYE (FEDERPOL ÖDD) Özel Dedektifler Dernekleri arasında ORTAK İŞBİRLİĞİ PROTOKOLÜ imzalanmıştır.. İsmail YETİMOĞLU ÖDD Başkanı 39
Uluslararası İlişkiler 2013 yılında Isaf Fuarı kapsamında Türkiye ye gelen Slovenya Özel Dedektifler Odası Başkanı Mitja KLAVORA ile ÖDD TÜRKİYE Başkanı İsmail YETİMOĞLU iki ülke dernekleri arasında işbirliği protokolü imzalamışlardır. Visegrad V4 Kriminalistik Kongresine katılan ÖDD Türkiye ile Macaristan Özel Dedektifler Dernekleri arasında "İşbirliği Protokol Anlaşması" imzalandı. İmzaları Türkiye adına Özel Dedektifler Derneği ÖDD TÜRKİYE Başkanı İsmail YETİMOĞLU ve Başkan Yardımcısı Yusuf Murat SÖYLEMEZ; Macaristan adına ise Macaristan Kriminoloji ve Dedektifler Derneği ÖKDE Başkanı Karoly SALLAY ile Onursal Başkanı Dr. Herold KAROLY attı. İsmail YETİMOĞLU ÖDD Başkanı 40
ÖDD 7. Kuruluş Yıldönümü MESLEKİ ALANDA YAPILANLAR Türkiye de ilk kez Özel Dedektifler Derneğini ve şirketlerini kurduk. Özel Dedektiflik Etik Kuralları ve Meslek Standartlarını belirledik. Özel Dedektifliği meslek olarak tanımlattık. AB Standartlarında Özel Dedektiflik Kanunu Taslağı hazırladık. Üniversitelerde Özel Dedektiflik konulu seminer ve konferanslar verdik, Uluslararası Özel Dedektifler Dernekleri Federasyonuna - IKD üye olduk. Dünyada ve Türkiye de Özel Dedektiflik kitabını yazdık. Özel Dedektifliği resmi kurumlarla masaya yatırıp tartıştık. EGM, Polis Akademisi ve Ankara Barosu ile ortak çalışmalar yaptık. Polis Akademisinde iki kez Özel Dedektiflik seminerleri düzenledik. Uluslar arası Özel Dedektifler Yaz Okulu / Romanya dekanlık görevini aldık. Dünya Özel Dedektiflerini İstanbul da bir araya getirdik ve Uluslar arası Özel Dedektifler Sempozyumu gerçekleştirdik. Almaya, Romanya, Macaristan, İtalya ve Slovenya da faaliyet gösteren Özel Dedektifler Dernekleri ile işbirliği protokolleri imzaladık. Ve Türkiye de ilk kez Üniversitelerde2011 yılından beri Özel Dedektiflik derslerini vermeye başladık. İsmail YETİMOĞLU ÖDD Başkanı 41
Hizmet Alanları I Kurumsal (Ticari) Araştırma Alanları Bayii, Acente ve Distribütörlük araştırmaları, Ticari sicil araştırmaları, Hileli işlemler ve muhasebe araştırmaları, Dolandırıcılık araştırmaları, Yatırım öncesi araştırmalar, Ortaklar ve işbirliği araştırmaları,, Üst düzey yönetici araştırmaları İşe alımlarda CV araştırmaları,, Sigorta ihlalleri araştırması, Marka koruma ve ihlal araştırmaları, Telif hakları araştırması, Diğer ticari araştırmalar. İsmail YETİMOĞLU ÖDD Başkanı 42
Hizmet Alanları II Bireysel Araştırma Alanları Aile birliğinin korunması yönünde araştırmalar, Boşanma davasına yönelik delil toplama, Velayet davalarında delil toplama araştırmaları, Kayıp şahıs veya eşya araştırılması, Soy ağacı araştırması, Miras ve hileli işlemler araştırılması, Hastane olayları araştırılması, Tehdit ve şantaj olaylarının araştırılması Çocuk ve gençlerin sosyal çevre araştırması, Evlilik öncesi araştırmalar, İnternet suçları araştırılması, İsmail YETİMOĞLU ÖDD Başkanı 43
Hizmet Alanları III Hukuki Araştırma Alanları Hukuki davalarda delil toplama amaçlı araştırmalar, İcra davalarına yönelik araştırmalar, Faili meçhul olayların araştırılması, Adli ve Finansal sicil araştırması, Hukuki danışmanlık, İsmail YETİMOĞLU ÖDD Başkanı 44
İş Planlama ve Sözleşme Müşterinin sorununu anlamak ve çözüm yöntemlerini belirlemek, Araştırma konusunun hukuki dayanağının belirlemek, Araştırılacak konuların maddeler halinde belirlemek, Gizlilik kurallarının belirlemek, Araştırma süresinin belirlemek, Taahhüt edilen araştırmanın tüm masraflar dahil ücretinin belirlenmesi. İsmail YETİMOĞLU ÖDD Başkanı 45
Ekip Çalışması Ön araştırma raporuna uygun olarak yapılması gerekenler: 1. Hedefin kontrol altına alınabilmesi için ekip sayısını belirlemek, 2. Ekiplerin bekleme ve gözetleme noktalarını planlamak, 3. Ekipler arası koordinasyonun sağlanması, 4. Alternatif planları hazırlamak, 5. Hazırlanan çalışma planlarını ekiplerle paylaşmak, İsmail YETİMOĞLU ÖDD Başkanı 46
Sahte Dedektifler Geçmişte İş takibi yapılır gibi gazete ilanları veya danışmanlık adı altında ticari faaliyetlerle varlığını sürdüren dolandırıcılar şimdilerde özel dedektif adı altında web siteleri kanalıyla internette eylemlerine devam ediyorlar. Sorununa çözüm arayan ihtiyaç sahipleri bu art niyetli kişiler ile girdikleri iş ilişkilerinde tehdit ve şantaja uğruyor veya dolandırılıyorlar. İsmail YETİMOĞLU ÖDD Başkanı 47
Sahte Dedektifler Özel Dedektiflik Kanununun olmaması sebebiyle yasal boşluktan yararlanan bu kişiler ağına düşürdüğü herkesi mağdur ederek mesleğimize zarar veriyor. ÖDD üyelerinin kabul etmediği hukuksal dayanağı olmayan araştırma talepleri dahil her türlü hukuk dışı araştırmaları yapan ve bu araştırmalardan elde ettiği özel bilgileri amacı dışında kullanma yolları arayarak haksız kazanç sağlayanların oluşturduğu korsan özel dedektiflerin önlenmesinin tek çözümü Özel Dedektiflik Kanununun ivedilikle yasalaşması ile mümkün olacağını düşünüyoruz. İsmail YETİMOĞLU ÖDD Başkanı 48
Suiistimaller İnternette araştırma yapıldığında binlerce özel dedektif ilanı görmek mümkündür. Bu kişilerin büyük çoğunluğu gerçek isim vermeden bu hizmetleri yaptıkları görünmektedir. Kendilerini AVUKAT, POLİS veya ASKER olarak tanıtıp gerçekte HIRSIZLIK ve DOLANDIRICILIK gibi adi suçlardan SABIKALI oldukları tespit edilmiştir. Hiçbir ticari faaliyeti olmadan, yeri yurdu belli olmayan bu kişilerin tek yaptıkları ağına düşürdüğü müşterilerini dolandırmaktır. Vatandaşlar tarafından derneğimize yapılan şikayetler genellikle aşağıdaki konularda suiistimallerin olduğu tespit edilmiştir. Eşinden, nisanlısından veya sevgilisinden şüphelenen (Ağırlıklı Bayanlar) hiçbir hizmet verilmeden dolandırılıp tehdit ve şantaja maruz kalıyorlar. Müşterilerden almış oldukları bilgiler doğrultusunda elde edilen diğer bilgilerden yararlanma yolları aranıyor. Müşterilerine hayali rapor hazırlayarak gerçekte olmayan bilgiler verilmektedir. Velayet Davaları, İcra dosyaları gibi diğer bir çok konularda. İsmail YETİMOĞLU ÖDD Başkanı 49
ÖDD ÖZEL DEDEKTİFLER DERNEĞİ KURUMSAL ÜYE FIRMALARI
İstanbul Üniversitesi ne Teşekkür Ederiz! Bakmak Değil Görmek Gerekir 51