Ağrı Kolayca bilgi edinin Rehber
İçindekiler Ön söz 04 Ağrılar Kolayca anlayın 05 Baş ağrıları 09 Ağrılarda tedavi olanakları (alternatif) 13 Gerilim baş ağrılarında tedavi olanakları 15 Migrende tedavi olanakları 17 Okuyucu İçin Önemli Uyarı Bu rehberdeki deyatlı ve bilimsel bilgiler, çalışmaların şimdiki güncel durumunu (arka sayfaya bakınız) göstermektedir. Bu bilgiler, konu hakkında ilk izlenim verme amacı taşımaktadır, ancak doktor görüşlerinin yerini tutmamaktadır. Lütfen daima ilaçlarınızın prospektüslerini dikkatlice okuyun. 1 A Pharma GmbH, bu rehberdeki içerikler veya bilgiler için sözü edilen sebeplerden dolayı garanti vermez veya sorumluluk kabul etmez. 02 Ağrı Rehberi 03
Ağrılar Kolayca anlayın Değerli Hasta; Ağrı aslında nedir? Ağrı, vücudumuza bir zarar geldiğinde ortaya çıkar. Ağrı; uyarı sinyali görevi görür ve bize organizmamızın karşılaştığı dışsal ve içsel, fiziksel ve psikolojik tehditler hakkında bilgi verir. Vücudumuz bu yolla bizim için uygun olmayan ve hatta tehlikeli olan etkilerden korunur ve uzun süreli zararlara karşı garantiye alınır. Mesaj sinyali olan ağrı bu nedenle normal bir yaşam için vazgeçilmezdir ve hayatta kalma şansımızı artırır. Bu rehberle size ağrılar konusunda bilgi vermek ve bu yolda bazı önemli tavsiye ve ipuçlarını sizlerle paylaşmak istiyoruz. Açıklık kazanmayan daha başka sorularınız olduğunda veya emin olamıyorsanız, doktorunuzun veya eczacınızın görüşünü alın. Saygılarımızla 1 A Pharma takımınız Cildin tüm dış yüzeyinin ve mukozanın büyük kısımlarının yanı sıra vücudun içindeki çok sayıda doku ve organ da ağrıya duyarlıdır. Ağrıyı tetikleyenler sıcaklık, soğuk, basınç ve yaralanmalar gibi dış etkenler olabilir. Ayrıca vücut içindeki hastalıklı süreçler nedeniyle de ağrılar oluşabilmektedir. Ağrı sinyalleri; ağrının oluştuğu yerden sinir lifleri üzerinden omuriliğe, buradan da beyne iletilir. Beyinde ağrı algılanır, yeri tayin edilir ve değerlendirilir. Beyin Ağrı Ağrı sinyalleri, oluştuğu yerden beyne iletilir. 04 Ağrı Rehberi 05
Ağrı duyarlılığı kişiden kişiye değişir: Aynı ağrı tetikleyici, farklı insanlar tarafından o andaki duygu durumuna da bağlı olarak farklı şiddette değerlendirilmektedir. Keyifliyken ve dikkat başka yöne verildiğinde ağrılar da sıklıkla daha az rahatsız edici olarak algılanır. Prensip olarak ağrılar, akut ve kronik olarak iki gruba ayrılmaktadır. Akut ağrılar daima doku hasar gördüğünde ortaya çıkar, örn. yanıklarda, açık yaralarda, ezilme ve darbelerde. Ağrılar; yaralanma mevcut olduğu sürece devam eder ve böylece uyarı ve koruma sinyali görevi görür. Burada gösterilen terapi amaçlı tedbirler çerçevesinde öncelikle nedenler ortadan kaldırılmalıdır, örneğin yaranın bakımı ve/veya vücudun ilgili bölümünün hareketsiz tutulması gibi. Yaralanan bölge iyileştikten sonra ağrılar da son bulur. Akut ağrıları gidermek için; ara sıra ağrı kesici ilaçlar kullanılabilir. İlaçla ağrı tedavisinin buradaki hedefi, kısmen kısa olan tedavi süresinde etkinin hemen kendini göstermesini sağlamaktır. Kronik ağrılarda (sürekli ağrılar) farklı bir durum söz konusudur. Uzun süre devam eden ağrı hissi ve günlük hayatın kısıtlılığı nedeniyle kronik ağrılar sinyal ve uyarı işlevlerini oldukça kaybetmişlerdir ve kendi başlarına bir hastalık tablosu oluştururlar; ağrı hastalığı. Kronik ağrılara yol açan hastalıklar arasında özellikle; omurga ve eklem hastalıkları, gerilim baş ağrıları, nevraljiler (örn. Zona), kan dolaşımı bozuklukları ve tümörler bulunmaktadır. Kronik ağrıların terapisinde, kullanılan ağrı kesici ilacın etkisinin güvenilirliği ve mümkün olduğunca uzun süre etki etmesi önem taşımaktadır. Uzun zaman aralıkları boyunca ağrının istikrarlı bir şekilde giderilmesi özellikle gece boyunca uzun süre etki eden, uygun ilaçlar seçilerek sağlanmalıdır. Burada önemli olan; doktor tarafından belirtilen sabit ilaç alım zamanlarına harfiyen uyulması ve bu şekilde istikrarlı bir ilaç etkisine ulaşılmasıdır. 06 Ağrı Rehberi 07
Önemli! Ağrı şikayetiniz varsa, lütfen doktorunuza görünün. Doktorunuz sizinle birlikte ağrının ortaya çıkmasında sorumluluğu olan nedenleri, hangi terapi olanaklarının sizin hastalık tablonuza en uygun olduğunu ve sizin, ağrılarınızı dindirme konusunda hangi şekilde aktif katılım gösterebileceğinizi belirler. Baş ağrıları Hangimiz bilmeyiz ki? Başta saplanma benzeri ağrılar, gece boyu eğlence sonrasında akşamdan kalma baş ağrısı veya sadece başta bir doluluk hissi. Yetişkin Alman vatandaşlarının neredeyse yarısının baş ağrısı şikayeti var. Burada; ağrının sadece akşamdan kalma bir baş ağrısı mı yoksa doktora gitmenin gerekli olduğu bir ağrı mı olduğunu anlamak önemlidir. Baş ağrısı pensip olarak primer ve sekonder olarak ayrılmaktadır. Sekonder veya semptomatik baş ağrılarında başka bir hastalığa örn. soğuk algınlığına, diş iltihabı, sinüzit veya orta kulak iltihabına eşlik eden, yüksek tansiyondan veya alınan ilaçların istenmeyen yan etkilerinden kaynaklanan semptomlar olarak ortaya çıkan ağrılar söz konusudur. Primer baş ağrıları ise kendi başlarına bir hastalık tablosudur. Migrenler ve gerilim baş ağrısı en sık karşılaşılan baş ağrısı türleri olarak bu gruba aittir. Sizdeki baş ağrısının nedenini ve olası tetikleyicileri açıklığa kavuşturmak için bir doktora danışmalısınız. 08 Ağrı Rehberi 09
Gerilim baş ağrısı Gerilim tipi baş ağrısı hafiften orta şiddete kadar, künt baskıdan sıkıştırma hissine kadar varan ağrı şeklinde tarif edilen, iki taraflı, alın bölgesinde, ensede veya başın tümünü saran ( bir kubbe gibi ) bir ağrıdır. Buna ek olarak sıklıkla eşlik eden bir gerginlik ve uyuşukluk hissi bildirilmektedir. Migrenin aksine baş ağrıları genelde zonklayıcı değildir ve bedensel aktivitelerle neredeyse hiç şiddetlenmez. Bir migren nöbetinin ortaya çıkmasına eşlik eden tipik, mide bulantısı ve görme bozuklukları gibi belirtiler daha nadirdir. Genellikle gerilim baş ağrıları birkaç saatten birkaç güne kadar devam edebilir. Zaman zaman görülen gerilim baş ağrıları çatışma veya stres durumlarında sıkça ortaya çıkmaktadır. Yılda 180 günden fazla ortaya çıkan baş ağrılarında, kronik gerilim baş ağrılarından söz edilebilir. Ayrıca gerilim baş ağrısı ile, kas gerilmesinin de olduğu gerilim baş ağrısı arasında, yani ek olarak boğaz ve boyun kas sisteminin artmış ağrı ve baskı duyarlılığının da beraberinde ortaya çıkıp çıkmaması arasında fark vardır. Migren Migren çoğunlukla (her zaman değil); periyodik olarak tekrarlayan, zonklayıcı, genellikle yarı taraflı ağrı yapan, nöbet şeklinde ortaya çıkan ve sıklıkla mide bulantısı ve kusmayla devam eden, ayrıca gürültü, ışık veya kokuya duyarlılıkla karakterize bir ağrıdır. Kadınlarda erkeklerden daha sık görülür. Bedensel zorlanmayla genel olarak migren ağrılarında şiddetlenme olmaktadır. Ağrılar genellikle birkaç saatten birkaç güne kadar sürebilir. Bununla birlikte; migren Aura adı verilen bir öncül aşamayla kendisini belli eder. Burada hastalar tarafından; görme bozuklukları (renkli şimşekler), yüzde kısıtlılıklar, konuşma bozuklukları, tatlıya karşı artan iştah, sık esnemeyle birlikte yorgunluk, duygu durum değişikliği ve ayrıca kollarda, bacaklarda ve yüzde uyuşma hissi (karıncalanma/zayıflık) gibi şikayetler tarif edilmektedir. 10 Ağrı Rehberi 11
Migren nöbetini başlatacak çok sayıda, kişiden kişiye değişen tetikleyici bulunmaktadır. Bunların arasında stres (ama aynı zamanda hafta sonu eğlencesi), hava şartları (rüzgar, nemli hava), belirli gıda maddeleri ve içecekler (örn. çikolata, peynir, alkol, lezzet artırıcılar, kafein seviyesinin düşmesi), açlık, hormonal etkiler (menstrüasyon, doğum kontrol hapı kullanılması) ve düzensiz uyku, ortamdaki tetikleyiciler (parlak ışık, gürültü, kokular) veya bedensel yüklenme bulunmaktadır. Ağrılarda tedavi olanakları (alternatif) İlaç terapisinin yanı sıra ağrıların önlenmesi, dindirilmesi ve tedavisi için başkaca yardımcı alternatif iyileştirme yöntemleri de bulunmaktadır, örneğin akapunktur, hareket terapisi ve masajlar gibi. Hastalar kendileri de örn. gevşeme ve kişiye özel dikkat dağıtma stratejileri yardımıyla; ağrıyla mücadelede aktif rol alabilirler (ve almaları gerekir). Bununla ilgili bazı tavsiyeler: Stresten ve aceleden kaçının. Zorlayıcı zaman baskısını bilinçli bir şekilde önlemeye gayret edin. Ruhsal yüklenmeleri ve endişelerinizi gidermeyi öğrenin. Yeteri kadar uyumaya ve düzenli bir yaşam ritmi kazanmaya özen gösterin. Düzenli olarak kendinize kısa dinlenme süreleri verin ve gevşeyin. 12 Ağrı Rehberi 13
Otojenik egzersiz, kas gevşetme egzersizleri veya yoga gibi gevşeme çalışmalarını öğrenin, böylece günlük yaşamda da stres durumunda hızlı ve bilinçli şekilde gevşeyebilirsiniz. Sağlıklı ve dengeli beslenin. Alkol ve nikotinden kaçının. Temiz havada hareket edin. Sizi mutlu eden ve düzenli olarak yapabileceğiniz bir spor veya egzersiz türü seçin. Dikkatinizi başka yöne yöneltmeye çalışın ve arkadaş ve tanıdıklarınızla irtibat halinde olun, çünkü topluluklarda ağrılar genellikle kabuğa çekilme durumuna kıyasla daha az rahatsız edici ve zorlayıcı algılanır. Gerilim baş ağrılarında tedavi olanakları (Alternatif iyileştirme yöntemleri kapsamında ağrıyla mücadeleyle ilgili tavsiyelere de bakınız.) Şikayetlerin tetikleyicisini biliyorsanız, bundan uzak durmaya çalışın. Nedenleri şu örneklerden biri olabilir: Alkol, yetersiz uyku, hava değişimi, yanlış bedensel duruş (örn. çalışma masasında, araba sürerken veya uykuda), stres, korku, duygusal problemler, gözlerin aşırı yorulması, kötü havalandırılmış odalar ve sigara dumanı. Sıklıkla; temiz hava, dinlenme, jimnastik hareketleri veya otojenik egzersiz yardımcı olmaktadır. Soğuk kompresler ve esans yağları (nane yağı) genel olarak baş ağrısı üzerinde dindirici etkiye sahip olabilirler. Boyundan kaynaklı ağrılarda, sıcaklık da kas sisteminin gevşemesine ve böylece ağrının azalmasına yardımcı olabilir. Boyun ve omuz bölgesine yapılan masajlar (kendi kendinize yaptığınız masajlar da) ağrıyı hafifletici etki edebilir. 14 Ağrı Rehberi 15
Gevşeme çalışmalarının ve hasta jimnastiği alıştırmalarının yanında yürüyüş, yüzme ve bisiklet sürme gibi dinlence amaçlı spor türleri de tavsiye edilmektedir. Kendi kendinize ilaç almanız için eczanelerde hafiften orta şiddete kadar olan, zaman zaman ortaya çıkan baş ağrıları için reçetesiz satılan tıbbi ilaçlar mevcuttur. Teşhisin konulması ve tedavi başarısının değerlendirilmesi için; baş ağrılarının şiddetinin, süresinin ve sıklığının kaydedilmesi ve olası tetikleyici faktörlerin bir baş ağrısı takvimine veya günlüğüne yazılması faydalı olacaktır. İlaçlar ve terapi tedbirleri de açıklanmalıdır. Baş ağrıları şiddetli ve/veya uzun süre (günlerce) sürüyorsa, tıbbi tavsiye alınmalıdır. Aynı durum kronik gerilim baş ağrıları için de geçerlidir. Migrende tedavi olanakları (Alternatif iyileştirme yöntemleri kapsamında ağrıyla mücadeleyle ilgili tavsiyelere de bakınız.) Tetikleyici faktörleri bulmalı ve bunlardan mümkün olduğunca kaçınmalısınız. Migren nöbeti esnasında, eğer mümkünse sakin, ışıksız bir odada uzanın. Uyku, soğuk kompresler, esans yağlarının koklanması ve sürülmesi (nane yağı) ve ayrıca alna, şakaklara ve boyna masaj yapılması da iyileşmeye yardımcı olabilir. Eczanelerde kendi kendinize kullanmanız için, belirli ağrı kesici ilaçlar reçetesiz olarak temin edilebilir. Doktorların yazması için de; koruma (migren nöbetinin önlenmesi için) ve tedavi amaçlı, reçete zorunluluğu olan ilaçlar mevcuttur. Nöbet sıklığını ve alınan güncel tedbirlerin başarısını kayıt altında tutmak için, bir Baş ağrısı takvimi veya Baş ağrısı günlüğü tutmanız; içerisine ağrının tarihini, saatini, şiddetini, türünü ve olası eşlik eden belirtileri, ayrıca uygulanan tedavi tedbirlerini ve uygulanan ilacın adını yazmanız faydallık olacaktır. 16 Ağrı Rehberi 17
Şikayetlerinizin nedeninin açıklığa kavuşması, tam olarak muayene edilmeniz ve tedaviniz için her koşulda doktora görünmeniz gerekmektedir. Özellikle; ilk defa ortaya çıkan migrende ve ayrıca ağrının türünde, yoğunluğunda değişme varsa veya daha başka ilave şikayetler ortaya çıkıyorsa tıbbi açıklama çok önemlidir. Servis materyalleri Kolayca sipariş verin Ağr Günlüğü Kolayca kay t tutun Hastalar İçin Günlük Ağr Skalas Ağr yok En şiddetli ağr Ağr Skalas 0 2 4 6 8 10 Lütfen tespit edilen değeri ağr günlüğünüze yaz n! www.1apharma.de 30175 Ücretsiz Ağrı Günlüğünüzü ve Ağrı Skalanızı faksla 089 6138825-25 numaralı hattan veya internette www.1apharma.de/service adresinden sipariş verin. 18 Ağrı Rehberi 19
1 A Pharma GmbH Keltenring 1 + 3 82041 Oberhaching Tel.: 089 6138825-0 Fax: 089 6138825-25 www.1apharma.de Güncellik: Ekim 2015 30173