Anadolu Efes Faaliyet Raporu 2009
İÇİNDEKİLER 04 Anadolu Efes Genel Bakış Operasyon Haritası Vizyon ve Misyon Sermaye ve Ortaklık Yapısı Tarihçe Başlıca Operasyonel ve Finansal Göstergeler Anadolu Efes in İlkleri 22 Yönetim Kurulu Başkanı nın Mesajı 26 Kurumsal Yapı Yönetim Kurulu Organizasyon Yapısı Üst Yönetim İştirakler 38 40. Yılında Anadolu Efes 42 Faaliyet Alanları, Bölgeleri ve 2009 Yılı Aktiviteleri 42 Bira Yurtiçi Yurtdışı 50 Meşrubat Yurtiçi Yurtdışı 54 Yatırımcı ve Pay Sahipleriyle İlişkiler 2009 Faaliyetleri Anadolu Efes in Kredi Notları 56 Faaliyet Sonuçlarına İlişkin Değerlendirme ve Beklentiler 72 Kurumsal Yönetim Kurumsal Yönetim İlkelerine Uyum Raporu 88 Sürdürülebilir Büyüme ve Sosyal Sorumluluk Çevresel Sorumluluk İş Güvenliği Toplumsal Sorumluluk Projeleri Eğitim Spor Kültür Sanat Sağlık Sorumlu Tüketim 104 Etik Değerler ve Çalışma İlkeleri 105 Faaliyetlere İlişkin Diğer Bilgiler 109 Kâr Dağıtım Önerisi 110 Denetleme Kurulu Raporu 111 Konsolide Mali Tablolar ve Bağımsız Denetim Raporu 184 İletişim Bilgileri
2009 yılında 40. yılını kutlayan Anadolu Efes; Türkiye, Rusya, Bağımsız Devletler Topluluğu, Güneydoğu Avrupa ve Orta Doğu ülkelerinde bira, malt ve alkolsüz içecek üretimi ve pazarlaması yapmaktadır. 15 ülkeye yayılan 16 bira fabrikası, 6 malt üretim tesisi, 20 meşrubat şişeleme tesisiyle 40. yılında uluslararası bir güç konumuna ulaşan Anadolu Efes in faaliyetleri, geniş bir coğrafyada 500 milyona yakın tüketici kitlesine ulaşmaktadır.
KONSOLİDE SATIŞ HACMİ (milyon hektolitre) 2007 34,6
2008 37,8 2009 38,9 2009 yılında tüm dünyada içecek sektöründe yaşanan daralmaya rağmen Anadolu Efes in konsolide bira ve meşrubat satış hacmi %3 oranında artış kaydetmiştir.
ANADOLU EFES 4 Genel Bakış Faaliyetlerine 1969 yılında Türkiye de açtığı iki bira fabrikasıyla başlayan Anadolu Efes, bugün yurtiçi bira pazarında açık ara lider konumda olan bir şirket kimliğine sahiptir. Aynı zamanda yurtdışı pazarlarda bira operasyonlarını gerçekleştiren, Hollanda da kurulu EBI nin çoğunluk hissedarı olan Anadolu Efes, yurtiçi ve yurtdışı pazarlarda Coca- Cola operasyonlarını sürdüren CCİ nin de en büyük ortağıdır. Geniş bir coğrafyada yer alan şirketler sistemi Anadolu Efes Biracılık ve Malt Sanayii A.Ş. (Anadolu Efes veya Şirket); Türkiye nin en büyük holdinglerinden biri olan Anadolu Endüstri Holding A.Ş. nin (AEH veya Anadolu Grubu) içecek sektöründeki faaliyetlerini yürütmektedir. 2009 yılında 40. yılını kutlayan Anadolu Efes, iştirakleri ve bağlı ortaklıklarıyla Türkiye, Rusya, Bağımsız Devletler Topluluğu (BDT), Güneydoğu Avrupa ve Orta Doğu ülkelerinin oluşturduğu geniş bir coğrafyada bira, malt ve alkolsüz içecek üretimi ile pazarlaması yapan bir şirketler sistemidir. Anadolu Grubu nun temelleri 1950 li yılların başında, geniş vizyonlarını ve yoğun emeklerini bir araya getiren Özilhan ve Yazıcı aileleri tarafından atılmıştır. Bugün Anadolu Grubu; başta bira, meşrubat, otomotiv, finans ve perakende sektörleri olmak üzere, geniş bir alana yayılan faaliyetleriyle Türkiye ekonomisine büyük bir katkıda bulunmaktadır. Bunlara ek olarak Anadolu Grubu, enerji sektöründe de faaliyet göstermek üzere yatırımlarına başlamıştır. Sermayesinin %30,9 u Yazıcılar Holding A.Ş. (Yazıcılar Holding), %17,5 i Özilhan Sınai Yatırım A.Ş. (Özilhan Sınai), %7,8 i AEH ye ait olan Anadolu Efes hisselerinin geri kalan %43,7 si ise halka açıktır. Yazıcılar ve Özilhan ın üçüncü ana hissedar olan AEH de sırasıyla %68,0 ve %32,0 oranında ortaklığı bulunmaktadır. Türkiye de iki bira fabrikasından dünyada 500 milyon tüketiciye Faaliyetlerine 1969 yılında Türkiye de açtığı iki bira fabrikasıyla başlayan Anadolu Efes, bugün yurtiçi bira pazarında açık ara lider konumda olan bir şirket kimliğine sahiptir. Aynı zamanda yurtdışı pazarlarda bira operasyonlarını gerçekleştiren, Hollanda da kurulu Efes Breweries International N.V. nin (EBI) çoğunluk hissedarı olan Anadolu Efes, yurtiçi ve yurtdışı pazarlarda Coca-Cola operasyonlarını sürdüren Coca-Cola İçecek A.Ş. nin (CCİ) de en büyük ortağıdır. Anadolu Efes, 15 ülkeye yayılan 16 bira fabrikası, 6 malt üretim tesisi, 20 meşrubat şişeleme tesisiyle 40. yılında uluslararası bir güç konumuna sahiptir. Anadolu Efes in faaliyetleri geniş bir coğrafyada 500 milyona yakın bir tüketici kitlesine ulaşmaktadır. Anadolu Grubu nun başarı öyküsünde önemli bir rol üstlenen Anadolu Efes, faaliyetlerini Bira Grubu ve Meşrubat Grubu olmak üzere iki çatı altında sürdürmektedir. Avrupa nın en büyük 5., dünyanın 13. bira üreticisi Satış hacmi bakımından Avrupa nın en büyük 5., dünyanın 13. bira üreticisi olan Anadolu Efes, bira operasyonlarını yürüttüğü ülkeler arasında Türkiye, Moldova ve Gürcistan da lider, Kazakistan da ikinci ve Rusya da dördüncü konumdadır. Sırbistan ın en büyük üçüncü bira operasyonunda ise %28,0 paya sahiptir.
Anadolu Efes Faaliyet Raporu 2009 CCİ: Coca-Cola sistemindeki en büyük altıncı şişeleyici Anadolu Efes in meşrubat faaliyetlerini yürüten CCİ, Coca- Cola sistemindeki en büyük altıncı şişeleme şirketidir. Ürdün ve Pakistan dışında üretim yaptığı diğer tüm pazarlarda lider meşrubat üreticisi konumunda olan CCİ, Ürdün ve Pakistan da ikinci konumdadır. Bira Grubu Türkiye dışında Rusya, Kazakistan, Moldova, Gürcistan ve Sırbistan da 2009 da 40. yılını kutlayan Anadolu Efes, geniş vizyonu ve doğru belirlenmiş hedefleriyle, sürdürülebilir büyüme politikası doğrultusunda faaliyet bölgesini her geçen gün yaygınlaştırmaktadır. Şirket, Avrupa nın en büyük beşinci bira şirketi olmanın yanı sıra Türkiye dışında Rusya, Kazakistan, Moldova, Gürcistan ve Sırbistan daki operasyonlarıyla bölgesindeki en önemli oyuncular arasında yer almaktadır. Türkiye de %89 pazar payı Anadolu Efes, Türkiye de son 20 yılda satışlarını yıllık ortalama %7,2 oranında büyütmeyi başarmıştır. Aynı dönemde Türkiye de bira sektörü yıllık ortalama %5,6 büyümüştür. Şirket, 2009 sonu itibariyle açık ara birinci olduğu pazarda %89 oranında paya sahiptir. Anadolu Efes, bugün bira operasyonlarını beş ülkeye yayılan toplam 14 bira fabrikası, 5 malt üretim tesisi ve 1 şerbetçiotu üretim tesisiyle sürdürmekdir. Ayrıca Anadolu Efes in bağlı ortaklığı EBI, Rusya da Moskova şehrinde bulunan bir malt fabrikasında %19,98 paya sahip olup Heineken International B.V. (Heineken) ile gerçekleştirdiği stratejik ortaklık sayesinde Sırbistan da faaliyet gösteren üçüncü büyük bira şirketinin de %28 ortağı konumundadır. 60 ı aşkın ülkede tüketilen bir marka: Efes Anadolu Efes, 2009 sonu itibariyle yıllık yaklaşık 35 milyon hektolitre bira üretim ve yıllık 267.000 ton malt üretim kapasitesine sahiptir. Şirket in ana markası olan Efes, 2009 sonu itibariyle 60 ı aşkın ülkeye ihraç edilmekte ve beğeniyle tüketilmektedir. Bira operasyonlarının yoğunlaştığı Türkiye, Rusya, BDT ve Güneydoğu Avrupa yı kapsayan bölgede değer yaratıcı satın alımları gerçekleştirmek, Anadolu Efes in stratejik öncelikleri arasında yer almaktadır. Meşrubat Grubu CCİ, Türkiye, Pakistan, Orta Asya ve Orta Doğu da toplam 10 ülkede Anadolu Efes, alkolsüz içecek sektöründeki faaliyetlerini %50,3 oranındaki iştiraki CCİ aracılığıyla yürütmektedir. Türkiye, Orta Asya ve Orta Doğu da toplam 10 ülkede faaliyet gösteren CCİ, son olarak 2008 in son çeyreğinde, kişi başı tüketim oranı düşük olmasına karşın yüksek bir büyüme potansiyeli taşıyan Pakistan pazarına girmiştir. 2009 sonu itibariyle 20 şişeleme tesisi ve yıllık 980 milyon ünite kasa şişeleme kapasitesine sahip olan CCİ, ürün ve hizmetlerini 350 milyona yaklaşan tüketiciye ulaştırmaktadır. Anadolu Efes in Güçlü Yanları Avrupa nın en büyük beşinci bira üreticisi Coca-Cola sistemindeki en büyük altıncı şişeleyici Türkiye bira operasyonlarından istikrarlı, güçlü ve sağlıklı bir performansla elde edilen sürdürülebilir nakit akışı Hızla büyüyen uluslararası bira faaliyetleri Hızla büyüyen Türkiye ve uluslararası meşrubat faaliyetleri Türkiye bira ve meşrubat pazarında açık ara liderlik konumu Dünyanın en büyük üçüncü bira pazarı olan Rusya pazarındaki güçlü ve büyüyen konumu Deneyimli, yetkin, bira ve meşrubat faaliyetlerinde derin bir bilgi birikimine sahip yönetim kadrosu Efes markasının güçlü tanınırlığı, marka bağlılığı, seçkin bayi ve distribütör ağı. 5
Operasyon Haritası 6 Anadolu Efes Türkiye, Rusya, Bağımsız Devletler Topluluğu, Güneydoğu Avrupa ve Orta Doğu ülkelerinden oluşan geniş bir coğrafyada bira, malt ve alkolsüz içecek üretimi ile pazarlaması yapan bir şirketler sistemi ve bölgesinin en önemli oyuncularından biridir. Avrupa nın en büyük beşinci bira üreticisi olan Anadolu Efes in meşrubat operasyonlarını yürüten CCİ ise Coca- Cola sistemindeki en büyük altıncı şişeleyicidir. * EBI, Rusya da sahip olduğu üç malt fabrikasına ek olarak Moskova da bir malt fabrikasında da %19,98 paya sahiptir. ** Efes Bira Grubu nun tüm dünyaya gerçekleştirdiği ihracat haricinde EBI nin Beyaz Rusya da ve Anadolu Efes in Azerbaycan da kendi ürünlerinin satış ve dağıtımını yapan birer iştiraki bulunmaktadır. *** Gazlı içecekler kategorisi pazar payları TÜRKİYE 72,6 milyon nüfus 5 bira 2 malt fabrikası 1 şerbetçiotu işleme tesisi 10 mhl bira üretim kapasitesi 115.000 ton malt üretimi 13 litre kişi başı tüketim %89 pazar payı Pazar lideri RUSYA 140,4 milyon nüfus 5 bira 4* malt fabrikası 1 preform üretim tesisi 20,2 mhl bira üretim kapasitesi 152.000 ton malt üretimi 79 litre kişi başı tüketim %10 pazar payı Pazar dördüncüsü KAZAKİSTAN 16,0 milyon nüfus 2 bira fabrikası 2,4 mhl bira üretim kapasitesi 35 litre kişi başı tüketim %35 pazar payı Pazar ikincisi MOLDOVA 4,2 milyon nüfus 1 bira fabrikası 1,7 mhl bira üretim kapasitesi 35 litre kişi başı tüketim %69 pazar payı Pazar lideri GÜRCİSTAN 4,3 milyon nüfus 1 bira fabrikası 0,7 mhl bira üretim kapasitesi 19 litre kişi başı tüketim %57 pazar payı Pazar lideri BEYAZ RUSYA** 9,5 milyon nüfus 50 litre kişi başı tüketim AZERBAYCAN** 8,8 milyon nüfus 9 litre kişi başı tüketim SIRBİSTAN 9,9 milyon nüfus 55 litre kişi başı tüketim TÜRKİYE 72,6 milyon nüfus 8 fabrika %68 pazar payı*** Pazar lideri KAZAKİSTAN 16,0 milyon nüfus 1 meşrubat fabrikası %34 pazar payı*** Pazar lideri AZERBAYCAN 8,8 milyon nüfus 1 meşrubat fabrikası %53 pazar payı*** Pazar lideri KIRGIZİSTAN 5,3 milyon nüfus 1 meşrubat fabrikası Pazar lideri IRAK 30,7 milyon nüfus 1 meşrubat fabrikası SURİYE 21,9 milyon nüfus %11 pazar payı*** Pazar ikincisi ÜRDÜN 6,3 milyon nüfus 1 meşrubat fabrikası %13 pazar payı*** Pazar ikincisi PAKİSTAN 168,6 milyon nüfus 6 meşrubat fabrikası %28 pazar payı*** Pazar ikincisi TÜRKMENİSTAN 4,9 milyon nüfus 1 meşrubat fabrikası TACİKİSTAN 7,5 milyon nüfus Beyaz Rusya Moldova Sırbistan Türkiye
Anadolu Efes Faaliyet Raporu 2009 7 Rusya Kazakistan Gürcistan Azerbaycan Kırgızistan Türkmenistan Tacikistan Suriye Irak Ürdün Ürdün Pakistan
KONSOLİDE NET SATIŞ GELİRLERİ (milyon TL) 3.030,4 2007
3.668,9 3.811,1 2009 2008 Anadolu Efes in konsolide net satış gelirleri, 2009 yılında bir önceki yıla kıyasla %3,9 oranında artarak 3.811,1 milyon TL ye ulaşmıştır.
VİZYON ve MİSYON 10 Anadolu Efes in, Bira faaliyetlerindeki vizyonu, dünyanın en güçlü bağımsız bölgesel bira üreticisi olmaktır. Meşrubat faaliyetlerindeki vizyonu, Türkiye, Güney Avrasya ve Orta Doğu yu kapsayan bir coğrafyada faaliyet gösteren, kalite, satış hacmi ve kârlılık bakımından seçkin bir bölgesel şirket olarak Coca-Cola sistemi içinde yer almaktır. Anadolu Efes, içecek sektöründeki gücünü ve etkinliğini artırmak ve toplumun yaşam seviyesinin yükseltilmesine katkıda bulunmayı temel misyon olarak kabul etmiştir. Stratejik Öncelikleri Uzun vadeli, sürdürülebilir ve kârlı büyüme sağlamak Değer yaratıcı satın alımlarla faaliyet bölgesini genişletmek Pazar büyümelerinin üzerinde satış hacmi büyümesi elde etmek
Anadolu Efes Faaliyet Raporu 2009 SERMAYE ve ORTAKLIK YAPISI 31 Aralık 2009 ve 31 Aralık 2008 tarihleri itibariyle Şirket in hissedarları ve sahip oldukları hisse oranları: 31 Aralık 2009 31 Aralık 2008 11 Tutar (000 TL) % Tutar (000 TL) % Yazıcılar Holding A.Ş. 139.251 30,94 139.082 30,91 Özilhan Sınai Yatırım A.Ş. 78.937 17,54 78.910 17,54 Anadolu Endüstri Holding A.Ş. 35.292 7,84 35.292 7,84 Halka açık ve diğer 196.520 43,68 196.716 43,71 450.000 100,00 450.000 100,00 Şirket in kayıtlı sermaye tavanı 900.000.000 TL, çıkarılmış sermayesi 450.000.000 TL dir. Anadolu Efes sermayesinin %30,9 u Yazıcılar Holding, %17,5 i Özilhan Sınai, %7,8 i AEH ye aittir; %43,7 si ise halka açık hisselerden oluşmaktadır. Yazıcılar Holding ve Özilhan Sınai sırasıyla %68,0 ve %32,0 oranında AEH ye ortaktır. Yazıcılar Holding aynı zamanda İstanbul Menkul Kıymetler Borsası nda (İMKB) işlem gören halka açık bir şirkettir (YAZIC.IS). 2009 yılı itibariyle İMKB de işlem gören en büyük şirketlerden biri olan Anadolu Efes (AEFES.IS), aynı zamanda serbest dolaşımdaki hisselerinde yabancı kurumsal yatırımcı oranı yüksek şirketlerden biridir. Şirket hisseleri, işlem görmeye başladığı 2000 yılından bu yana yabancı kurumsal yatırımcılardan her zaman İMKB ortalamasının üzerinde ilgi görmüştür (Aralık 2009 itibariyle yabancı kurumsal yatırımcı oranı %73). Anadolu Efes, Level-1 düzeyindeki Amerikan Depo Sertifikası (ADR) programı sayesinde (AEBZY/ Cusip No: 032523102) yurtdışında yerleşik kurumsal yatırımcıların yanı sıra OTC piyasasındaki bireysel yatırımcıların belirli düzeyde işlem gerçekleştirmesine de olanak sağlamaktadır.
FAVÖK MARJI (%) %23,9 2007 %23,3 2008
%24,1 2009 Anadolu Efes in stratejik hedefi uzun vadeli, sürdürülebilir ve kârlı büyüme sağlamaktır. 2009 yılında Anadolu Efes in konsolide FAVÖK marjı bir önceki yıla kıyasla 76 baz puan artarak %24,1 e ulaşmıştır.
tarihçe 14 1969 Efes İçecek Grubu nun ilk bira fabrikaları Erciyas Biracılık (İstanbul) ve Ege Biracılık (İzmir), Grubun ilk markası Efes Pilsen i piyasaya sundu. 1970 ler Tarbes, Grubun şerbetçiotu ihtiyacını karşılamak amacıyla üretime başladı (1971). Afyon malt fabrikası üretime başladı (1973). Güney Biracılık, Grubun üçüncü bira fabrikası olarak üretime başladı (1974). 1980 ler Grubun ikinci malt üretim fabrikası olan Anadolu Biracılık üretime başladı (1984). Türkiye pazarlama ve satış şirketi, Efes Pazarlama (EFPA) kuruldu (1986). 1990 lar Efes Sınai Yatırım Holding A.Ş. (Efes Sınai), BDT ülkelerine yönelik Coca-Cola şişeleme yatırımları gerçekleştirmek amacıyla kuruldu (1993). Efes Sınai nin %25 i özel sermaye arzı ile yabancı kurumsal yatırımcılara satıldı (1994). Grubun dördüncü bira fabrikası Ankara Biracılık en gelişmiş teknolojiyi kullanarak üretime başladı (1995). Erciyas Biracılık ın ikinci halka arzı gerçekleşti (1995). Efes Sınai ye bağlı Coca-Cola şişeleme tesisi Coca- Cola Almaty Bottlers (CCAB), Kazakistan, üretime başladı (1995). Efes Sınai ye bağlı Coca-Cola Bishkek Bottlers (CCBB) ve Azerbaijan Coca-Cola Bottlers (ACCB) üretime başladı (1996). Türkiye Coca-Cola operasyonlarının %80 ini teşkil eden Coca-Cola şişeleme ve pazarlama şirketleri Ansan, Maksan, Meda ve Mepa hisselerinin %33 ü, The Coca-Cola Company den (TCCC) satın alındı (1996). Kazakistan da bulunan Karaganda Biracılık özelleştirme yoluyla satın alındı (1996). Toros Biracılık ın mal varlığı ve Marmara markası satın alındı. (1998). Böylece Grubun Türkiye deki fabrika sayısı beşe yükseldi.
Anadolu Efes Faaliyet Raporu 2009 15 EBI, yurtdışı bira operasyonlarının holding şirketi olarak Hollanda da kuruldu (1998). Efes Sınai nin %48 inin, İMKB ve Londra Borsası nda yapılan halka arzı gerçekleşti (1998). Türkiye nin tek yetkili Coca-Cola şişeleyicisi Coca-Cola Bottlers of Turkey (CCBT) kuruldu. Anadolu Efes in bu ortaklıktaki payı Anadolu Grubu ile birlikte %40 a yükseldi (1998). Grubun en son teknolojiyle yeni kurulan Türkiye dışında ilk fabrikası Ploiesti, Romanya da üretime başladı (1998). EBRD ve Moskova Belediyesi nin de ortak olduğu Moskova Efes Biracılık (MEB), Moskova da yeni kurulan ilk modern bira fabrikası olarak üretime başladı (1999). Stary Melnik markası, Rusya da lanse edildi (1999). Moskova Efes Biracılık malt üretimine başladı (1999). 2000 ler Romanya da kurulmuş olan bira fabrikası, Interbrew ile %50-%50 bir ortaklık (Joint Venture) şeklinde yeniden yapılandırıldı ve fabrikanın ismi Interbrew Efes Biracılık olarak değiştirildi (2000). Efes İçecek Grubu nun, halka açık olan dört bira ve malt şirketinin (Erciyas Biracılık, Ege Biracılık, Güney Biracılık ve Anadolu Biracılık) tek bir çatı altında birleştirilmesiyle Anadolu Efes kuruldu (2000). CCBT, Coca-Cola İçecek Üretim ve Coca-Cola Satış ve Dağıtım olarak iki şirket altında yeniden yapılandırıldı (2000). Anadolu Efes Depo Sertifikaları Level-1 seviyesinde işlem görmeye başladı (2002). Türkiye Coca-Cola şişeleme operasyonu yeniden yapılandırılarak bir üretim şirketi olan CCİ ve onun sahibi olduğu bir satış ve pazarlama şirketi halini aldı. (2002). EBI bir sermaye artışına giderek sermayesinin %15 ini yabancı kurumsal yatırımcılara özel bir arz ile sattı (2002-2003). Moldova nın Kişinev kentinde bulunan Vitanta Intravest S.A. bira fabrikası satın alınarak, Efes Vitanta Moldova Biracılık kuruldu. Moldova da biranın yanı sıra meşrubat ve su piyasalarında lider konuma gelindi (2003). Rusya nın Rostov kentinde kurulan yeni bira fabrikasında üretime başlandı (2003). Almati (Kazakistan) kentinde kurulan yeni bira fabrikasında üretime başlandı (2003).
tarihçe 16 Rusya nın Urallar bölgesinin Ufa kentinde bulunan Amstar bira fabrikası satın alındı (2003). Sırbistan ın Belgrad kenti yakınlarında bulunan Pancevo bira fabrikasının çoğunluk hissesi satın alındı. Fabrikanın ismi Efes Weifert olarak değiştirildi (2003). Sırbistan da Zajecar bira fabrikasının çoğunluk hissesi satın alındı. EBI Sırbistan daki üçüncü büyük bira şirketi konumuna geldi (2004). EBI Londra Borsası nda kote olarak halka açıldı (2004). Coca-Cola ürünlerine olan talep artışını karşılamak amacıyla Kazakistan ın Almati kentinde kurulan yeni fabrika üretime geçti (2005). Efes Sınai, yerel bir ortakla %50- %50 pay ile The Coca-Cola Bottling Company of Iraq şirketini kurarak, Irak ta Coca-Cola markalı ürünler için münhasıran bütün ülkeyi kapsayan satış ve dağıtım haklarına sahip olurken, Irak pazarı için üretimi de içeren şişeleyici firma olma opsiyonunu elde etti (2005). Efes Sınai, Ürdün deki Coca-Cola şişeleme faaliyetlerini yürüten The Coca-Cola Bottling Company of Jordan şirketinin %90 ını satın aldı (2005). Anadolu Efes in tüm meşrubat operasyonları yeniden yapılandırılarak CCİ çatısı altında toplandı ve CCİ ile Efes Sınai nin CCİ bünyesinde birleşmeleri 25 Aralık 2006 tarihinde tescil edilerek tamamlandı (2005-2006). Rusya da faaliyet gösteren yedinci büyük bira üreticisi Krasny Vostok Bira Grubu (KV Grubu) satın alındı (2006). Mahmudiye kaynak suları CCİ tarafından satın alındı (2006). EBI nin Romanya da InBev S.A. (InBev) ile %50-%50 müşterek ortaklık şeklinde faaliyet gösteren bira fabrikasındaki hisseleri InBev e satıldı (2006). EBI nin Rusya da faaliyet gösteren iştiraki MEB deki payı, azınlık hisselerinin satın alımıyla %71,0 dan %90,9 a çıktı (2006). CCİ hisseleri İstanbul Menkul Kıymetler Borsası nda halka arz edildi (2006). EBI nin sermayesi, Anadolu Efes ve EBI nin halka açık hissedarlarına rüçhan haklarını kullandırmak suretiyle 300 milyon ABD doları tutarında artırıldı (2006). Efes Moldova nın sahip olduğu meşrubat markası Viva ve su markası Real TCCC ye satıldı (2007). Anadolu Efes bedelsiz sermaye artırımıyla sermayesini 112,9 milyon TL den 450,0 milyon TL ye çıkardı (2007).
Anadolu Efes Faaliyet Raporu 2009 17 EBI Gürcistan ın önde gelen bira şirketi Lomisi Ltd nin %100 ünü satın aldı (2008). EBI ve Heineken, Sırbistan ve Kazakistan pazarlarında stratejik işbirliğine gitme kararı aldı ve planlanan işletme birleşmeleri sırasıyla yılın üçüncü ve dördüncü çeyreklerinde tamamlandı (2008). CCİ, TCCC ye ait olan ve Türkiye de bitki çayları, meyve çayları, yeşil çay ve siyah çay üreten Doğadan Gıda Ürünleri Sanayi ve Pazarlama A.Ş. (Doğadan) ürünlerinin Türkiye de satış ve dağıtımını gerçekleştirmek için anlaştı (2008). CCİ, çoğunluk hissesi TCCC ye ait olan Coca-Cola Beverages Pakistan Ltd. (CCBPL) hisselerinin %49 unu satın aldı (2008). Anadolu Efes, Türkiye de meyve suyu konsantresi üretimi yapan ve bu ürünlerin yurtiçi ve yurtdışında satışını gerçekleştiren Etap Tarım ve Gıda Ürünleri Ambalaj Sanayi ve Ticaret Anonim Şirketi nin (Etap) %33,3 ünü satın aldı (2009). CCİ doğal kaynak suyu şirketi Sandras ın su faaliyetlerine ilişkin bir kısım varlık, hak, izin ve lisanslarını satın aldı (2009). CCİ, Türkmenistan daki iştiraki Turkmenistan Coca-Cola Bottlers Limited şirketinde %33,25 olan payını %59,5 e yükseltti ve Türkmenistan operasyonları 30 Eylül 2009 tarihi itibariyle tam konsolidasyon yöntemiyle konsolide edilmeye başlandı (2009). Anadolu Efes, 2009 yılında faaliyette bulunduğu tüm ülkelerde yeni logosu ve ambalajlarıyla Efes markasının relansmanını gerçekleştirdi (2009). Uluslararası finans piyasalarından borçlanma olanaklarının büyük ölçüde kısıtlandığı bir dönemde EBI, büyük bir başarıyla 300 milyon ABD dolarına eş değer bir finansman paketi sağladı. (2009). Anadolu Efes, EBI nin kendi mülkiyetinde bulunmayan depo sertifikalarının toplanması amacıyla çağrıda bulundu. Çağrı sonucunda Anadolu Efes in EBI de sahip olduğu hisse oranı %73,5 e yükseldi (2009).
BAŞLICA OPERASYONEL ve FİNANSAL GÖSTERGELER 18 Gelir Tablosu Ana Kalemleri (1) 2009 2008 % Değişim Bira Satış Hacmi (milyon hektolitre) (5) 22,1 22,6 (1,9) Alkolsüz İçecek Satış Hacmi (milyon ünite kasa) (6) 586,5 533,4 10 Net Satışlar (bin TL) 3.811.067 3.668.917 3,9 Faaliyet Kârı (bin TL) 647.981 627.515 3,3 Faaliyet Kâr Marjı (%) 17,0 17,1 Amortisman ve Tükenme Payları (bin TL) 265.557 243.494 9,1 Net Kâr (bin TL) 422.588 309.678 36,5 Net Kâr Marjı (%) 11,1 8,4 FAVÖK (2) (bin TL) 916.614 854.694 7,2 FAVÖK (2) Marjı 24,1 23,3 Bilanço Ana Kalemleri Hazır Değerler ve Menkul Kıymetler (bin TL) 1.074.460 692.858 55,1 Toplam Varlıklar (bin TL) 5.430.041 5.123.529 6,0 Ana Ortaklığa Ait Özkaynaklar (bin TL) 2.426.917 2.154.146 12,7 Toplam Finansal Borç (Finansal Kiralama İşlemlerinden Doğan Borç Dahil) (bin TL) 1.857.385 1.829.026 1,6 Net Finansal Borç/FAVÖK 0,9X 1,3X Yatırım Harcamaları (brüt) (3) (bin TL) 317.651 469.289 (32,3) Hisse Senedi Sayısı 450.000.000 450.000.000 Hisse Başı Kazanç (4) 0,9391 0,6882 36,5 Ortalama Daimi Çalışan Sayısı 15.122 16.017 (5,6) Not 1: CCİ nin konsolide sonuçları Anadolu Efes in finansal tablolarına Anadolu Efes in CCİ de sahip olduğu %50,3 hisse payı oranında, oransal konsolide edilmiştir. Not 2: FAVÖK, faaliyet kârı ve bu tanım içindeki amortisman ve diğer nakit çıkışı gerektirmeyen gelir/giderlerin çıkarılması/ eklenmesi sonucu oluşmaktadır. Not 3: Şirket satın alımları dahil değildir. Not 4: Hisse başı kazanç, net kârın raporlama dönemleri boyunca piyasada bulunan hisse senetlerinin ağırlıklı ortalama adedine bölünmesiyle bulunmaktadır. Not 5: 1 hektolitre=100 litre Not 6: 1 ünite kasa=5,678 litre
Anadolu Efes Faaliyet Raporu 2009
ANADOLU EFES İN İLKLERİ 20 Bira 1986 Türkiye nin ilk kutu birası, İzmir de bulunan Ege Biracılık tarafından üretildi. 1993 Türkiye nin ilk light birası Efes Light piyasaya sürüldü. 1996 İlk kez geri dönüşümsüz (depozitosuz) şişe kullanılmaya başlandı. 1998 Dönüşümsüz şeffaf şişede Türkiye nin ilk siyah birası Efes Dark üretildi. 1999 Türkiye de ilk kez 5 litrelik fıçı ambalaj hayata geçirildi. Türkiye nin ilk embossed baskılı kutusu tüketicilerle buluştu. 30. yıl anısına Türkiye nin ilk kabartmalı kutusu shaped can üretildi. Efes markasıyla Rusya da ilk lisanslı bira üretimi gerçekleştirildi. 2000 Türkiye de ilk kez yabancı bir bira markası lisanslı olarak üretildi: Miller. 2003 Kazakistan ın ilk dark birası üretildi: Karagandinskoe Dark. Kazakistan ın ilk yüksek alkollü birası üretildi: Karagandinskoe Strong. 2004 Türkiye de ilk kez fıçı tadı Efes Pilsen fıçı şekilli kutu ambalajlarıyla sunuldu. 2005 Türkiye de ilk kez fıçı bira tadı Efes Pilsen fıçı şekilli şişe ambalajı ile pazara sunuldu. Rusya da ilk kez transparan pet ambalajı piyasaya sunuldu. 2006 Ice üretim tekniğiyle üretilen Türkiye nin ilk Ice birası Efes Ice piyasaya sunuldu. 2007 Türkiye nin ilk buğday birası olan Gusta nın üretimine başlandı. Kazakistan da lisanslı olarak üretilen Amsterdam Navigator pazarın ilk premium yüksek alkollü birası oldu. Rusya da ilk kez şişe ve kutuda pazara sunulan fıçı birası Stary Melnik Iz Bochonka oldu. 2008 Türkiye nin ilk kahve aromalı birası Efes Dark Brown piyasaya sunuldu. Kazakistan da şişede satışa sunulan ilk fıçı birası Karagandinskoe Kruzhka Svezhego oldu. Rusya nın pet ambalajdaki ilk semi-dark birası Gold Mine Beer Red Special 1,5 litrelik ambalajda piyasaya sunuldu. Rusya nın ilk çift malt karışımı ile üretilen birası Efes Fusion piyasaya sunuldu. Rusya da ilk kez transparan şişede fıçı bira Stary Melnik Iz Bochonka Mild piyasaya sunuldu. 2009 Gusta markasının yüksek alkollü versiyonu ve Türkiye nin ilk dark buğday birası Gusta Dark pazara sunuldu. Efes Pilsen Fıçı Kutu nun yüksek alkollü versiyonu ile Türkiye nin ilk yüksek alkollü fıçı kutusu piyasaya sunuldu. Kazakistan da ilk kez şişede satışa sunulan fıçı bira 0,5 litrelik transparan ambalajıyla Karagandinskoe Kruzhka Svezhego Mild oldu. Kazakistan da şişede ilk fıçı dark birası Karagandinskoe Draft Velvet 0,5 litrelik ambalajıyla piyasaya sunuldu. Moldova da şişede satışa sunulan ilk fıçı bira transparan 0,5 litrelik ambalajda Chisinau Draft Mild oldu. Gürcistan da şişede satışa sunulan ilk fıçı bira, 0,5 litrelik şişede Natakhtari Kasris oldu. Rusya da şişede ilk mojito bira kokteyli Sokol Mohito 0,5 litrelik ambalajda piyasaya sunuldu.
Anadolu Efes Faaliyet Raporu 2009 21 Meşrubat 1986 Türkiye de ilk kez pet şişede gazlı içecek üretimi gerçekleştirildi. 1987 Türkiye de ilk kez alüminyum kutuda gazlı içecek üretimi gerçekleştirildi. Türkiye de ilk diyet gazlı içecek lansmanı yapıldı: Diet Coke. 1994 Nestea markasıyla Türkiye ilk kez buzlu çay kategorisiyle tanıştı. 1995 Türkiye de ilk kez depozitolu pet şişede CCİ ürünleri satışa sunuldu. 1996 Azerbaijan Coca-Cola Bottlers Azerbaycan a yatırım yapan ilk yabancı şirket oldu. 1998 Kazakistan ın ilk işlenmiş içme suyu Bonaqua pazara sunuldu. 2000 Kazakistan da ilk diyet gazlı içecek lansmanı yapıldı: Coca-Cola light. 2002 Powerade markasıyla Türkiye de ilk sporcu içeceği lanse edildi. Azerbaijan Coca-Cola Bottlers a ait şişeleme tesisi ISO 9001:2000 Kalite Sertifikası alarak bu sertifikayı alan Kafkaslar ve Orta Asya daki ilk tesis oldu. 2005 Kazakistan da ilk defa tonik üretimi ve alüminyum kutuda gazlı içecek üretimi gerçekleştirildi. 2006 Kazakistan da ilk defa alüminyum kutuda meyve suyu ve buzlu çay üretimi gerçekleştirildi. 2007 Türkiye de ve dünyada ilk kez gazlı/ alkolsüz bir içecekte twist-off kapak uygulaması gerçekleştirildi. Türkiye de ilk kez aseptik pet şişede meyve suyu üretimi gerçekleştirildi. Türkiye de ilk enerji içeceği alüminyum şişede lanse edildi. Kazakistan da ilk kez tetra ambalajda meyve suyu üretimi gerçekleştirildi. 2008 Türkiye de ilk enerji gazoz lansmanı gerçekleştirildi: Sprite 3G. Türkiye de ilk aromalı tonik lansmanı gerçekleştirildi: Schweppes narlı tonik. Kazakistan da ilk kez tetra ambalajda buzlu çay üretimi gerçekleştirildi.
YÖNETİM KURULU BAŞKANI NIN MESAJI 22 Bira pazarına 40 yıl önce giren Şirketimizin yarattığı Efes markası, bugün 60 ı aşkın ülkede, milyonlarca tüketicinin sofrasında yer almaktadır. Aynı şekilde, küresel çapta muazzam bir yapıya sahip olan Coca- Cola sistemi içinde başladığımız meşrubat faaliyetlerimizle tüm dünyada 350 milyona yakın tüketiciye ulaşmaktayız. Saygıdeğer Ortaklarımız, Pek çok cephede mücadele ederek başarılı bir yılı geride bıraktık. Tüm dünyanın küresel krize karşı büyük bir mücadele verdiği 2009 yılı, Anadolu Efes in, uzun zamandır Türkiye nin en bilinen markalarından biri olan Efes le çıktığı yolculuğunun 40. yılıydı. Faaliyetlerimizi sürdürdüğümüz tüm ülkelerde zorlu makroekonomik koşullara ve pazarlarda yaşanan daralmalara rağmen pek çok cephede mücadele ederek satış hacmi, pazar payı ve kârlılık açısından oldukça başarılı bir yılı geride bıraktığımızı memnuniyetle ifade etmek isterim. 2008 yılının son çeyreğinde aniden şiddetlenerek küresel bir nitelik kazanan ABD kaynaklı finansal kriz, dünya çapında hükümetlerin eşgüdüm içinde uyguladıkları ekonomi politikaları sayesinde, 2009 yılının ilk çeyreğini geride bıraktıktan sonra kademeli olarak yavaşlama sürecine girmiştir. Yılın ikinci yarısından itibaren gelmeye başlayan toparlanma sinyalleri, son çeyrekte daha da belirginlik kazanmıştır. Bu görünümüyle krizde en kötünün geride kaldığı izlenimi güçlenirken dünyanın ivedi gündemine, bundan böyle hiçbir şeyin eskisi gibi olmayacağı beklentisiyle yeni dünya düzeni tartışmaları yerleşmeye başlamıştır. 2010 yılı, tüm dünyada kritik bir önem taşımaktadır. Öte yandan, ciddi bir biçimde hızını kesmiş olsa da kriz sürecinin henüz tümüyle aşılamadığı açıktır. Bu nedenle, ülke ekonomilerinin krize karşı bir önlem olarak uygulamaya soktukları genişleyici para ve maliye politikalarından çıkış süreci ve zamanlaması açısından 2010 yılı, tüm dünyada kritik bir önem taşımaktadır. Önümüzdeki dönemde küresel ekonomideki büyümenin kademeli ve yavaş olacağı ve büyüme dinamiklerini ağırlıklı olarak gelişmekte olan ülkelerin belirleyeceği öngörülmektedir. Politik istikrar ve etkin kriz yönetimi sayesinde Türkiye ekonomisi 2009 yılının ikinci yarısından itibaren toparlanmaya başlamış ve 2009 un son çeyreği itibariyle resesyon sürecinden çıkmıştır. 2010 yılında %3 dolayında büyümesi beklenen Türkiye ekonomisinin 2009 yılındaki başarılı performansı sayesinde ülkemiz, derecelendirme kuruluşlarının notunu yükselttiği az sayıda ülke arasındaki yerini almıştır.
Anadolu Efes Faaliyet Raporu 2009 Saygıdeğer Ortaklarımız, Anadolu Efes 40. yılını kutlamanın gururu içindedir. 1969 yılında Türkiye de iki fabrikayla kurulan Anadolu Efes, 2009 yılında 15 ülkeye yayılan 16 bira fabrikası, 6 malt fabrikası, 20 meşrubat şişeleme tesisiyle 40. yılını kutlamanın gururu içindedir. Bira pazarına 40 yıl önce giren Şirketimizin yarattığı Efes markası, bugün 60 ı aşkın ülkede, milyonlarca tüketicinin sofrasında yer almaktadır. Aynı şekilde, küresel çapta muazzam bir yapıya sahip olan Coca-Cola sistemi içinde başladığımız meşrubat faaliyetlerimizle tüm dünyada 350 milyona yakın tüketiciye ulaşmaktayız. Bugün Anadolu Efes, Avrupa nın en büyük beşinci bira üreticisi ve Coca-Cola sistemindeki en büyük altıncı şişeleyici konumundadır. Büyük bir cesaret ve başarma azmiyle sürdürdüğümüz bu 40 yıllık yolculuğun sonunda küresel çapta saygın, büyük ve güçlü bir içecek grubuna dönüşen Şirketimizin başarılarını siz değerli ortaklarımızla paylaşmaktan memnuniyet duyuyoruz. Krizi fırsata dönüştürerek rekabet üstünlüğümüzü artırdık. Küresel krizin dünya ekonomilerinde yarattığı büyük hasara, dolayısıyla bira ve meşrubat sektörleri üzerindeki olumsuz etkilerine rağmen 2009 yılında Şirketimiz, büyük bir esneklikle uygulamaya koyduğu stratejik önlemler sayesinde istikrarlı ve kârlı büyümesini sürdürmüştür. 2009 da konsolide bira ve meşrubat satış hacmimiz 2008 yılına göre %2,9 artış göstererek 38,9 mhl ye ulaşmıştır. Bu başarıda Şirketimizin kriz karşısındaki hazırlıklı ve esnek yapısının büyük bir payı vardır. Öngörü ve disiplin içinde gerçekleştirdiği pazar odaklı uygulamaları, stratejik kararlarla hayata geçirdiği marka yatırımları ve nakit akışını artırmakta gösterdiği başarıyla Anadolu Efes, tüm pazarlarda yaşanan güç koşullara rağmen 2009 yılında krizi fırsata dönüştürerek rekabet üstünlüğünü daha da artırmıştır. 2009 yılı konsolide satış hacmimizin %57 si bira operasyonlarımız, %43 ü ise meşrubat operasyonlarımız tarafından gerçekleştirilmiştir. 2009 yılında Şirketimizin toplam bira satış hacmi 2008 e kıyasla %1,9 oranında gerileyerek 22,1 mhl olarak gerçekleşmiştir. Söz konusu azalma, yurtdışı bira pazarlarımızdaki makroekonomik koşulların bira sektöründe yarattığı küçülmeden kaynaklanmıştır. Ancak, Şirketimiz genel olarak faaliyet gösterdiği pazarların üzerinde bir performans sergileyerek pazar payını artırmayı başarmıştır. 2009 yılı meşrubat faaliyetlerimizin satış hacmi ise önceki yıla kıyasla %10,0 artış kaydederek 586,5 milyon ünite kasaya ulaşmıştır. 23
YÖNETİM KURULU BAŞKANI NIN MESAJI 24 Küresel krizin dünya ekonomilerinde yarattığı büyük hasara, dolayısıyla bira ve meşrubat sektörleri üzerindeki olumsuz etkilerine rağmen 2009 yılında Şirketimiz, büyük bir esneklikle uygulamaya koyduğu stratejik önlemler sayesinde istikrarlı ve kârlı büyümesini sürdürmüştür. Türkiye de ana markamız Efes %100 bilinirliğe sahiptir. Anadolu Efes in tartışmasız lider konumda olduğu yurtiçi bira operasyonlarımızda hedefimiz, pazar payımızı artırmaktan çok kişi başı bira tüketimi düzeyini artırmaya yönelik etkin pazarlama çalışmalarıyla toplam pazarın büyümesine katkıda bulunmaktır. Alkollü ürünler için radyo ve televizyon reklamının 25 yıldan uzun bir süredir yasak olduğu Türkiye de ana markamız Efes %100 bilinirliğe; yiyecek-içecek kategorisinde ise toplam tüketici harcamaları içinde en yüksek paya sahiptir. Türkiye deki bira operasyonlarımızın yurtiçindeki toplam satış hacmi bir önceki yıla kıyasla %0,5 artarken Türkiye bira operasyonlarımızın ihracat dahil toplam satış hacmi 8,5 mhl düzeyine yükselmiştir. Satış hacmimizdeki büyüme, pazardaki büyümenin üzerinde gerçekleşmiş ve buna bağlı olarak Türkiye deki pazar payımız %86 dan %89 a yükselmiştir. Türkiye bira operasyonlarımızın net satış gelirleri 2009 yılında 1.264,2 milyon TL ye ulaşmış; FAVÖK marjı ise %39,8 olarak gerçekleşmiştir. Artan girdi maliyetleri yurtiçi bira operasyonlarının kârlılık sonuçlarında belirleyici bir etken olmuştur. Şirketimiz bu durumu, verimlilik artışı ve maliyetlerin düşürülmesine yönelik önlemlerle, güçlü nakit akış yönetimi ve yatırım harcamalarının makul düzeyde tutulması gibi uygulamalarla önemli ölçüde bertaraf etmeyi başarmıştır. Yurtdışı bira operasyonlarında pazar payımızı artırdık. Küresel krizin ülke ekonomileri ve tüketici talebi üzerinde yarattığı daralmanın bir sonucu olarak, Şirketimizin konsolide yurtdışı bira satış hacmi bir önceki yıla kıyasla %3,1 oranında azalarak 13,6 mhl olarak gerçekleşmiştir. Buna karşın Şirketimiz, 2009 yılında da yurtdışı bira operasyonlarında, stratejik hedefi doğrultusunda, pazar büyümesinin üzerinde performans göstererek pazar payını artırmayı başarmıştır. Şirketimizin yurtdışı bira operasyonlarında, satış hacmi bakımından en büyük paya sahip olan Rusya pazarı, dünyanın en büyük üçüncü bira pazarıdır. Küresel krizin ekonomide yarattığı daralma ve tüketici talebi üzerindeki ağır baskı nedeniyle 2009 da Rusya daki satış hacmi %3,6 oranında gerileyerek 10,7 mhl olarak gerçekleşmiştir. Şirketimiz, 2009 yılında satış hacmi gerilemiş olmasına rağmen, pazarın üzerinde bir performans göstererek Rusya daki pazar payını %9 dan %10 a yükseltmeyi başarmıştır. Bu sayede cirosu ile en büyük 50 şirket arasına girdiği Rusya daki dördüncü büyük bira şirketi olarak güçlü konumunu korumuştur. Krizin ülke ekonomisi üzerinde yarattığı tüm olumsuz etkilere ve bira pazarının daralmasına rağmen Şirketimizin Kazakistan operasyonu oldukça başarılı bir yıl geçirmiş ve pazar payını proforma bazda %31 den %35 e yükseltmiştir.
Anadolu Efes Faaliyet Raporu 2009 2009 yılında yurtdışı bira operasyonlarımızın konsolide net satış gelirleri 2008 yılına kıyasla %17,4 oranında azalarak 857,3 milyon ABD doları olarak gerçekleşmiştir. 2009 yılında emtia fiyatlarındaki düşüş yurtdışı bira operasyonlarımızın kârlılığını olumlu yönde etkilerken, yerel para birimlerinin değer kaybı ve makro ortamdaki bozulma nedeniyle tüketici talebinin ekonomi segmentinde yer alan ürünlere yönelmesi olumsuz etki yaratmıştır. 2009 yılında yurtdışı bira operasyonlarımız devalüasyona bağlı olarak yükselen yabancı paraya endeksli hammadde fiyatlarındaki artışın olumsuz etkisine rağmen hammadde fiyatlarındaki gerilemeden önemli oranda faydalanmıştır. Etkin maliyet kontrolü ve gider yönetimi sayesinde Şirketimiz, yurtdışı bira operasyonlarımızda hem brüt kârlılığı hem de faaliyet kârını geçen yıla göre ciddi oranda artırmayı başarmıştır. Sonuç olarak, yurtdışı bira operasyonlarımızın 2009 yılı FAVÖK marjı, bir önceki yıla kıyasla 500 baz puandan fazla artarak %20 olarak gerçekleşmiştir. Artan kârlılık yanında etkin çalışma sermayesi yönetimi ve yatırımların rasyonalizasyonunun da katkısıyla yurtdışı bira operasyonlarımız 2009 yılında 144,2 milyon ABD dolarlık yüksek bir serbest nakit akımı yaratmıştır. Saygıdeğer Ortaklarımız, CCİ nin konsolide satış hacmi 2009 da %10,0 oranında artış kaydetti. Krizin dünya çapında meşrubat sektöründe yarattığı daralmaya rağmen 2009 yılı, Türkiye de ve yurtdışında meşrubat operasyonlarımızı gerçekleştiren CCİ için oldukça başarılı geçmiştir. CCİ nin konsolide satış hacmi 2009 da %10,0 oranında artarak 586,5 milyon ünite kasaya ulaşmıştır. CCİ nin Türkiye deki faaliyetleri, kişi başına düşen milli gelirdeki düşme ve hızla artan işsizlik düzeyine rağmen, 2008 yılına kıyasla %4,3 oranında büyüme kaydederek 438,9 milyon ünite kasa satış hacmine ulaşmıştır. Faaliyet gösterdiğimiz coğrafyalarda tüketici talebini büyük ölçüde etkileyen olumsuz makro koşullara rağmen, farklı pazarların özgün dinamiklerini dikkate alarak gerçekleştirdiğimiz başarılı uygulamalar sayesinde yurtdışı meşrubat operasyonlarımızda da dikkat çekici bir performans sergilemiş bulunuyoruz. Şirketimizin yurtdışı meşrubat konsolide satış hacmi 2009 yılsonu itibariyle %30,6 gibi büyük bir artışla 147,6 milyon ünite kasa düzeyine yükselmiştir. 2009 yılında CCİ nin konsolide net satış gelirleri %6,6 oranında büyüyerek 2.407,5 milyon TL ye ulaşmış; FAVÖK marjı ise %15,3 düzeyinde gerçekleşmiştir. Saygıdeğer Ortaklarımız, Sıfırdan yarattığımız Anadolu Efes i uluslararası bir güce dönüştürdük. Bundan 40 yıl önce sıfırdan yarattığımız Anadolu Efes i hep birlikte 15 ülkeye yayılan 16 bira fabrikası, 6 malt fabrikası, 20 meşrubat şişeleme tesisiyle uluslararası bir güce dönüştürmeyi başarmış olmanın haklı gururunu taşıyoruz. 40. yılında, tüm dünyada 500 milyona yakın bir tüketici kitlesine ulaşan Anadolu Efes in bu büyük başarı öyküsünü sizlerle paylaşmaktan derin bir memnuniyet duyuyorum. Hedefimiz açık ve nettir: Uzun vadeli, sürdürülebilir ve kârlı büyümeyle bağımsız ve seçkin bölgesel bir güç olmak Hedefimiz açık ve nettir: Uzun vadeli, sürdürülebilir ve kârlı büyümeyle bağımsız ve seçkin bölgesel bir güç olmak Geride bıraktığımız 40 yılda olduğu gibi bundan böyle de önümüze çıkan tüm engellere rağmen, zorluklar karşısında daha da güçlenerek, büyük bir kararlılıkla yolumuza devam edeceğiz. 40 yıl boyunca Anadolu Efes e emeği geçenlere teşekkür ederiz. Sözlerimi bitirirken, öncelikle bu 40 yıl boyunca Anadolu Efes e emeği geçen tüm çalışanlara, ama özellikle 2009 yılının zor koşullarında büyük bir özveriyle üstün performans gösteren çalışma arkadaşlarıma teşekkür ederim. Ayrıca, bizden desteğini esirgemeyen hissedarlarımıza ve tüm sosyal paydaşlarımıza şahsım ve Yönetim Kurulu adına teşekkürlerimizi sunarım. Saygılarımla, Tuncay Özilhan Yönetim Kurulu Başkanı 25
YÖNETİM KURULU 26 ** 13 12 6 5 10 9 4 7 11 2 1 3 * Yönetim Kurulu Üyesi Metin Ecevit ve Yönetim Kurulu Danışmanı Serdar Bölükbaşı resimde mevcut değildir. ** Hurşit Zorlu - Anadolu Grubu Mali İşler Başkanı
Anadolu Efes Faaliyet Raporu 2009 Tuncay Özilhan Başkan (1) 1947 yılında doğan Tuncay Özilhan, Saint Joseph Lisesi ve İstanbul Üniversitesi İktisat Fakültesi ni bitirdikten sonra ABD de Long Island Üniversitesi nde işletme alanında yüksek lisans (MBA) yapmıştır. 1977 yılında Erciyas Biracılık Genel Müdürlüğü ile başlayan iş yaşamı, Anadolu Endüstri Holding Bira Grubu Koordinatörlüğü, Anadolu Endüstri Holding Genel Koordinatörlüğü ve 1984 yılında atandığı Anadolu Grubu İcra Başkanlığı görevleriyle devam etmiştir. Tuncay Özilhan, 2007 yılı Mayıs ayında devraldığı Anadolu Grubu Yönetim Kurulu Başkanlığı görevini halen sürdürmektedir. Özilhan aynı zamanda Anadolu Efes, Efes Pazarlama, Tarbes, CCİ, Coca-Cola Satış ve Dağıtım, Hamburger Restoran İşletmeleri (McDonald s), ABank, Alternatif Finansal Kiralama, Alternatif Yatırım, Anadolu Alpha Gayrimenkul, Anadolu Elektronik (Samsung), Anadolu Sağlık Merkezi (ASM) Yönetim Kurulu Başkanlıkları ile TÜSİAD Yüksek İstişare Konseyi Başkan Yardımcılığı, Estonya Fahri Konsolosluğu ve Türk-Japon İş Konseyi Başkanlığı görevlerini de yürütmektedir. İbrahim Yazıcı Başkan Vekili (2) 1949 yılında doğan İbrahim Yazıcı, 1975 yılında Bursa İktisadi ve Ticari İlimler Akademisi nden mezun olmuştur. 1976-1979 yıllarında ABD de Atlanta Üniversitesi nde iş idaresi üzerine yüksek lisans (MBA) yapmıştır. 1982 yılından itibaren Anadolu Grubu şirketlerinde aktif görevler almış olan Yazıcı, halen Grup şirketlerinin yönetim kurullarında Başkanlık, Başkan Yardımcılığı ve Üyelik görevlerinde bulunmaktadır. Süleyman Vehbi Yazıcı Üye (3) 1947 yılında doğan Süleyman Vehbi Yazıcı, ortaokul ve liseyi Beyoğlu Tarhan Koleji nde okuduktan sonra 1972 yılında İstanbul Üniversitesi İktisat Fakültesi nden mezun olmuştur. Üniversite öğrenimi yıllarından başlayarak aileye ait değişik Grup şirketlerinde çalışarak deneyim kazanan Yazıcı, 1975-1977 yılları arasında Çelik Motor A.Ş. de Genel Müdür olarak görev almıştır. Kenan Evren Eğitim Kültür Vakfı, Anadolu Eğitim ve Sosyal Yardım Vakfı, Türk Kalp Vakfı, Göz Nurunu Koruma Vakfı, Doğal Hayatı Koruma Vakfı gibi sivil kuruluşlara üye olan Yazıcı, birçok vakıf ve dernekte de yönetici konumda görev üstlenmiştir. 1975 yılından bu yana Anadolu Grubu bünyesindeki şirketlerde Yönetim Kurulu Üyeliği yapmaktadır. Tülay Aksoy Üye (4) 1951 yılında doğan Tülay Aksoy, 1968 yılında Erenköy Kız Lisesi nden mezun olmuştur. 1995 yılından itibaren Özilhan Sinai Yatırım ın Yönetim Kurulu Üyeliği nin yanı sıra Anadolu Grubu şirketlerinden Anadolu Endüstri Holding, Anadolu Efes, Anadolu Isuzu, Çelik Motor, Adel Kalemcilik, Anadolu Motor ve Anadolu Sağlık Vakfı nda da Yönetim Kurulu Üyesi olarak görev yapmaktadır. Oden Turizm A.Ş. Başkan Vekili olan Tülay Aksoy, Doğal Hayatı ve Hayvanları Koruma, Çağdaş Yaşam, Polis Şehit Aileleri, Engelli Koruma, Sokak Çocuklarını Koruma ve Eğitme, Starky İşitme Engellileri derneklerinin de üyesidir. Gülten Yazıcı Üye (5) 1952 yılında doğan Gülten Yazıcı, 1975 yılında Şişli İktisadi ve Ticari İlimler Akademisi nden mezun olmuştur. Halen Anadolu Endüstri Holding ve Anadolu Grubu na bağlı çeşitli şirketlerde Yönetim Kurulu Üyesi dir. Hülya Elmalıoğlu Üye (6) 1962 yılında doğan Hülya Elmalıoğlu, 1979 yılında Özel Kadıköy Kız Koleji nden mezun olmuştur. 1979-1980 yıllarında ABD de dil eğitimi gören Elmalıoğlu, halen Anadolu Endüstri Holding ve Anadolu Grubu şirketlerinden Anadolu Efes, Anadolu Isuzu ve Çelik Motor da Yönetim Kurulu Üyesi dir. Ahmet Oğuz Özkardeş Üye (7) 1961 yılında doğan Ahmet Oğuz Özkardeş, Galatasaray Lisesi nden mezun olduktan sonra Boston Üniversitesi nde işletme lisans derecesini tamamlamıştır. Yüksek lisansını Boston Üniversitesi nde bilgi sistemleri yönetimi alanında yapan Özkardeş, Viltur A.Ş. nin Yönetim Kurulu Başkan Yardımcısı, Oden A.Ş. ile Tetusa A.Ş. Yönetim Kurulu Üyesi, TÜSİAD Üyesi ve EGİAD (Ege İşadamları Derneği) kurucusudur. Metin Ecevit Üye (8) 1946 yılında doğan Metin Ecevit, 1967 yılında Siyasal Bilgiler Fakültesi ni bitirdikten sonra 1976 yılında Syracuse Üniversitesi nden ekonomi alanında yüksek lisans derecesi almıştır. 1967-1980 tarihleri arasında Maliye Bakanlığı nda Hesap Uzmanı ve Gelirler Genel Müdür Yardımcısı olarak görev yapmıştır. 1980 den itibaren çalışmakta olduğu Anadolu Grubu nda otomotiv şirketlerinde Genel Müdür, Murahhas Aza ve Yönetim Kurulu Başkanı olarak görev almış; Otomotiv Grubu Başkanı iken 2006 yılında Grubun yaş yönetmeliği gereği emekli olmuştur. Öte yandan, 1992-2004 yılları arasında İthal Otomobilleri Türkiye Mümessilleri Derneği nde Yönetim Kurulu Üyeliği ve Yönetim Kurulu Başkanlığı yapmıştır. Halen çeşitli Anadolu Grubu şirketlerindeki Yönetim Kurulu Üyeliği devam etmektedir. Engin Akçakoca Üye (9) 1951 yılında doğan Engin Akçakoca, Orta Doğu Teknik Üniversitesi nden işletme alanında lisans diplomasına sahiptir. Kariyerine 1974 yılında bankacılık alanında başlayan Akçakoca, Türkiye İş Bankası, Citibank N.A., American Express Bank Ltd. ve Türkiye İthalat İhracat Bankası A.Ş. de çeşitli görevlerde bulunduktan sonra, 1986-1991 yılları arasında Koç-Amerikan Bankası nın Genel Müdür Yardımcılığı görevinde bulunmuştur. 1991 den 2000 yılına dek Koçbank A.Ş. nin Genel Müdürlüğü nü yapan Akçakoca, 2001 yılında Bakanlar Kurulu kararıyla geniş bir bankacılık sektörü yeniden yapılandırma programından sorumlu olarak Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu ve Tasarruf Mevduatı Sigorta Fonu na Başkan olarak atanmıştır. 2004 yılından bu yana danışmanlık hizmeti veren Akçakoca, 2006 yılından itibaren geçerli olmak üzere Anadolu Efes Yönetim Kurulu na katılmıştır. Dr. Yılmaz Argüden Üye (10) Dr. Yılmaz Argüden, Boğaziçi Üniversitesi Mühendislik Fakültesini birincilikle tamamladıktan sonra RAND Graduate School da stratejik analizler alanındaki doktorasını üstün başarı ödülüyle kazanmıştır. Çalışma yaşamına Koç Holding 27
YÖNETİM KURULU 28 Ar-Ge Merkezi nde başlayan Yılmaz Argüden, daha sonra The RAND Corporation da Stratejik Analizler Uzmanı olarak görev almıştır. Kısım Amiri görevini üstlendiği Dünya Bankası Krediler Bölümü nde ise 20 değişik ülkeyle çalışmıştır. 1988 yılında hükümetin daveti üzerine Türkiye ye dönen Dr. Argüden, 1990 yılına dek Özelleştirme Programı nın sorumluluğunu yürütmüştür. Dr. Argüden, 1991 de, ekonomi konusunda Başbakan Başdanışmanı olarak görev yapmıştır. Halen, kurucusu olduğu ARGE Danışmanlık ın Yönetim Kurulu Başkanlığı görevini sürdürmektedir. ARGE Danışmanlık kurumsal sosyal sorumluluk alnındaki çalışmaları nedeniyle Avrupa Parlamentosu nda Geleceği Şekillendiren en iyi üç şirket arasında değerlendirilmiştir. Anadolu, Borusan, Koç Holding ve Vestel grubu şirketlerinde, Pektim, Sümerbank ve dört kıtada faaliyet gösteren Inmet Mining şirketlerinde Yönetim Kurulu Üyeliği yapmıştır. 1997-1999 yılları arasında Erdemir in Yönetim Kurulu Başkanlığı nı üstlenmiştir. 2005 yılından bu yana, dünyanın önde gelen yatırım bankalarından Rothschild Türkiye nin Yönetim Kurulu Başkanlığı görevini de yürütmektedir. 20 den fazla kitabı ve yüzlerce yayınlanmış makalesi olan Dr. Argüden, çeşitli üniversitelerde strateji dersleri vermiştir. BM Küresel İlkeler Sözleşmesi Türkiye Temsilcisi ve Dünya Bankası ile OECD tarafından kurulan Küresel Kurumsal Yönetişim Forumu nun Danışma Kurulu Üyesi dir. Dr. Argüden, yaşam kalitesini geliştirme çalışmaları nedeniyle Dünya Ekonomik Forumu tarafından Geleceğin 100 Lideri arasında değerlendirilmiştir. Dr. Cem Kozlu Üye (11) 1946 yılında doğan Cem Kozlu, orta ve lise öğrenimini Robert Kolej de tamamladıktan sonra Denison Üniversitesi nden lisans, Stanford Üniversitesi nden MBA, Boğaziçi Üniversitesi nden doktora derecelerini almıştır. 1978-1981 yılları arasında Boğaziçi Üniversitesi nde Uluslararası Pazarlama ve İhracat İdaresi dersleri veren Kozlu, 1985 yılında da Denison Üniversitesi İktisat Bölümü nde misafir Profesör olarak görev yapmıştır. Çeşitli ulusal ve uluslararası şirketlerde yönetici olarak çalışan Kozlu, 1988-1991 yılları arasında Türk Hava Yolları Genel Müdürü ve Yönetim Kurulu Başkanı, 1990 da ise Avrupa Havayolları Birliği (AEA) Başkanı olarak görev almıştır. 1991-1995 döneminde Milletvekili olarak, 1997-2003 yılları arasında da THY Yönetim Kurulu Başkanı olarak kamu hizmetini sürdürmüştür. Kozlu, 1996 yılından bu yana The Coca-Cola Company de farklı görevlerde bulunmuştur. Sırasıyla Türkiye, Kafkasya ve Orta Asya Cumhuriyetleri İcra Direktörlüğü, Viyana merkezli Orta Avrupa, Avrasya ve Orta Doğu Grubu Başkanlığı yapmış, Nisan 2006 da emekli olmuştur. Halen The Coca-Cola Company de Avrasya & Afrika Grubu Danışmanı olarak görev yapmakta olan Dr. Kozlu, Cenevre merkezli Uluslararası Havayolları Eğitim Fonu (IATF) ve Dış Ekonomik İlişkiler Kurulu Türk-Rus İş Konseyi Başkanı, CCBCSA (Coca-Cola Bottling Company of Saudi Arabia) ve Trader Media East (TME) Amsterdam şirketlerinin Yönetim Kurulu Üyesi dir. Ayrıca İstanbul merkezli TAV Havalimanları Holding A.Ş., Hürriyet Gazetecilik ve Matbaacılık A.Ş., Coca-Cola İçecek A.Ş., Evyap Sabun, Yağ ve Gliserin Sanayii ve Ticaret A.Ş., Anadolu Endüstri Holding A.Ş., Anadolu Efes Biracılık ve Malt Sanayii A.Ş., Godiva, Kamil Yazıcı Yönetim ve Danışmanlık A.Ş. ve Dış Ekonomik İlişkiler Kurulu nda Yönetim Kurulu Üyesi olarak görev yapan Kozlu, Anadolu-Johns Hopkins Sağlık Merkezi ve İstanbul Modern Sanatlar Vakfı nda Mütevelli Heyeti Üyesi dir. Yönetim Kurulu Danışmanları Ege Cansen Danışman (12) Ege Cansen, Orta Doğu Teknik Üniversitesi İşletme Bölümü nden lisans, Pennsylvania Üniversitesi - Wharton School dan yüksek lisans (MBA) dereceleri almıştır. Arçelik te Genel Müdür Yardımcısı, Koç Holding de Sanayi İşler Koordinatörü, Soyer Hafriyat ta Müdür ve Anadolu Endüstri Holding de Murahhas Aza olarak görev almıştır. 1987-2000 yılları arasında Marmara Üniversitesi nde İşletme Ekonomisi dersi veren Ege Cansen, 1983 ten bu yana Hürriyet gazetesinde ekonomi yazarıdır. Ege Cansen, Cansen & Cansen Yönetim Danışmanlığı şirketinin ortağıdır. Ahmet Boyacıoğlu Danışman (13) 1946 yılında doğan Ahmet Boyacıoğlu, Orta Doğu Teknik Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi İşletme Bölümü nden lisans diplomasına sahiptir. Boyacıoğlu, Efes İçecek Grubu ndaki (Anadolu Efes) kariyerine 1973 yılında başlamıştır. 1973-2005 yılları arasında Bira Grubu Başkanı, Strateji ve İş Geliştirme Başkanı, Yurtdışı Bira Grubu Başkanı, Doğu Avrupa Bölüm Başkanı, Ege Biracılık ve Malt San. A.Ş. Genel Müdürü, Güney Biracılık ve Malt San. A.Ş. Genel Müdürü, Ege Biracılık ve Malt San. A.Ş. Satış Müdürü ve Bölge Satış Müdürü gibi çeşitli görevlerde yer almıştır. 2005 yılı Mayıs ayında Efes Bira Grubu Başkanı olarak atanan Boyacıoğlu, 1 Şubat 2007 itibariyle emekli olmuştur. Kendisi halen Anadolu Efes Yönetim Kurulu Danışmanı ve Anadolu Grubu şirketlerinin bazılarında Yönetim Kurulu Üyesi dir. Serdar Bölükbaşı Danışman (14) Serdar Bölükbaşı, Orta Doğu Teknik Üniversitesi Ekonomi Bölümü nden lisans diplomasına sahiptir ve Ohio Devlet Üniversitesi nde Yönetici Geliştirme Programı nı tamamlamıştır. Efes Bira Grubu ndaki kariyerine 1984 yılında Erciyas Biracılık Bütçe Finansman Uzmanı olarak başlayan Bölükbaşı, 1990-1994 yılları arasında Erciyas Biracılık İstanbul Proje Geliştirme Müdürü, 1994-1997 arasında Efes Bira Grubu Pazarlama Koordinatörü ve 1998-1999 arasında da Efes Pazarlama ve Dağıtım Ticaret A.Ş. Genel Müdürü olarak görev yapmıştır. Ardından, altı yıl süreyle Türkiye Bira Grubu Genel Direktörü olarak iş yaşamını sürdüren Bölükbaşı, 2005-2007 yılları arasında Rusya ve BDT Bölge Başkanı, 2008 yılında Yurtdışı Bira Operasyonları Başkanı olarak görev almıştır. Serdar Bölükbaşı, 2009 yılından itibaren Anadolu Grubu nun çeşitli şirketlerinde Yönetim Kurulu Üyesi ve Danışman olarak görevini sürdürmektedir.