Metadata Tanımı Bilgi hakkında bilgi Bilgisayarların yorumlayabileceği ve kullanabileceği standart, yapısal bilgi BBY 220
Metadata Ne Değildir? Standart numaralar (ISBN, ISSN, SICI, DOI, vd.) BBY 220
Metadata Türleri Tanımlayıcı Teknik İdari Haklarla ilgili Koruma BBY 220
Sound familiar? Yiyecek bedenin yakıtıdır, konumsal veri de CBS nin yakıtıdır. Gerçekten sağlam olanları kötü yiyecekten nasıl ayırırsın? Mekansa verinin sistemin için iyi olup olmadığını nasıl anlarsın? İçerik listesini nasıl okursun ve içindekileri ne anlama geldiğini bilirmisin?
Veri toplama ve girişi Alete bağlı hatalar: uydu/hava foto/gps/mekansal ölçme e.g. Sayısallaştırma donanımının çözünürlüğüne bağlı olarak hata miktarı en dar görüş aralığı: 0.1-0.2 mm 1:20,000 ölçeğinde - 6.5-12.8 feet daha küçükler görülemez Öznitelik ölçen aletlerin hataları Doç. Dr. Saffet ERDOĞAN 5
Veri toplama ve girişi Verinin temsili için kullanılan model e.g. Datum seçimi, sınıflandırma Veri kodlaması ve girişi e.g. Anahtarlama yada sayısallaştırma hataları original digitised Doç. Dr. Saffet ERDOĞAN 6
Veri toplama ve girişi Öznitelik belirsizliği Özelliklere ilişkin belirsizlikler (descriptors, attributes, etc.) Tipler: kesin olmayan veya belirsiz, karışık, yanlış planlama Kaynaklar: kaynak döküman, yanlış yorumlama, veri tabanı hatası 505.9 500 500-510 238.4 240 230-240 505.9 238.4 238.4 505.9 Doç. Dr. Saffet ERDOĞAN 7
Veri İşleme Yanlış yorumlama (i.e. photos), mekansal ve özniteliksel Sınıflandırmasal etkiler (nominal/ordinal/ interval) Ölçek değişikliği ve genelleştirmeden kaynaklanan hatalar Global DEM National DEM European DEM Scale of data Local DEM Doç. Dr. Saffet ERDOĞAN 8
Veri İşleme Genelleştirme Kartoğraflar tarafından harita ölçeği ve fiziksel kısıtlamalardan dolayı daha net mesaj verebilmek için yaptığı uygulamalar Harita detaylarının azalmasına değişmesine atılmasına ya da basitleştirilmelerine sebep olurlar. 1:500,000 1:25,000 City of Sapporo, Japan 1:10,000 Doç. Dr. Saffet ERDOĞAN 9
Mevcut Değişiklikler Doğal değişiklikler: nehir güzergahları ve buzullardaki değişimler Afetsel değişiklikler: yangın sel toprak kayması Mevsimsel ve günsel değişiklikler: göl deniz nehir su seviyeleri İnsan kaynaklı değişiklikler: kent gelişimi yapılaşma Öznitelik değişimine bağlı değişiklikler: Orman gelişimi yol yüzey yenilenmesi Doç. Dr. Saffet ERDOĞAN 10
Mevcut Değişiklikler Verinin yaşı Northallerton circa 1999 Northallerton circa 1867 Doç. Dr. Saffet ERDOĞAN 11
Veri Manipilasyonu Vektör-raster dönüşümü hataları Kodsal ve topolojik eşlemezlik hataları: Piksel ebatı (majority class and central point) Original Original raster Fine raster Coarse raster Tilted Shifted Doç. Dr. Saffet ERDOĞAN 12
Veri Manipilasyonu Çoklu tabakaların analiz sürecini artırmak Her biri 90% doğruluğa sahip iki tabakanın bindirilmesiyle oluşan teni katmanın doğruluğu takribi 81% Gözlemlerin yoğunluğu - TIN modeling and interpolation Denk ve uygun olmayan sınıf aralıkları ve model girdileri Doç. Dr. Saffet ERDOĞAN 13
Veri Çıktıları Ölçeğe bağlı doğruluk Ölçek çubuğu ve ölçek tipi Çıktı aletlerine bağlı hatalar Bilgisayar ekranının yada yazıcının çözünürlüğü Renk paletleri: ekran ile yazıcı arasındaki renk uyuşmazlığı Doç. Dr. Saffet ERDOĞAN 14
Renk paletleri: : ekran ile yazıcı arasındaki renk uyuşmazlığı
İŞLEMSEL HATALAR CBS Uygulamalarındaki hata ve belirsizliklerin üstesinden gelme Hatalı sonuçların riskini minimize etme Çevre yaşama ve iyelik için riskleri minimize etme Daha fazla araştırmaların yapılması: Matematiksel model Hatalar ve yayılmalarının modelleyen çalışmalar Hatalar ve etkilerinin araştırılması Doç. Dr. Saffet ERDOĞAN 16
Akıllı insan görerek deneyim sahibi olur; aptal insan ise yaşayarak. İngiliz atasözü DENEYİM, YAŞAMDA BAŞINIZA GELENLER DEĞİL, BAŞINIZA GELENLERLE İLGİLİ SİZİN NE YAPTIĞINIZDIR. ALDOUS HUXLEY Bir şeyi bulunmadığı yerde aramak, onu aramamak demektir. (Mevlana) Doç. Dr. Saffet ERDOĞAN 17
VERİ TOPLAMA YÖNTEMLERİ Doç. Dr. Saffet ERDOĞAN 19
Veri Toplama CBS aktiviteleri içinde en pahalı olanıdır. Çok çeşitli kaynaklar Başlıca 2 tip veri toplama Birincil-Direk veri elde edilmesi İkincil-İndirekt veri elde edilmesi Doç. Dr. Saffet ERDOĞAN 20
Veri Toplama Teknikleri Birincil Raster Dijital uzaktan algılama görüntüleri Dijital hava fotoğrafları Vector GPS Ölçümleri Klasik Ölçüm teknikleri İkincil Taranmış haritalar Topoğrafik ölçmelerden sayısallaştırma DEM ler Atlaslardan elde edilen veri Doç. Dr. Saffet ERDOĞAN kümeleri 21
Vektör verilerin elde edilmesi Klasik Ölçme teknikleri Koordinatı bilinen bir noktadan açı ve uzunluk ölçümüyle objelerin lokasyonlarının belirlenmesi Pahalı ölçü aletleri ve elemanları kullanır Büyük ölçekli küçük sahalar için en uygun metottur Doç. Dr. Saffet ERDOĞAN 22
EUÖ Doç. Dr. Saffet ERDOĞAN 23
GPS Yer yüzeyindeki istenilen konumu belirlemek için uydu bazlı veri toplama sistemi Diferansiyel GPS doğruluğu artırmak için kullanılır. Uzay kısımı Kullanıcılar Kontrol kısımı Doç. Dr. Saffet ERDOĞAN 24
Kullanıcılar Alıcı İşlemci Anten Bilgisayar konum hız ve zamanı kesinler Doç. Dr. Saffet ERDOĞAN 25
Navigasyon ve İzleme Casio Protrek GPS Watch Doç. Dr. Saffet ERDOĞAN 26
Giyilebilir bilgisayar http://www.itmedia.co.jp/broadband/0309/18 Doç. Dr. Saffet ERDOĞAN 27
Doç. Dr. Saffet ERDOĞAN 28