döviz dergisi SAYI : 97 TARİH : 1 ARALIK 2014 KURUCU ALPER KORKMAZ e-mail : alper@alperkorkmaz.com twitter : twitter.com/alperfrx
2 İÇİNDEKİLER Hakkımızda... 3 Altın Sıkılaştırma ve FED in Para Sıkılaştırma Kararı... 4 Enerji ve Havayolu Hisselerindeki Hareketlikler... 5 Tarım Arazileri Azalıyor, Gıda Alarm Veriyor... 7 Petroldeki Düşüş Doğalgaza Yansıyabilir... 11 Hindistan Altın İthalinde Sınırlamayı Geri Çekti... 12 OPEC, Kaya Gazı Üreticilerini İflasa Sürüklüyor... 12 Borsa Yatırımcısına Geçen Hafta da Kazandırdı... 14 Petrol Fiyatları Haftayı Sert Düşüşle Kapattı... 15 Dolar Endeksi Sert Yükseldi... 16 Rusya Piyasaları OPEC ten Ağır Yara Aldı... 17 Altın Fiyatları Haftayı Sert Düşüşle Kapattı... 18
3 HAKKIMIZDA Dünyanın en büyük piyasasında işlem yapmak ve yaptığınız işlemler için bilgi almak istiyorsunuz. Döviz dergisini okuyorsunuz çünkü yurt dışı piyasalardaki gelişmelerin hayatımızı daha çok etkilediği bugünlerde, başta ekonomik olmak üzere, politik, sosyal, çevresel ve teknolojik oluşumları daha yakından takip etmek ve yurt dışı spot parite (fx), vadeli işlemler, opsiyon ve CFD piyasaları aracılığıyla yatırım portföyünüzü çeşitlendirmek istiyorsunuz. 2001 ve 2007 yılında yaşanan ekonomik krizler sonrasında, ülkemizde önce döviz dalgalanmalarının serbest bırakılması, ardından faizlerin hızla gerileyerek cazibesini kaybetmesi, yatırımcıların alternatif yatırım araçlarına yönelmesine neden olmuştur. Yatırımcıların kaldıraçlı yatırım enstrümanlarına olan talebi, uzun bir süredir Vadeli İşlemler ve Opsiyon Borsası A.Ş nin faaliyete geçmesini sağlamış, zamanla aynı şekilde çalışan yurt dışı piyasalara ilgi daha da artmıştır. Bu ilgi, yatırımcıların tek bir borsa ve geleneksel enstrümanlar yanında, farklı yatırım alternatiflerine duydukları ihtiyacı işaret etmektedir; bu durum aynı zamanda ülkemizdeki yatırımcıların daha nitelikli ve bilinçli olmaları yolunda güzel bir trendin başladığının da işaretidir. Döviz Dergisi bu trende paralel olarak, yatırımcıların yurt dışı piyasalara güvenilir ve etkin bir kaynaktan erişimlerini sağlamak üzere kurulmuştur. Dergimizde zengin kapsamlı strateji bültenlerimize erişebileceksiniz. Döviz Dergisi ile edindiğimiz tecrübelerimizi ve bilgilerimizi sizlerle paylaşmaya devam edeceğiz.
4 ALPER KORKMAZ ALTIN FİYATLARI VE FED İN PARA SIKILAŞTIRMA KARARI Dolar yıl içinde %10 yakın değer kazandı. FED in parasal genişlemeyi bitirmesi ve faizler üzerine spekülasyonları, Euro bölgesinde devam eden kriz, Japonya nın parasal genişlemesi ve jeopolitik riskler yükselişi tetikleyen unsurlardır. Yatırımcılar için öncelikli olan fonlarının garanti altında olmasıdır. Kar elde etmek ikinci plandadır. Piyasada fırsatlar bitmez. Amerikan Doları, ABD tahvilleri, Altın, İsviçre Frangı, Japon yeni güvenli limanların birkaçıdır. ABD, Japonya ve İsviçre de tahvil getirileri nerdeyse sıfıra yakındır. Altın ın faiz getirisi yoktur. Sadece fiyatlar üzerinden kar yada zarar edebilirsiniz. Altın fiyatları son 10 yıl içinde 1500 dolarlık fiyatlanma yaptı. 2008 krizinde 700 dolara kadar düşen fiyatlar 1915 doları 2011 yılında görmüş oldu. Global ekonomide resesyon beklentilerinin artıyor olması fiyatları 1915 dolara yükseltti. Beklentiler bitince fiyatlar hızlı bir şekilde 1400 dolara kadar düştü. 2011 yılında FED in ve diğer ülkelerin ekonomiye verdiği destekler yetersiz kalınca 2011 ocak ayında 1335 dolar olan altın fiyatları 1915 dolara 7 ay içinde yükselmişti. Ekonomik büyümenin bu kadar desteğe rağmen gerçekleşmemiş olması riskli varlık fiyatlarında sert düşüşlere sebep olmuştu. 2011 başında Dowjones endeksi 11300 seviyesinde bulunuyordu. FED ve ECB nin hamleleri yetersiz kaldığına inanılıyordu. FED in bilançosu 2008 yılına göre nerdeyse 3e katlanmıştı. Ekonomik veriler iyileşmenin uzaklarda olduğunu gösteriyordu. Bu beklentiler ile Dowjones 2011 eylül ayında 10400 e inmişti. Yani FED in bilançosu 2008 e göre 3 katı artarken Dowjones 2008 e göre getirisini parasal genişleminin yetersiz kaldığı inancı ile kısa sürede %10 değer kaybederken altın fiyatları %50 yükselmişti. Dolar ise %7 civarı değer kaybetmişti.
5 Bugün ekonomik büyüme rayına oturdu. Son kez verileri inceleyeceğiz. İyileşme görülür ise dolar faizlerini yükselteceğiz diyen FED ile Dowjones %11 değer kazanırken altın % 6 değer kaybediyor. Dolar ise %9,5 değer kazanmış oluyor. 2011 yılında Japon Yeni %13, İsviçre Frangı %30 değer kazanıp SNB ( İsviçre MB) müdahelesi ile yılı %5 kazanç ile kapatmıştı. 2014 yılında Japon yeni müdahele ile %14, İsviçre Frangı %6 değer kaybetti. Bir başka yönden bakar isek 2011 yılında Altın, İsviçre frangı karşısında %38, Japon Yeni karşısında %32 değerlenmişti. 2014 yılında altın, İsviçre frangı karşısında %1 değer kaybederken Japon Yeni %13 karşısında değerlenmiş oldu. FED parasal sıkılaştırma yani QE nin tersi QT uygulamaya başlamadı. Bu uygulama altın fiyatlarını aşağı çekecek bir nedendir. QE ile yükselen altın fiyatları QT ile aynı hızda gerilemeye başlayacaktır. Fiyatlar bu beklenti ile düşmeye devam ediyor. Bu düşüşü fırsat bilenlerde alım yapmaya çalışıyor. Fakat henüz QT için FED tarafından bir açıklama gelmedi. QT ile fiyatlar daha aşağı düşebilir. Altın fiyatları QT açıklaması öncesi 1015 dolara iner ve QT açıklanır ise fiyatlar hızlı bir şekilde 800 dolara inebilir. Altın fiyatları resesyon ile yükseldi. Resesyon beklentilerin bitmesi ve ekonomilerin pozitif büyüme beklentileri ile düşüyor. Altın da teknik analiz yöntemi yerine makro analiz ile yatırım planı yapmak kazanç getirecektir. Bu hafta Cuma günü açıklanacak tarım dışı istihdam ve işsizlik verisi fiyatlar üzerinde yeni bir senaryo için önemlidir. Ekonomik verilerin büyüme devam ediyor göstergesi fiyatları düşürecektir. ALPER KORKMAZ ENERJİ VE HAVAYOLU HİSSELERİNDEKİ HAREKETLİKLER Petroldeki arz fazlasına ve fiyatlarda yaşanan düşüşe rağmen üretimi kısmayan OPEC in kararı, enerji hisselerini aşağı çekerken; petrol tüketen havayolu hisselerinin yükselmesine sebep oldu.
6 OPEC Viyana da gerçekleştirdiği toplantı sonrasında, Venezüela nın azaltım çağrısına rağmen petrol üretim miktarını değiştirmeme kararı aldı. OPEC in üretimi kesmeyeceği, düşük petrol fiyatlarının pek çok büyük şirket için olumlu olduğu yönündeki açıklamasının ardından petrol fiyatları hızla geriledi. Brent petrolün fiyatı 70,02 dolara gelerek, Eylül 2010 dan bu yana en düşük seviyeyi gördü. Petrol fiyatlarındaki sert düşüş, enerji şirket hisselerini aşağı çekerken petrol tüketen şirket hisselerinin yükselmesine sebep oluyor. ENERJİ HİSSELERİ DÜŞÜŞTE Dünyanın en büyük enerji şirketi Exxon Mobil hisseleri Cuma günü 3,94 dolar (%4,17) kayıpla 90,54 dolara indi. Şirket hisseleri haftalık bazda %6,48 düşerken; son 6 ayda %10,41 değer kaybetmiş oldu. Yıl içinde tüm zamanların rekor seviyesi 104 dolara ulaşan şirket hisselerine Buffet ın yatırım yapması ile hisseler %7 yükselmişti. Dünyanın en büyük 10. şirketi olan Chevron hisseleri Cuma günü %5,42 yani 6,24 dolar değer kaybederek haftayı 108,87 dolardan kapattı. Hisseler Kasım ayında %7,05 değer kaybederken yıl içinde %11,07 değer kaybetmiş oldu. NYSE Arca da işlem gören enerji şirketlerinin performansına bağlı fiyatlanan enerji fonu XLE yatırım aracı bugüne kadar yıllık bazda sadece 3 yıl negatif getiri ile kapanmıştı. 2001 de %18,14, 2002 de %14,69 negatif getiri sağlayan fon 2008 krizinde %38,99 oranında değer kaybetmişti. 2009 %21,79, 2010 yılında %21,78, 2011 yılında %2,84, 2012 yılında %5,2, 2013 yılında %26,25 kâr getiren fonun 2014 ilk 6 ayında getirisi %14,03 tü. Haziran sonrası yatırım yapanlar fonda bugüne kadar %14,87 zarar etmiş durumdalar. Ünlü yatırımcı G. Soros haziran ayında yayınlanan portföyünde XLE yatırım fonunun satım opsiyonlarında 2 milyar kontratlık bir işlem yaptığını göz önüne alırsak yaklaşık %95 e yakın kâr elde ettiğini söyleyebiliriz. İngiltere FTSE endeksinde işlem gören Tullow Oil %8,37, Weir Group %4,29, Royal Dutch Shell %7,31 ve deve BP %5,46 kayıp ile Cuma gününü kapattı. BP hisseleri Meksika petrol sorunu ile gördüğü seviyelere inmeye başladı. HAVAYOLU HİSSELERİ KAZANDIRDI Bu hafta petrol fiyatlarındaki düşüşten en büyük yararı havayolu şirketleri sağladı. Her yıl giderlerinin önemli bir bölümünü yakıt oluşturan şirketlerin hisseleri hızlı yükseldi. ABD li JetBlue, American Airlines, Southwest ile Delta hisselerinde yüzde 5 üzeri yükseliş görüldü. Petroldeki düşüşten en fazla kazanan United Continental hisseleri ise bir günde yüzde 8 üzeri değer kazandı. Gemi turu şirketleri Carnival ile Royal Caribbean hisseleri yüzde 5 e yakın değer kazanırken, Norwegian Cruise Line hisseleri yüzde 4 civarı yükseldi. Yine NYSE Arca da işlem gören Havayolu şirketlerinin oluşturduğu XAL yatırım fonu Cuma günü %3,92 yükseldi.
7 XAL yatırım fonu yıl içi ilk defa %30 un üzerinde getiri sağlıyor. American Airlines Group hisseleri %7,69 primle Cuma gününü 48,53 dolardan kapatırken; hisseler Kasım ayında %12,05; son 6 ayda %21,94; yıl içinde ise %92,2 yükseldi. Jetblue %7,5 prim yaparak son 7 yılın zirvesi olan 14,62 dolardan haftayı kapatırken; İngiliz Southwest Airlines %6,19 prim yaptı ve yıl içinde %113,59 yükselmiş oldu. Bir başka İngiliz hava yolu şirketi FlYBE %1,91 değer kaybederek haftayı kapattı. Çin li Eastern Airlines hisseleri yıl içi %22,41 yükselirken son 6 ayda %61,68 yükseldi. Yılın ilk 6 ayı hisseler uçak kazaları ile %40 değer kaybetmişti. Hindistanlı havayolu şirketi Kingfisher Airlines hisseleri yıl içinde %57 değer kaybederken, Şili li Lan Airlines hisseleri %25,53 kayıpta. TÜRKİYE DEKİ DURUM Türk Hava Yolları hisseleri, Cuma gününü 0,62 TL (%7,22) pirimle kapatırken; yıl içinde %43,01 değer kazanmış oldu. Pegasus hisseleri, Cuma günü %3,68 yükselerek haftayı 32,4 liradan kapatırken; yıl içindeki kaybını %10,74 e düşürmüş oldu. Tüpraş hisseleri, düşen petrol fiyatları ile Cuma günü 1,2 TL (%2,34) düşerek, haftayı 50,1 liradan kapatırken; yıl içinde %21,04 yükseldi. TARIM ARAZİLERİ AZALIYOR, GIDA ALARM VERİYOR A.Ü Ziraat Fakültesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Bülent Gülçubuk, insanlığın geleceği, gıda üretimi ve gıda güvencesi için tarım topraklarının önemine işaret ederek; tarım arazilerini korumak için daha radikal çözümler arayan ülkeler, başka ülkelerin toprağını satın alarak gelecek güvencesi inşa etmeye çalışırken; Türkiye nin verimli arazilerini tehlikeli bir şekilde kaybettiğini belirtti.
8 Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Tarım Ekonomisi Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Bülent Gülçubuk Al Jazeera daki makalesinde ülkemizdeki tarım arazilerinin hızla ve tehlikeli bir şekilde azaldığına dikkat çekti. Gülbudak, Türkiye deki yasaların tarım arazilerini korumakta yetersiz kaldığına işaret etti ve tarım topraklarının en çok imara, inşaata, turizme ve sanayiye feda edildiğinin altını çizdi. İşte Prof. Dr. Bülent Gülçubuk ın makalesi... Son yıllarda dünyada tarım adeta yeniden keşfediliyor. Bir yanda açlık, beslenme yetersizlikleri ve gıda güvencesinde gelecek kaygısı, diğer yanda israfın yaşandığı bir dönemde tarım yeniden gündeme geliyor. Dünyada giderek artan sağlıklı ve dengeli beslenme kaygısı geçmişe yeniden hızlı bir dönüş arayışını da beraberinde getiriyor. Ülkeler telaş içinde. Gıda güvencesi ve gıda güvenliği alarm veriyor. İnsanlığın ve tüm canlıların geleceği, gıda üretimi ve gıda güvencesi için tarım toprakları önemli bir doğal kaynaktır. Toprağına sahip çıkan, onu koruyan ülkeler gelecek yüzyıllara daha güvenli bir ortamda geçeceklerdir. İşte, bu süreçte tüm dünyada giderek toprağa hücum yeniden başladı. İspanya, Kamboçya ile milyonlarca hektar arazi için anlaşma yolları arıyor. Kamboçya ayrıca Suudi Arabistan ile 1,6 milyon, Çin ile 1,2 milyon hektarlık kira anlaşmaları yapıyor. Çin bir yandan da Ukrayna dan 3 milyon hektar arazi alıyor. Suudi Arabistan, Endonezya ile çeltik üretimi için 4,3 milyar dolarlık 2 milyon hektar arazi için kira sözleşmesi yapıyor. Birleşik Arap Emirlikleri 3 milyar dolar karşılığı 800 bin hektar arazi için Pakistan hükümeti ile müzakere ediyor. Avrupalı şirketler şimdiye kadar Afrika da 3,9 milyar hektar arazi topladı, ancak hedefleri 17,5 milyar hektarlık arazi ve bunun için uğraşıyorlar. İngiliz Yatırım Fonu yöneticisi şöyle diyor: 2050 yılına kadar üretimimizi yüzde 50 artırmazsak çok ciddi küresel gıda sıkıntısı çeleceğiz. Ve ardından Afrika da arazi aramaya başlıyor. Bütün bu girişimler gıdanın bugün ve gelecek için ne kadar önemli bir silah olduğunu gösteriyor. Ülkeler artık tarım topraklarına daha fazla önem veriyor, korumak için daha radikal çözümler arıyor. Bazen de başka ülkelerin toprağını satın alarak gelecek güvencesini inşa etmeye çalışıyor. TÜRKİYE DE TARIM ARAZİLERİ HIZLA AZALIYOR Türkiye de ise tersine bir süreç yaşanıyor. Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) ve diğer kaynaklardan derlediğimiz verilere göre son 10 yılda yani, 2004-2013 döneminde Türkiye 27,8 milyon dekar tarım arazisini üretim dışı bırakmış, yani kaybetmiştir. İklim değişikliğinin, kuraklığın, açlık ve yoksulluğun kol gezdiği dünyamızda bu kaybedilen toprağın ne kadar üretim anlamına geldiğini bazı karşılaştırmalarla açıklamak gerekir. 27,8 milyon dekar tarım alanında Türkiye nin ortalama verilerine göre;
9 7,8 milyon ton buğday üretilebilirdi (ve bir o kadar da saman elde edilebilirdi) veya 4,1 milyon ton kuru fasulye üretilebilirdi (sulama durumunda) veya 3 milyon ton mercimek elde edilebilirdi. Bu örnekler artırılabilir. Burada önemli olan milyonlarca dekar tarım arazisi ile aynı zamanda gıda güvencemizi de ne kadar tehlikeye attığımızdır. Tarım topraklarının hızla azalması bazen yasal yollarla, bazen de yasa dışı uygulamalarla oluyor. Tarım topraklarının korunması, amaç dışı kullanımının önüne geçilmesi ve planlanması amacıyla 2005 yılında Toprak Koruma ve Arazi Kullanımı Yasası çıkarılmıştır. Ancak, 2001-2005 arasında amaç dışı toprak kullanımına izin verilen alan yaklaşık 439 bin hektar iken, yasa sonrası dönemde ne yazık ki biraz daha artmıştır. 2005-2010 yılları arasında 484 bin hektar alan amaç dışı kullanıma gitmiştir. Demek ki ülkemizde yasalar da toprakları korumaya yetmemektedir. Yasa koyucu yasayı uygulamakta yetersiz kalmaktadır! Toprağını koruyabilen ülkeler, çıkardıkları yasaları ödünsüz uygulamaktadır. Bu ülkelerde günübirlik yönetmeliklerle yasanın engelleri aşılmaya çalışılmaz. Topraklarını bir plan, bir sistem dâhilinde korurlar. Nerelere konut yapılacağına, nerelerin sanayi, nerelerin turizm yatırımları için kullanılacağına uzun dönemli planlarla belirlerler. Tarım toprakları en çok imara, inşaata, turizme, sanayiye feda ediliyor. Sadece 2011 yılı verilerine göre; konut için 124 bin dekar, sanayi için 224 bin dekar, madencilik için 124 bin dekar toprağı elden çıkarmış ve geri dönüşü olmayan bir biçime getirmişiz. Yani ranta kurban etmişiz... Türkiye nin tahıl ambarı olarak bilinen, mavi tünel projesi uygulanan, kuraklığın en çok etkilendiği Konya, en fazla tarımsal toprak kaybı yaşayan ildir. Konya son 10 yılda tarım topraklarının dörtte birinden fazlasına denk gelen 7,16 milyon dekar toprağını kaybetmiştir. Bir başka saptama ise şudur: Türkiye de oransal olarak il gelirleri içinde tarımın fazla olduğu, kır nüfusunun fazla olduğu iller en fazla toprak kaybı yaşayan illerdir; Kars, Adana, Kahramanmaraş, Afyon, Diyarbakır gibi.
10 Bu da şu anlama geliyor: Buralardan da hızlı bir tarımdan kopuş ve kente yığılma söz konusudur. Tarım topraklarının azalması; gıda güvencesinin kaybına, biyoçeşitlilikte azalmaya, kırsal nüfusun tarımdan ve kırsaldan kopmasına, tarımda dışa bağımlılığa, su kaynaklarının azalmasına, ani iklim değişikliği hareketliliğine, meraların elden çıkmasına yol açmaktadır. TOPRAK ÖNEMİNİ HİÇ YİTİRMEYECEK Küresel iklim değişikliği ve küresel neoliberal şirketler, gittikçe daralan tarım alanları için ciddi sorunlar getiriyor. Susuzluk ve kuraklıkla birlikte geçim kaygısı taşıyan, ekmek, iş bulma derdinde olan insanoğlu için karamsar bir tablo var ortada. Modern tarım ve mevcut gıda sistemi de artık dünya nüfusunu beslemekte yetersiz kalıyor. Çözüm su, toprak ve enerji kaynaklarını akılcı, sorumlu ve geleceğe de taşıyabilecek biçimde kullanmaktan geçiyor. İklim değişikliği toprakların kıymetini ve korunma zorunluğunu daha da ön plana çıkarmaktadır. Burada bir saptama yapmak gerekirse; iklim değişiklikleri, Thomas Robert Malthus un 1789 da ortaya attığı nüfus teorisini yeniden gündeme getirmektedir: Nüfus geometrik olarak artıyor ama hem Türkiye de hem de dünyada gıda üretimi artık aritmetik olarak bile artmama tehdidindedir. Nitekim uyarılar gelecek yıllarda gıda üretiminin azalacağını ve fiyatların da çok hızlı artacağını gösteriyor. 1975 yılında ABD Başkanı Gerald Ford, 13 ülkede nüfus artışının Amerika açısından tehdit oluşturduğunu ve bu nedenle nüfus artışının kontrol altına alınmasını söylerken, gelecekte dünyanın sürükleneceği gıda krizine daha o zamandan dikkat çekmiştir. Gelişmiş ülkeler arasında tarımı geri kalan bir ülke yoktur. Çünkü tarım ile sanayisini birlikte ele alan ve teknolojiyi her iki alanda ortak kullanan ülkeler, sağladıkları ilerlemeyle hem tarımı hem de sanayisi gelişmiş ülkeler haline gelmiştir. Fakat gelinen noktada artık bu ülkelerde de tarımının gelişmişliği sorgulanmaya başlanmıştır. Çünkü tarım artık sadece çiftçilik, gıda ise tek bir ürün anlamına gelmemektedir. Tarım, üretimin yanı sıra toplumun sağlıklı ve dengeli beslenmesinin temel unsuru haline gelmiştir. Verim artışı ve tarım teknolojisi, üretimi bir noktaya kadar getirebiliyor fakat bu, insanların sağlıklı beslenmesi, iklim değişikliğine karşı güvencede olması sonucunu doğurmuyor. Böyle olsa tarımda yeşil devrimi yakalayan ve yaşayan ülkeler başka ülkelerin toprağına göz dikmezlerdi ve satın almazlardı. ABD de buğday üretimindeki yüzde 2 lik bir azalma dünyayı derinden etkiliyorsa, Rusya verim azalmasından dolayı buğday ihracatını yasaklıyorsa demek ki toprak hiçbir zaman tarım açısından önemini kaybetmeyecektir.
11 PETROLDEKİ DÜŞÜŞ DOĞALGAZA YANSIYABİLİR Ekonomi Bakanı Nihat Zeybekci, Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin in Türkiye ziyaretinde gündem maddeleri arasında doğalgazın da bulunduğunu, petrol fiyatlarındaki düşüşün doğalgaza yansımasının kaçınılmaz olduğunu ve fiyatlarda bir iyileşme beklediklerini belirtti. Pamukkale ilçesi Anafartalar Mahallesinde Dokuzkavaklar-Karşıyaka-Anafartalar Bölgesi Doğalgaz Temel Atma Törenine katılan Zeybekci, gazetecilerin Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin in Türkiye ziyareti ne dair sorusunu cevapladı. Zeybekci, Putin in ziyaretinde gündem maddeleri arasında doğalgazın da yer aldığını, Türkiye ye doğalgaz temininde Rusya nın ağırlığının artmasıyla bir fiyat avantajının oluşabileceğini bildirdi. Petrol fiyatlarındaki düşüşün zaman içerisinde doğalgaz fiyatlarına yansımasının olacağını ifade eden Zeybekci, şöyle konuştu: FİYATLARDAKİ İYİLEŞME OCAK AYINDAN İTİBAREN Önümüzdeki dönemde petrol fiyatlarındaki bu seviyenin korunacağı, önümüzdeki yıl da devam edeceği yönünde beklentimiz var. Bunun doğalgaza yansıması da kaçınılmaz. Onun için bir iyileşme olması beklentiler dahilinde. Bunun ocaktan itibaren de oluşması muhtemel. Rusya Devlet Başkanı Putin geldiğinde bu gündem maddeleri içinde var. Zaten ben evvelsi gün oradaydım, ön hazırlık görüşmelerini tamamladık. İnşallah yarın her iki ülke için de güzel bir dönem başlayacak. Bizim de Rusya Ekonomi ve Kalkınma Bakanı ile imzalayacağımız önemli bir anlaşma olacak. Bundan sonra Rusya ile Türkiye nin ekonomik ilişkilerinde çok daha farklı, yani karşılıklı menfaatlerin korunması, dünyanın yeniden çizilen ekonomik haritaları içinde her iki ülkenin de etken bir şekilde birlikte yer alması ile ilgili yaptığımız çalışmalar var.
12 HİNDİSTAN ALTIN İTHALİNDE SINIRLAMAYI GERİ ÇEKTİ Hindistan hükümeti ülkeye ithal edilen altının yüzde 20 sinin ihraç edilmesini gerektiren sınırlamayı kaldırdı. Hindistan, geçen yıl cari açığının rekor düzeylere yükselmesine neden olan altın ithalatını sınırlamak için söz konusu ithalat sınırlamasını yürürlüğe koymuştu. Merkez bankası tarafından yapılan açıklamada, Hindistan hükümeti 80:20 düzenlemesi ve altın ithalatına getirilen sınırlamaları geri çekme kararı almıştır denildi, ancak kararın gerekçesi yer almadı. OPEC, KAYA GAZI ÜRETİCİLERİNİ İFLASA SÜRÜKLÜYOR Petroldeki arz fazlasına ve fiyatlarda yaşanan düşüşe rağmen üretimi kısmayan OPEC in, ABD li kaya gazı üreticilerini iflasa sürüklemek istediği ileri sürüldü.
13 Brent petrolü, Petrol İhraç Eden Ulkeler Organizasyonu nun (OPEC) günlük üretim miktarını düşürmeme kararı ile son üç yılın en büyük günlük düşüşünü yaşamasının ardından, haftanın son günü yine sert düştü. Batı Teksas türü ham petrol (WTI) ise 2011 den bu yana en dik haftalık düşüşü yaşadı. Petrolün varil fiyatı, OPEC ten gelen üretimi kısmama kararıyla birlikte son dört yılın dibine geriledi. Brent petrolün fiyatı 70,02 dolara gelerek, Eylül 2010 dan bu yana en düşük seviyeyi gördü. OPEC in ilkbahara kadar üretimde azaltmaya gitmemesi durumunda varil fiyatının daha da düşeceğine işaret ediliyor. Gelecek yılın sonlarında petrolün varil fiyatının 35 doları görme ihtimali olduğunu dile getirenler bile var. Kısa vadede ise 60 dolar seviyesi konuşuluyor. Öte yandan OPEC in kararının arkasında yatan sebepler de sorgulanıyor. Birçok analist, OPEC in üretimi kısmayarak, ABD li kaya petrolü üreticilerini iflasa sürüklemek istediğini ileri sürüyor. Sanford C. Berstein danışmanlık şirketinin petrol analisti Neil Beveridge, Petrol fiyatlarındaki düşüş, kaya gazı üreticilerinin iflas riskini artırdı. Bu üreticilerin yatırım harcamalarından kaynaklanan borç yükü bulunuyor. Özellikle 68 dolarlık ABD ham petrolü, çoğu kaya gazı üreticisi için ekonomik değil ve onların risk primlerinde hızlı bir yükseliş yaşanıyor dedi. Rus petrol sektörünün en büyük isimlerinden Leonid Fedun ise, Kaya gazı üretimindeki patlama, internet balonuyla eşdeğer. Güçlü olanlar kalacak, zayıflar temizlenecek ifadesini kullandı. ABD li enerji şirketleri kaya gazı üretimine 2011 den bu yana yaklaşık 1,5 trilyon dolarlık yatırım yaptı ve bunun büyük kısmını borçlanarak gerçekleştirdi. PETROL VADELİLERİ BU HAFTA TOPLAM YÜZDE 13 KAYIP YAŞADI OPEC Viyana da gerçekleştirdiği toplantı sonrasında, Venezüela nın azaltım çağrısına rağmen petrol üretim miktarını değiştirmeme kararı aldı. Suudi Arabistan Petrol Bakanı Ali Al-Naimi nin yaptığı açıklamaya göre, 12 üyeli örgüt petrol üretim tavanını günlük 30 milyon varilde tutma kararı aldı. Petrol, ABD nin 30 yılın en hızlı üretimini gerçekleştirmesi ve küresel talebin zayıfladığı işaretleri ile ayı piyasasına düştü. OPEC Genel Sekreteri, Abdalla El-Badri, OPEC in adil bir fiyat istediğini ve kimseye bir sinyal göndermediğini söyledi. Dünya petrolünün yaklaşık yüzde 40 ını üreten 12 üyeli grup, ilk toplantısını 5 Haziranda yine Viyana da yapacak. Ocak vadeli Brent petrolü günü sert düşerek tamamladı. Brent petrol 2,56 dolar (%3,53) düşerek günü 70,02 den kapattı. Haftalık bazda 10,34 dolar (%12,87) değer kaybeden Brent, Kasım ayında %18,61 değer kaybetmiş oldu. Brent yıl içinde %36,84 yani 40,84 dolar düştü. Ocak vadeli WTI petrolü 2,9 dolar (%4,2) düşerek günü 68,1 dolardan kapattı. Fiyatlar haftalık bazda 10,41 dolar (%13,61) düşerken; Kasım ayında 15,32 dolar (%18,82) düşmüş oldu. Ham petrol fiyatları yıl içi 26,09 dolar (%28,3) düşmüş oldu. MOTORİN 4 LİRANIN ALTINA DÜŞTÜ Petrol fiyatlarının hızla düşmesi üzerine akaryakıt fiyatları da indirildi. İstanbul ve Ankara da 95 oktan kurşunsuz benzinin litre fiyatı 4.59 TL den 4.46 TL ye düştü.
14 Motorinin fiyatı İstanbul da 4.09 TL den 3.94 TL ye, Ankara da 4.12 TL den 3.97 TL ye geriledi. Motorin en son 2012 yılının mart ayında 4 TL nin altında bulunuyordu. Son indirimle 32 ay sonra yeniden bu seviyenin altına geldi. Pazartesi yeni bir indirimin daha gelebileceği belirtildi. Petrol fiyatlarındaki düşüş beş aydır sürüyor. Bu süre zarfında petroldeki düşüş yüzde 30 u geçerken, kurşunsuz benzindeki indirim, dolar bazında yüzde 14 te kaldı. 20 Haziran da litresi 5.12 lira olan kurşunsuz benzinin litre fiyatında lira bazındaki indirim ise yüzde 10.74 olarak gerçekleşti. BORSA YATIRIMCISINA GEÇEN HAFTA DA KAZANDIRDI Haftalık bazda Borsa İstanbul da işlem gören hisse senetleri yüzde 3,47 değer kazandı. Döviz ve altın ise haftayı kayıpla kapattı. Bu hafta yatırım araçlarından altın ve döviz yatırımcısına kaybettirirken, borsa kazandırdı. Borsa İstanbul da (BIST) işlem gören hisse senetleri haftalık bazda ortalama yüzde 3,47 yükseldi. BIST 100 endeksi 2.886,86 puanlık yükselişle 86.168,66 puana tırmandı. BIST Hizmetler Endeksi bu hafta yüzde 3,29 artarak 61.423,32 puana, Sanayi Endeksi yüzde 1,07 lik kazançla 76.293,27 puana, Mali Endeks de yüzde 4,37 lik yükselişle 118.165,39 puana çıktı. Kapalıçarşı da işlem gören 24 ayar külçe altının gram satış fiyatı bu hafta yüzde 1,92 değer kaybederek 84,45 liraya düştü. Cumhuriyet altınının satış fiyatı yüzde 1,89 düşerek 571 liraya geriledi. Amerikan Doları nın satış fiyatı yüzde 0,36, Euro nun satış fiyatı da yüzde 0,07 düşüş yaşadı. GEÇEN HAFTA EN FAZLA YÜKSELEN HİSSE TRABZONSPOR SPORTİF OLDU Borsa İstanbul da bu hafta en çok yükselen hisse senedi Trabzonspor Sportif oldu. Şirket hisseleri yüzde 39,62 değer kazanırken, onu yüzde 36,36 lık artışla MRTGG hisseleri, yüzde 35,33 lük kazançla da Afyon Çimento hisseleri izledi. Hafta kapanışında en çok değer yitiren hisse ise yüzde 32,9 luk düşüşle Euro Yatırım Holding oldu. Bu hisseyi yüzde 28,16 lık kayıpla Avrasya Petrol, yüzde 15,94 lük düşüşle de Yeşil GMYO takip etti. Borsa İstanbul un en değerli şirketleri ise 41 milyar 34 milyon lira ile Garanti Bankası, 35 milyar 960 milyon lira ile Akbank, 31 milyar 698 milyon 725 bin lira ile de Koç Holding şeklinde sıralandı.
15 EURO VE DOLAR DÜŞTÜ Bu hafta Euro nun satış fiyatı yüzde 0,07 lik düşüşle 2,7580 liraya, Amerikan Doları nın satış fiyatı ise yüzde 0,36 lık azalışla 2,2120 liraya geriledi. Geçen hafta 3,480 lira olan İngiliz Sterlini nin satış fiyatı bu hafta 3,490 lira, İsviçre Frangı nın satış fiyatı da 2,310 lira olarak gerçekleşti. YATIRIM FONLARI Bu hafta borsa yatırım fonları yüzde 1,86, bireysel emeklilik fonları yüzde 1,07, gruplara yönelik emeklilik fonları yüzde 1,10, fon sepeti yatırım fonları yüzde 0,58, uluslararası yatırım fonları yüzde 0,88, para piyasası yatırım fonları yüzde 0,16, tahvil bono fonları yüzde 0,55, esnek yatırım fonları yüzde 0,65, hisse senedi yoğun yatırım fonları yüzde 2,30, karma yatırım fonları yüzde 1,35 değer kazandı. Emtia yatırım fonları yüzde 0,40 değer kaybetti. Borsa İstanbul Tahvil ve Bono Piyasasında, ağırlıklı ortalamalara göre çeşitli vadelerdeki bono ve tahvillerin haftalık net getirileri ise yüzde 0,15 ile yüzde 0,23 arasında gerçekleşti. Bu hafta sonunda ortalama faizleri yüzde 6,50 dolayındaki haftalık reponun net getirisi de yüzde 0,12 oldu. Geçen hafta önde gelen ve değerlendirmeye alınan 10 kamu bankası ve özel bankanın faiz oranı ortalamaları üzerinden yapılan hesaplamalara göre, 1 ay vadeli mevduat faizi ortalama yüzde 0,09 haftalık net getiri sağladı. PETROL FİYATLARI HAFTAYI SERT DÜŞÜŞLE KAPATTI Brent petrolü, Petrol İhraç Eden Ulkeler Organizasyonu nun (OPEC) günlük üretim miktarını düşürmeme kararı ile son üç yılın en büyük günlük düşüşünü yaşamasının ardından, haftanın son günü yine sert düştü. Batı Teksas türü ham petrol (WTI) ise 2011 den bu yana en dik haftalık düşüşü yaşadı. Petrol vadelileri bu hafta toplam yüzde 13 kayıp yaşadı. OPEC Viyana da gerçekleştirdiği toplantı sonrasında, Venezüela nın azaltım çağrısına rağmen petrol üretim miktarını değiştirmeme kararı aldı. Suudi Arabistan Petrol Bakanı Ali Al-Naimi nin yaptığı açıklamaya göre, 12 üyeli örgüt petrol üretim tavanını günlük 30 milyon varilde tutma kararı aldı.
16 Petrol, ABD nin 30 yılın en hızlı üretimini gerçekleştirmesi ve küresel talebin zayıfladığı işaretleri ile ayı piyasasına düştü. OPEC Genel Sekreteri, Abdalla El-Badri, OPEC in adil bir fiyat istediğini ve kimseye bir sinyal göndermediğini söyledi. Dünya petrolünün yaklaşık yüzde 40 ını üreten 12 üyeli grup, ilk toplantısını 5 Haziranda yine Viyana da yapacak. Ocak vadeli Brent petrolü günü sert düşerek tamamladı.brent petrol 2,56 dolar (%3,53) düşerek günü 70,02 den kapattı. Haftalık bazda 10,34 dolar (%12,87) değer kaybeden Brent, Kasım ayında %18,61 değer kaybetmiş oldu. Brent yıl içinde %36,84 yani 40,84 dolar düşmüş oldu. Ocak vadeli WTI petrolü 2,9 dolar (%4,2) düşerek günü 68,1 dolardan kapattı. Fiyatlar haftalık bazda 10,41 dolar (%13,61) düşerken; Kasım ayında 15,32 dolar (%18,82) düşmüş oldu. Ham petrol fiyatları yıl içi 26,09 dolar (%28,3) düşmüş oldu. DOLAR ENDEKSİ SERT YÜKSELDİ ICE Borsasında işlem gören Dolar Endeksi %0,86 yükselerek son 4 yılın zirvesini test etti. 88,41 den günü kapatan dolar endeksi yıl içinde %9,5 yükselmiş oldu. Dolar Kasım 2013 e göre %10,09 yükseldi. Kasım ayında dolar %3,4 değerlenmiş oldu. Vadeli işlemler borsasında (CME) Euro %0,65, Japon Yeni %0,85, İngiliz Sterlini %1,13, Kanada Doları %1,8, İsviçre Frangı %0,59, Avustralya Doları %0,53, Yeni Zelanda Doları %0,43 değer kaybetti. Doların sert yükselişi ile tüm piyasa kırmızıya döndü. Soya fasulyesi %3,28, soya küspesi %2,27, yulaf %0,97, şeker %3,41, kereste %0,45, Kahve %4,1, Doğalgaz %6,13, Petrol %4,2, Altın 1,88 değer kaybederek kapattı. Doların yükselişi savaş günlerini hatırlattı.korku endeksi VIX %3,9 yükselirken; ABD 1880 li yıllarda iç savaş nedeni olan buğday %3,6 yükselmişti. Buğday fiyatları bu hafta %4,4 yükseldi. Dolar karşısında Rus Rublesi %2,54, Brezilya Reali %1,62, Norveç Kronu %1,13, Meksika Pesosu %1,09, Türk Lirası %0,61, Hindistan Rupisi %0,37, Çin Yuanı %0,1 değer kaybetmiş oldu.mısır Lirası %0,1, Macar Forinti %0,13 oranında dolar karşısında değerlendi.
17 RUSYA PİYASALARI OPEC TEN AĞIR YARA ALDI Petrol İhraç eden ülkeler Örgütü nün (OPEC) dün petrol üretiminde kısıntıya gitmeme kararının ardından Rusya da RTS Endeksi yaklaşık 5,5 yılın en düşüğüne gerilerken, dolar/ruble paritesi tarihinin en yüksek seviyesini gördü. Rusya piyasalarına OPEC darbesi OPEC in petrol üretimini kısmama kararının ardından Rusya da RTS Endeksi yaklaşık 5,5 yılın en düşüğüne gerilerken, dolar/ruble paritesi tarihinin en yüksek seviyesini gördü Rusya borsasında sert düşüş yaşandı. Ekonomisinin önemli bir kısmı enerji gelirlerinden oluşan Rusya da, OPEC in üretim kotasını günlük 30 milyon varilde tutma kararının ardından düşüşü ivme kazanan petrol fiyatları, ülkenin hisse senedi piyasalarında da satışları beraberinde getirdi. Ukrayna krizi sonrası ABD ve Batılı ülkelerin yaptırımlarıyla karşı karşıya kalan Rusya da, petrol fiyatlarındaki bu sert düşüş ülke ekonomisine yönelik endişeleri de artırdı. RUS BORSASI TEPETAKLAK Kararla birlikte Rusya da RTS Endeksi, özellikle enerji şirketi hisselerinde görülen satışlarla analistlerin destek olarak nitelendirdikleri 1.000 puanın altına indi ve 23 Temmuz 2009 dan bu yana en düşük seviye olan 965,72 yi gördü. Dün güne 1.024,82 puandan başlayan endeksteki kayıplar böylece iki günde yüzde 5,8 e ulaştı. RTS Endeksi 32 puan (%3,2) kayıpla günü 974 den kapattı. Aynı şekilde Rusya nın yerel para birimi ruble de dolar karşısında değer kaybetti. Dolar/ruble paritesi dün karar öncesi bulunduğu 47,4 seviyelerinden yükselişe geçerek 49,95 i görürken; bugün de yukarı yönlü hareketini sürdürdü ve tarihinin en yüksek seviyesine ulaştı. Dolar/ruble %2,31 yükselişle 49,92 seviyesinden günü tamamladı. Ruble bu kapanış ile yılın en düşük noktasından kapanmış oldu. Ruble hafta içi %2,37 değer kaybederken yıl içi %50,96 değer kaybetmiş oldu. Euro/Ruble karşısında %2,61 yükseldi. Ruble, Euro karşısında yıl içinde 537,95 değer kaybederken 62,18 den günü kapattı.