KAVAKİARIMIZ İÇİN BÜYÜK TEHLİKE (Kavak Süslü Böceği) T C. Tarım, Orman ve Köyişleri Bakanlığı Orman Genel Müdürlüğü Kavak ve Hızlı Gelişen Yabancı Tür Orman Ağaçları Araştırma Enstitüsü İZMİT A
Yıllardır yurdumuz kavakçılığında büyük tehlike oluşturan bu böceğin erginleri yaz başlangıcında, hava sıcaklığı 20 C lere ulaşınca ortaya çıkmaya başlar. (İzmit yöresinde Mayıs ayı ortası) İlk ergin çıkışı ile son ergin çıkışı arası 2,5 aylık bir zaman geçer. Çıkan erginler kök boğazı başta olmak üzere gövdelerin yerde 2-2,5 m. yüksekliğe kadar olan kısmına yumurtlarlar. Bulunduğu yerin şeklini alan ve çok zor görülebilen bu yumurtalardan ortalama 10 gün sonra çıkan kurtlar süratle kabuğu deler ve kabuk altı odunda 1 ay kadar yüzeysel yiyim yaparlar. Buradaki kabuk rengi koyulaşır, elle bastırınca içeri çöker ve un gibi ince öğüntüler görülür. Bundan sonra oduna iyice giren kurtlar genellikle yukarı doğru giden, içerisi öğüntü dolu yollar açarlar. M.picta erginleri. Havaların soğumasıyla yiyimi duran kurtlar kış geçip bahar gelince yeniden beslenmeye başlarlar ve olgun hale gelirler. 15-20 günlük bir krizalit devresinden sonra erginler çıkar. Uygun şartlarda hem fidanlarda hem de oldukça büyük çapa ulaşmış kavaklarda görülür. Genç kavaklar rüzgar tesiri ile tasallutlu yerlerinden kırılırlar. Bu böcek susuzluk sonucu kriz geçiren kavaklara arız olur. Bu sebeple yeterli köklenmeyi sağlamaya yönelik her tedbir bu böceğin tasallutunu önler. Bu durumda böceğin tasallutunu önlemek için şunlar yapılmalıdır; A. Ağaçlamayı tesis ederken dikkat edilecek hususlar: Kavaklıkları, o yerin şartlarına uyan klonlar ile kurmalıdır. Yarasız-beresiz, sağlıklı, kökleri donmamış veya kurumamış, yeterli çap gelişmesi yapmış ve tercihen iki yaşlı fidan kullanmalıdır.
Olgunlaşmış M.picta kurtlan Dikilecek fidanlar budanmış olmalıdır. Dikimde geç kalmamalıdır. Yoğun tasallutunun olduğu yerlerde sonbahar dikimi tercih edilmelidir. Dikim çukuru kullanılan fidanın boyu arttıkça derinleştirilmelidir. Don zararlarının çok olduğu yerlerde dikim çukuru derinliği arttırılmalıdır. Kurak devrede taban suyu seviyesinin çok düşük olduğu yerlerde dikim çukurunun derinliği arttırılmalıdır. Taban suyu seviyesi vejetasyon devresinde yüzeye 40-50 cm. den daha çok yaklaşıyor ve böylece günlerce kalıyor ise drenaj kanalları açarak bu seviye düşürülmelidir. Önceden arazinin muhtelif yerlerinde çukurlar açarak, altta taşlı-çakıllı bir tabaka olup-olmadığı kontrol edilmelidir. Zira açılacak dikim çukurunun tabanı ile bu tabaka Tasallutla gövdenin dıştan görünüşü.
Bu hususlardan hiçbiri hafife alınmamalıdır. Zira birinin etkinliği diğerinin durumuna göre azalıp-çoğalır. Örneğin fidan dibine toprak yığmanın yaratacağı zarar dikim derinliği arttıkça azalacaktır. C.Böceğin tasallutu halinde alınacak tedbirler: a) Kültürel tedbirler; Böceğin tasallutu halinde akla gelecek ilk tedbir ağacın yeterli su alamamasının nedenini belirleyip bunu ortadan kaldırmak ve hemen sulama yapmaktır. Zira teknik tedbirier belli bir seviyede yerine getirilmiş ise sadece suiama yaparak böceğe karşı son derece başaniı sonuç almak mümkündür. Gövdeleri kireçlemek, ağaçlamanın tesisinde hatalar yapılmış ise hiçbir sonuç vermez. Böcek tam tekniği ile kurulmuş kavaklıklarda ise barınamaz. Bu durumda gövdeleri kireçlemenin anlamı yoktur. b) Kimyasal mücadele: Bu böcek konu olduğunda böcek gelir ise ilaçlanm felsefesi tamamen geçersizdir. Zira ağaçlamanın tesisinde sığ dikim gibi geriye dönülmez hatalar yapılmış ise sadece ilaç kullanarak ağaçları kurtarmak mümkün değildir. Kavakların su problemini halletmeden ilaçlamadan hiçbir netice alınamaz. İlaçlamada hedef yumurtadan yeni çıkmış ve kabuk altına henüz işlememiş veya işlemekte olan kurttur. Bu durumda yumurtlama periyodunun başlangıcını tesbit gerekmektedir. Genelde bunu Mayıs'ın ilk haftası olarak alabiliriz. Fakat ilaçlamaların, tasallut şiddetine göre 15-20 gün ara ile 2-3 ^ defa tekrarı gerekmektedir. İlaçlamada önerilen ilaç ile hazırlanan mahlül tercihen fırça ile ağacın en dibinden 2-2,5 m. yüksekliğe kadar gövdeye badana edilmelidir. Bu zararlıya karşı en fazla önerilen ilaçların aktif maddeleri ve konsantrasyonları şöyledir; ilacın aktif maddesi örnek ilaç Konsantrasyon Parathion-Methyl Folidol M 35 100 lt.suya-l-z00 cc.aktif m adde Fenthion Lebaycid 50 EM. 100 1t.5uya-l-200 cc.aktif m adde Phenthoate Cidial 50 100 lt.suya-l-200 cc.aktif m adde Oxydem eton methyl M etasistox-r 100 lt.suya-l-200 cc.aktif m adde
Dikimde fidan dibi toprağı iyice sıkıştırılmalıdır. Dikim çukuru dibine yakın taşlı-çakıllı tabaka olması halinde yapılacak uygulama. B. Ağaçlamanın tesisinden sonra dikkat edilecek hususlar: Sulama gerekiyorsa hiç gecikilmemelidir. Zira sulamada yapılan en ufak gecikme bile bu böceğin tasallutuna sebep olur. Sulamalarda verilen su kök alanının en dibine kadar ulaşabilmelidir. Killi topraklarda bol su ile seyrek, kumlu-çakıllı topraklarda ise az su ile fakat sık sık sulama yapmalıdır. Taban suyunun her zaman çok yüksek olduğu yerlerde sulamalar yaparak kök gelişiminin olabileceği toprak tabakasını daha da daraltmamalıdır. Kirli-atık veya tuz oranı yüksek sular kullanıp kökler tahrip edilmemelidir. Kavaklıklarda sürümler yaparak köklerin derine gitmesi teşvik edilmelidir. Fakat bunu, kavaklığın kuruluşunu takip eden yıllarda hiç yapmayıp sonradan yaparak kökleri tahrip etme hatasına düşmemelidir. Sulama gerekiyor fakat mümkün değil ise diskaro gibi bir aletle üst toprak İşlemesi yaparak topraktaki rutubeti hapsetmen fakat bu gaye ile derin sürüm yapmaktan sakınmalıdır. 'Kemirgenlere karşı kabukta yanmalara sebep olan mineral yağ gibi maddeler kullanmamalıdır. Bu böceğin çok görüldüğü yerlerde azotlu gübre kullanımı kesilmeli veya en düşük seviyeye indirilmelidir. Ot öldürücü ilaçları kullanmada çok dikkatli olmalıdır.
arasında dar bir alan kalırsa oluşan kökler bu tabakayı aşamadığından ancak dar bir sahada gelişebilirler. Gövde belli bir çapa gelince su ve besin kıtlığı başlar ve ağaç krize girer. Bu sebeple böyle bir durum varsa (geçirgen olmayan bir tabaka da olabilir) dikim çukurunun tabanı bu tabakayı kat etmelidir. Tasalluttu gövdenin içten görünüşü Tam alan ve yeterli derinlikte toprak işlemesi yapmadan dikim çukurları açıp kavaklık kurmamalıdır. Dikim çukurunu yeter derinlikte açmayıp fidan dibine toprak yığma hatasına düşmemelidir. Zira bu fidan için son derece tehlikelidir. Büyük hata; Fidan dibine toprak yığdması. Burgu ile dikim çukuru açıldığında çukurun sathında parlak ve sert bir çeper oluşuyorsa bu çeperi birkaç yerinden yırtmadan fidan dikmemelidir. Toprağın kil oranı arttıkça dikim çukurunun genişliğini arttırmalıdır.