İçindekiler Önsöz 1 5 Bölüm 1 Hareketin Kaynakları Hareketin Kaynakları 2 3 Cedidizm Çarlık Rusya'sındaki siyasi hareketler ve Türkistan'a yansımalan Bolşeviklerin Milliyetler Politikası 33 İhtilâl dönemlerinde ve sonrasında Türkistan 33 Milli Otonomi Hükümetleri Hokand Muhtariyeti Türkistan Otonomisi Alaş-Orda Otonomisi Başkurdistan Otonomisi İdil-Ural Otonomisi 6 3 Türkistan Hanlıklarının sonu ve Halk Cumhuriyetlerinin kurulması 69 Hive Hanlığı 7 0 Buhara Hanlığı 7 3 Harezm Halk Cumhuriyeti 3 1 24 ^ 4.7 ^3 ^6
8 Türkistan Mücadelesi Buhara Halk Cumhuriyeti 82 Türkiye'ye Yardım 86 Anadolu Hükümetinin Türkistan politikaları 89 Buhara Halk Cumhuriyetinin sonu 94 Osmanlı İmparatorluğu kaynaklı etkiler 99 Harp Esirleri ve Gönüllüler 100 İttihat ve Terakki Teşkilatı ile ilişkiler 109 Cemal Paşa'nın Afganistan faaliyetleri 121 Enver Paşa'nın faaliyetleri 132 Enver Paşa Türkistan'da 138 Hacı Sami ve diğer İttihatçılar 141 Orta Asya Milli Avami İhtilâl Cemiyetlerinin İttifakı 142 Basmacılık Hareketi 149 Türkistan Coğrafyasından dış ülkelere göçler 157 Birinci göç dalgası: 1916 İsyanı dönemi 160 İkinci göç dalgası: Basmacılık dönemi 161 Üçüncü göç dalgası: Kolektivizasyon dönemi 164 Bölüm 2 Bolşevik İhtilâlinden II. Dünya Savaşma: Mültecilik Yılları Amu Derya'nın Ötesi 169 Emir Amanullah'ın Düşleri 177 Buhara Emir'inin sürgün yıllan 182 Orta Asya Milli Avami İhtilâl Cemiyetleri İttifakı'nın hariçteki ilk çalışmaları 191 Basmacı Liderlerinin Afganistan'daki faaliyetleri 196 Beççe-i Saka olayı ve Türkistanlılar 199 Basmacılann sınır ötesi operasyonları 203 Basmacı Liderlerinin sonu 207 Türkistanlılar Avrupa'da 215 Siyasal teşkilatlanmanın liderleri 219 1924 Berlin Kongresi: Orta Asya Müslümanları Milli Avami İhtilâl Cemiyetlerinden Türkistan Azadlık Cemiyeti'ne 227
İçindekiler 9 Esir Milletler Cephesi: Promete 235 Promete Hareketinin Kökleri 235 Avrupa'daki Mülteci Gruplar 239 Promete Teşkilatı kuruluyor 241 Promete Teşkilatının yapısı 245 Promete Dergisi 249 Polonya ve Promete: Bilimsel ve Siyasal destek 253 Türkistan-Berlin Hattı ve Ötesi 257 Türkistanlı öğrenciler Almanya'da 261 Öğrenci Projesinin sonu 269 Türkistan'a dönenler 276 Ve dönmeyenler 286 Siyasi Merkez: Türkiye 289 Mülteci Türk Liderleri Türkiye'de 291 Mülteci Türklerin sesi: Yeni Kafkasya 292 Türkistan Milli Birlik Teşkilatı'na doğru 294 Türkistan Azadlık Cemiyeti 1927 İstanbul Kongresi 298 Yeni Türkistan Mecmuası ve Promete Birliğine katılım... 302 Türkistan Türk Gençler Birliği'nin kurulması 308 TTGB ile Azerbaycan Gençler Birliği ittifakı 311 Çokayoğlu, Velidi, Kocaoğlu üçgenindeki sürtüşmeler ve Zeki Velidi'nin yeniden başkan oluşu 312 Çokayoğlu'nun tasfiyesi 315 Zeki Velidi Togan Avrupa'da 319 Zeki Velidi Togan'ın TMB'den aynlması 322 1929 İstanbul Kongresi 326 Yaş Türkistan Mecmuası 329 Azerbaycan Milli Hareketi ile İdil-Ural Hareketi içerisindeki gelişmeler ve TMB'ye yansımaları.. 334 Yeni Türkistan dergisinde yönetim değişikliği ve Osman Kocaoğlu'nun ayrılması 337 Varşova - İstanbul - Tahran eksenindeki çalışmalar 343 Şark murahhasının yarattığı kriz 346 Agabekof olayı 350 Sovyet Casusları İstanbul'da 354
10 Türkistan Mücadelesi TMB çalışmalarının Sovyetler Birliğindeki yansımaları... 357 Türk iç politikasında değişiklikler ve Yeni Türkistan'ın kapatılışı 359 Yaş Türkistan - Atsız Mecmua çatışması 366 I. Türk Tarih Kurultayı ve Zeki Velidi Togan'ın Türkiye'den aynlışı 373 TMB'nin Doğu Türkistan politikası ve Japonya ile ilişkiler 377 İngiltere ile temas arayışları 380 Mecdeddin Delil Doğu Türkistan'da 384 Türkiye'de Dış Türk Dergilerinin yasaklanması 386 Türkistan Türk Gençler Birliğinden Türk Kültür Birliğine 391 Doğu Ülkelerindeki Faaliyetler 399 Bolşevik İhtilâli sonrasında İran 399 TMB'nin İran'daki çalışmaları 402 Afganistan'da 30'lu yıllar 412 Müftü Sadreddin Han'ın tasfiyesi 418 Hükümet-i İlahiye girişimi 424 TBM'nin Japon yönetimi ile ilişki kurma çabalan 425 Osman Kocaoğlu Afganistan'da 428 Hindistan'daki Türkistanlılar ve faaliyetleri 431 Savaşa Doğru 439 Ermeni meselesi ve Promete Teşkilatına etkileri 439 Türkistan, Kafkasya ve Ukrayna Dostluk Cemiyeti'nin kuruluşu 443 Sovyetler Birliği'nin Milletler Cemiyetine girişi 445 Mareşal Pilsudski'nin Ölümü 447 Komintern kararları ve Avrupa Sosyalizmindeki değişiklikler 449 Rusya Esiri Türk İlleri Cephe Birliği'nin kuruluşu 450 Promete Dergisinde yeni düzenlemeler 453
İçindekiler 11 TMB deki gelişmeler 456 Muhacir liderlerinin Türkiye'den çıkarılmaları 458 1939 Berlin Kongresi ve Çokayoğlu'nun başkanlık dönemi 461 Almanya - Japonya ekseninde Sovyet mültecileri ve Promete 464 Polonya'nın işgali ve Promete Hareketinin sonu 470 Polonya'nın işgali sonrasında Türkistan Milli Birliği 474 Bölüm 3 İkinci Dünya Savaşı Yılları Devler Savaşında Piyonlar 483 Barbarossa Harekâtı başlıyor 483 Alman ırk anlayışı ve Doğu Bakanlığı'nm kurulması... 484 Rus cephesinden Alman esir kamplarına 489 Harp Esiri Komisyonları kuruluyor 494 Mustafa Çokayoğlu'nun ölümü 497 Milli Lejyonların kurulması 507 Dış Türk liderleri ile temas 515 Adlon toplantısı 517 Veli Kayyum Han'ın ortaya çıkışı 524 Türkistan Milli Komisyonunun kurulması 531 Türkistan Lejyonu 533 Milli Türkistan Birlik Komitesi'nin kurulması ve Türkistan Lejyonu'nun geliştirilmesi 537 Türkistan Lejyonları cephelerde 539 1943 yılı gelişmeleri 551 Milli Türkistan Birlik Komitesi içerisinde muhalefetin ortaya çıkışı 555 SS'lerin Turancılığı ve Doğu Türk Gücü 557 General Vlasov ve Rus Kurtuluş Ordusu projesi 562 Türkistan Milli Hükümeti'nin kuruluşu 564 Kaçınılmaz sona doğru 566 Savaşın sonu ve Nürnberg mahkemeleri 569 Savaş Döneminde Türkiye 575 Savaş dönemi Türkçülük akımlan ve Türk-Alman ilişkileri 577
12 Türkistan Mücadelesi Saraçoğlu ve Devlet Türkçülüğü 583 Veli Kayyum Han'ın Türkiye ziyareti. 591 Türk Kültür Birliği'nden Eminönü Halkevine 596 Türk iç politikasında değişiklikler ve Türkçü dergilerin kapatılması 599 Üç Mayıs olayları ve Zeki Velidi Togan'ın tutuklanması 603 Türkçülük - Turancılık Davaları 608 Sovyetler Birliği'ne teslim edilen siyasi mülteciler 612 Yeniden Afganistan 617 Afganistan'da Sovyet karşıtı çalışmalar 617 Sovyet ajanı Aykarlı yeniden sahnede 620 Operasyon Kod adı: Hansa 622 Bölüm 4 Soğuk Savaş Yılları Soğuk Savaş Yıllan 627 Amerika sahneye çıkıyor 629 Rusya Halklannı Kurtarma Komitesinin kuruluşu 633 Türkeli Komitesi'nin kurulması 636 MTBK ile Türkeli arasındaki ayrışma 639 Bolşevik Aleyhtarı Mücadele Koordinasyon Merkezi 642 Amerikan Komitesinin sonu ve yeni arayışlar 644 MTBK'nın Doğu ülkelerine açılması 646 Soğuk savaş döneminde Türkistanlılara yönelik Sovyet propagandaları 652 Türkistan kavramını yaşatan adam: Dr. Baymirza Hayit 657 Soğuk Savaş döneminde Türkiye 659 Türkistan Dernekleri ve yeniden teşkilatlanma süreci... 663 İstanbul dışındaki çalışmalar 671 TMB'nin Sonu 673 Doğu ülkelerindeki faaliyetler 678 Sovyet köstebeğinin sonu 681 Orta Doğu ülkelerinde yürütülen faaliyetler 685
İçindekiler 13 Bölüm 5 Bağımsızlığa Doğru Bağımsızlığa Doğru 693 Türkiye, İran ve Afganistan hattında darbeler ve devrimler 693 Türkistanlılar yeniden sahnede 696 Türkistan Dergisinin çıkarılması ve Türkistan Araştırmaları Vakfı'nın kurulması 700 Afganistan Savaşı ile ilgili çalışmalar 702 Uluslararası Türkistan Kurultayları 705 Derneğin kamu yararına dernek haline getirilmesi ve Avrasya Federasyonunun kuruluşu 707 Amerika'daki gelişmeler 710 Almanya'daki çalışmalar 713 Afgan Türkistan'ında Savaş 715 Kuzey Afganistan Vilayetleri İslam İttihadı ve Azad Beg Hareketi 718 Necibullah hükümetinin sonu ve General Dostum'un sahneye çıkışı 727 Mücahit Hükümeti ve Kabil'de İktidar Savaşları 728 Afganistan Milli İslâmi Hareketi'nin (Cünbüş-i Milli) kurulması 729 Taliban Hareketinin doğuşu 736 Azad Beg'in ölümü 739 İttifakın dağılması ve Kuzey Afganistan'daki direnişin sonu 742 11 Eylül Olayları ve Afganistan'a ABD Müdahalesi 746 Sonuç 749 Ekler Belgeler 759 Bayraklar 881 Hariçteki Türkistanlılar tarafından yapılan yayınlar 885 Olaylar dizini 1915-2001 891
14 Türkistan Mücadelesi Kitapta kullanılan kısaltmalar 905 Harita ve resim fihristi 907 Kaynaklar 911 Dizin 927