ENFEKTİF ENDOKARDİT: KLİNİK VE EKOKARDİYOGRAFİ BULGULARI Dr. Sadık Açıkel Dışkapı Yıldırım Beyazıt Eğitim ve Araştırma Hastanesi Kardiyoloji Kliniği Türkiye Enfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji Uzmanlık Derneği Ankara Günleri 09 Nisan 2010, Ankara
ENFEKTİF ENDOKARDİT: TANIM Endokardit, kalp kapakları ve kalbin iç kısmını döşeyen endokardiyal tabakanın trombosit, fibrin, mikroorganizma ve inflamatuvar hücre birikimi ile değişen büyüklükte vejetasyon oluşumu ile karakterize enfeksiyonudur.
ENFEKTİF ENDOKARDİT: TANIM Enfektif endokardit başlıca, kardiyak endokardla döşeli yapılar üzerinde oluşmakla birlikte (kapak leafletlerinin, kalp duvarlarının, konjenital defektlerin endokardiyal yüzeyleri) diğer intrakardiyak yapıların ve cihazlar üzerinde de (protez kapak, konduit, pil elektrodları, kateterler) gelişebilir.
ENFEKTİF ENDOKARDİT GELİŞİMİ Normal endokard, kolonizasyona ve dolaşımdaki bakterilerin yol açtığı enfeksiyonlara dirençlidir. Yüksek basınçlı bölgeden (aorta, sol ventrikül) dar bir orifis aracılığıyla (koarktasyon, duktus arteriosus, VSD, regurjitan aort, mitral akımları veya obstruktif hipertrofik kardiyomiyopati) düşük basınçlı bölgeye kan akımı ile endokardiyal hasar olması endokardit gelişimi için yatkınlığa neden olmaktadır. Kapak lezyonunu olmadan öz. S. aureus gibi patojenlerle endokardiyal inflamasyon ile hasarlanmamış endokardta enfektif endokardit gelişebilmektedir.
ENFEKTİF ENDOKARDİT: EPİDEMİYOLOJİ İnsidans: 3.6-7.0 /100.000 vaka/yıl Yaşla insidansı artmaktadır (70-80 yaş insidansı: 14/100.000/yıl) Erkek kadın oranı 2:1, nedeni?, kadın hastalarda prognoz daha kötü Gelişmiş ülkelerde romatizmal ve konjenital kalp hastalığı nedenli enfektif endokarditi sıklığı azalmakta, protez kapak varlığı, kalp içi cihazlar (pil, ICD), intravenöz ilaç kullanımı, yaşlılarda dejeneratif kapak hastalıkları, sağlık hizmeti ile ilişkili girişimler, hemodiyalize bağlı enfektif endokardit sıklığında artış gözlenmektedir.
ENFEKTİF ENDOKARDİT: EPİDEMİYOLOJİ Kayıtlarda stafiloksik EE olguların, streptokoksik olgu sıklığını aşarak 1. sıraya geçtiği belirtilmektedir. Gelişmekte olan ülkelerde klasik kalıplar varlığını sürdürmektedir. (romatizmal ateş, romatizmal kapak hastalığı 1.sırada) Kür oranları %70; (komorbiditenin artması, antibiyotik rezistansı, protez kapak ve diğer intrakardiyak cihaz kullanımının endokardit sıklığında yol açtığı artış) Enfektif endokardit; 6 aylık mortalite oranları %25-%35
ENFEKTİF ENDOKARDİT SINIFLAMASI 1. Enfektif endokarditin yeri ve klinik özellikleri 2. Mikrobiyolojik bulgular 3. Enfektif endokarditte özellik taşıyan durumlar
ENFEKTİF ENDOKARDİT SINIFLAMASI (2): MİKROBİYOLOJİK BULGULAR 1. Kan kültürü (+) endokardit (Tüm olguların %85 i) a) Streptokoklara ve enterekoklara bağlı enfektif endokardit b) Stafilokoksik enfektif endokardit 2. Antibiyotik tedavisine bağlı negatif kan kültürü bulunan enfektif endokardit 3. Sıklıkla negatif kan kültürlerinin eşlik ettiği enfektif endokardit 4. Sürekli negatif kan kültürlerinin eşlik ettiği enfektif endokardit (Olguların %5 i)
ENFEKTİF ENDOKARDİT SINIFLAMASI (3): ÖZELLİK TAŞIYAN KLİNİK DURUMLAR Protez kapak enfektif endokarditi Kalıcı pacemaker, ICD ve kateter endokarditi Sağ kalp tutulumlu enfektif endokardit Doğumsal kalp hastalığında enfektif endokardit Yaşlılarda enfektif endokardit Gebelikte enfektif endokardit
Semptomlar % Bulgular % Ateş 80-85 Ateş 80-90 Titreme 42-75 Üfürüm 80-85 Terleme 25 Yeni üfürüm 10-40 Kilo kaybı 25-35 Nörolojik anormallikler 30-40 Nefes darlığı 20-40 Embolik hadise 20-40 Öksürük 25 Splenomegali 15-50 Felç 13-20 Çomaklaşma 10-20 Göğüs ağrısı 8-35 Osler nodülleri 7-10 Bulantı/kusma 15-20 Splinter hemoraji 5-15 Myalji/Artralji 15-30 Peteşi 10-40 Karın ağrısı 5-15 Janeway lezyonları 6-10 Baş ağrısı 15-20 Roth lekeleri 4-10
ENFEKTİF ENDOKARDİT TANISI: MİKROBİYOLOJİK TANI 1. Kan kültürleri 2. Kültür negatif enfektif endokardit takibi 3. Histolojik/İmmunolojik tetkikler (Patoloji,immünofloresans,ELISA) 4. Moleküler biyoloji teknikleri (PCR)
Enfektif endokardit ve ekokardiyografi: Ekokardiyografinin amaçları Transtorasik ve transözafageyal ekokardiyografi; Enfektif endokardit tanısında kriter (+) Yatkınlığa yol açan kalp hastalığının araştırılması Komplikasyonların saptanmasında Hemodinamik sonuçların değerlendirilmesi Tedavinin etkinliğinin seri değerlendirilmesi Prognoz (komplikasyon riskinin değerlendirilmesi)
Enfektif endokardit ve ekokardiyografi: Ekokardiyografik kanıtlar EE için pozitif ekokardiyografik kanıtlar (Anatomik olarak açıklayıcı başka yapının yokluğunda) 1. Hareketli kalp içi kitleler (vejetasyon) (kapak veya çevre dokudan kaynaklanan veya yetmezlik akımının yolu veya intrakardiyak cihazların üzerinde) 2. Abse 3. Yeni parsiyel protez kapak ayrılması
EE Tanısında Ekokardiyografinin Sensitivitesi Hasta sayısı TTE % TEE % Erbel, et al 166 63 100 Mugge, et al 91 58 90 Shively, et al 66 44 94 Birmingham, et al 63 30 88 Shapiro, et al 64 68 91 Lowry, et al 93 36 93 Lewry, et al 104 60 93
ENFEKTİF ENDOKARDİT VE EKOKARDİYOGRAFİ: VEJETASYON ÖZELLİKLERİ Vejetasyon lehine Düşük ekojenite Kapağa yapışık Kan akımı yönünde yerleşimli Düzensiz Hareketli, salınım gösteren Doku değişiklikleri ile ilişkili, Valvüler regürjitasyon (+) Vejetasyon aleyhine Yüksek ekojenite Kapak dışı yerleşim Düz yüzeyli fibriler Hareketsiz Regürjitasyon yokluğu
Teşekkürler