ÖĞRENE AANI: FZE AYAR ÜNE 4: YAŞAIIZDA EER AZANI: 1. Elektrik enerjisini ileten ve iletmeyen maddeler 2. letkenlerde elektrik enerjisinin iletimi ÖRNE RAR VE ÇÖZÜER 1. I. Elektrik enerjisini ileten maddelere iletken madde denir. II. Elektrik enerjisini iletmeyen maddelere yalıtkan madde denir. III. Plastik tarak, cam bardak yalıtkan maddelerdir. Yukarıdaki ifadelerden hangileri doğrudur? A) I ve II B) I ve III C) II ve III D) I, II ve III Elektrik enerjisini ileten maddelere iletken madde, iletmeyen maddelere yalıtkan madde denir. Plastik tarak, cam bardak yalıtkan madelere örnek olarak gösterilebilir. Yanıt D dir. 2. Şekildeki tabloda, ve cisimlerinin iletken veya yalıtkan oldukları belirtilmektedir., ve maddeleri aşağıdaki seçeneklerin hangisinde doğru olarak verilmiş olabilir? letken Yalıtkan + + + A) Bakır çubuk Demir çivi Plastik tarak B) Plastik tarak Bakır çubuk Demir çivi C) Demir çubuk Plastik tarak Bakır çubuk D) Plastik tarak Demir çubuk Bakır çubuk Elektrik enerjisini ileten maddelere iletken madde, elektrik enerjisini iletmeyen maddelere yalıtkan madde denir. abloda ve iletken, ise yalıtkan madde olarak gösterilmiştir. Buna göre demir çubuk, plastik tarak, ise bakır çubuk olabilir. Yanıt C dir. 3. Basit bir elektrik devresinde bağlantı kabloları arasına konulan iletken madde ile ilgili; I. zunluğu II. esit alanı III. Cinsi Yukarıdakilerden hangileri değiştirilirse lambanın parlaklığı değişir? A) I ve II B) I ve III C) II ve III D) I, II ve III Basit bir elektrik devresinde bağlantı kabloları arasına konulan iletken maddenin uzunluğu kesit alanı ve cinsinin değişmesi lambanın parlaklığını değiştirecektir. letkenin uzunluğu artarsa iletkenin direnci artar, lambanın parlaklığı azalır. letkenin kesit alanı artarsa iletkenin direnci azalır lambanın parlaklığı ise artacaktır. letkenin yapıldığı maddenin cinsi de lambanın parlaklığını değiştirecektir. Yanıt D dir. ÖĞRE 6 96 FEN ve ENJ
4. I. Pil, devreye elektrik enerjisi sağlar. II. Anahtar, elektrik enerjisini ışık enerjisine çevirir. III. Bağlantı tablo, elektrik enerjisini iletmeye ve devre elemanlarını birbirine bağlamayı sağlar Yukarıda bazı devre elemanları ve görevleri verilmiştir. Buna göre hangi devre elemanlarının görevi doğru yazılmıştır? A) I, II ve III B) II ve III C) I ve III D) I ve II Pil, devreye elektrik enerjisi sağlar. (I.ifade doğru) Anahtar; elektrik enerjisini ışık enerjisine çevirmez, devreden geçen elektrik enerjisini kontrol etmeyi sağlar. (II.ifade yanlış) Bağlantı tablo, elektrik enerjisini iletmeye ve devre elemanlarını birbirine bağlamayı sağlar. (III. ifade doğru) Yanıt C dir. 5. addelerin elektrik enerjisinin iletimine karşı gösterdiği zorluğa direnç denir. Direncin birimi hangi seçenekte doğru olarak verilmiştir? A) Volt B) Amper C) hm D) Newton addelerin elektrik enerjisinin iletimine karşı gösterdiği zorluğa direnç denir. Direncin birimi ohm dur. Yanıt, C dir. 6. Şekildeki elektrik devresinde; I. Yan yana bağlı pil sayısını artırmak II. Yan yana bağlı ampül sayısını azaltmak III. Yan yana bağlı pil sayısını azaltmak Yukarıdaki ifadelerden hangileri yapılırsa lambasının parlaklığı artar? A) I ve II B) I ve III C) II ve III D) I, II ve III lambasının parlaklığını artırmak için yan yana bağlı pil sayısını artırmak veya yan yana bağlı ampül sayısını azaltmak gerekir. Yan yana bağlı pil sayısı azaltılırsa devreye verilen elektrik enerjisi azalacağından lambasının parlaklığı azalacaktır. Yanıt A dır. FEN ve ENJ 97 ÖĞRE 6
7. l 2l 2 l 2 2l I II III IV Şekildeki devrelerde bağlantı kabloları arasına iletken cisimler konulmuştur. Özdeş lambalar ve özdeş üreteçlerle kurulan devrelerde iletken cismin kesit alanının lambanın parlaklığına etkisini araştırmak isteyen bir öğrenci hangi iki düzeneği beraber kullanmalıdır? A) I ve III B) II ve III C) II ve IV D) III ve IV Öğrenci iletken cismin kesit alanının lambanın parlaklığına etkisini araştırmak istediğine göre karşılaştıracağı iki devredeki her şey aynı olmalı sadece iletkenlerin kesiti farklı olmalıdır. Bu söylenenlere uyan I. ve III. devrelerdir. Yanıt A dır. 8. l l 2l 2 l I II III IV Şekildeki devrelerde bağlantı kabloları arasına iletken cisimler konulmuştur. Özdeş lambalar ve özdeş üretteçlerle kurulan devrelerde iletken cisimlerin boyunun lambanın parlaklığına etkisini araştırmak isteyen bir öğrenci hangi iki düzeneği beraber kullanmalıdır? A) I ve IV B) I ve III C) II ve III D) II ve IV Öğrenci iletken cismin boyunun lambanın parlaklığına etkisini araştırmak istediğine göre karşılaştırılacak iki devredeki her şey aynı olacak, sadece iletkenlerin boyu farklı olacak. Bu söylenenlere uyan I. ve III. devrelerdir. Yanıt B dir. ÖĞRE 6 98 FEN ve ENJ
1. I. Cam II. Demir III. Plastik IV. Bakır Yukarıdakilerden kaç tanesi yalıtkan maddedir? A) 1 B) 2 C) 3 D) 4 2. Aşağıdaki maddelerden hangisi elektrik enerjisini iletir? A) ahta B) Plastik C) Demir çivi D) Porselen 6. X 3l Özdeş lambalar ve özdeş üreteçlerle kurulan devrelerde bağlantı kabloları arasına kesit alanları eşit boyları 3l, l ve 2l olan iletken cisimler konulmuştur. Buna göre X, Y ve Z lambalarının parlaklıkları arasındaki ilişki hangi seçenekte doğru olarak verilmiştir? A) X > Y > Z B) Y > Z > X C) Z > X > Y D) Y > X > Z Y l Z 2l 3. Ampul Pil Açık anahtar I II III Şekilde bazı devre elemanlarının sembolleri verilmiştir. 7. Buna göre hangi şekillerde verilen eşleştirme yanlıştır? A) Yalnız II B) Yalnız III C) I ve II D) II ve III 4. Bir elektrik devresinde devreye elektrik enerjisi sağlayan devre elemanı hangi seçenekte doğru olarak verilmiştir? Özdeş lambalar ve özdeş pillerle kurulan devrelerde, ve lambalarının ışık şiddetleri nasıl sıralanır? A) > > B) > > C) > > D) > > A) Reosta B) Anahtar C) Pil D) Direnç 8. + + + 5. Bir iletkenin direnci; I. letkenin kesitinin büyüklüğüne II. letkenin yalıtkanla kaplı olup olmamasına III. letkenin yapıldığı metalin cinsine Yukarıdaki ifadelerden hangilerine bağlıdır? A) I ve II B) I ve III C) II ve III D) I, II ve III uzlu Şekerli Şekildeki elektrik devrelerinde bağlantı kabloları birbirinden ayrılarak tuzlu, şekerli ve saf ya daldırılıyor. Buna göre hangi lambalar ışık verir? A) Yalnız B) ve C) ve D), ve af ÖĞRE 6 99 FEN ve ENJ
9. x y Özdeş lambalar ve özdeş üreteçlerle kurulan devrelerde bağlantı kabloları arasına eşit boyda, farklı kesit alanlarına sahip iletken x, y ve z cisimleri konulmuştur. Cisimlerin kesit alanları arasındaki ilişki z>x>y olduğuna göre, ve lambalarının parlaklıkları arasındaki ilişki hangi seçenekte doğru olarak verilmiştir? z 11. Şekildeki elektrik devresinde bağlantı kablonun arasına iletken cisim konulmuştur. Devrede ampülün parlaklığının en fazla olması için bağlantı kablonun ucu hangi noktaya getirilmelidir? Z Y X A) X B) Y C) Z D) A) > > B) > > C) > > D) > > 10. 12. Aşağıdakilerden hangisi elektrik çarpmalarına karşı alınan önlemlerden değildir? A) Bağlantı kablolarının üzerinin plastik ile kaplanmış olması B) Evlerde ve işyerlerinde kullanılan prizlerin sert plastik ile kaplanması C) ontrol kalemlerinin üzerinin plastik ile kaplanması D) Elektrik fırınlarının üzerinin alüminyum gibi levhalar ile kaplanmış olması x x Şekil-I Şekil-II Şekil-I deki devrede bağlantı kablo arasına eşit bölmeli iletken X çubuğu yerleştirilmiştir. Bağlantı kablonun ucu Şekil-I den Şekil-II deki konuma getirilirse lambasının parlaklığı nasıl değişir? A) Önce artar sonra azalır B) Değişmez C) Artar D) Azalır ÖĞRE 6 100 FEN ve ENJ
1. Aşağıda verilen canlılardan hangisi başkalaşım geçirir? A) Ağaç kurbağası B) Yılan C) ertenkele D) incap 4. I. Yol = Hız x II. Hız = Yol x III. = Yol / Hız Yukarıdaki formüllerden hangileri doğrudur? A) I ve II B) I ve III C) II ve III D) I, II ve III 2. I ıvı II Gaz Yukarıdaki hal değişimi ile ilgili aşağıdakilerden hangisi yanlıştır? A) I buharlaşmadır. B) II yoğunlaşmadır. C) I fiziksel değişmedir. D) II kimyasal değişmedir. 3. X: Aynı tür atomlar içerir. oleküllü yapıda değildir. Y: Aynı tür atomlar içerir. oleküllü yapıdadır. Bu bilgilere göre aşağıdakilerden hangisi yanlıştır? A) X elementtir B) Y elementtir. C) X ve Y saf maddedir. D) Bütün elementler molekülü yapıdadır. 5. Doğrusal yolda hareket etmekte olan bir aracın (0-10) sn zaman aralığında alınan yol-zaman grafiği şekildeki gibidir. Buna göre aşağıdakilerden hangisi yanlıştır? Alınan yol (m) 40 10 (sn) A) Araç sabit hızlı hareket yapmıştır. B) Aracın hızı 4 m/sn dir. C) Aracın (0-10) sn arasındaki yer değiştirmesi 40 metredir. D) Araç düzgün hızlanan hareket yapmıştır 0 FEN ve ENJ 101 ÖĞRE 6
6. (sn) 0-3 3-6 6-9 9-12 Alınan yol (m) 4 4 4 4 8. F F 3F 2F Doğrusal bir yolda hareket etmekte olan bir arabanın eşit zaman aralıklarında aldığı yollar tabloda verilmiştir. Buna göre arabanın hız-zaman grafiği aşağıdaki seçeneklerin hangisinde doğru verilmiş olabilir? A) B) Hız Hız 2F 4F ürtünmelerin önemsiz olduğu bir ortamda, ve cisimlerine etki eden kuvvetler şekildeki gibidir. Cisimlere etki eden bileşke kuvvetler R, R ve R olduğuna göre R, R ve R arasındaki ilişki hangi seçenekte doğru olarak verilmiştir? A) R > R = R B) R = R > R C) R > R = R D) R = R = R C) D) Hız Hız 7. ürtünmelerin F 1 önemsiz olduğu x ortamda cismine z etki eden F 1, F 2 ve F 3 kuvvetleri şekildeki gibidir. F 3 Buna göre cismi kesikli çizgi ile gösterilen x, y y F 2 ve z yönlerinin hangilerinden geçebilir? A) Yalnız x B) x ve y C) y ve z D) x, y ve z 9. Ağırlığı 60 N olan cismi şekildeki gibi özdeş D 1 ve D 2 dinamometreleri ile dengelenmiştir. D 1 D 2 Buna göde D 1 ve D 2 =60 N dinamometrelerinin gösterdiği değerler hangi seçenekte doğru olarak gösterilmiştir? D 1 D 2 A) 10 50 B) 20 40 C) 30 30 D) 40 20 ÖĞRE 6 102 FEN ve ENJ
10. I. imonlu II. uzlu III. Şekerli Yukarıdaki sıvılardan hangileri elektrik enerjisini iletmez? 14. uzlu af A) Yalnız I B) Yalnız III C) I ve II D) II ve III I II Şekerli af 11. Bir elektrik devresinde elektrik enerjisini iletmeyi ve devre elemanlarını birbirine bağlamayı sağlayan araç hangi seçenekte doğru olarak verilmiştir? A) Dinamo B) Priz C) Anahtar D) Bağlantı kablo III Bir elektrik devresinde kullanılan sıvının cinsinin lambanın ışık verip vermemesine etkisini gözlemlemek isteyen bir öğrenci hangi iki düzeneği beraber kullanmalıdır? A) I ve II B) II ve III IV C) II ve IV D) I ve IV 12. addelerin elektrik enerjisinin iletimine karşı gösterdiği zorluğa direnç denir. Direnç aşağıdakilerden hangisi ile ölçülür? 15. A) Ampermetre B) Direnç ölçer C) Voltmetre D) Ampül Şekil-I Şekil-II 13. Şekildeki basit elektrik devresinde ampülün ışık verebilmesi için kullanılan Bağlantı kablo bağlantı kablo aşağıdakilerden hangisi olamaz? Şekil-III Özdeş lambalar ve piller kullanılarak kurulan şekil I, II ve III deki elektrik devrelerinde, ve lambalarının parlaklıklarının sıralanışı hangi seçenekte doğru olarak verilmiştir? A) Demir B) Bakır C) Plastik D) Gümüş A) > > B) > > C) > > D) > > FEN ve ENJ 103 ÖĞRE 6
1. Aşağıda verilen canlılardan hangisi yumurta ile çoğalan hayvanlara örnek olarak gösterilebilir? A) elebek B) irpi C) anguru D) At 5. X V 2V 3V Y 2. aş parçasına vurularak basınç uygulanıyor. Bunun sonucunda taş parçalanıyor. Bu olay aşağıdaki ifadelerden hangisiyle açıklanır? A) atılar sıkıştırılamaz. B) atılar genleşebilir. C) atılar hal değiştirir. D) atılar erir. X hizasından sabit V, 2V ve 3V hızları ile geçen, ve cisimleri Y hizasına t, t ve t sürelerinde varıyor. Buna göre t, t ve t arasındaki ilişki hangi seçenekte doğru olarak verilmiştir? A) t > t > t B) t > t > t C) t > t > t D) t > t > t 3. I. ar yağması II. Yumurtanın şişmesi III. eyvelerin çürümesi Yukarıdaki olaylardan hangileri fiziksel değişmedir? A) Yalnız I B) Yalnız III C) I ve II D) II ve III 4. (sn) 0 5 10 15 Hız (m/sn) 6 6 6 6 Doğrusal bir yolda hareket etmekte olan bir aracın eşit zaman aralıklarındaki hız değerleri tablodaki gibidir. Buna göre aracın yol-zaman grafiği hangi seçenekte doğru olarak verilmiş olabilir? 6. Yol (m) I II III (sn) A) B) Yol C) D) Yol Yol Yol Bir aracın yol-zaman grafiği şekildeki gibidir. Buna göre; I. I.Bölgede araç düzgün hızlanan hareket yapmıştır. II. II.Bölgede araç sabit hızlı hareket yapmıştır. III. III.Bölgede araç sabit hızlı hareket yapmıştır. Yukarıdaki ifadelerden hangileri doğrudur? A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III D) I ve II FEN ve ENJ 104 ÖĞRE 6
7. ürtünmelerin 8N önemsiz olduğu ortamda noktasal cismine etki eden kuvvetler 3N 7N şekildeki gibidir. Buna göre cisminin hareketsiz 4N kalmasını sağlayacak dengeleyici kuvvet hangi yönde olabilir? 9. Şekil-I deki D 1 dinamometresinin gösterdiği değer 20 N olduğuna göre Şekil-II deki D 2 dinamometresinin gösterdiği değer kaç Newton dur? D 1 A) 10 B) 20 C) 30 D) 40 Şekil-I D 2 Şekil-II A) B) C) D) 8. F F F I 2F III 2F 2F 2F Bir cisme etki eden iki kuvvetin yönleri sabit kalarak, şiddetleri arttırılırsa bileşke kuvvetinde yönü değişmeden şiddeti artar. fadesini kanıtlamak isteyen bir öğrenci hangi iki düzeneği beraber kullanmalıdır? A) I ve II B) I ve III C) II ve IV D) III ve IV II IV 2F 10. zunluğu esit alanı 2 l s 3 l 3s l 2s Bir telin direnci uzunluğu ile doğru orantılı kesit alanı ile ters orantılı olarak değişir. Aynı maddeden yapılmış, ve iletken tellerinin uzunlukları ve kesit alanları tabloda verilmiştir. Buna göre tellerin dirençlerinin sıralaması hangi seçenekte doğru olarak verilmiştir? A) > > B) > > C) > > D) > > FEN ve ENJ 105 ÖĞRE 6
11. 13. Aşağıdaki devrelerin hangisinde lamba ışık vermez? af uzlu A) B) eramik Gümüş imonlu C) D) Özdeş üreteç ve özdeş lambalarla kurulan şekildeki elektrik devrelerinde hangi lambalar ışık verir? Bakır Demir A) Yalnız B) ve C) ve D), ve 14. Aşağıdaki seçeneklerdeki maddelerden hangisi sıvı iletken maddedir? A) af B) Şekerli C) imonlu D) Plastik 12. s 3l s 2l Özdeş üreteç ve özdeş lambalar kullanılarak oluşturulan şekildeki elektrik devrelerinde bağlantı kabloları arasına boyları ve kesit alanları şekildeki gibi olan aynı cins iletken cisimler konulmuştur. Buna göre lambaların parlaklıklarının sıralanışı hangi seçenekte doğru olarak verilmiştir? A) >> B) >> 2s 2l 15. I. Ampül de bir iletken telden oluşmuştur ve direnci vardır II. Bir elektrik devresinde direnç artarsa ampülün parlaklığı azalır. III. Bir elektrik devresinde bağlantı kablo arasına konulan iletkenin cinsi lambanın parlaklığını değiştirir. Yukarıdaki ifadelerden hangileri doğrudur? A) I ve II B) I ve III C) II ve III D) I, II ve III C) >> D) >> ÖĞRE 6 106 FEN ve ENJ
1. Aşağıdaki bitkilerden hangisi üremek için çiçek açmaz? A) Erik B) u yonu C) Domates D) ısır. Bir cismin aldığı toplam yolun hareket süresine bölümü ortalama hızı verir. 600 metrelik yolun yarısını 20 saniyede, diğer yarısını 30 saniyede alan bir cismin ortalama hızı kaç m/sn dir? A) 30 B) 20 C) 12 D) 6 2. addenin halleriyle ilgili aşağıdakilerden hangisi yanlıştır? A) Gazlar sıkıştırılabilir. B) atılar akışkandır. C) ıvılar akışkandır. D) Gazlar ötelenme hareketi yapabilir. 5. (sn) 0-2 2-4 4-6 6-8 Alınan yol (m) 10 10 10 10 Doğrusal bir yolda hareket etmekte olan bir arabanın eşit zaman aralıklarında aldığı yollar tabloda verilmiştir. Buna göre arabanın yol-zaman grafiği aşağıdaki seçeneklerin hangisinde doğru verilmiş olabilir? A) B) Yol Yol 3. - Demir aynı atomlardan oluşur. Fakat molekül içermez. - Hidrojen gazı aynı atomlardan oluşur. olekül içerir. Bu bilgilere göre aşağıdakilerden hangisi doğrudur? C) Yol D) Yol A) Hidrojen bileşiktir. B) Demir saf madde değildir. C) Elementler sadece moleküllü yapıdadır. D) Bazı elementler molekül içermez. FEN ve ENJ 107 ÖĞRE 6
6. 20 m V =30 m/sn 30 m V =20 m/sn 8. ki kuvvetin bileşkesinin alabileceği en küçük değer 16 N dir. uvvetlerden biri diğerinin 5 katı olduğuna göre büyük kuvvet kaç Newton dur? A) 20 B) 18 C) 12 D) 4 Boyları 20 m ve 30 m olan ve araçların hızları 30 m/sn ve 20 m/sn dir. Araçlar sabit hızlı hareket yaptıklarına göre şekildeki konumdan kaç sn sonra aracı aracını tamamen geçer? A) 2 B) 3 C) 4 D) 5 9. D 1 D 2 D 3 7. Yatay düzlemde durmakta olan cisimlerden hangisine etki eden bileşke kuvvetin büyüklüğü diğerlerinden farklıdır? A) 8N 3N Özdeş dinamometrelere, ve cisimleri asıldığında dinamometrelerin gösterdiği değerler D 1, D 2 ve D 3 olmaktadır. Cisimlerin ağırlıkları arasındaki ilişki >> olduğuna göre dinamometrelerin gösterdiği değerler arasındaki ilişki hangi seçenekte doğru olarak verilmiştir? A) D 1 >D 2 >D 3 B) D 2 >D 3 >D 1 C) D 3 >D 1 >D 2 D) D 3 >D 2 >D 1 B) 10N 5N C) 4N 9N D) 7N 3N 10. Bazı sıvılar elektrik enerjisini iletmez. Bu tür sıvılara yalıtkan sıvı denir. Aşağıdakilerden hangisi yalıtkan sıvıya örnektir? A) imonlu B) uzlu C) af D) Deniz yu ÖĞRE 6 108 FEN ve ENJ
11. Elektrik enerjisini iletmeyen maddelere yalıtkan madde denir. Aşağıdakilerden hangisi yalıtkan maddedir? 14. A) Demir B) eramik C) Bakır D) Gümüş ahta Demir Bakır Şekildeki devrelerde bağlantı kabloları arasına tahta, demir, bakır çubuklar yerleştirilmiştir. Buna göre, ve lambalarından hangileri ışık verir? A) Yalnız B) Yalnız C) Yalnız D) ve 12. Aşağıdakilerden hangisi elektrik enerjisini iletir? A) af B) uzlu C) Şekerli D) ahta 13. Şekerli imonlu af Özdeş üreteç ve özdeş, ve lambalarıyla kurulan şekildeki elektrik devrelerinde hangi lambalar ışık vermez? 15. I. Elektrikli aletlerin kabloların plastik ile kaplanması II. Ampüllerin takıldığı duyların seramikten yapılması III. Prizlerin sert plastikten yapılması Yukarıdakilerden hangileri elektrik çarpmalarına karşı günlük hayatımızda alınması gereken önlemlerdendir? A) I ve II B) I ve III C) II ve III D) I, II ve III A) ve B) ve C) ve D), ve FEN ve ENJ 109 ÖĞRE 6