DEVLET DESTEKLĠ TARIM SĠGORTALARI SĠSTEMĠ (TARSĠM) Temel Bilgiler ve Kurumsal Yapı
TARIM ÜRÜNLERĠ SĠGORTASININ GENEL ÖZELLĠKLERĠ Tarım ürünleri sigortası; Üstü açık fabrika olarak kabul edilen tarımsal üretim, sigorta konusu olabilen diğer mal ve hizmetlere nazaran doğal afetlere ve iklimsel risklere mukayese edilmeyecek derecede fazla maruz kalmaktadır. Bu durum tarım ürünlerinin sigortalanmasını zorlaştırmakta, diğer alanlara oranla hasarların tespiti ve yönetimini de farklı kılmaktadır. Örneğin tek bir olay ile aynı anda binlerce sigortalının zarara uğraması (bu yüzbinler dahi olabilir) başka bir alanda yoktur.
SĠSTEMĠ GEREKÇELER Tarımsal üretimin sürdürülmesini etkileyen nedenlerin başında çiftçilerin doğal afetler yüzünden yaşadıkları gelir kayıpları gelmektedir. Zarar gören üreticiler desteklenmediği takdirde tarımdan kopuş ve şehre göç başlamaktadır. Çiftçinin taşıdığı bu riskler transfer edilmelidir. En çağdaş risk transfer sistemi sigortadır.
SĠSTEMĠ GEREKÇELER Sigorta sistemleri, yüzyılı aşan risk yönetimi uzmanlığı ve bütçe disiplinine imkan vermesi nedeniyle devletler tarafından tercih edilmektedir. Fakat üstlenilen risklerin büyüklüğü nedeniyle özel sigortacılık tek başına çözüm üretememektedir. Tarımsal ürünlerin sigortalanabilmesi, risklerin yaratacağı yükün paylaşılması ile mümkündür. Bu yükün küçük bölümü üretici, büyük bölümü ise sigorta sistemi ve devlet tarafından üstlenilmelidir.
SĠSTEMĠ GEREKÇELER Primlerin riske paralel olarak yüksek olması nedeniyle, çiftçilerin sigorta yaptırabilmesini kolaylaştırmak için Devlet katkısı şarttır. Kaynakların verimli kullanımının sağlanması için bu sistemin tek elden yönetilmesi gereklidir. İşte tüm bu gerekçelerle, sayılan özelliklere sahip bir sistem ve yöneticisi olarak Tarım Sigortaları Havuzu kurulmuştur.
TARIM SĠGORTASININ YARARLARI Tarım sigortası yaptırıp, doğal afete maruz kalan üreticinin; Masraflarının ve emeğinin karşılığını alarak, yıllık geçimi için gerekli olan gelirini garanti altına alması ve üretimine devam edebilmesi mümkün olur. Gelir istikrarı dolayısıyla yapacağı tasarruf ile modern tarım için gerekli olan yatırımlara yönelerek üretiminde verimliliği ve böylece gelirini artırması sağlanır. Düzenli bir işi olması nedeniyle kente göç etmesine gerek kalmaz. Geliri ve yaşam standardı yükselir.
YASAL DÜZENLEMELER 14.06.2005 tarih ve 5363 Sayılı Tarım Sigortaları Kanunu Tarım Sigortaları Uygulama Yönetmeliği Tarım Sigortaları Havuzu Çalışma Usul ve Esasları Hakkında Yönetmelik İlgili Bakanlar Kurulu Kararları
HAVUZ SĠSTEMĠ Bütünsellik Tek bir organizasyon şeklinde, işler yürütülür. Standardizasyon Sistemin standart ve bir bütün olarak, güvenilir ve sürdürülebilir olması ile standart poliçe düzenlenir. Verimlilik ve Ölçek Ekonomisi Üreticilerin, daha düşük prim fiyatları ile sigorta yaptırabilmesine imkan sağlanır.
HAVUZ SĠSTEMĠ Yüksek Güvence Çiftçi ve Üreticilerin çeşitli sigorta ihtiyaçlarının (paket sigorta uygulaması ile) büyük ölçüde karşılanması yönüyle; yüksek güvence sağlanır. Sürdürülebilirlik Sigorta sisteminin en önemli unsuru olan sürdürülebilirlik ve güvenilirlik özelliğine sahiptir.
SĠSTEMĠ KURUMSAL YAPI DEVLET T.C. Başbakanlık Hazine Müsteşarlığı T.C. Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı TARIM SĠGORTALARI HAVUZU İşletici Şirket SĠVĠL TOPLUM KURULUġLARI Türkiye Sigorta Birliği Türkiye Ziraat Odaları Birliği SĠGORTA ġġrketlerġ
TARSĠM HAVUZ YÖNETĠM KURULU ĠġLETĠCĠ ġġrket
TARIM SĠGORTALARI HAVUZUNUN YÖNETĠM YAPISI Havuz Yönetim Kurulu (7 Üye) T.C. Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı (2) T.C. BaĢbakanlık Hazine MüsteĢarlığı (2) Türkiye Sigorta Birliği (1) Türkiye Ziraat Odaları Birliği (1) ĠĢletici ġirket (1)
ĠġLETĠCĠ ġġrket 5363 Sayılı Tarım Sigortaları Kanunu ile Havuza katılan sigorta şirketlerinin ortaklaşa kurdukları, kar amacı olmayan bir anonim şirket olup, Tarım Sigortaları Havuzu nun tüm iş ve işlemleri, sigorta prensipleri ve sigorta tekniklerine göre bu şirket tarafından yürütülmektedir. 14
SĠGORTA SÖZLEġMESĠ YAPMAYA YETKĠLĠ ġġrketler
SĠSTEMĠN PAYDAġLARI Bakanlık İl ve İlçe Müdürlükleri Çalışanları Havuzu Yönetim Kurulu Reasürörler Bilim ve Danışma Kurulu İşletici Şirket ve Çalışanları Tarım Sigortaları Havuzu Sigorta Şirketleri, Acenteler ve Brokerler Hazine Müsteşarlığı Çalışanları Üniversiteler ve Araştırma Enstitüleri Eksperler Çiftçiler, Üreticiler ve Yetiştiriciler
GÖNÜLLÜLÜK ESASI Sisteme katılım zorunlu olmayıp, isteğe bağlıdır. Riski en iyi değerlendirecek kişi, çiftçinin/üreticinin kendisidir. İsterse, ihtiyacına uygun sigortayı yaptırır veya yaptırmaz. Bu Kanun kapsamında, uygulama yılında yer alan riskler için tarım sigortası yaptırmayan üreticiler 2090 sayılı Kanundan yararlanamaz. 17
SĠGORTA YAPTIRMAK ĠÇĠN TEK KOġUL Üreticilerin sigorta yaptırabilmeleri ve devletin prim desteğinden yararlanabilmeleri için, Bitkisel ürünleri için, Çiftçi Kayıt Sistemi ne (ÇKS ye), Büyükbaş, Küçükbaş ve Kümes Hayvanları için, Veteriner Bilgi Sistemi ne (TÜRKVET e), Sera için, Örtü Altı Kayıt Sistemi ne (ÖKS ye), Su ürünleri çiftlikleri için, Su Ürünleri Kayıt Sistemi ne (SKS ye) ve Arıcılık için, Arıcılık Kayıt Sistemi ne (AKS ye) kayıt yaptırmaları ve bu kayıtlarını güncellemeleri gerekmektedir. 18
DEVLETĠN PRĠM DESTEĞĠ Ürünler, riskler, bölgeler ve işletme ölçekleri itibariyle, Devlet tarafından sağlanacak prim desteği miktarları, her yıl Havuz Yönetim Kurulu nun teklifi ve Bakanlığın onayı üzerine, Bakanlar Kurulu tarafından belirlenmektedir. 2016 yılı itibariyle bitkisel ürünlerini, seralarını, büyük ve küçükbaş hayvanlarını, kümes hayvanlarını ve su ürünlerini sigortalayan üreticilerin ödemesi gereken sigorta priminin %50 si (don teminatında 2/3 ü), Devlet tarafından karşılıksız destek olarak karşılanmaktadır. Bitkisel Ürün Sigortasında, müşterek sigorta seçenekli tarifelerde, devlet prim desteği tutarı, standart tarifedeki tutar kadardır. Amaç; üreticileri, sigorta yaptırmaya teşvik etmektir. 19
RĠSK PAYLAġIMI VE REASÜRANS Havuz, üstlendiği risklerle ilgili olarak koruma satın almak üzere ulusal ve uluslararası şirketlerle reasürans anlaşmaları yapmak için gerekli çalışmaları yapar. Ulusal ve uluslararası piyasadan sağlanan korumanın yeterli bulunmaması halinde Bakanlar Kurulunca belirlenecek kısım, Devlet tarafından taahhüt edilir.
HASAR FAZLASI DESTEĞĠ (DEVLET GARANTĠSĠ) Ulusal ve uluslararası piyasalardan sağlanan korumanın (Reasürans ın) yeterli olmaması veya olağanüstü hallerde beklenenden fazla hasar olması durumlarında; Bakanlar Kurulu kararı ile ihtiyaç duyulan ilave ödenek miktarı Devlet tarafından, Hasar Fazlası Desteği şeklinde Havuz a aktarılarak hasarlar tazmin edilebilmektedir. 21
DENETĠM 5363 Sayılı Tarım Sigortaları Kanunu nun 11 inci maddesi gereğince denetim; Tarım Sigortaları Havuzu ve İşletici Şirketin; her yıl, sigortacılık uygulamaları yönüyle Hazine Müsteşarlığı nca, Diğer tüm işlemlerinin (İdari ve Mali) denetimi ise; Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı tarafından, yapılmaktadır. Bu yapısıyla sistem; devletin denetimi, gözetimi ve garantisinde olan BĠR SĠGORTA SĠSTEMĠDĠR. 22
YARDIM SĠSTEMĠ DEĞĠLDĠR Sadece; sigorta yaptıran çiftçilere, prim desteği sağlanan ve teminat kapsamındaki bir risk nedeniyle, hasar olması durumunda da, sigorta prensipleri ve teknikleri çerçevesinde, hasar tazminatı ödemesi yapılan bir sistemdir. Kısacası TARSİM, belirli teknikler ve prensiplere göre çalıģan, bir SĠGORTA SĠSTEMĠ olup; Devletin, hasar durumlarında, çiftçiye yapacağı bir yardım sistemi değildir. 23
EKSPERLĠK Sigorta BranĢı Eğitim Alan KiĢi Sayısı (*) Aktif Eksperlik Yapan KiĢi Sayısı Bitkisel Ürün Sigortaları 1.156 843 Hayvan Hayat Sigortaları 990 791 Su Ürünleri Hayat Sigortası 63 50 Toplam 2.209 1.684 (*)Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı tarafından düzenlenen temel eksper eğitimi programına katılan eksper adayları sayısı 24
ÇĠFTÇĠLERĠN SĠGORTA KONUSUNDA BĠLGĠLENDĠRĠLMESĠ VE BĠLĠNÇLENDĠRĠLMESĠ Tarım Sigortalarının geliştirilmesi ve yaygınlaştırılması konusunda en önemli unsurlardan birisi; çiftçinin bilgilendirilmesi ve bilinçlendirilmesidir. Eğitim ve tanıtım çalışmaları çerçevesinde, TARSİM in görevlerinden birisi de; Bakanlık il ve ilçe teşkilatı ile işbirliği halinde eğitim ve yayım programları çerçevesinde çiftçileri tarım sigortaları konusunda bilgilendirmektir.
TeĢekkürler www.tarsim.gov.tr
Yasal uyarı 2016 TARSIM. Tüm hakları saklıdır. Bu sunum üzerindeki her türlü fikri ve sınai mülkiyet hakları ile tüm telif hakları TARSİM'e aittir. Bu nedenle, bu sunum üzerinde herhangi bir değişiklik yapılamaz, sunumun türevleri oluşturulamaz, çoğaltılamaz, TARSİM'in yazılı izni olmadan ve kaynak gösterilmeden, sunumun bütünü veya bir kısmı, ticari veya diğer kamusal amaçlar için kullanılamaz. Kullanılan tüm bilgilerin, güvenilir kaynaklardan alınmasına rağmen, TARSİM verilen detayların doğruluğu ya da kapsamından dolayı hiçbir şekilde sorumlu tutulamaz. Bu nedenle, sunumun doğruluğuna ve tamlığına ilişkin veya sunumda yer alan bilgilerin kullanımından kaynaklanan herhangi bir zarara ilişkin sorumluluk kesinlikle kabul edilmez. Hiçbir koşulda, TARSİM bu sunuma ilişkin herhangi bir mali ve / veya dolaylı kayıptan dolayı sorumlu tutulmayacaktır. Legal notice 2016 TARSIM. All rights reserved. All kinds of intellectual and industrial property rights along with all copyrights on this presentation belong to TARSIM. Therefore you are not permitted to create any modifications or derivatives of this presentation or to use it for commercial or other public purposes without the prior written permission of TARSİM. Although all the information used is provided from reliable sources, TARSİM does not accept any responsibility for the accuracy or comprehensiveness of the details given. All liability for the accuracy and completeness thereof or for any damage resulting from the use of the information contained in this presentation is expressly excluded. Under no circumstances shall TARSİM be liable for any financial and/or consequential loss relating to this presentation.