SİRKÜLER 2016/26 23/08/2016 Sayın Yetkili; Bazı Alacakların Yeniden Yapılandırılmasına İlişkin 6736 sayılı Kanun 19/08/2016 tarihli ve 29806 sayılı Resmi Gazete de yayımlanmıştır. Söz konusu Kanun ile, 30.06.2016 tarihi itibariyle gecikmiş vergi borçlarında Yurt İçi ÜFE oranında güncelleme, Motorlu Taşıtlar Vergisi ve Trafik Para Cezalarında önemli indirim, Peşin ödemelerde Yurt İçi ÜFE oranında hesaplanan tutardan ayrıca %50 indirim, Vergi aslına bağlı olmayan usulsüzlük ve özel usulsüzlük cezalarının %50 sinin silinmesi, Varlık Barışı, Vergi ihtilaflarının sulh yoluyla sonlandırılmasında %80 e varan indirim, İşletme kayıtlarının cezasız ve faizsiz olarak gerçek duruma uygun hale getirilmesi, Eczanelerde cezasız faizsiz stok düzeltme, Matrah ve vergi artırımında vergi incelemesinden muafiyet, İnceleme ve tarhiyat safhasındaki borçlar için yapılandırma, Beyan edilmemiş gelirler ve kazançlar için pişmanlıkla cezasız ve faizsiz beyan, Yapılandırılan borçları kredi kartı ile ödeme, 6552 sayılı Kanun kapsamında devam eden borçların yeniden yapılandırılması, Vadesi 31.12.2011 tarihinden önce olan 50 TL ve altındaki borçların silinmesi, gibi çok önemli imkanlar getirilmiştir. 1-YAPILANDIRMA KAPSAMINDAKİ BORÇLAR a - Kapsama Giren İdareler Maliye Bakanlığı, Gümrük Müsteşarlığı, Sosyal Güvenlik Kurumu, İl Özel İdareleri ve Belediyeler, Büyükşehir Belediyeleri Su ve Kanalizasyon İdareleri, Karayolları Genel Müdürlüğü, İSKİ, TRT, TOBB ve TOBB a bağlı odalar, OSB. 1
b - Kapsama Giren Borçlar Vergiler ve vergi cezaları, (Vergi Usul Kanunu kapsamına giren vergiler (gelir ve kurumlar vergileri, KDV, ÖTV, damga vergisi ve emlak vergisi gibi) ile vergi cezaları ve bunlara bağlı gecikme faizleri, gecikme zamları gibi fer'i borçlar) Gümrük vergileri ve idari para cezaları, (Gümrük ve Ticaret Bakanlığı tarafından 6183 sayılı Kanun hükümlerine göre takip edilen gümrük vergileri, idari para cezaları, faizler, gecikme faizleri, gecikme zamları, Sosyal güvenlik primleri ve idari para cezaları, (Sosyal güvenlik primi, emeklilik keseneği, işsizlik sigortası primi, SGDP, isteğe bağlı sigorta primleri ile bunlara bağlı gecikme cezası ve gecikme zamları) Askerlik Kanunu, Seçim Kanunları (milletvekili, mahalli idareler, muhtarlık, Anayasa değişikliğine ilişkin halkoylamaları) Karayolları Kanunu, Nüfus Hizmetleri Kanunu gibi kanunlar kapsamında kesilen idari para cezaları, İl özel idarelerinin çeşitli harç ve katılma payı gibi bazı borçlar, Belediyelerin vergi, tarifeden doğan ücret ve su borçları, Büyükşehir belediyelerinin su ve atık su borçlar, TRT nin elektrik payı ve bandrol ücretlerinden kaynaklı borçları, TOBB un ve bağlı odalarının oda aidatı borçları, OSB nin kredi borçları. c - Kapsama Giren Borçların Dönemi Vergiler ve gümrük vergileri açısından; 30.06.2016 tarihinden önceki dönemler, Beyana dayanan vergilerde 30.06.2016 tarihine kadar verilmesi gereken beyannameler, 2016 yılına ilişkin 30.06.2016 tarihinden önce tahakkuk eden emlak vergisi, çevre temizlik vergisi, motorlu taşıtlar vergisi Sosyal güvenlik primleri açısından; Haziran 2016 ve önceki aylara ait; İşveren ve sigortalılara ilişkin sigorta primi, emeklilik keseneği ve kurum karşılığı, işsizlik sigortası primi, sosyal güvenlik destek primi, İsteğe bağlı sigortalılar ve topluluk sigortalılarına ilişkin primler, Yaşlılık, emekli aylığı veya malullük aylığı bağlandıktan sonra sigortalı sayılmasını gerektirir nitelikteki kendi nam ve hesabına bağımsız çalışanların aylığından kesilmesi veya kendisince ödenmesi gereken sosyal güvenlik destek primi, Sosyal Güvenlik Kurumunca takip edilen damga vergisi, özel işlem vergisi, eğitime katkı payı, 30/06/2016 tarihine kadar bitirilmiş özel nitelikteki inşaatlar ile ihale konusu işlere ilişkin eksik işçilik tutarı üzerinden hesaplanan sigorta primi, 30.06.2016 tarihine kadar işlenen fiillere ilişkin idari para cezaları, 2
Elektrik, su borçları açısından; 30.06.2016 tarihinden önce ödenmesi gerekenler TOBB ve bağlı odaların aidatları açısından; 30.06.2016 tarihi itibarıyla vadesi geldiği halde Kanunun yürürlüğe girdiği tarihte ödenmemiş aidatlar, Diğer Borçlar açısından; 30.06.2016 tarihi itibarıyla vadesi geldiği halde Kanunun yürürlüğe girdiği tarihte ödenmemiş olanlar. d- Kesinleşmiş Borçlar Kesinleşmiş Kamu Borçlarında; Borç asıllarının tamamı, SGK tarafından uygulanan idari para cezalarının % 50 si, Bir vergi aslına bağlı olmaksızın kesilmiş olan vergi cezaları ile iştirak nedeniyle kesilmiş olan vergi cezalarının % 50 si, Gecikme faizi, gecikme zammı ve gecikme cezası yerine güncelleme oranı (Yİ-ÜFE 1 ), esas alınarak belirlenecek tutar, ödenecektir. Vergi aslına bağlı olarak kesilen cezaların tamamının, Para cezalarının kalan % 50 sinin, Gecikme cezası, gecikme zammı, gecikme faizi gibi fer i borçların tamamının, tahsilinden vazgeçilecektir. TRT ve OSB borçlarında da aynı kurallar uygulanacaktır. e - İhtilaflı Borçlar İhtilaflı Kamu Borçlarında; İhtilafın bulunduğu safhaya göre; Borç asıllarının % 50 si veya % 20 si, Asla bağlı olmayan cezaların %25 i veya %10 u, Gecikme faizi ve gecikme zammı yerine güncelleme oranı (Yİ-ÜFE ), esas alınarak hesaplanacak tutar, ödenecektir. Vergi aslına bağlı olarak kesilen vergi cezalarının tamamı ile gecikme cezası, gecikme zammı, gecikme faizi, faiz gibi fer i borçlardan vazgeçilecektir. SGK nın prim alacak asıllarında ise herhangi bir indirim yapılmayacak, idari para cezalarının % 25 i ile gecikme zammı ve gecikme cezası yerine güncelleme oranı (Yİ-ÜFE ), esas alınarak belirlenecek tutar ödenecektir. 3
Henüz Dava Açılmamış veya Davası İlk Derece Yargı Merciinde Olan Vergilerde; Vergi aslının %50 si ile güncelleme oranları esas alınarak hesaplanacak tutarın ödenmesi şartıyla, vergi aslının %50 si, vergi cezaları ile gecikme faizi ve gecikme zamlarının tamamı terkin edilecektir. İtiraz/istinaf veya temyiz ve karar düzeltme aşamasındaki tarhiyatlar Kanun'un yayımlandığı tarih itibarıyla; İtiraz/istinaf veya temyiz süreleri geçmemiş ya da İtiraz veya temyiz yoluna başvurulmuş ya da Karar düzeltme talep süresi geçmemiş veya Karar düzeltme yoluna başvurulmuş, olan ikmalen, resen veya idarece yapılmış vergi tarhiyatlarında, bu maddeye göre ödenecek borç asıllarının tespitinde, Kanun'un yayımlandığı tarih itibarıyla tarhiyatın bulunduğu en son safhadaki tutar esas alınır. Ödenecek borcun tespitinde esas alınacak olan en son karar ise tarhiyata ilişkin verilen ve Kanun'un yayımlandığı tarihten (bu tarih dâhil) önce taraflardan birine tebliğ edilmiş olan karardır. İlk derece mahkemesinin sonuçlanmış olduğu durumlarda, Kararın terkin olması halinde, vergi aslının %20 si ile güncelleme oranları esas alınarak hesaplanacak tutarın ödenmesi şartıyla, vergi aslının %80 i, vergi cezaları ile gecikme faizi ve gecikme zamlarının tamamı, Kararın tasdik veya tadilen tasdik olması halinde, tasdik edilen kısma ilişkin vergi aslının tamamı ile güncelleme oranları esas alınarak hesaplanacak tutarın ödenmesi şartıyla, vergi cezaları ile gecikme faizi ve gecikme zamlarının tamamı, terkin edilecektir. Vergi aslı ödenmiş olan veya bu Kanuna göre yapılandırılarak ödenecek olan vergi cezalarından, dava açma süresi geçmemiş veya yargı aşamasında olanların tamamı terkin edilecektir. Vergi aslına bağlı olmadan kesilen vergi cezalarında, henüz ilk derece mahkemesi aşamasında olanlarda cezanın %25 inin ödenmesi şartıyla kalan %75 i, İlk derece mahkemesi sonuçlanmış olanlarda, karar terkin ise cezaların %10 unun, karar tasdik ise %25 inin ödenmesi şartıyla, cezanın kalan kısmı terkin edilecektir. Asla bağlı olmaksızın kesilen vergi cezalarına/gümrük yükümlülüğüyle ilgili idari para cezalarına ilişkin verilen en son kararın bozma kararı olması hâlinde cezanın %25 inin, kısmen onama kısmen bozma kararı olması hâlinde, onanan kısım için ikinci fıkranın (b) bendindeki esaslar çerçevesinde, ilgisine göre anılan bentteki oranların yarısının, bozulan kısım için %25 inin ödenmesi şartıyla, cezanın kalan kısmı terkin edilecektir. 4
f- İnceleme Ve Tarhiyat Safhasındaki Borçlar Vergi ve vergi aslına bağlı olarak kesilen cezalar Bu Kanun'un kapsadığı dönemlere ilişkin olarak, Kanun'un yayımlandığı tarihten önce başlanıldığı hâlde, tamamlanamamış olan vergi incelemeleri ile takdir, tarh ve tahakkuk işlemlerine, matrah ve vergi artırımına ilişkin hükümler saklı kalmak kaydıyla devam edilir. 6736 sayılı Kanun kapsamında "incelemeye başlama" kavramı Vergi usul Kanunu'nun 140. maddesine göre tayin olunmaktadır. Mezkur maddede; "Vergi incelemesine başlanıldığı hususu bir tutanağa bağlanarak bir örneği nezdinde vergi incelemesi yapılana verilir." hükmü yer almaktadır. Bu işlemlerin tamamlanmasından sonra; Tarh edilen vergilerin % 50'si Kanun'un yayımlandığı tarihe kadar Yİ-ÜFE aylık değişim oranları esas alınarak esas alınarak hesaplanacak tutar ile Bu tarihten sonra ihbarnamenin tebliği üzerine belirlenen dava açma süresinin bitim tarihine kadar hesaplanacak gecikme faizinin tamamının, ihbarnamenin tebliğ tarihinden itibaren 30 gün içerisinde yazılı başvuruda bulunularak, ilk taksit ihbarnamenin tebliğini izleyen aydan başlamak üzere ikişer aylık dönemler halinde 6 eşit taksitte ödenmesi şartıyla, Vergi aslının kalan % 50'sinin, Bu tutara Kanun'un yayımlandığı tarihe kadar uygulanan gecikme faizinin, Vergi aslına bağlı cezaların, tamamının tahsilinden vazgeçilir. Bu Kanun'un kapsadığı dönemlere ilişkin olarak Kanun'un yayımlandığı tarihten önce tamamlandığı halde, bu tarihte ya da bu tarihten sonra vergi dairesi kayıtlarına intikal eden takdir komisyonu kararları ve vergi inceleme raporları için de yukarıdaki hükümlerden yararlanılabilir. Bunun için gerekli tarh ver tebliğ işlemleri yapıldıktan sonra, tarhiyat üzerinden yukarıdaki şekilde tespit edilen tutarın, yine yukarıdaki süre ve şekilde ödenmesi gerekmektedir. Vergi aslına bağlı olmaksızın kesilen vergi cezaları Kanun'un yayım tarihinden önce başlanılıp bu tarihten sonra tamamlanan vergi incelemeleri ile takdir işlemlerine istinaden vergi aslına bağlı olmaksızın kesilen vergi cezalarının ise % 25'inin ihbarnamenin tebliğ tarihinden itibaren 30 gün içerisinde yazılı başvuruda bulunularak, ilk taksit ihbarnamenin tebliğini izleyen aydan başlamak üzere ikişer aylık dönemler halinde 6 eşit taksitte ödenmesi şartıyla cezanın % 75'inin tahsilinden vazgeçilmektedir. Aynı şekilde bu Kanun'un kapsadığı dönemlere ilişkin olarak iştirak nedeniyle kesilecek vergi ziyaı cezalarında da, cezaya muhatap olanların, cezanın % 25'ini yukarıda belirtilen süre ve şekilde ödemeleri halinde cezanın kalan % 75'inin tahsilinden vazgeçilmektedir. 5
Tarhiyat öncesi uzlaşma talepleri Kanun'un yayımlandığı tarih itibarıyla, Vergi Usul Kanunu'nun tarhiyat öncesi uzlaşma hükümlerine göre uzlaşma talebinde bulunulmuş, ancak uzlaşma günü gelmemiş ya da uzlaşma sağlanamamış olmakla birlikte vergi ve ceza ihbarnameleri mükellefe tebliğ edilmemiş borçlar için de bu hüküm uygulanır. Pişmanlıkla beyan Bu Kanun'un kapsadığı dönemlere ilişkin olarak Kanun'un yayımlandığı tarihi izleyen 2. ayın sonuna kadar; Vergi Usul Kanunu'nun 371. maddesinde yer alan pişmanlık hükümleri kapsamında beyan edilen matrahlar üzerinden tarh ve tahakkuk ettirilen, Vergilerin tamamı ile Bu tutara Kanun'un yayımlandığı tarihe kadar Yİ-ÜFE aylık değişim oranları esas alınarak hesaplanacak tutarın, Kanun'da belirtilen süre ve şekilde tamamen ödenmesi şartıyla, Pişmanlık zammı ve Vergi cezalarının, tamamının tahsilinden vazgeçilmektedir. Kendiliğinden yapılan beyanlar Vergi Usul Kanunu'nun 30. maddesinin dördüncü fıkrasına göre kendiliğinden verilen beyannameler üzerinden tarh ve tahakkuk ettirilen, Vergilerin tamamı ile Bu tutara Kanun'un yayımlandığı tarihe kadar Yİ-ÜFE aylık değişim oranları esas alınarak hesaplanacak tutarın Kanun'da belirtilen süre ve şekilde tamamen ödenmesi şartıyla, Gecikme faizi ve Vergi cezalarının, tamamının tahsilinden vazgeçilmektedir. Pişmanlıkla veya kendiliğinden beyanname veren mükelleflerin, tahakkuk eden; Vergilerin tamamını, Pişmanlık zammı, gecikme faizi yerine güncelleme oranı (Yİ-ÜFE ), esas alınarak hesaplanacak tutarı, ödemeleri halinde vergi cezalarının, pişmanlık zammının, gecikme faizinin tahsilinden vazgeçilecektir. Gümrük vergileri için de aynı esaslar öngörülmüştür. Emlak vergisi bildirimini süresinde vermemiş olan mükelleflere bildirimde bulunma imkânı verilmekte, Vergilerin tamamı, 6
Gecikme faizi yerine güncelleme oranı (Yİ-ÜFE ), esas alınarak hesaplanacak tutarın, ödenmesi şartıyla, bu vergiye bağlı gecikme faizi ve vergi cezalarının tahsilinden vazgeçilmektedir. 2 MATRAH VE VERGİ ARTIRIMI 6736 Sayılı Kanun un 5 inci maddesinde matrah ve vergi artırımı düzenlenmiştir. Buna göre matrah artırımı; 2011, 2012, 2013, 2014 ve 2015 yıllarına ilişkin olarak gelir ve kurumlar vergisi ile katma değer vergisi ve bazı gelir ve kurumlar vergisi stopajları için yapılabilecektir. Matrah ve vergi artırımında bulunmak için 31 Ekim 2016 tarihi mesai saati bitene kadar başvurmak gerekmektedir. Başvurular üzerine hesaplanan tutarlar Kasım ayı başından itibaren tek seferde ödenebileceği gibi, istenirse başvuru sırasında 6, 9, 12 veya 18 eşit taksitte ödeme seçeneklerinden biri de tercih edilebilecekler. Taksitle yapılacak ödemelerde belirlenen tutar; 1) 6 eşit taksit için (1,045), 2) 9 eşit taksit için (1,083), 3) 10 iki eşit taksit için (1,105), 4) 18 eşit taksit için (1,15), katsayısı ile çarpılacak ve bulunan tutar taksit sayısına bölünmek suretiyle ikişer aylık dönemler hâlinde ödenebilecektir. Öte yandan, tercih edilen süreden daha kısa sürede ödeme yapılması hâlinde ödenecek tutar ilgili katsayıya göre düzeltilecektir. a- Kurumlar Vergisi Matrah Artırımı Kurumlar vergisi matrah artırımı, 2011, 2012, 2013, 2014 ve 2015 yıllarının tamamı için yapılabileceği gibi istenilen yıl ya da yıllar için de yapılabilecektir. Kurumlar Vergisi Matrah Artırımı Yıl Matrah Artırım Oranı Asgari Artırım Tutarı Normal Vergi Oranı İndirimli Oran 2011 35% 28.000 20% 15% 2012 30% 29.650 20% 15% 2013 25% 31.490 20% 15% 2014 20% 33.470 20% 15% 2015 15% 37.940 20% 15% Matrah artırımında bulunulan yıl için daha sonra vergi incelemesi ve cezalı tarhiyat yapılmayacaktır. 7
İlgili yıla ilişkin olarak verilen beyannamede matrah beyan edilmemişse, matrah oluşmamışsa ya da hiç beyanname verilmemişse yine asgari artırım tutarları dikkate alınacaktır. Artırımında bulunulan yıllara ait zararların % 50 si, 2016 ve izleyen yıllar kârlarından mahsup edilebilecektir. Matrah artırımında bulunan kurumlar vergisi mükellefleri eğer varsa yatırım indirimi stopajı artırımında da bulunmaları gerekecektir. İstisna ve indirimler nedeniyle gelecek yıllara devrolan zararlar ve geçmiş yıl zararları artırılan matrahlardan mahsup edilemeyecektir. 19/08/2016 tarihinden önce kesinleşen tarhiyatlar matrah artırımında dönem beyanı ile birlikte dikkate alınacaktır. Kâr dağıtımına bağlı stopaj uygulaması matrah artırımı kapsamında değildir. Artırılan matrahlar üzerinden ödenen vergiler KKEG niteliğindedir. Matrah/vergi artırımında bulunan mükellefler hakkında bu Kanundan önce başlanılmış incelemenin 1 ay içinde bitirilmemesi halinde bu işlemlere devam edilmeyecektir. 1 ay içerisinde sonuçlandırılan vergi incelemeleri ile ilgili tarhiyat öncesi uzlaşma talepleri dikkate alınmayacaktır. Bu nedenle Kanunun yayımı tarihinden önce tarhiyat öncesi uzlaşma talebi bulunan inceleme raporları derhal vergi dairesine gönderilecektir. İnceleme veya takdir komisyonu kararının vergi dairesine gelmesinden önce matrah artırımında bulunulursa inceleme ve takdir sonucu bulunan fark ile matrah artırımı mukayese edilerek gerekli tarhiyat yapılacaktır. Matrah artırımı için verilen beyannamelerden damga vergisi alınmayacaktır. b- Gelir Vergisi Matrah Artırımı Gelir vergisi matrah artırımına ilişkin özet tabloya aşağıda yer verilmiştir. Gelir Vergisi Matrah Artırımı Yıl Matrah artırım oranı Asgari artırım tutarı (TL) Vergi Bilanço esası ve serbest İşletme hesabı oranı meslek kazancı İndirimli Oran 2011 35% 9.500 14.000 20% 15% 2012 30% 9.890 14.820 20% 15% 2013 25% 10.490 15.740 20% 15% 2014 20% 11.160 16.740 20% 15% 2015 15% 12.650 18.970 20% 15% c- Katma Değer Vergisi Matrah Artırımı Katma değer vergisi mükelleflerinin her bir vergilendirme dönemine ilişkin olarak verdikleri beyannamelerindeki hesaplanan katma değer vergisinin yıllık toplamı üzerinden aşağıda belirtilen oranlarda katma değer vergisini artırmaları halinde ilgili dönemlere ilişkin katma değer vergisi incelemesi ve tarhiyatı yapılmayacaktır. 8
KDV Artırımı Yıl Oran 2011 3,50% 2012 3,00% 2013 2,50% 2014 2,00% 2015 1,50% KDV artırımı bir tam yıl için yapılacaktır. Kıst dönemde faaliyette bulunan mükellefler kıst dönem için yararlanacaklardır. Artırımda bulunulacak yılda KDV beyannamelerinin tamamı verilmemişse verilen beyannameler esas alınarak artırımda bulunulacaktır. Bir yıllık sürede 3 veya daha fazla beyanname veren mükelleflerin bu beyanlarında yer alan tutarlar tam yıla iblağ edilecektir. Bir yıllık sürede 3 dönemden daha az sayıda beyanda bulunulmuş ise mükelleflerin KDV artırımından yararlanabilmesi için gelir/kurumlar vergisi matrah artırımında bulunması şarttır. Bu durumda beyan edilen tutar üzerinden % 18 oranında vergi ödenecektir. Katma değer vergisi artırımında bulunulan yıllar için, prensip olarak, vergi incelemesi ve tarhiyatı yapılmayacak. İade talebi olanlar bakımından inceleme hakkı saklı olacak. Sonraki dönemlere devreden vergiler bakımından da inceleme yapılabilecek. Ancak, bu inceleme sonunda artırım talebinde bulunulan yıllara ilişkin olarak tarhiyat yapılamayacak. 2 numaralı katma değer vergisi beyannamesi (Sorumlu sifatiyla beyan edilen katma değer vergisi) ile beyan edilmesi gereken vergiler bakımından vergi artırımından yararlanılamayacak. 1 No.lu KDV Beyannamelerinde, hesaplanan KDV bulunmayan veya hesaplanan KDV beyanları sadece tecil-terkin uygulaması kapsamındaki teslimlerde; İlgili takvim yılı içindeki işlemlerinin tamamı, istisnalar kapsamındaki teslim ve hizmetlerden oluşan veya diğer nedenlerle hesaplanan KDV beyanı bulunmayan mükellefler ile tecil-terkin uygulaması kapsamındaki teslimlerden oluşan mükellefler ilgili yıl için gelir veya kurumlar vergisi matrah artırımında bulunmuş olmaları şartıyla KDV artırımından faydalanabileceklerdir. Bu mükelleflerin, KDV artırımı talepleri nedeniyle ödeyecekleri vergi, gelir veya kurumlar vergisi bakımından artırılan matrahlara %18 oranı uygulanmak suretiyle hesaplanacaktır. 6736 sayılı Kanunun 5 nci maddesi kapsamında, vergi artırımı sonucu ödenen KDV, gelir veya kurumlar vergisi matrahlarının tespitinde gider veya maliyet unsuru olarak dikkate alınamayacaktır. Ayrıca bu tutarlar, 1 No.lu KDV beyannamelerine göre ortaya çıkan "Ödenmesi Gereken KDV" tutarlarından da indirilemeyecektir. Ödenen bu tutarların herhangi bir şekilde iade edilmesi de mümkün değildir. d- Ücret stopajında artırım Ücretli olarak çalışanlardan vergi tevkifatı yapmaya mecbur olanların beyan ettikleri ücret ödemelerine ilişkin tutarların yıllık toplamı üzerinden aşağıda belirtilen oranlarda gelir (stopaj) vergisini artırmaları halinde, ilgili dönemlere ilişkin gelir (stopaj) vergisi incelemesi ve tarhiyatı yapılmayacaktır. 9
Gelir (stopaj) vergisi artırımı Yıl Vergi artırım oranı 2011 6,00% 2012 5,00% 2013 4,00% 2014 3,00% 2015 2,00% İlgili yıllarda muhtasar beyanname vermemiş mükellefler için bu maddede asgari işçi sayıları ve bu işçilere ilişkin asgari ücret tutarları belirtilerek düzenleme yapılacaktır. e- Serbest meslek ve kira stopajında artırım Muhtasar beyannamelerinde yer alan söz konusu ödemelerine ilişkin gayrisafi tutarların yıllık toplamı üzerinden; aşağıda belirtilen oranlarda gelir (stopaj) vergisini artırmaları halinde, ilgili dönemlere ilişkin gelir (stopaj) vergisi incelemesi ve tarhiyatı yapılmayacaktır. İlgili yıl içinde verilen muhtasar beyannamelerde beyan edilen tutarlar bir yıla iblağ edilmeyecektir. Gelir (stopaj) vergisi artırımı Yıl Vergi artırım oranı 2011 6,00% 2012 5,00% 2013 4,00% 2014 3,00% 2015 2,00% f- Yıllara sari inşaat işlerine ilişkin stopaj artırımı Yıllara sari inşaat ve onarım işleri ile uğraşan kurumlara bu işleri ile ilgili olarak yapılan hakediş ödemeleri üzerinden 2011 ila 2015 yılları için her bir yıl itibarıyla % 1 oranında hesaplanacak vergiyi ödemeleri halinde bu tevkifat türü için de vergi incelemesi ve tarhiyat yapılmayacaktır. Bu kapsamda muhtasar beyanname verilmemiş olması veya muhtasar beyanname verilmekle birlikte artırılması istenilen ödeme türünün beyannamede bulunmaması halinde ise bilanço esasına göre defter tutan mükellefler için belirlenmiş asgari matrah üzerinden 2011 ila 2015 yılları için her bir yıl itibarıyla % 3 oranında hesaplanacak vergi ödenerek artırım imkânından yararlanılacaktır. 3 İŞLETME KAYITLARININ DÜZELTİLMESİ 6736 Sayılı Kanun un 6 ncı maddesinde işletme kayıtlarının düzeltilmesi konusu düzenlenmiştir. Buna göre; İşletmede mevcut olduğu halde kayıtlarda yer almayan emtia, makine, teçhizat ve demirbaşlar 10
Kayıtlarda yer aldığı halde işletmede bulunmayan mallar Kayıtlarda yer aldığı halde işletmede bulunmayan kasa mevcudu ve ortaklardan alacaklar bu kapsamda fiili duruma uygun hale getirilebilecektir. a-işletmede bulunduğu halde kayıtlarda yer almayan mallar Uygulama kapsamında, işletmede mevcut olduğu halde kayıtlarında yer almayan emtia, makine, teçhizat ve demirbaşlar 6736 sayılı Kanun un yayımlandığı ayı izleyen üçüncü ayın son iş günü olan 30/11/2016 tarihine (bu tarih dahil) kadar, konuya ilişkin yayınlanacak Tebliğin ilgili bölümünde belirtilen beyanname ve ekinde verecekleri envanter listesi ile katma değer vergisi yönünden bağlı oldukları vergi dairelerine bildireceklerdir. Bu kıymetler, bildirim tarihindeki rayiç bedelle değerlenmek suretiyle envanter listesinde gösterilecektir. Rayiç bedel, o kıymetin değerleme günü itibarıyla normal alım satım bedelidir. Dolayısıyla bu bedel, mükellefin kendisi tarafından bizzat tespit edebileceği gibi bağlı olduğu meslek kuruluşuna da tespit ettirilebilecektir. Bildirilen kıymetler yasal kayıt süresi içerisinde kayıtlara intikal ettirilecektir. Bu madde hükmüne göre bildirilecek emtia; Alım satım işletmelerinde satışa hazır malları, İmalatçı işletmelerde ise hammadde, malzeme, yarı mamul ve mamul malları ifade etmektedir. Rayiç bedel üzerinden beyan edilerek kayıtlara intikal ettirilecek; Teslimleri genel orana (%18) tabi makine, teçhizat ve demirbaşlar ile emtianın rayiç bedeli üzerinden %10 oranı, Teslimleri indirimli orana (%1, %8) tabi makine, teçhizat ve demirbaşlar ile emtianın rayiç bedeli üzerinden ise tabi oldukları oranın yarısı (%0,5 veya %4) esas alınmak suretiyle KDV hesaplanacak ve yayımlanacak Tebliğ hükümleri uyarınca sorumlu sıfatıyla beyan edilecektir. Beyanname, en geç 31/11/2016 tarihine (bu tarih dahil) kadar verilecek ve tahakkuk edecek vergi de aynı süre içinde ödenecektir. Ayrıca, ÖTV'nin konusuna giren malları bu madde kapsamında beyan eden ve alış belgelerini ibraz edemeyen mükelleflerin bu malların beyan tarihindeki miktarı ve emsal bedeli üzerinden geçerli olan ÖTV'yi beyanname verme süresi içinde ayrı bir beyanname ile beyan ederek aynı süre içinde ödemeleri halinde, bu mallar bakımından 4760 sayılı Özel Tüketim Vergisi Kanunu nun 4 üncü maddesinin (3) numaralı fıkrası hükmü uygulanmayacaktır. Bu şekilde beyan edilerek ödenen ÖTV için vergi cezası kesilmeyecektir. 11
Türü Kayda alınacak değer Sorumlu sıfatıyla ödenecek KDV KDV indirimi Beyan ve ödeme zamanı Emtia Rayiç Bedel Genel orana tabi ise % 10 İndirimli orana tabi ise yarısı Yapılır Kasım Ayı sonuna kadar bir beyanname ve eki envanter listesiyle verilecek ve vergisi aynı sürede ödenecektir. Makine Teçhizat Demirbaş Rayiç Bedel Genel orana tabi ise % 10 İndirimli orana tabi ise yarısı Yapılmaz Kasım Ayı sonuna kadar bir beyanname ve eki envanter listesiyle verilecek ve vergisi aynı sürede ödenecektir. Bu kapsamda kayıtsız mal bildiren mükellefler, bu malları satmaları halinde, defterlere kaydedilecek satış bedeli kayıtlı değerinden düşük olamayacaktır. Gerçek satış bedelinin kayda alınan bedelden düşük olması halinde, kazancın tespitinde kayıtlı bedel dikkate alınacaktır. Bildirime dahil edilen amortismana tabi iktisadi kıymetler için amortisman ayrılmayacaktır. Beyana konu emtianın, KDV Kanunu nun uygulamasında iade hakkı tanınan işlemlerde kullanılması durumunda, beyan edilerek ödenen ve indirim hesaplarına alınan söz konusu verginin yüklenilen verginin hesabında dikkate alınması ve dolayısıyla iade konusu yapılması mümkün bulunmaktadır. Öte yandan, makine, teçhizat ve demirbaşlar nedeniyle bahse konu uygulama kapsamında beyan edilerek sorumlu sıfatıyla ödenen KDV'nin indirim konusu yapılması mümkün olmadığından, bu verginin iadesi de söz konusu olmayacaktır. Bilanço esasına göre defter tutan mükellefler, aktiflerine intikal ettirdikleri emtia için ayrı; makine, teçhizat ve demirbaşlar için ayrı olmak üzere pasifte karşılık hesabı açacaktır. Emtia için ayrılan karşılık, ortaklara dağıtılması veya işletmenin tasfiye edilmesi halinde, sermayenin unsuru sayılacak ve vergilendirilmeyecektir. Öte yandan, makine, teçhizat ve demirbaşlar ayrıca envantere kaydedilecek ve ayrılan karşılık birikmiş amortisman olarak kabul edilecektir. İşletme hesabı esasına göre defter tutan mükellefler ise beyan ettikleri emtiayı defterlerinin gider kısmına satın alınan mal olarak kaydedeceklerdir. b- Kayıtlarda Yer Aldığı Halde İşletmede Mevcut Olmayan Emtia Bu Kanun kapsamında, gelir ve kurumlar vergisi mükelleflerine kayıtlarında yer aldığı halde işletmelerinde mevcut olmayan emtialarını, bu Kanunun yayımlandığı ayı izleyen üçüncü ayın son iş günü olan 30 Kasım 2016 tarihine (bu tarih dahil) kadar fatura düzenlemeleri ve her türlü vergisel yükümlülüklerini yerine getirmek suretiyle kayıt ve beyanlarına intikal ettirmeleri ve böylece kayıtlarını fiili duruma uygun hale getirmeleri imkanı verilmiştir. Bu bölümde öncelikle, faturada yer alacak bedelin, söz konusu emtia ile aynı neviden olan emtiaların gayri safi kâr oranı dikkate alınarak tespit edileceğini belirtmek isteriz. Faturalanan ve yasal defterlere kaydedilen emtia ile ilgili işlemler, normal satış işlemlerinden farklılık göstermektedir. 12
Buna göre; Faturada emtianın tabi olduğu oranda KDV hesaplanacak ve ilgili dönem beyannamesine dahil edilecektir. Satış hasılatı yıllık gelir veya kurumlar vergisi matrahının hesaplanmasında da dikkate alınacaktır. Fatura bedeli "600 Yurtiçi Satışlar", faturada hesaplanan katma değer vergisi de "391 Hesaplanan KDV" hesabına alacak yazılmak suretiyle kayıtlara intikal ettirilecektir. Bu hesapların karşılığını teşkil edecek borçlu hesap uygulamayı yapan mükellefçe gerçeğe uygun olarak tespit edilecektir. Aktif hesaplarda meydana gelen artışın herhangi bir şekilde tespit edilememesi halinde "689 Diğer Olağan Dışı Gider ve Zararlar" (KKEG) hesabına borç kaydı yapılacaktır. Ayrıca, eczaneler, stoklarında kaydi olarak yer aldığı hâlde fiilen bulunmayan ilaçları, bu Kanunun yayımlandığı tarihi izleyen üçüncü ayın sonuna kadar (30/11/2016) maliyet bedeli üzerinden fatura düzenlemek suretiyle kayıtlarından çıkarabilecekler. Bu suretle kayıtlardan çıkarılan ilaçların maliyet bedeli üzerinden %4 oranında hesaplanan katma değer vergisi ayrı bir beyanname ile beyan edilerek beyanname verme süresi içinde ödenecektir. Ödenen bu vergi, hesaplanan katma değer vergisinden indirilemeyecek, gelir ve kurumlar vergisi matrahının tespitinde gider olarak dikkate alınamayacaktır. Türü Kayda alınacak değer Sorumlu sıfatıyla ödenecek KDV KDV indirimi Beyan ve ödeme zamanı Emtia Maliyet + Kar Emtianın tabi olduğu KDV oranı Her türlü vergisel yükümlülük yerine getirilir. Kasım ayı sonuna kadar beyan edilecek ve vergisi aynı süre içinde ödenecektir. c- Kayıtlarda Yer Aldığı Halde İşletmede Mevcut Olmayan Kasa Mevcudu ve Ortaklardan Alacakların Beyanı Kanun kapsamında, bilanço esasına göre defter tutan kurumlar vergisi mükelleflerine, 31/12/2015 tarihi itibarıyla düzenledikleri bilançolarında görülmekle birlikte işletmelerinde bulunmayan kasa mevcutları ile işletmenin esas faaliyet konusu dışındaki işlemleri dolayısıyla (ödünç verme ve benzer nedenlerle ortaya çıkan) ortaklarından alacaklı bulunduğu tutarlar ile ortaklara borçlu bulunduğu tutarlar arasındaki net alacak tutarlarını bu Kanunun yayımlandığı tarihi izleyen üçüncü ayın sonu olan 30/11/2016 tarihine kadar vergi dairelerine beyan etmek suretiyle kayıtlarını düzeltmeleri ve böylece kayıtlarını fiili duruma uygun hale getirmeleri imkanı verilmiştir. Bilançolarında görülmekle birlikte işletmelerinde bulunmayan kasa mevcutları ve ortaklardan alacaklar tutarlarını düzeltmek için beyanda bulunan mükellefler, beyan edilen tutarlar üzerinden % 3 oranında vergi hesaplayacak ve hesaplanan vergiyi beyanname verme süresi içinde ödeyeceklerdir. Türü Kayda alınacak değer Ödenecek vergi KDV indirimi Beyan ve ödeme zamanı Kasa veya Net Ortaklar Cari Hesabı Düzeltme 3% - 13 Kasım ayı sonuna kadar beyan edilecek ve vergisi aynı süre içinde ödenecektir.
4 - VARLIK BARIŞI Söz konusu Kanun un 7. maddesinde varlık barışı düzenlenmiştir. a- Varlık Barışının kapsamı Bu düzenlemeyle; 31/12/2016 tarihine kadar; Gerçek ve tüzel kişilerce; yurt dışında bulunan, para, döviz, altın, menkul kıymet ve diğer sermaye piyasası araçlarının, Gelir veya kurumlar vergisi mükelleflerince; Türkiye de bulunan ancak kanuni defter kayıtlarında yer almayan para, döviz, altın, menkul kıymet ve diğer sermaye piyasası araçları ile taşınmazların bildirimi veya beyanı yapılabilecektir. b- Varlıkların beyanı Maliye Bakanlığı, madde kapsamına giren varlıkların Türkiye ye getirilmesi, bildirim ve beyanı ile işletmeye dâhil edilmelerine ilişkin hususları, bildirim ve beyanların şekli, içeriği ve ekleri ile yapılacağı yeri, maddenin uygulanmasında kullanılacak bilgi ve belgeler ile uygulamaya ilişkin usul ve esasları belirlemeye yetkili kılınmıştır. c- Beyan edilen varlıkların Türkiye ye getirilmesi Yurt dışında bulunan ve bu kapsamda bildirilen para, altın, döviz, menkul kıymet ve diğer sermaye piyasası araçlarını 31/12/2016 tarihine kadar Türkiye ye getirilmesi gerekmektedir. d- Varlıkların sahipliğine ilişkin tarih sınırlamasının olmaması Kanunda, bildirilecek olan varlığın belli bir tarihten önce yurt dışında olduğunun ispatı istenmemektedir. e- Varlıkları Türkiye ye getirmeden düzenlemeden yararlanılması Kanunda bunun sadece bir istisnası vardır. Buna göre, kanuni defterlere kaydedilen varlıklar, yurt dışında bulunan banka veya finansal kurumlardan kullanılan ve düzenlemenin yürürlük tarihi itibarıyla kanuni defterlerde kayıtlı olan kredilerin, en geç31/12/2016 tarihine kadar, kapatılmasında kullanılabilecektir. Bu takdirde, borcun defter kayıtlarından düşülmesi kaydıyla, ödemede kullanılan varlıkların Türkiye'ye getirilme şartı aranmaksızın bu düzenlemeden yararlanılabilecektir. Ayrıca 19/08/2016 tarihi itibarıyla kanuni defterlerde kayıtlı olan sermaye avanslarının, yurt dışında bulunan para, altın, döviz, menkul kıymet ve diğer sermaye piyasası araçlarının 19/08/2016 tarihinden önce Türkiye ye getirilmek suretiyle karşılanmış olması hâlinde, söz konusu avansların defter kayıtlarından düşülmesi kaydıyla bu madde hükümlerinden yararlanılabilecektir. 14
f- Varlıkların kayıtlara intikali Yurtdışından getirilen bu varlıklar, işletmelerin kanuni defterlerine kaydedilebilecektir. Kayıt işlemlerinde sınırlayıcı bir düzenleme yoktur. İşletmeler, sermayeye ilave etme, özel fon hesabında tutma veya işletme borçlarının ödenmesinde kullanma konusunda ihtiyaridir. g- Varlıkların elden çıkarılması Bu varlıkların elden çıkarılmasından doğan zararlar, gelir veya kurumlar vergisi uygulaması bakımından gider veya indirim olarak kabul edilmeyecektir. Ayrıca, bildirim ve beyana konu edilen varlıklar için amortisman ayrılamayacaktır. Bu varlıkların elden çıkarılmasından doğan zararlar, gelir veya kurumlar vergisi uygulaması bakımından gider veya indirim olarak kabul edilmeyecektir. Bu kapsamda yapılan işlemler dönem kazancının tespitinde dikkate alınmayacak ve bu varlıkların daha sonra işletmeden çekilmesi kâr dağıtımı sayılmayacaktır. Beyan edilen veya bildirilen varlıklara ilişkin herhangi bir vergi ödeme yükümlülüğü bulunmamaktadır. 15