ASİT FOSFATAZ Hücre içi enzimdir prostatta bol miktarda bulunur ayrıca dalak, pankreas, böbrek ve kan hücrelerinde bulunur. Asit Fosfataz için normal değer: Normal Değerler: < 10 U/L. dir Asit fosfatazda artışa neden olan hastalıklar; Prostat hastalıkları, Prostat kanseri ve kanser yayılması, Kemik iliğine sıçrayan habis tümörler, Bazı karaciğer hastalıkları, Kemik hstalıkları, Böbrek hastalıkları, Kan ve kan hücrelerini ilgilendiren hastalıklar, Enfaktüs te artar ASETİLKOLİN RESEPTÖR ANTİKORU Ach reseptör antikoru; Ach Reseptör Ab; Myastenia Gravis hastalığının teşhisinde kullanılan laboratuvar testidir. Asetilkolin reseptör antikoru Myastenia Gravis hastalarının kanında bulunan bir proteindir. Asetilkolin sinirler arasında ve sinirlerden kasa iletim sağlayan bir proteindir bu proteinin bağlandığı reseptöre karşı antikor gelişir ise Myastenia Gravis denilen ve kas güçsüzlüğü ile seyreden bir hastalık oluşur. Hastaların yarıdan fazlasında hastalık
gözlerde sınırlı kalır diğer yarısında ise diğer vücut kasları da etkilenir. Hastalık her yaşta görülebilir. Bir veya her iki gözde göz kapağı düşüklüğü ve kaşların yukarı çekilmesi tipiktir. Asetil kolin Reseptör Antikoru için normal değerler: Erişkin : < 0,05 nmol/l dir. Asetil kolin Reseptör antikorunun pozitif olması ne anlama gelir? Testin pozitif olması Myastenia Gravis teşhisi koydurur. Myastenia Gravis hastalığı hastaların % 50 sinde sadece gözde sınırlıdır ( okular Myastenia Gravis ). Ancak testin negatif olması Myastenia olmadığını göstermez. Myastenia hastalarının beşte birinde test negatiftir. 1.Vincent A, Newson-Davis J. Disorders of neuromuscular transmission. In: Goldman L, Ausiello D, eds. Cecil Medicine. 23rd ed. Philadelphia, Pa: Saunders Elsevier. 2007: chap 448. 2.Sanders DB, Howard JF Jr. Disorders of neuromuscular transmission. In: Bradley WG, Daroff RB, Fenichel GM, Jankovic J, eds. Bradley: Neurology in Clinical Practice. 5th ed. Philadelphia, Pa: Butterworth-Heinemann Elsevier; 2008:chap 82 ASETİLKOLİNESTERAZ Asetilkolinesteraz; Psedokolinesteraz;
Acetylcholinesterase; RBC (or erythrocyte) cholinesterase; Pseudocholinesterase; Plasma cholinesterase; Butyrylcholinesterase; Serum kolinesteraz. Asetilkolinesteraz ve Psedokolinesteraz sinir sisteminin sağlıklı çalışması için gerekli iki önemli enzimdir. Asetilkolin sinirler arasında ve sinirlerden kaslara iletimi sağlar. Asetilkolin salındıktan sonra temizlenmesi gerekir yoksa ileti devam eder bu işi Asetilkolinesteraz ve Psedokolinesteraz yapar. Sinirler arasına sinyallerin düzgün iletilmesi için bu iki enzim gereklidir. Asetilkolinesteraz hem sinir hem de kırmızı kan hücrelerinde bulunur. Psedokolinesteraz ise sadece karaciğer hücrelerinde bulunur. Asetilkolinesteraz neden bakılır? Böcek öldürücü ilaç zehirlenmelerinde (organofosfat zehirlenmelerinde), zehirlenme durumunuzun tespiti için, Karaciğer hastalıklarının teşhisinde, Anestezi ve bazı girişimler öncesinde süksinil kolin ilacı veriecek ise bu enzimlere bakılır (aksi halde ölümcül ateş yükselmesi olur). Buna Malin hipertermi denir. Asetilkolinesteraz için normal değerler: Erişkin: 8-18 Unit /ml Asetilkolinesteraz ı düşüren sebepler: Organofosfat içeren böcek ilaçları ile zehirlenme, Akut enfeksiyonlar, Kronik malnutrisyon, Kalp krizi, Karaciğer hasarı, Metastazlar, Tıkanma sarılığı, Ayrıca hamilelik ve doğum kontrol ilaçları hafif düşüklüğe
neden olabilir. Rereanslar: 1.Ford MD. Acute poisoning. In: Goldman L, Ausiello D, eds. Cecil Medicine. 23rd ed. Philadelphia, Pa: Saunders Elsevier. 2007: chap 111. 2.Aminoff MJ. Effects of toxins and physical agents on the nervous system: effects of occupational toxins on the nervous system. In: Bradley WG, Daroff RB, Fenichel GM, Jankovic J, eds. Bradley: Neurology in Clinical Practice. 5th ed. Philadelphia, Pa: Butterworth-Heinemann Elsevier; 2008 ARTER KAN GAZI Kan Gazı; AKG; ABG; Arter kanında bulunan oksijen, karbon dioksit ve asiditeyi (ph miktarını) ölçen laboratuar testidir. Test arter kanından alınan kan ile çalışılır. Solunum sistemini değerlendirmek amacıyla yapılır. Verilen oksijenin yada yapılan müdahalenin işe yarayıp yaramadığını test etmek için yapılır. Vücudun asit / baz dengesini görmek akciğer böbrek fonksiyonlarını değerlendirmek genel metabolik durumu anlamak amacıyla yapılır. Arter kan gazı için normal değerler: Parsiyel oksijen basıncı ( PaO2): 75-100 mmhg, Parsiyel karbondioksit basıncı ( PaCO2): 38-42 mmhg, Arteriyel kan ph:7,38-7,42, Oksijen satürasyonu ( SaO2):94-100% Bikarbonat (HCO3):22-28 meq/l
Anormal değerler akciğer, böbrek ve metabolik bozukluklara işaret eder. Seifter JL. Acid-base disorders. In: Goldman L, Ausiello D, eds. Cecil Medicine. 23rd ed. Philadelphia, Pa: Saunders Elsevier; 2007:chap 119 ARGİNİN TESTİ Büyüme Hormonu Stimülasyon Testi; Growth hormone stimulation test; Arginine test; Arginine-GHRH test ; Büyüme hormonu ( GH ) beyinde yer alan hipofiz bezinden salgılanır. Arginin ve/ veya GHRH verilerek uyarılmış hormon salgısı ölçülür. Hipofiz bezinin hormon salgılama kabiliyetine bakılır. Cücelik ve büyüme hormonu eksikliklerinin araştırılmasında kullanılan bir testtir. Önce kan alınır GH bakılır. Arkasından 30 dakika boyunca arginin ve / veya GHRH verilerek her 30 dakikada bir kan alınır. Test aç karnına ve fiziksel aktivite yapılmadan sabahleyin yapılmalıdır. Arginin için normal değerler: Normal pik değer en az 10 ng/ml ve üstü Sınır 5 10 ng/ml Düşük < 5 ng/ml dir Eğer sınır değerin altında çıkarsa beyinhipofiz bölgesinde Büyüme Hormonu rezervi / üretimi yetersizdir denir. Çocuklarda
bu büyüme hormonu eksikliği gelişme geriliği ve cüceliğe yol açar. 1. Parks JS, Felner EI. Hypopituitarism. In: Kliegman RM, Behrman RE, Jenson HB, Stanton BF, eds. Nelson Textbook of Pediatrics. 19th ed. Philadelphia, Pa: Saunders Elsevier; 2011:chap 551. 2. Melmed S, Kleinberg D. Anterior pituitary. In: Kronenberg HM, Melmed S, Polonsky KS, Larsen PR, eds. Williams Textbook of Endocrinology. 11th ed. Philadelphia, PA: Saunders Elsevier; 2008:chap 8. 3. Reiter EO, Rosenfeld RG. Normal and aberrant growth. In: Kronenberg HM, Melmed S, Polonsky KS, Larsen PR, eds. Williams Textbook of Endocrinology. 11th ed. Philadelphia, Pa: Saunders Elsevier; 2008:chap 23 ARB ( Aside Dirençli Basil arama) ARB boyama; Aside Dirençli Bakteri arama;balgamda ARB; TBC boyama; Aside Dirençli Boyama; Sputum stain for mycobacteria; Acid fast bacilli stain; AFB stain; Tuberculosis smear; TB smear Vücut salgılarında tüberküloz basili arama amacıyla yapılan laboratuar testidir. Özellikle balgam da basil aramak için özel bir boya yapılır. Hastanın tükrükle karıştırmadan ve derin bir öksürükle gelen balgam örneği vermesi istenir. Balgam örneği aside dirençli boyama yöntemi ile boyanır ve içerisinde tüberküloz basil aranır.
Balgamda ARB pozitifliği ne neden olan bakteriler: Mycobacterium tuberculosis ( tüberküloz basili) Mycobacterium avium-intracellulare Diğer mycobacteria ve aside dirençli bakteriler. Normal değerler: Normal: negatif ( normalde balgamda bu basilin olmaması gerekir). aptt Aktive Parsiyel Tromboplastin Zamanı; PTT; Pıhtılaşma için geçen zamanı gösteren laboratuar testidir. Kanama ve pıhtılaşma problemlerinde ölçülür. Kan testidir. Kan sulandırıcı maddeler, antihistaminik ( alerji ) ilaçları; vitamin C; aspirin, klorpromazin aptt süresini uzatırlar. aptt testi neden yapılır? Kanama, pıhtılaşma problemlerinin tespitinde, heparin, kumarin alan hastaların tedavi dozlarının belirlenmesinde kullanılan bir testtir. Genellikle protrombin zamanı testi ile birlikte bakılır. aptt için normal değerler: Erişkinde: 25-35 sn dir. Heparin gibi kan sulandırıcılar alındığında bu sürenin 2-2,5 kat artması istenir.
aptt yi uzatan sebepler: DİC ( dissemine intravaskuler koagulasyon), Faktör XII ve faktörxi eksikliği, Hemofili A, Hemofili B, Hipofibrinojenemi, Lupus antikoagulan, Malabsorbsyon, K vitamini eksikliği, Von Willebrand hastalığı. 1. Schmaier AH. Laboratory evaluation of hemostatic and thrombotic disorders. In: Hoffman R, Benz EJ Jr, Shattil SJ, et al, eds. Hoffman Hematology: Basic Principles and Practice. 5th ed. Philadelphia, Pa: Churchill Livingstone Elsevier; 2008:chap 122 APOLİPOPROTEİN CII Apolipoprotein CII; Apo CII; Apo C2; Apolipoprotein C bağırsaktan emilen yağ partiküllerinin taşınmasında yer alır, Very Low Density Lipoprotein ( VLDL ) yapısında ve Trigliseridlerin yapısında yer alır. Aç karnına alınan kanda bakılır. Apolipoprotein CII ne için bakılır? Hiperlipidemilerin ayırıcı tanısında kullanılan bir laboratuvar testidir.
Apolipoprotein C yüksekliği ailesel lipoprotein lipaz eksikliğine bağlı olabilir. Apo C nin yüksek olması Kalp damar hastalıkları, kalp krizi, enfarktüs, anjina pektoris riskinin yüksek olduğunu gösterir. Apolipoprotein C düşüklüğü de aileseldir ( ailesel Apo C II eksikliği) ve şilomikronemi sendromuna yol açar. 1. Mahley RW, Weisgraber KH, Bersot TP. Disorders of lipid metabolism. In: Kronenberg HM, Melmed S, Polonsky KS, Larsen PR, eds. Williams Textbook of Endocrinology. 11th ed. Philadelphia, Pa: Saunders Elsevier; 2008:chap 36. 2. Semenkovich CF. Disorders of lipid metabolism. In: Goldman L, Ausiello D, eds. Cecil Medicine. 23rd ed. Philadelphia, Pa: Saunders APOLİPOPROTEİN B Apolipoprotein B100: Apo B: Apo B100; Apolipoprotein B100 Low Density Lipoprotein (LDL) lerin yapısında yer alan ve kolesterolün taşınmasında rol oynayan bir proteindir. Aç karnına alınan kanda Apo B miktarına bakılır. Apolipoprotein B testi ne için bakılır: Hiperlipidemi sebebini araştırmak amacıyla bakılır. Apolipoprotein B testi için normal değer: Erişkinde normal değeri 40 125 mg/dl dir.
Apo B yüksekliği ne anlama gelir? Apolipoprotein B yüksekliği hiperlipidemi anlamına gelir ve kötü kolesterolün yüksek olduğunu kalp damar hastalıkları riskinin yüksek olduğunu gösterir. 1. Mahley RW, Weisgraber KH, Bersot TP. Disorders of lipid metabolism. In: Kronenberg HM, Melmed S, Polonsky KS, Larsen PR, eds. Williams Textbook of Endocrinology. 11th ed. Philadelphia, Pa: Saunders Elsevier; 2008:chap 36. 2. Semenkovich CF. Disorders of lipid metabolism. In: Goldman L, Ausiello D, eds. Cecil Medicine. 23rd ed. Philadelphia, Pa: Saunders ANTİ TİROD PEROKSİDAZ ANTİKOR ( Anti TPO) Anti TPO; Anti Tiroid Mikrozomal Antikor; Tiroid Peroksidaz antikor; Tiroid hücreleri içinde bulunan mikrozomlara karşı gelişen antikorları araştıran testtir. Anti mikrozomal antikorlar tiroid hücrelerine zarar vererek otoimmün hastalıklara yol açarlar. Aç karnına alınan kandan bakılır. Anti TPO testi ne için yapılır? Tiroid hastalıklarının teşhisi amacıyla yapılır. Otoimmün tiroid hastalıklarında test pozitif olur. Tiroid hastalıkları dışında birçok hastalıkta da Anti Tiroid Peroksidaz antikoru pozitif olur.
Anti Tiroid peroksidaz testi için normal değer: Normalde Anti TPO negatiftir. Anti TPO nun Pozitif olması hangi hastalıkları gösterir? Anti Tiroid Peroksidaz Antikoru özellikle Otoimmün tiroid hastalıklarında pozitif olur; Hashimoto ve Graves Hastalığı. Ancak bu hastalıklar dışında birçok hastalıkta da Anti TPO pozitif olabilir fakat yol gösterici ve teşhis koydurucu değildir. Aşağıdaki hastalıklarda Anti TPO pozitif bulunur; Otoimmün hemolitik anemi, Granülomatöz tiroidit, Hashimoto hastalığı, Non toksik nodüler guatr, Romatoid artrit, Sjögren hastalığı, Sistemik Lupus Eritematozus, Tiroid kanseri. Ayrıca Anti TPO yüksekliği aşağıdaki durumlarda da yüksek pozitif bulunur: İntrauterin bebek ölümü, Pre eklampsi ( gebelik zehirlenmesi), Permatür doğum, Başarısız IVF girişimi. 1. Mecacci F, Parretti E, Cioni R, et al. Thyroid autoimmunity and its association with non-organ-specific antibodies and subclinical alterations of thyroid function in women with a history of pregnancy loss or preeclampsia. J Reprod Immunol.
2000;46(1):39-50. 2. Ladenson P, Kim M. Thyroid. In: Goldman L and Ausiello D, eds. Cecil Medicine. 23rd ed. Philadelphia, Pa: Saunders; 2007