REKLAM
TMMOB İNŞAAT MÜHENDİSLERİ ODASI BURSA ŞUBESİ
YÖNETİMDEN Saygıdeğer meslektaşlarımız, İnşaat Mühendisleri Odası Bursa Şubesi (İMO) Bülteninin 57. Sayısı ile bir kez daha sizlerle birlikte olmanın sevincini ve heyecanını yaşıyoruz. Bu sayımızda dosya konusu olarak Bursa Ulaşımı nı ele aldık. Bursa Hafif Raylı Sistem in yanı sıra daha önce hakkında defalarca yetkilileri uyardığımız T1 Tramvay Hattı, özellikle eleştiri oklarımızın ana hedefi oldu. Şehir Plancıları Odası Bursa Şubesi ile ortaklaşa düzenlediğimiz Bursa İçin Yol Haritası isimli basın toplantımızda konuyu enine boyuna masaya yatırdık ve Bursa kamuoyunu bilgilendirdik. Bursa ulaşımıyla ilgili Samanlı Bağlantı Yolu projesi de geride bıraktığımız dönem, üzerinde hassasiyetle durduğumuz konuların başında geldi. Şehir Plancıları Odası ile birlikte kamu davası açarak mahkemeye verdiğimiz Samanlı Bağlantı Yolu projesinin iptaline ilişkin mahkemenin verdiği esastan bozma kararını, akademik odaların ve Bursa kamuoyunun hukuki zaferi olarak düzenlediğimiz basın toplantısında kamuoyu ile paylaştık. Meslektaşlarımızın kendilerini geliştirmelerini sağlayacak her türlü seminer ve eğitimlere de geride bıraktığımız dönemde yine hız kesmeden devam ettik. Prof. Dr. Haluk Gerçek in verdiği Ulaştırma Planlaması seminerinde Bursa Ulaşım Ana Planı katılımcılara anlatıldı. Üniversitelerle işbirliği çerçevesinde Orhangazi Üniversitesi Rektörü Recep İleri Atık Su Yapıları, Tasarım Esasları ve Yeni Gelişmeler seminerinde üyelerimize önemli bilgiler verirken İ.Ü Öğretim Görevlisi Prof. Dr. Hulusi Özkul ise Taze ve Sertleşmiş Beton Özellikleri konulu seminerle üyeleri bilgilendirdi. 17 Ağustos depreminin yıl dönümü dolayısıyla her yıl geleneksel olarak gerçekleştirdiğimiz basın açıklamasını bu yıl da gerçekleştirerek 17 Ağustos günü yaşananları yetkililere bir kez daha hatırlattık. Ayrıca Jeoloji Mühendisleri Odası Güney Marmara Şubesi ve Şehir Plancıları Odası Bursa Şubesi ile birlikte ortaklaşa olarak ilgili oda başkanları ve akademisyenlerin panelist olarak yer aldığı Bursa nın Depremselliği konulu bir panel düzenleyerek yetkililerin dikkatini bir kez daha Bursa ve deprem konusuna çekmeye çalıştık. Teknik gezilerimiz de tüm hızıyla devam eden etkinliklerimiz arasındaydı. İstanbul Yapı Fuarı ve Bursa Timsah Arena gezilerinin ardından son olarak Marmaray a teknik gezi düzenleyerek üyelerimizle birlikte Asrın Projesi ni yakından inceleme fırsatı bulduk. Yeni sayımızla birlikte duayen inşaat mühendislerinin mesleki tecrübelerini sizlere ulaştırmaya başladık. Bu sayımızda ilk olarak 45 yıllık mühendislik tecrübesine sahip İnşaat Mühendisi Şerafettin Aydoğan ile keyifli bir röportaja imza attık. Son olarak siz değerli üyelerimize İMO Bursa Şube ve temsilciliklerin etkinliklerinin yanı sıra özel haberlerin ve keyifli röportajların yer aldığı dopdolu bir bülten hazırladık. Çalışmalarımız sırasında bizlerden desteklerini esirgemeyen meslektaşlarımıza, temsilciliklerimize, reklam veren çok kıymetli dostlarımıza ve bültenimizin elinize ulaşmasında emeği geçen herkese sonsuz teşekkürlerimizi iletiyoruz. SAYI 57 İMO BURSA BÜLTEN 05
DOSYA Bursa için YOL haritası K - - - - - - - - ALTERNATİF YOLLARIN BULUNMAYIȘI ULAȘIMDAKİ ARTIȘI KARȘILAYAMADI - - - - - - - - İMAR YOLLARI İVEDİ OLARAK YAPILMALI - - - - HAKLI OLDUĞUMUZU 3. İDARE MAHKEMESİ GÖRDÜ - - 06 İMO BURSA BÜLTEN SAYI 57
DOSYA - ALELACELE ULAȘIM ANA PLANI - - - - - RAYLI SİSTEMDE KAPASİTENİN SADECE YÜZDE 28 İ KULLLANILIYOR - - - - BHRS DAKİ AYNI SORUN T1 HATTIN DA DA YAȘANACAK - - - - - - - - - - - - ATATÜRK CADDESİ YAYALAȘTIRILMALI - - - - - SAYI 57 İMO BURSA BÜLTEN 07
DOSYA Samanlı Bağlantısı nın iptali hukuk zaferidir İMO Bursa Şube Başkanı Necati Şahin, Samanlı Bağlantı Yolu nun mahkemece iptal edilmesinin Bursa halkının hukuk zaferi olduğunu söyledi. İnşaat Mühendisleri Odası ve Şehir Plancıları Odası Bursa şubeleri, bir süre önce Bursa 3. İdare Mahkemesi tarafından esastan bozulan Samanlı Yolu ile Çevre Otoyolu nu birbirine bağlayan Samanlı Bağlantı Yolu nu değerlendirdi. İnşaat Mühendisleri Odası Bursa Şube Başkanı Necati Şahin, mahkemenin verdiği iptal kararının, hem İMO ve ŞPO nun hem de Bursa halkının hukuki zaferi olduğunu söyledi. Samanlı Bağlantı Yolu nun yanlış bir karar olduğunu ifade eden Şahin, Kazıklı dan tarım alanı diye vazgeçildiyse Samanlı da 1. derece tarım alanı değil midir? diye sordu. Bağlantı yolunun mutlaka yapılması gerekiyorsa, verimli tarım arazilerine en az zarar verecek, optimum noktada yapılması gerektiğini hatırlatan Şahin, Bursa Ulaşım Ana Planı nın yapılmadan söz konusu yatırımlara girilmesinin yanlış olduğunu dile getirdi. ÇALIȘMALARIN SÜRMESİ SUÇ Daha önce Karayolları Bölge Müdürlüğü nün 9 adet fizibilite çalışması yaptığını ve iptal edilen Samanlı Bağlantı Yolu nun çalışmalar arasında yer almadığını belirten Necati Şahin, şöyle devam etti; Karayolları Bölge Müdürlüğü daha önce yaptığı fizibilite çalışmaları sonrasında, Kazıklı ve Otosansit arasında bağlantı yolu yapılabileceği kararına varmıştır. Çevre Otoyolu nun Kazıklı kesiminde de gerekli kavşakları yapmıştır. Çevresel etkiler ve tarım arazileri nedenleriyle bu karar iptal edilmiş ya da ötelenmişti. Kazıklı güzergahında belirlenen bölgede arazi metrekare fiyatları yaklaşık 30 lira iken, Samanlı Bağlantı Yolu güzergahında arazi metrekare fiyatları ise 80 ile 117 lira arasında istimlak edilmiş ve kamu 40 milyon lira zarara uğratılmıştır. Bir başka gerekçe ise Samanlı ya yapımı düşünülen sağlık kompleksine yakın olması idi. Ancak söz konusu kompleks de mahkeme kararı ile iptal edilmiş olup, bu gerekçe de ortadan kalkmıştır. Bursa 3. İdare Mahkemesi tarafından esastan bozulan Samanlı Bağlantı Yolu nda çalışmalar devam etmektedir. Mahkeme kararı göz ardı edilmekte, suç işlenmektedir. Şehir Plancıları Odası Bursa Şube Başkanı Füsun Uyanık ise, Tamamen dayatma bir proje olan Samanlı Bağlantı Yolu Projesi nin mahkeme tarafından iptal edilmesiyle, Bursa Ovası nın göz göre göre talan edilmesinin de önüne kanunen geçilmiştir şeklinde konuştu. Bursa 3. İdare Mahkemesi tarafından esastan bozulmasına rağmen Samanlı Bağlantı Yolu nda çalışmaların devam ettiğini söyleyen İMO Bursa Şube Başkanı Şahin, Mahkeme kararı göz ardı edilmekte ve suç işlenmektedir dedi. 08 İMO BURSA BÜLTEN SAYI 57
DOSYA İMO üyelerine Ulașım Ana Planı anlatıldı Bursa ulaşımının geleceğini şekillendirecek plan olan Bursa Ulaşım Ana Planı, İnşaat Mühendisleri Odası Bursa Şubesi tarafından düzenlenen Ulaştırma Planlaması seminerinde mercek altına alındı. Bursa Ulaşım Ana Planı, İnşaat Mühendisleri Odası Bursa Şubesi tarafından düzenlenen Ulaştırma Planlaması seminerinde masaya yatırıldı. İstanbul Teknik Üniversitesi Ulaşım Ana Bilim Dalı Öğretim Üyesi ve Bursa Ulaşım Ana Planı Danışmanı Prof. Dr. Haluk Gerçek in konuşmacı olarak yer aldığı seminerde, çalışmaları 1,5 yıldır devam eden Bursa Ulaşım Ana Planı nın geldiği nokta değerlendirilirken, 2030 yılına göre hazırlanan planın ayrıntıları Bursalı inşaat mühendisleriyle paylaşıldı. OTOMOBİL KULLANIMI KENTE UYARLANMALI Kentsel planlamayla, ulaşım planlamasının birbiriyle entegre yürümesinin önemine vurgu yapan Gerçek, eldeki kaynakların doğru, uygun ve optimum kullanılması gerektiğine işaret etti. Ulaşım planlamalarının birincil hedefinin trafiği çözmek değil, insanların ihtiyaç duydukları alanlara erişebilmelerini sağlamak olduğunu kaydeden Gerçek, Bugüne kadar ki planlarımızda maalesef kentleri otomobillere uyarlamaya çalıştık. Halbuki yapılması gereken otomobil kullanımının kentlere uyarlanması olmalıydı diye konuştu. Bursa da yolculukların yüzde 43 ünün 10 dakikadan az ve çoğunlukla yaya yolculukları olduğunu aktaran Gerçek, diğer yandan binek otomobillerin yüzde 16.6, taksilerin 0.4, toplu taşıma araçlarının 25.1, servis otobüslerinin 15.2 ve bisiklet kullanım oranının da yüzde 0.5 paya sahip olduğunu dile getirdi. BİSİKLET KULLANIMI GELİȘTİRİLMELİ Prof. Dr. Gerçek konuşmasında Bursa Ulaşım Ana Planı nın genel ilkelerini şu şekilde sıraladı: Kentin gelişmesine uygun olarak uzatılacak olan Hafif Raylı Sistem in kuzey-güney yönünde tramvay, otobüs ve minibüs hatlarıyla beslenmesi. Uygun aktarma ve otopark alanlarının planlanarak, toplu taşıma sistemi kullanımının teşvik edilmesi. Kent merkez bölgesi ve çevresinde otopark kapasiteleri oluşturularak, özel araçların merkez bölgelere girişlerinin azaltılması ve yaya, bisiklet kullanımının geliştirilmesi. Prof. Dr. Haluk Gerçek son olarak kurumların, paydaşların ve kentte yaşayanların görüşlerinin ve önerilerinin göz önüne alınmasının, sağlıklı bir ulaştırma planlamasının hazırlanmasında şart olduğunu sözlerine ekledi. 2030 yılına göre hazırlanan Bursa Ulaşım Ana Planı nın ayrıntıları, Prof. Dr. Haluk Gerçek tarafından Bursalı inşaat mühendislerine anlatıldı. 10 İMO BURSA BÜLTEN SAYI 57
ETKİNLİK Asrın Projesi ne teknik gezi İnşaat Mühendisleri Odası Bursa Şubesi, Asya ve Avrupa kıtalarını deniz altından dünyanın en derin batırma tüp tüneli ile birbirine bağlayacak olan Marmaray a teknik gezi düzenledi. İMO Bursa Şubesi'nden 50 kişilik inşaat mühendisi grubu, Marmaray Projesi'ni inceledi. Geziye katılan inşaat mühendislerine proje hakkında bilgi veren yetkililer, Gebze-Halkalı arasında yaklaşık 76 kilometre uzunluğunda olacak Marmaray Projesi nin; ana yapılar ve sistemler, batırma tüp tünel, delme tüneller, aç-kapa tüneller, hemzemin yapılar, 3 yeni yeraltı istasyonu, 36 yerüstü istasyonu, işletim kontrol merkezi, sahalar, atölyeler, bakım tesisleri, yerüstüne inşa edilecek olan yeni bir üçüncü hat dahil olmak üzere, mevcut hatların iyileştirilmesi, tamamen yeni elektrikli ve mekanik sistemler ve temin edilecek olan modern demiryolu araçlarını kapsayacak olan dört bölümden oluştuğunu söyledi. Güzergahın yer altındaki kısmının 13.6 km, batırma tünel uzunluğunun ise 1.387 m ile dünyanın en derin batırma tüneli olduğunu ifade eden yetkililer, projenin tek yönde saatte 75 bin yolcu taşıyacağını belirtti. MARMARAY ÖNEMLİ BİR ALTERNATİF İnşaat Mühendisleri Odası Bursa Şube Başkanı Necati Şahin, Marmaray ı İstanbul ulaşımını önemli ölçüde rahatlatacak bir proje olarak değerlendirirken, projenin demiryolu taşımacılığında bir dönüm noktası olacağını söyledi. Şahin Marmaray, rakamlardan da anlaşılacağı üzere dünya çapında bir demiryolu ulaşım projesidir. Günümüzde yalnızca karayolu taşımacılığı ile mevcut trafik sorunlarının çözülemeyeceği artık anlaşılmış durumdadır. Bu bakımdan Marmaray gibi alternatif sistemlerin geliştirilip hayata geçirilmesini önemsiyoruz. Marmaray ın bitmesi ve hızlı tren hattı ile entegre olmasıyla, Anadolu Yakası ve Marmara Bölgesi çok daha cazip hale gelecektir. Bunun dışında bu proje ile İstanbul da toplu taşımada raylı sistemin payı yüzde 10 daha artarak, tüm sistemde ciddi ve olumlu bir revizyon olacağı beklenmelidir diye konuştu. Marmaray inşaatının ciddi bir mühendislik başarısı olduğunu kaydeden Şahin, iki kıtayı birbirine bağlayacak projenin boğazın altında yaklaşık 60 metrelik bir derinlik basıncına ve olası bir depreme dayanıklı olarak inşa edildiğini hatırlattı. PROJENİN DETAYLARI Asrın Projesi olarak nitelendirilen Marmaray tamamlandığında; İstanbul Boğazı nın her iki yakasındaki demiryolu hatları, İstanbul Boğazı'nın altından geçecek olan bir demiryolu tünel bağlantısı ile birbirine bağlanacak. Hat, Kazlıçeşme'de yeraltına girip yeni yeraltı istasyonları olan Yenikapı ve Sirkeci boyunca ilerleyerek İstanbul Boğazı nın altından geçecek, diğer bir yeni yeraltı istasyonu olan Üsküdar'a bağlanarak, Söğütlüçeşme'de tekrar yüzeye çıkacak. Boğazın yaklaşık 60 metre derinine ulaşan Marmaray, Sarayburnu-Salacak arasını ise dünyanın en derin batırma tüp tüneli ile alacak. Günde ortalama 1 milyon yolcunun taşınacağı Marmaray ın 29 Ekim 2013 tarihinde hizmete girmesi planlanıyor. SAYI 57 İMO BURSA BÜLTEN 13
GÜNCEL Samsun Șubesi nden Sel Felaketi Raporu İMO Samsun Şubesi, Samsun da 9 kişinin hayatını kaybettiği sel felaketiyle ilgili olarak ön rapor hazırladı ve yaşanan olayla ilgili yetkililere bir dizi soru yöneltti. İnşaat Mühendisleri Odası (İMO) Samsun Şube Yönetim Kurulu, Samsun da yaşanan ve 9 kişinin ölümüyle sonuçlanan sel felaketi ile ilgili olarak bir ön rapor hazırladı. Raporda, selin ardından bölgede yapılan incelemeler kamuoyu ile paylaşılırken, bu incelemeler eşliğinde yetkililere de bir takım sorular yöneltildi. Samsun Şube Yönetim Kurulu, sel bölgesinde yaptıkları incelemeleri kamuoyu ile paylaştı. Buna göre; Canik Bölgesi Kuzey Yıldızları Konutları nın bulunduğu mahalde; Yılanlıdere-Mert Irmağı kesişiminde, Yılanlıdere den gelen feyezan yatağa sığmayıp önce Samsun Çevre Yolu nu aşmış, daha sonra istinat duvarlı yatağından taşıp, rusubla oluşan; yetersiz kesiti olan köprüden geçemeyip yaklaşık 30 metre mesafedeki TOKİ konutlarında sel baskınına sebebiyet vermiş ve bodrum katlarında can kayıplarına neden olmuştur. Felaketin büyük zarar verdiği diğer bir nokta yine Canik Bölgesi Derbent Deresi üzerindeki Lovelett Alışveriş Merkezidir. Meydana gelen feyezan mevcut yatağın üzerinde kurulan alışveriş merkezine kullanılmayacak derecede zarar vermiş, can kaybı yaşanmıştır. Yine aynı tarihlerde şehrin diğer bölümünde Samsun - Ankara Karayolu na paralel olarak devam eden derenin; karayolu inşaatından çıkan kazılarla kesit alanı daraltılmış olup, feyezan suları dereye sığmayarak Samsun - Ankara Yolu nu bozarak ulaşımı engellemiştir. Maddi kayıplar olmuştur. Aynı saatlerde şehrimizin batısında Atakum Bölgesi ni de etkisi altına alan yağışlar, yeterli olmayan, hatta bazı yerlerde hiç bulunmayan yağmur suyu kanalları eksikliği nedeniyle yaklaşık iki yıl önce yaşandığı gibi yine su baskınlarına neden olmuş, bodrum-zemin katlar maddi zarar görmüştür, can kaybı olmamıştır. YETKİLİLERE SORULAR Dere yatağının imara açılarak yatırım yapılmasının, ekonomi ve istihdam açısından şehre büyük zarar verdiğinin belirtildiği ön raporda, uygulayıcı kurumların yerel yönetimler bilimsel toplantılarına katkı vermediklerine ve İMO nun sonuç bildirgesini de dikkate almadığına dikkat çekilerek, yetkililere şu sorular yöneltildi; Yılanlıdere; Çevreyolu -Mert Irmağı arasında kalan bölümde yatak düzenlemesi, ıslah çalışması (istinat duvarları, köprü vb.) derenin feyezan debisine göre mi belirlenmiştir? Eğer böyle ise kaç yıllık debiye göre projelendirilmiştir? Yılanlıdere Islah Bölgesi nde çalışma yürütülürken, ilgili kuruluşlardan görüş, onay alınmış mıdır? Projede TOKİ ye alan yaratmak adına yatak değişikliği yapılmış mıdır? Bölgede imar çalışması yapılırken, taşkın alanlarına göre yapı yaklaşma mesafesi dikkate alınmış mıdır? TOKİ binalarının Yılanlıdere yatağına yakın olması sebebi ile risk altında olan bodrum katlarının ruhsat ve iskân onayı var mıdır? Hangi kuruma aittir? Mert Irmağı üzerinde peyzaj adına yapılan yatak düzenlemeleri yatak kesitini daraltmış mıdır? Alışveriş merkezi felaketinin yaşandığı Derbent Deresi yatağına hangi kurum ve yetkili, imar kararı vermiştir? SAYI 57 İMO BURSA BÜLTEN 15
RÖPORTAJ Genç mühendislere hayat ve meslek dersi Tam 40 yıl devlete, 5 yıl da özel sektöre hizmet veren İnşaat Mühendisi Şerafettin Aydoğan, üretmeye devam ettiği Alaadinbey deki hobi bahçesinden genç meslektaşlarına altın değerinde öğütler verdi. Serafettin Aydoğan 75 yaşında emekli bir inşaat mühendisi. 40 yıl DSİ'de çalışmış. Ancak, emekli olduktan sonra ne evde oturmuş, ne de kahveye gitmiş. Alaadinbey'de hayata geçirdiği hobi bahçesinde üreterek hayatın içinde olmaya devam etmiş. Burada mühendislik bilgisini kullanarak geliştirdiği sulama tekniği ile sebze ve meyvenin yanı sıra, dekorasyon malzemesi olarak kullanılan Bursa'nın en büyük su kabaklarını yetiştiren Aydoğan, mesleki ve emeklilik deneyimlerini genç mühendisler ile paylaştı. İnşaat mühendislerinin emekliliği diye bir şey olmaz. En son hiçbir şey yapamaz duruma geldi mi bir bahçede ağaç diksinler diyen Aydoğan, genç inşaat mühendislerinin dikkat etmeleri gereken en önemli konunun, binanın görünmeyen kısmı olan temeli olduğunu söylüyor. - Sizi tanıyarak başlayabilir miyiz söyleşiye? Kaç yılında inşaat mühendisliğine adım attınız? Nerelerde çalıştınız? - Teknik Üniversite İnşaat Bölümü nü 1957 de kazandım. 1961 de mezun olduğumda ilk tayinim Diyarbakır a oldu. Köy İçme Suları nda 5 sene çalıştım. Köy İçme Suları, DSİ ye bağlanınca DSİ'de kaldım ve Proje İnşaat Şube Müdürlüğü yaptım. Malatya, Muş, Adıyaman'da çalıştıktan sonra 2 si erkek 3 çocuğumun tahsilleri dolayısıyla Bursa ya geldim. Bursa da DSİ ye Sayın Erdem Saker in Bölge Müdürlüğü döneminde mülakatla alındım. Erdem Bey, tayin isteyeni hemen öyle almıyordu, önce görüşüyordu, kafasında olumlu bir düşünce oluşursa alıyordu. Adıyaman dan sonra Bursa ya tayin isteyince Dönemin DSİ Genel Müdürü dedi ki; Erdem Abimiz orada. Biz ona baskı yapamayız. O kendi isterse alır. Geldim, görüştük. Demek ki müspet bir hava uyandırmışız ki beni yanına aldı. Yalnız şunu da belirteyim; mezun olur olmaz Diyarbakır a değil de Bursa ya gelmiş olsaydım çok daha üst makamlara yükselirmişim. Saker, fevkalade bir insan, fevkalade bir bölge müdürüydü. - Erdem Bey ile 1994 de Büyükşehir Belediye Başkanı olana kadar birlikte kaç yıl çalışabildiniz? - 20 yıl çalıştık. 20 sene ben Kalite Kontrol Şube Müdürlüğü ne baktım. Hatta burada bir anımı anlatayım; İstanbul dan dönerken bir beyle yan yana geldik, sohbet ettik. Bana nerede çalıştığımı sordu. Tevazu gösterip Şube müdürüyüm demedim de DSİ de Laboratuvar da memurum dedim. Sohbetimiz uzayınca bana; Ya sen bayağı bilgili bir adamsın. Erdem Bey benim arkadaşım. Söyleyeyim de seni terfi ettirsin. Şef yapsın dedi. Sonrasında Erdem Bey e dostane bir şekilde Çok akıllı bir çocuğa benziyor, bayağı kapasiteli gördüm. Öyle bir köşede memur olarak kalmasın demiş. Erdem Bey de Kalite Kontrol Şube Müdürü yaptık. Daha ne yapalım? Bütün Bursa da yapılan işlerin kalitesine o bakıyor. Barajlara o bakıyor. Kendi görevimi mi vereyim? demiş. O beyfendi bana rastlamaz mı? Kardeşim sen zaten müdürmüşsün deyince Övünmek gibi olmasın diye söylemedim karşılığını verdim. - Sonra -Erdem Bey, Bursa Büyükşehir Belediye Başkanı olunca başka bölge müdürleri geldi. En son bölge müdürü benim sınıf arkadaşımdı. Emekliliğime 6 ay varken emekli olmak istedim. Yeni bölge müdürü arkadaşım Daha 6 ayın var niye emekli olacaksın? Beraber çalışırız dedi. Ben de Nereye gittimse inisiyatif bende oldu. Tayin olduğum yerlere de kendim arzu ettim gittim. Bu bakımdan burada da ben kendim emekli olmak istiyorum. Şimdi kal diyorsunuz ama kalırsam 6 ay sonra beni kapının önüne koyacaksınız. Bu da benim zoruma gidecek, çünkü ben hep kendim karar vermişim hayatıma dedim ve ısrar etmesine rağmen kal- 16 İMO BURSA BÜLTEN SAYI 57
RÖPORTAJ madım. 2002 Temmuz unda dilekçemi verip emekli oldum. - Tüm çalışma hayatınız DSİ de mi geçti? - Tam 40 sene. 5 sene de özel bir yapı denetim firmasında çalıştım. Neticede 45 sene çalışma hayatım oldu. 70 yaşından sonra da 5 yıldır da artık kendime çalışıyorum. Ben köylü çocuğuyum ve çocukluğumuz bahçe içinde tavuk, horoz, ördeklerle geçti. Bunun hasretini duyuyordum, onun için de Alaaddinbey Mahallesi ndeki bu bahçeyle ilgilenmeye başladım. Emekli olmadan bir ay evvel Emeklilerin sıkıntısı ne oluyor? diye inceleme yaptım. Ve sıkıntının evde oturmak olduğunu gördüm. Benim kahve hayatım yok, kulüp hayatım da olmayınca oturdum planladım; Öyleyse ben bir bahçe almalıyım, o bahçede gönlümce oyalanmalıyım. Burada üç tane ocak var, mutfak işini de hallediyorum. Evde halletsem hanımla sorun çıkar ve bu tercihimden dolayı da isabetli karar vermişim ki hanımla hiçbir problemim olmuyor. Diğer emekliler de hanımlar eşlerine kahveye gideceksen git derken, biz de aksine hanım gel de yüzünü görelim diye beni eve çağırıyor. - Kaç saatinizi burada geçiriyorsunuz? - Sabah 8, akşam 8, 12 saat burada oyalanıyorum. 5 dönümlük bu araziyi Bursa ya yakınlığı nedeniyle tercih ettim. Emekli ikramiyem ve pederden kalan kayısı bahçesini satarak aldım. Buradaki sulama köylünün dikkatini çekiyor; önce havuzu dolduruyorum, sonra havuzdan cazibeyle her hortum belli bölgeleri suluyor. ȘİMDİ DE İNȘAATIN DEKORASYON BÖLÜMÜNE ÜRETİM YAPIYORUM - DSİ deki mesleki tecrübelerinizi de bu bahçeye aktardınız yani - Tabi tabi. Su ile yakınlığımı burada da kullanıyorum. Motordan direkt hortuma su basıldığında benzin tüketimi artıyor. Benim sistemim ile havuz 5 dakikada doluyor ve motorun işi bitiyor. Havuzda biriken su, cazibe ile hiçbir motor gücü kullanmadan bahçeye dağıtılıyor. Hortum suyu emerek alıyor ve tüm bahçe sulanıyor. Böylece motorun enerji sarfiyatı da çok düşük oluyor. Bu anlamda köylüye de örnek oldum. Diğer taraftan değişik bir konu üzerinde çalışıyorum; kimsenin ilgilenmediği su kabağıyla. 50 cm den fazla çapı ile bu büyüklükte ve avize şeklinde su kabağı üretiminde Bursa da tekim. Bursa da yetişen en büyük su kabaklarına sahibim. Çok talep var. Ahşaptan yapılan hazır çardak ve kamelyalara suni avize yakışmıyor. Su kabağı ahşap görünümünde olduğundan, oyup içine ampul yerleştirip avize yapıyorlar. Ve bu kamelyalara yalnızca su kabağı avizeler yakışıyor. Halk Eğitim de kadınlar bebek, çocuk yapmada, süslemede kullanıyorlar. Aksesuarcılar gelip beni buluyorlar. 100 ila 150 TL arasında satılıyor. Vatandaşın harcı alem yetiştirdikleri 10 TL ediyor. Yani arada fiyat farkı bir hayli fazla. Kivinin de bu bölgedeki tek yetiştiricisi benim. Köye örnek oluyorum. Bilmediklerinden köylü yanaşmıyor ama benim burada gördükçe heves arttı. Komşular da denemeye başladılar. Okul bizi sadece diploma verip, mezun etmiş. Çok şeyi hayatta öğrendik. Ama çalışarak öğrenirken de hata yapıyorsun, hatan da devlete mal oluyor. BÜYÜK DAĞLARI ALLAH, UFAK DAĞLARI BİZ YARATMIȘTIK - Mesleki deneyimlerinizden de İMO Bursa Bülten okuyucuları adına faydalanmak isteriz - Meslek hayatımda şunu gördüm ki; okul bize bir şey vermemiş. Okul sadece bize diploma verip, mezun etmiş. Ben 1961 mezunuyum. Bizim zamanımızda mühendis hemen hemen yok gibiydi. Diyarbakır a tayin oldum, oradan Urfa ya nakil oldum. Urfa da sayımız bir elin parmakları kadar bile değildi. Büyük dağları Allah, ufak dağları biz yarattık gibi bir havadaydık. Maaşımız valinin maaşından bile yüksekti. Hatta bir arkadaşımızın başından geçmiş; Dönemin Valisi sohbet sırasında Ne kadar maaş alıyorsun? diye sorduğunda, arkadaşımın kendisinden 500 lira fazla aldığını öğrenince Ben bütün buranın mülki amiriyim bu parayı alamıyorum. Bu nasıl olur? diye sorunca, arkadaşımın cevabı şu olmuş; Siz hiç gazetelerde Vali aranıyor diye ilan gördünüz mü? Ama Mühendis aranıyor diye devamlı ilan var. Hakikaten o dönemlerde İller Bankası, Su İşleri, Karayolları son sınıfta okullara uğrayıp geziye götürürlerdi ki mezun olunca kendi müesseselerine gelsinler. O kadar yıldız bir meslekti. - Peki o günden bu güne ne değişti? Bir yerde hata mı yaptık? - Çok şeyi hayatta öğrendik. Teori ile pratik arasında hiçbir bağlantı olmadığını gördük. Ondan sonra anladık ki Hiçbir şeyiz, yani öğreneceğimiz çok şey var ve onu da hayatta çalışarak öğrendik. Tabi çalışarak öğrenirken de hata yapıyorsun, hatan da devlete mal oluyor. Yani tecrübe ederek öğreniyorsun. Bugün ne tavsiye edersiniz? derseniz, okullar biraz hayatta kullanılanları öğretmeli. Örneğin bir mühendis mezun olurken şoför olmalı önce, ehliyeti olmalı. İstihkak yapmasını bilmeli, bilgisayar bilmeli. AMELE GİBİ ÇADIRDA KALDIK - Ya stajda bir şey öğretilmiyor mu? - Bizim devremizde stajlar tam tekmil yapılırdı. Normal çalışanların maaşlarının yarısı kadar tatmin edici bir ücret ödenirdi. Stajyerler de bizzat işe sokulur ve iş yaptırılırdı. Ve bundan dolayı da yetişirlerdi. Şimdi stajyerlerin yevmiyesi düşük olduğu gibi ödenmiyor da. Hiç ücret ödenmeyince de çalıştıran müessese veya idare ister gel, ister gelme diyor. Çocuk defterini dolduruyor, yapılanları kopya çekiyor, yönetici de imza atıyor. Bu nedenle de eleman yetişmiyor. Teorik olarak biliyor ama pratiği olmuyor. Bence staja güncel bir maaş konmalı. Biz arazide çadırda kaldık. Nasıl amele çalışırken orada kalıyorsa, biz de amelenin başında yattık. Bundan dolayı piştik. Hayata bizi intibak ettirdi. Ben 15 sene sonra Muş ta müdür oldum, o zaman ki adıyla başmühendis. Keçi ayağı çıkıntılı bir silindir ile sedde sıkıştırıyoruz, zamanla göçmesin diye. D4 dedikleri küçük bir dozer de onu çekiyor. Bölge müdürümüz teftişi sırasında hemen anladı. Ben anlamadım. Eğer SAYI 57 İMO BURSA BÜLTEN 17
RÖPORTAJ o keçi ayağının içi dolu olsa, dozer onu çekemezmiş tecrübe ile biliyor. Bunun içi boş galiba dedi. Müdürüm boş olur mu? Bu demirden, Hayır evladım dışı demirden de içi boş olur, nakliyede hafif olsun, taşınması kolay olsun diye. İşyerinde çalıştırıldığı zaman ya içine kum, ya da su doldurulur. O zaman D4 değil, D8 çeker dedi. Ve bunu yalnız olarak söyledi, halkın içinde söyleyip de benim bilgisizliğimi ortaya çıkarmadı. Ben gidince sen bir kontrol et dedi. Müdürümü yolcu ettikten sonra şantiye şefine, Bunun suyuna bir bakalım dolu mu boş mu?, Dolu efendim, her zaman dolduruyoruz. Devamlı dolu kullanırız dedi. Olsun tıpayı açıp bir bakalım diye ısrar ettim. Bir açtık ki boş. Mesela ben onu okulda öğrenmemişim veya atlamışım. MÜHENDİSLERİMİZ GÖRÜNMEYEN ALTYAPIYA ÖNEM VERMELİ - Şu anda inşaat mühendislerinde görmüş olduğunuz en önemli eksiklik ne ve vermek istediğiniz en önemli mesaj ne olurdu? - Artık her şey bilgisayara girdi. Dikkat, yani inşaat mühendisi çok dikkat edecek. Mesela temel. O hataları çok gördük. Bir duvar yapılıyor, duvarın temeli iki metre diyelim. Sonra herhangi bir inşaat oluyor, herhangi bir şekilde yan açıldığı zaman bakıyoruz ki temel iki değil, bir metre. Bu çok önemli, yani dikkati esirgemeyecek. Müteahhit firmalar genellikle tatil günlerine denk getirip, kontrol mühendisi olmadığı zaman bunu iki metre yerine bir metre yapıyor ama o köprü ondan sonra çöküyor. Çökünce inceliyorsun ki temeli istenen derinlikte değil, yani inşaat mühendisleri bugün görünen yüzlerde değil de daha ziyade görünmeyen alt yapıya önem vermeli. Pazar günü temel yapılacaksa, pazar günü temeli yaptırtmasın, kendisinin olduğu gün yaptırtsın, yapılanı mutlaka görsün. Ya kendi fedakarlık edip, pazar günü gidecek. Tabii pazar günü gitmeyebilir çünkü görevli değil ama o zaman diyecek ki Temeli pazartesi başlayın. Şimdi bakıyorsunuz üstte fevkalade güzel bir bina, fayansı İtalyan, şuyu buyu Fransız ama temele bakıyorsun, temel diye bir şey yok. İşte depremde çoğunun temelsiz olduğu meydana çıktı. Hele bilhassa ihale işleri; okul ve resmi dairelerde müteahhidin eninden boyundan alma durumu yok, yani kısaltarak oradan bir avantaj sağlaması mümkün değil, ölçülüyor çünkü. Bir kalıyor ölçülemeyen, görülemeyen temel. Mühendis arkadaşlar buna dikkat etmeli, yazık oluyor. Yani kaç kuruş fazla ödenmesi gerekiyorsa ödensin, zararı yok, temelini mutlaka tam yaptırsın. Ama o temeli eksik yaptığın zaman bütün bina, servet, milli servet gidiyor çok yazık oluyor, memlekete yazık oluyor. BİLGİMİ YEREL GÜNDEM 21 EMEKLİLER ÇALIȘMA GRUBU NDA PAYLAȘTIM - İnşaat mühendislerine emekli olduktan sonra neler önerirsiniz? - Yerel Gündem 21 Emekliler Çalışma Grubu nda yer almamın sebebi, üzerimde biriken bilgileri halka intikal ettirmek, belediyeyle paylaşmak. Yerel Gündem 21 Emekliler Çalışma Grup Başkanlığı yaparken, Nilüfer Belediye Başkanı Mustafa Bozbey i heyet olarak ziyaret ettik ve hobi bahçesi istedik. Emeklilerimizin hiç değilse bir kısmını kahveden kurtarmayı amaçladık. Sağ olsunlar ilgilendi ve Alaaddinbey deki boş duran mera yerini bu işe tahsis etti. 169 tane hobi bahçesi yapıldı. Bugün boş yer yok, 10 seneliğine kiraladılar belediyeden. Sebze, meyve ağacı yetiştiriyorlar. İnşaat mühendislerinin emekliliği diye bir şey olmaz. En son hiçbir şey yapamaz duruma geldiklerinde bile bir bahçede ağaç diksinler. Biz bugün dedelerimizin diktiklerini yiyoruz, bizden sonrakilerde bizim diktiklerimizi yiyecek. Aksi halde yenecek meyve kalmayacak. Onun için nereyi bulurlarsa bir ağaç diksinler, hanımları da maydanozunu, biberini balkonda yetiştirsin. Balkonlar bomboş kalmasın, bir iş görsün. Allah bizlere cennet bir memleket nasip etmiş, bu memlekette tüketen değil, her yaşta üreten bireyler olmak zorundayız. 18 İMO BURSA BÜLTEN SAYI 57
YAZAR Yeni Teșvik Sistemi ne İlișkin Genel Açıklamalar: İHSAN AKAR Yeminli Mali Müşavir ihsanakar@hotmail.com Yatırımlarda Devlet Yardımları Hakkında Karar 19.06.2012 tarih ve 28328 sayılı Resmi Gazete de, 2012/1 sayılı Yatırımlarda Devlet Yardımları Hakkında Kararın Uygulanmasına İlişkin Tebliğ ise 20.06.2012 tarih ve 28329 sayılı Resmi Gazete de yayımlanmıştır. Yeni Teşvik Sistemi nde; ithalat bağımlılığı yüksek olan ara mallarının üretiminin artırılması, bölgesel gelişmişlik farklılıklarının giderilmesi, orta ve yüksek teknoloji içeren yatırımların desteklenmesi amaçlanmıştır. Bu yazımızda kısaca yeni teşvik sistemi hakkında genel açıklamalara yer vereceğiz. 1-Teşvik Sisteminin Uygulandığı Yatırım Unsurları Ve İllerin Bölgesel Dağılımı: Yeni Teşvik sistemi; genel, bölgesel, büyük ölçekli ve stratejik yatırımların teşviki uygulamaları şeklinde düzenlenmiş olup aşağıdaki tabloda teşvik uygulamasının niteliğine göre verilen destekler sıralanmıştır... Yeni Teşvik Sistemi nde bölge sayısı 6 ya çıkarılmış ve destek unsurlarından yararlanma oranları buna göre düzenlenmiştir. Buna göre yeni teşvik sisteminde illerin bölgesel dağılımı aşağıdaki şekildedir... 1. Bölge 2. Bölge 3. Bölge 4. Bölge 5. Bölge 6. Bölge Ankara-Antalya Adana-Aydın Balıkesir -Bilecik Afyon-Amasya Adıyaman- Aksaray Ağrı- Ardahan Bursa-Eskişehir Bolu-Denizli Burdur -Gaziantep Artvin-Bartın Bayburt-Çankırı Batman- Bingöl İstanbul-İzmir Edirne -Isparta Karabük- Karaman Çorum-Düzce Erzurum-Giresun Şırnak-Van Kocaeli-Muğla Çanakkale (Bozcaada- Gökçeada lçeleri Hariç) Manisa- Mersin Elazığ-Erzincan Gümüşhane- K.Maraş Bozcaada ve Gökçeada İlçeleri Kayseri-Kırklareli Samsun- Trabzon Hatay-Kastamonu Kilis-Niğde Bitlis-Diyarbakır Konya-Sakarya Uşak- Zonguldak Kırıkkale-Kırşehir Ordu-Osmaniye Siirt-Şanlıurfa Tekirdağ-Yalova Kütahya-Malatya Sinop-Tokat Hakkari-Iğdır Nevşehir-Rize Tunceli-Yozgat Kars-Mardin Sivas Muş 20 İMO BURSA BÜLTEN SAYI 57
YAZAR 2. Sabit Yatırım Tutarları ve Asgari Kapasite: Yatırımların destek unsurlarından yararlanabilmesi için asgari sabit yatırım tutarının; 1., 2. bölgelerde 1.000.000,00 TL, 3.,4.,5.,6. bölgelerde ise 500.000,00 TL olması gerekmektedir. Ancak desteklerden yararlanacak yatırımların, varsa belirlenen asgari kapasite, sabit yatırım tutarı ve diğer şartları sağlaması da gerekmektedir. Finansal kiralama yöntemiyle yapılacak yatırımlarda finansal kiralamaya konu makine ve teçhizata ait toplam tutarın, her bir finansal kiralama şirketi için asgari 2.000.000,00 TL olması gerekmektedir. Teşvik belgesi kapsamında yatırım harcaması olarak kabul edilen maddi olmayan duran varlıkların (marka, lisans, know-how vb.) oranı, teşvik belgesinde kayıtlı toplam sabit yatırım tutarının yüzde ellisini aşamayacaktır. İthalat bağımlılığı yüksek ürünlerin üretimine yönelik yatırımlar stratejik yatırım olarak değerlendirilecek olup bu yatırımların asgari sabit yatırım tutarının ellimilyon TL üzerinde olması, yatırım konusu ürünle ilgili yurtiçi toplam üretim kapasitesinin ithalattan az olması, belge konusu yatırımla sağlanacak katma değerin asgari yüzde kırk olması,yatırım konusu ürünle ilgili olarak son bir yıl içerisinde gerçekleşen toplam ithalat tutarının ellimilyon doların(abd) üzerinde olması şartları aranmaktadır. Ayrıca teşvik edilmeyecek yatırım konuları ile kamu kurum ve kuruluşları tarafından gerçekleştirilecek yatırımlar bu kapsamda değerlendirilmeyecektir. 3. Yatırımlara Sağlanacak Destek Unsurları: a- Gümrük Vergisi Muafiyeti: Gümrük vergisi muafiyeti - teşvik edilmeyecek yatırım konuları ve öngörülen şartları sağlayamayan yatırım konuları hariç - sabit yatırım tutarları ve üzerindeki tüm teşvik belgeli yatırımlar için uygulanabilecektir. b- KDV İstisnası Ve İadesi: KDVK nun 13. maddesine göre, teşvik belgesini haiz yatırımcılara teşvik belgesi kapsamında yapılacak makine ve teçhizat ithal ve yerli teslimleri KDV den istisna edilebilmektedir. Aynı hüküm, teşvik belgesinin veya teşvik belgesi kapsamı makine ve teçhizatın devir işlemleri ile makine ve teçhizat listelerinde set, ünite, takım vb. olarak belirtilen malların kısmi teslimlerinde de uygulanmaktadır. KDV istisnası, teşvik edilmeyecek yatırım konuları ve öngörülen şartları sağlayamayan yatırım konuları hariç olmak üzere, sabit yatırım tutarları ve üzerindeki tüm teşvik belgeli yatırımlar için uygulanabilecektir. Ayrıca sabit yatırım tutarı beşyüzmilyon TL üzerindeki stratejik yatırımlar kapsamında yapılacak binainşaat harcamaları KDV iadesinden yararlandırılabilecektir. c- Faiz Desteği: Bölgesel teşvik uygulamaları ve stratejik yatırımlar ile AR-GE ve çevre yatırımları kapsamında desteklerden yararlanacak yatırımlar için bankalardan kullanılacak en az bir yıl vadeli yatırım kredilerinin teşvik belgesinde kayıtlı sabit yatırım tutarının yüzde yetmişine kadar olan kısmı için ödenecek faizin veya kâr payının bir kısmı, azami ilk beş yıl için ödenmek kaydıyla bütçe kaynaklarından karşılanabilecektir. Faiz desteği tutarı, bölge ayrımı olmaksızın AR-GE ve çevre yatırımlarında beşyüzbin Türk Lirası nı, stratejik yatırımlarda ise sabit yatırım tutarının yüzde beşini aşmamak kaydıyla 50.000.000,00 TL yi geçemeyecektir. Faiz desteğinden faydalanmak için; SGK ile Maliye Bakanlığı tahsilat dairelerine vadesi geçmiş borç olmaması gerekmektedir. d- Sigorta Primi İşveren Hissesi Desteği:Büyük ölçekli yatırımlar, stratejik yatırımlar ve bölgesel teşvik uygulamaları kapsamında desteklenen yatırımlardan, tamamlama vizesi yapılmış teşvik belgesinde kayıtlı istihdamı aşmamak kaydıyla; komple yeni yatırımlarda, teşvik belgesi kapsamında gerçekleşen yatırımla sağlanan, diğer yatırım cinslerinde yatırımın tamamlanmasını müteakip, yatırıma başlama tarihinden önceki son altı aylık dönemde SGK ya verilen aylık prim ve hizmet belgesinde bildirilen ortalama işçi sayısına teşvik belgesi kapsamında gerçekleşen yatırımla ilave edilen, istihdam için ödenmesi gereken sigorta primi işveren hissesinin asgari ücrete tekabül eden kısmı Bakanlık bütçesinden karşılanacaktır. Yararlanılan sigorta primi işveren hissesi desteğinin tutarı, bölgesel teşvik uygulamaları kapsamında desteklenen yatırımlar ile büyük ölçekli yatırımlarda sabit yatırım tutarının belirlenen süre ve oranlarını geçemeyecektir. e- Sigorta Primi Desteği: 6. bölgedeki;büyük Ölçekli Yatırımlar, Stratejik Yatırımlar ve Bölgesel Teşvik Uygulamaları kapsamında, teşvik belgesine istinaden gerçekleştirilecek yatırımla sağlanan ilave istihdam için, SAYI 57 İMO BURSA BÜLTEN 21