Dosya TEŞVİK PAKETLERİ AÇIKLANDI Zafer Çağlayan Ekonomi Bakanı Prof. Dr. Erhan Aslanoğlu Marmara Üniversitesi İng. İktisat Bölümü M. İlker Aycı Başbakanlık Yatırım Destek ve Tanıtım Ajansı Başkanı Levent Köprülü Otomotiv dünyası şaşırtıyor Emine Pura Doğrudan Pazarlama İletişimcileri Derneği Başkanı Prof.Dr. Halil Nalçaoğlu Bilgi Üniversitesi İletişim Fakültesi Dekanı 2012 SAYI 41
ODD den Değerli Okurlar, Türkiye Otomotiv Pazarı, 2012 yılının ilk beş ayında yüzde 21 daraldı ve 284 bin 790 adede ulaştı. 2011 yılı aynı döneminde ise toplam pazar 360 bin 503 adet olarak gerçekleşmişti. 2012 yılı Mayıs ayında toplam pazar 74 bin 773 adet olurken, 85 bin 093 adet olan 2011 yılı Mayıs ayı pazar toplamına göre satışlar yüzde 12,1 geriledi. İlk 5 ayda üretim yüzde 8,4 daralarak 469 bin 366 adede, ihracat ise yüzde 5,5 daralarak 327 bin 644 adede ulaştı. 2012 Ocak-Mayıs döneminde yüksek daralmanın nedenleri arasında, ÖTV oranlarındaki artış, ekonomiyi soğutma ve yumuşak inişi sağlamak amacıyla alınan önlemler dolayısıyla ekonomik aktivitenin yavaşlamasını sıralamak mümkündür. Derneğimizin değerli akademisyenlere hazırlattığı bilgi kaynaklarından birini daha tamamlamış bulunmaktayız. Gümrük ve Ticaret Bakanlığı na bağlı Tüketicinin Korunması ve Piyasa Gözetimi Genel Müdürlüğü bünyesinde bir süredir devam eden Tüketici Koruma Kanunu Taslağı çalışmalarına katkıda bulunmak amacıyla, Tüketici Koruma Kanunu konusunda akademik bir çalışma hazırladık. Kanun taslak çalışmaları süresince fayda sağlayacağına inandığımız bu akademik çalışma ve yönetici özeti, önemli bir kaynak niteliğinde ilgili tüm kesimlerin faydasına sunulmaktadır. Doç. Dr. Yeşim Atamer ve Doç. Dr. Murat İnceoğlu tarafından hazırlanan Satım Sözleşmesinde Tüketicinin Seçimlik Hakları ve Avrupa Birliği Hukuku İle Uyumu Sorunu başlıklı kitap ve yönetici özeti üyelerimiz, sektörün diğer paydaşları ile özellikle yeni kanun taslağı üzerinde çalışmaları yürüten Gümrük ve Ticaret Bakanlığı da dahil olmak üzere Bakanlıklar, basın mensupları ve ilgili kesimler ile çalışmalara katkı sağlamak üzere paylaşılmaktadır. Toplumun her kesimi açısından son derece önem arz eden bir konu olma özelliği taşıyan akademik çalışmanın herkes için faydalı bir bilgi kaynağı olarak gelecekteki çalışmalara ışık tutmasını diliyoruz. 5 Nisan 2012 de Başbakan Sn. Recep Tayyip Erdoğan tarafından açıklanan yeni teşvik sisteminin de gerek ülkemiz gerekse otomotiv sektörü açısından önemli açılımlar sağlayacağı düşüncesindeyiz. Yeni teşvik sisteminin hedefleri olan cari açığın azaltılması, bölgesel gelişmişlik farklarının giderilmesi ve teknolojik dönüşümün sağlanması noktalarında önemli katkıları olacağı inancındayız. Başbakan Yardımcısı Sn. Ali Babacan ve Maliye Bakanı Sn. Mehmet Şimşek de düzenledikleri ortak basın toplantısında tasarruf teşvik paketini açıkladı. Sektörümüz için tasarruf teşvik paketi de tasarrufların artırılması noktasında son derece önem teşkil ediyor olmakla birlikte bu pakette yer alan Ömrünü Tamamlamış Araçlarla ilgili düzenlemenin geliştirilmesi gerektiği görüşündeyiz. Dergimizin 41. sayısında; açıklanan teşvik paketleri, Sn. Zafer Çağlayan ile röportaj, sektörümüzdeki gelişmeler ve konusunda uzman değerli konuklarla söyleşilerle yine zengin bir içerikle karşınızdayız. Keyifle okumanızı dileriz. 3
KÜNYE ODD Otomotiv Distribütörleri Derneği İktisadi İşletmesi Adına İmtiyaz Sahibi Mustafa Bayraktar Sorumlu Yazı İşleri Müdürü Selin Şahiniz Editör Nida Öğütveren İÇİNDEKİLER Yayın Kurulu Müge Çınarlı Söyler, Saadet Alpago Görsel Yönetmen Hale Tekcan Fotoğraflar Muhsin Ergün, Mustafa Ergün, Doğu Kendigelen Reklam ve Pazarlama Saadet Alpago - saadet@odd.org.tr Müge Çınarlı Söyler - muge@odd.org.tr Aylin Özyazıcı aylin.ozyazici@mineralmedya.com Yapım Mineral Medya Hattat Kamil Sok. Anadolu Apt No: 13/6 34590 Bahçelievler-İstanbul Tel: 0532 260 21 74 bilgi@mineralmedya.com www.mineralmedya.com Baskı Golden Print Tel: 0212 629 00 24 www.goldenmedya.com.tr Dergi Yönetim Yeri Otomotiv Distribütörleri Derneği Barbaros Bulvarı Bahar Sok. No: 4 Baras Han Kat: 7 Balmumcu - İstanbul Tel: 0212 288 61 94 Faks: 0212 266 44 09 ISSN 1304-8341 ODD Dergi, Otomotiv Distribütörleri Derneği İktisadi İşletmesi tarafından TC yasalarına uygun olarak iki ayda bir yerel süreli yayın olarak yayımlanmaktadır. Dergide yayımlanan yazı, fotoğraf, tablo, harita,şema, grafik tasarım, illüstrasyon ve konular kaynak gösterilerek alıntı yapılabilir. Yayımlanan ilanların sorumluluğu ilan verenlere aittir. Baskı tarihi: Haziran 2012 DOSYA (s: 12) Teşvik Paketleri açıklandı Yeni Teşvik Sistemi ve Tasarruf Teşvik Paketi ekonomiye ivme kazandıracak. 4
DİYALOG S: 20 Ekonomi Bakanı Zafer Çağlayan DİYALOG S: 28 Prof. Dr. Erhan Aslanoğlu 2012 otomotiv sektörü için yeni pazarların daha fazla önem kazanacağı bir yıl olacak Otomotiv sektörü destek politikalarıyla büyüyebilir DİYALOG S: 32 M. İlker Aycı YAZAR S: 35 Levent Köprülü Otomotiv olmadan 2023 hedeflerine ulaşamayız Otomotiv dünyası şaşırtmaya devam edecek DİYALOG S: 38 Emine Pura FUAR S: 42 Denizli Fuarı Doğrudan pazarlama ile otomotiv daha çok proje üretmeli 5. Denizli Autoshow kapılarını Anadolu ya açtı SEKTÖRÜN NABZI S: 44 Prof. Dr. Halil Nalçaoğlu MAKALE S: 46 Ziya Burnaz Yeni bir düşünme biçimi üretmek teşvik, cesaretlendirme ve en önemlisi yaratıcılık gerektiriyor S : 6 - Kısalar S : 18 - Akıllı Ulaşım Sistemleri Çalıştayı S : 49 - Sosyal Sorumluluk S: 50 - Bizden Haberler ODD Fuar Komitesi Avrupa nın en iyi fuarlarına imza atmayı hedefliyor S : 52 - Sektörden Haberler S : 54 - Ajanda S : 56 - Analiz S : 61 - Marka Satışları 5
KISA KISA Chery rotasını Türkiye ye çeviriyor Otomobil motor ve şanzımanlarını geliştiren Alman FEV şirketi, Çinli Chery ve Mermerler Otomotiv ortaklığında Çorlu da motor fabrikası kurulacak. Chery nin Türkiye distribütörü Mermerler Otomotiv Yönetim Kurulu Başkan Yardımcısı Murat Mermer, Türkiye ye yapılması planlanan yatırımın 3 kademeli olarak 5 yıl içinde 500 milyon doları bulacağını söyledi. Mermer, yeni açıklanan teşvik sisteminin uzun süredir çalışmaları sürdürülen fabrika yatırımının üzerinde olumlu etkisi olduğunu, yatırım için Türkiye yi en avantajlı ülke haline getirdiğini belirtti. Dünya mühendisleri Türkiye de toplanıyor Otomotiv ve savunma sanayinde yapılan her türlü Ar-Ge, Ür-Ge ve mühendislik projelerine mühendislik desteği veren AVL, yılda iki kez, biri genel merkez biri önemli global ofislerden birinde gerçekleştirilen AVL Direktörler toplantısı için bu yıl Türkiye yi seçti. 24-27 Haziran tarihlerinde İstanbul / TÜBİTAK MAM Tekno Park ta yapılacak toplantıya, AVL CEO su Prof. Helmut List, Yönetim Kurulu Üyeleri Dr. Marko Dekena ve Dr. Robert Fischer ile diğer ülke direktörleri katılacak. Toplantıda sektördeki yeni trendler, yeni beklentiler, global stratejiler ve yeni projeler ele alınacak, ar-ge projeleri konuşulacak. Porsche 7. merkezini Mersin de açtı Porsche un Türkiye temsilcisi olan Doğuş Otomotiv- Porsche, son Porsche Merkezi ni Mersin de açtı. Kavi Oto tarafından hizmete açılan Porsche Merkezi Kavi, İstanbul, Ankara, İzmir, Bursa ve Antalya illerindeki merkezlerin ardından, Porsche un 7 nci merkezi oldu. Mersin in ilçesi Mezitli de hizmete giren Porsche Merkezi Kavi, Porsche sahiplerine servis ve yedek parça hizmeti de verecek. Kavi de, Porsche Showroom un yanında mekanik atölyeler, boya alanı, yedek parça depoları, Porsche aksesuar satışı, VDF kredi imkanları ve misafir kafeteryası bulunuyor. Trafik sorununa yeni çözüm İçişleri Bakanlığı ile Maliye Bakanlığı, özel bir protokole imza atarak Trafik Elektronik Denetleme Sistemi nin (TEDES) ilk adımını attı. Protokole göre, şehir içi trafik sistemi, halen tüm illerde ve bazı ilçelerde uygulanan MOBESE sisteminin alt bileşeni olarak kurulacak. Bir süredir sadece İstanbul da uygulanan ve Elektronik Denetleme Sistemi (EDS) adıyla bilinen sistem, önümüzdeki süreçte diğer iller ile ilçe ve beldelere kadar yaygınlaştırılacak. Böylece, yerleşim birimlerindeki trafik suçları ve düzeni daha yakından takibe alınacak. TEDES, özellikle kırmızı ışık, hız sınırı, banket ve emniyet şeridi ihlalleri başta olmak üzere tüm trafik kuralı ihlallerinin tespitinde kullanılacak. Yılın ilk 5 ayında üretim daralmaya devam etti Avrupa da giderek artan durgunluk ve iç piyasada satışların yeterince hareketli olmaması, otomotiv üretiminin bu yılın ilk beş ayında geçen yılın aynı dönemine göre daralmasına yol açtı. Otomotiv Sanayii Derneği (OSD) verilerine göre, 2012 nin Ocak-Mayıs döneminde toplam üretim % 8,4, otomobil üretimi ise %14,2 azaldı. Aynı dönemde toplam üretim 469 bin 366 adede, otomobil üretimi ise 237 bin 611 adede geriledi. Ticari araçlar ve özellikle ÖTV artışına maruz kalan hafif ticari araçlarda, 2011 yılı son aylarında başlayan talep azalmasının giderek büyüyen boyutu, 2012 yılı ilk 5 aylık dönemde de ihracattaki daralma ile birlikte üretimi olumsuz etkilemeye devam ediyor. Hyundai marka değeri sıralamasında, 2 nci sıraya yükseldi Dünyanın önde gelen derecelendirme kuruluşu Strategic Vision tarafından her yıl düzenli olarak gerçekleştirilen Toplam Değer Endeksi sonucunda Hyundai tüm otomotiv markaları arasında 2 nci sıraya yükseldi. Otomobillerin kaliteleri, maddi ve kullanıcıları üzerindeki duygusal değerleri göz önünde tutularak hazırlanan endekse göre Hyundai büyük bir gelişim kaydederek önemli bir yükseliş gerçekleştirdi. Aynı araştırmanın segment bazlı değerlendirmesinde sınıfında birinci sıraya yerleşen ix35 ise kullanıcıları üzerindeki pozitif algısı, uygun satış fiyatı, düşük yakıt tüketimi ve bakım masrafları ile rakiplerini geride bıraktı. Araştırma Eylül 2010 ve Haziran 2011 arası dönemde otomobil satın alan yaklaşık 68 bin kullanıcının katılımıyla gerçekleştirildi. 6
KISA KISA OYDER, yeni dönemde işbirlikleriyle güçlenecek Otomotiv Yetkili Satıcıları Derneği (OYDER) 3 Mayıs 2012 de gerçekleştirdiği 4. Olağan Genel Kurul toplantısında, sektör derneklerini bir araya getirdi. Dernekler arasında yapılacak işbirliklerinin öneminin vurgulandığı toplantıda konuşan OYDER Yönetim Kurulu Başkanı H. Şükrü Ilısal OYDER deki ikinci dönemimde yetkili satıcılık müessesemizin nasıl ayakta duracağı üzerinde yoğunlaşacağız. Sektörün ileriye gitmesi için birlikte yapacağımız çalışmalardan önemli sonuçlar çıkacağına inancım tamdır dedi. Otomotiv Yetkili Satıcıları Derneği (OYDER) 4. Olağan Genel Kurulu İstanbul TOBB Plaza da gerçekleşti. Genel Kurul toplantısına, Otomotiv Distribütörleri Derneği (ODD) Yönetim Kurulu Başkanı Mustafa Bayraktar, Taşıt Araçları Yan Sanayicileri Derneği H. Şükrü Ilısal (TAYSAD) Yönetim Kurulu Başkanı Mehmet Dudaroğlu, Otomotiv Sanayii Derneği (OSD) Yönetim Kurulu Başkanı Kudret Önen, TOBB Otomotiv Ticaret Meclisi Başkanı Yüksel Mermer ve Uludağ Otomotiv Endüstrisi İhracatçıları Birliği (OİB) Başkanı Orhan Sabuncu konuşmacı olarak katıldı. OYDER bu ülkenin mozaiğidir OYDER in 4 üncü Olağan Genel Kurulu nda yapılan seçim sonrası H. Şükrü Ilısal yeni dönem için Yönetim Kurulu Başkanlığı görevini tekrar üstlendi. Genel Kurul da üyelere hitap eden ve 81 ilde 900 ün üzerinde temsilcisiyle OYDER bu ülkenin mozaiğidir şeklinde konuşan Ilısal, sivil toplum örgütlerinin varlığının otomotiv sektöründe zorunluluk haline geldiğini belirterek bunun da OYDER i çok önemli bir konuma getirdiğini söyledi. Ilısal, OYDER deki ikinci döneminde, otomotiv sektörünün dernek başkanlarıyla daha sık görüşüp yetkili satıcılık müessesinin ayakta kalabilmesi ve ileriye doğru yatırım yapabilmesi için yoğun bir çalışma içerisine gireceklerini vurguladı. Ilısal, OYDER deki ikinci dönemimde yetkili satıcılık müessesemizin Mustafa Bayraktar nasıl ayakta duracağı üzerinde yoğunlaşacağız. Sektörün ileriye gitmesi için birlikte yapacağımız çalışmalardan önemli sonuçlar çıkacağına inancım tamdır açıklamasını yaptı. En saygın sektör Genel Kurul da konuşan ODD Yönetim Kurulu Başkanı Mustafa Bayraktar, otomotiv sektörünün oldukça dinamik bir yapısı olduğunu vurguladı. Otomotiv sektörünün ülkemizdeki en saygın sektörlerden biri olduğunu söyleyen Bayraktar, Gururla söylüyorum ki sektörümüz yıllar içinde kurumsallaşan yapısıyla gerek teknik gerekse insan gücü ve insan kalitesi bakımından önemli bir konuma geldi. Dolayısıyla sektör derneklerinin oluşumu ve geleceği şekillendirmede yapacakları çalışma ve katkılar çok büyük önem arz ediyor. Sektörün dinamik yapısı gündemimizi oldukça yoğun tutuyor ve çeşitli faaliyetleri bir arada güncelleştirmeyi gerektiriyor dedi. OYDER in itici güç olacağına inanıyoruz OYDER le de diğer derneklerle olduğu gibi sektörde açılım yaratabilecek, sektöre değer katacak birçok konuda beraber çalışmaları gerektiğini vurgulayan Bayraktar, sözlerine şöyle devam etti: Tüketiciye uzanan son halkayı oluşturan yetkili satıcılarımız yurdun her köşesindeki yatırımlarıyla, gelişmiş ülkelerin standartlarında yapılanmış şekilde hizmet veriyor. Yetkili satıcılık teşkilatında daha örgütlü, tüm sektör firmaları eksiksiz içine almış bir OYDER in sektörümüz için önemli bir itici güç olacağına inanıyoruz. 7
KISA KISA Otomotiv sektörünün geleceği, markalaşmanın gücü ile şekillendi Otomotiv Sektörünün Geleceği ve Markalaşmanın Gücü kongresinde yerli otomobil konusu mercek altına aldı. Otomotiv Yetkili Satıcıları Derneği, (OYDER) tarafından düzenlenen, Otomotiv Sektörünün Geleceği kongrelerinin dördüncüsü, 26 Nisan da Haliç Kongre Merkezi nde gerçekleştirildi. Otomotiv sektörünün tüm paydaşlarını bir araya getiren kongrede bu yıl, markalaşmanın gücü konusu masaya yatırıldı, otomotiv sektöründe markaların ve markalaşmanın gücüne ilişkin değerlendirmeler paylaşıldı. Yiğitçe mücadelemize devam ediyoruz Kongrenin açılış konuşmasını yapan OYDER Yönetim Kurulu Başkanı H. Şükrü Ilısal, kongrenin konusunu, 2023 vizyonunda yer alan yerli marka yaratmaya destek vermek amacıyla markalaşmanın gücü olarak seçtiklerini belirtti. Otomotiv sektörünün, geçtiğimiz yıllarda arka arkaya büyük başarılar ve hızlı yükselişler gösterdiğini kaydeden Ilısal, bu hızlı yükselişin ülke ekonomisine ve ihracatına olumlu katkılar sağladığını söyledi. Ilısal, Son 2 yıldır Avrupa ve Amerika da yaşanan yoğun ekonomik krize rağmen global piyasalarda her geçen gün güçlenen bir ekonomiye sahibiz. Coğrafi olarak içinde bulunduğumuz bölgenin liderliği konumunun yanı sıra artık global dünyanın da lider ülkeleri arasında anılıyoruz. Son zamanlarda Başbakanımızın tabiriyle otomotiv sanayi için babayiğit arandığını hepiniz yakından biliyorsunuz. Başbakanımızın sanayicilerimizi babayiğit olarak anmasından yola çıkarak ben de perakendecilere, yani bizlere en uygun tarifin yiğit olacağı kanaatindeyim. Çünkü her birimiz uğraştığımız onlarca sorun ve sıkıntıya rağmen yiğitçe mücadelemize devam ediyoruz dedi. Gelecek, akıllı araçlarda Nihat Ergün Ilısal ın ardından konuşmasına başlayan Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanı Nihat Ergün, 2012 nin yerli otomobil markası oluşturma konusunda somut adımların atılacağı bir yıl olması gerektiğini belirterek şunları söyledi: Her zaman söylüyoruz, biz bu meseleye duygusal bir tavırla değil, ekonomik ve rasyonel gerekçelerle yaklaşıyoruz. Hem iç pazarımız hem de ihracat potansiyelimiz fazla olduğu için, bu alanda yatırım yapalım, özellikle elektrikli araçlarda arayış içinde olalım, bu konuda da 8
yüzde 20 sini temsil eden otomotiv ülke ekonomisine 315 milyar Euro luk katkı sağladı. H. Şükrü Ilısal öncüler arasında yer alalım istiyoruz. Bu kadar güçlü bir yan sanayisi olan, bu kadar büyük bir iç ve dış pazar potansiyeli olan bir ülkenin, marka oluşturamamasının bir izahı olabilir mi? dedi. Ekonomik gelişimde en önemli anahtarın inovasyon olduğunu ifade eden Schröder son 10 yılda Alman otomotiv endüstrisinin 100 milyar Euro luk yatırım gerçekleştirdiğini, 2010 yılında 3 bin yeni patent başvurusu yapıldığını belirtti. Türkiye nin kendi otomobil markasını yaratmak yerine elindeki üretimi daha verimli kullanmasının, mevcut yetkinliklerini arttırmasının daha faydalı olacağını düşündüğünü ifade etti. Rekabette öne çıkmanın yolunun, tasarım, teknoloji, üretim, pazarlama, satış sonrası hizmetler gibi birçok alanda kaliteyi elde etmekten geçtiğini dile getiren Ergün, sözlerine şöyle devam etti: Bugün odak noktası olan yüksek performans, sürüş keyfi, dayanıklı ve ekonomik araçlar; zamanla yerini çevre dostu, iletişim teknolojileriyle donatılmış akıllı araçlara bırakacak. Bundan 20 yıl sonra, otomotiv sektörü dediğimizde bugün olduğundan çok daha farklı bir sektörü ve ürünleri göreceğiz. Ancak ne kadar değişirse değişsin, otomotiv bir şekilde hepimizin hayatında yeri olan önemli bir sektör olmaya devam edecek. Ali Bilaloğlu Yerli otomobil sadece Türkiye pazarını hedeflememeli Sektör Sivil Toplum Kuruluşlarının Gücü başlıklı panelin konuşmacılarından biri olan ODD Başkan Yardımcısı Ali Bilaloğlu, otomotiv teşkilatını şekillendiren etkenleri, müşteri beklentileri, ticari gerçekler ve kanunların getirdiği zorunluluklar olarak açıkladı. Türkiye deki yetkili satıcı teşkilatının ise Avrupa daki en genç ve çağdaş teşkilat olduğunu söyledi. Gerhard Schröder Otomotiv sektörü, Alman ekonomisine 315 milyar Euro luk katkı sağladı Dünyanın en büyük otomotiv ülkelerinden biri olan Almanya nın 7. Başbakanı Gerhard Schröder de kongrenin konuşmacıları arasındaydı. Globalleşme ve AB nin Geleceği konulu bir konuşma gerçekleştiren Schröder, Almanya nın 2010 da ekonomik toparlanmaya geçişini otomotiv sektörüne borçlu olduğunu belirtti. Schröder, konuşmasını şöyle sürdürdü: 2011 in ilk üç ayında bile Alman otomotiv sektörü krizden çıkarak üretim rekoru kırmayı başardı. 2010 da Alman sanayisinin Yerli otomobil markası yaratmak için Türkiye deki her türlü ön şartın yerine getirildiğini kaydeden Bilaloğlu, şunları kaydetti: Tabii ki böyle bir marka yarattığınızda bu yalnızca Türkiye pazarını hedeflememeli. Yerli markanın, Türkiye deki cari açığa da pozitif katkı sağlaması hedefleniyor. Bu araçların yedek parçasını da Türkiye nin üreteceğini varsayarsak bu sektöre çok önemli bir katkı sağlayacak. Bizim bu konuda bir avantajımız var. Hükümetimiz, yerli otomotiv konusunda istekli ve bizleri destekliyor. Zaten dünya markası yaratacaksak bu kamu ile birlikte olur. Yeni pazarlarla birlikte, Türkiye dünya pazarında kendi nişini bulacak. Markanın ciddi anlamda oturması ise 25-30 yıl sürebilir. Türk otomobilinin yerli pazarda yerini bulması da vakit alacak. Ama sanayileşmiş ülkelere baktığımızda orada yerel üretilen markaların pazarda bir avantajı olduğunu görebiliyoruz. Ben doğru ürünün doğru kalitede üretileceğini ve Türk insanı tarafından tercih edileceğini düşünüyorum. 9
Pazarlama Komitesi, PDR ve KPMG ile buluştu KISA KISA ODD Pazarlama Komite Toplantısı 17 Mayıs 2012 de Akmerkez Stylus Tahoma toplantı salonunda gerçekleştirildi. Toplantıya katılan PDR Group; bünyesindeki çalışmalar, verdiği hizmetler ve müşteri deneyimi projeleri konusunda katılımcılara sözlü olarak kısa bir bilgilendirme yaptı. KPMG Türkiye den Otomotiv Sektörü Lideri, Denetim Bölümü Şirket Ortağı Ergün Kış ve Otomotiv Sektörü Yöneticisi, Denetim Bölümü Müdürü Özgecan Berber Otomotiv Sektörünün İhtiyaçları, KPMG nin Cevapları konulu bir sunum gerçekleştirdi. 10
DOSYA YENİ TEŞVİK SİSTEMİ Yatırımlarda devlet yardımlarıyla ilgili yeni teşvik sistemi 5 Nisan 2012 de Başbakan Recep Tayyip Erdoğan ın da katıldığı bir toplantıyla kamuoyuna açıklandı. 6 Nisan 2012 de Ekonomi Bakanı Zafer Çağlayan tarafından detayları sunulan yeni teşvik sisteminde tanımlanan stratejik yatırımlara ek destekler sağlanması, bölgesel teşvik kapsamında bölgesel haritanın yenilenmesi ve en az gelişmiş bölgelerdeki yatırımlara sağlanan desteğin artırılması öne çıkıyor. Türkiye nin Cumhuriyetin 100. yılında dünyanın en büyük 10 ekonomisinden biri olmak, 500 milyar dolar mal ihracatı gerçekleştirmek, kişi başına 25 bin dolar milli gelire ulaşmak hedefleri doğrultusunda teşvik sistemi de yenilendi. Başbakan Recep Tayyip Erdoğan tarafından kamuoyu ile paylaşılan yeni yatırım teşvik sistemi yeni şartların, yeni ihtiyaçların, ulusal ve küresel ekonomideki yeni gelişmelerin ışığında hazırlandı. Yeni teşvik sisteminin tanıtımı amacıyla düzenlenen basın toplantısında konuşan Başbakan Erdoğan, hükümet olarak dördüncü teşvik sistemini devreye koyduklarını söyledi. Erdoğan, Ekonomi son derece güvenli ve istikrarlı bir yapı sergiliyor. Küresel krizin en ağır seyrettiği 2009 hariç ekonomi sürekli büyüme kaydetti. 9 yılda GSYH üç kattan fazla artış gösterdi. Bugün artık yatırımcı önünü görebiliyor. Biz geçmiş hükümetler döneminde olduğu gibi belli zümrelere değil, tüm Türkiye ye hitap edecek teşvik anlayışını hakim kıldık. Temmuz 2009 dan bugüne kadar mevcut teşvik uygulaması kapsamında 11 bin 382 adet teşvik belgesi düzenlendi. Bu kapsamda 157 milyar dolar yatırım öngörüldü. 2009 daki sistem bir önceki sisteme göre belge sayısı itibariyle yüzde 17, yatırım tutarı itibariyle yüzde 73 artışa neden oldu. Mevcut sistemle bölgesel gelişmişlik farklarını azaltmayı hedeflemiştik. Teşvik belgelerinin yarıdan fazlası daha az gelişmiş bölgelere gitti. Mevcut sistemle uluslararası yatırımları ülkemize çekmeyi hedeflemiştik, bunda da başarı sağladık. Teşvik sistemi etkili sonuçlar doğurdu. Yeni teşvik sistemini de bu temel üzerine inşa ediyoruz dedi. Yeni teşvik sistemi ile cari açığın azaltılması hedefleniyor Ekonomi Bakanlığı nın, Ekonomiden Sorumlu Devlet Bakanlığı ndan dönüştürülmesinden sonra Bakanlığın hızla yeni teşvik sistemini hazırlamaya başladığını söyleyen Erdoğan, TOBB, TİM ve YASED başta olmak üzere ilgili bütün sivil toplum kuruluşlarıyla, odalarla, derneklerle ve bireysel yatırımcılarla yoğun istişarelerde bulunduklarını belirtti. İlgili tüm bakanlıkların yeni teşvik sistemi üzerinde koordineli olarak çalıştığına dikkat çeken Başbakan, yeni teşvik sisteminin temel hedeflerini açıkladı. Erdoğan, yeni sistemle cari açığın azaltılması amacıyla ithalat bağımlılığı yüksek olan ara malı ve ürünlerin Türkiye de yatırım ve üretiminin artırılmasını hedeflediklerini, en az gelişmiş bölgelere sağlanan yatırım desteklerinin artırılmasını, bölgesel gelişmişlik farklılıklarının giderilmesini, destek unsurlarının etkinliğinin artırılmasını, kümelenme faaliyetlerinin özellikle desteklenmesini, teknolojik dönüşümü sağlayacak yüksek ve orta ileri teknoloji içeren yatırımların desteklenmesini yeni sistemle hedeflediklerini ifade etti. İlk adım Ekonomi Bakanlığı nın kurulması oldu Mevcut sisteme yönelik olarak, yatırım döneminde vergi indirimi, yeni bölgesel harita, 2011 sonu itibariyle azalan destek oran ve sürelerinin artırılması, desteklenen yatırım konularının gözden geçirilmesi, stratejik ve teknolojik 12
AÇIKLANDI dönüşümü sağlayacak yatırımların desteklenmesi, en az gelişmiş bölgelerde yatırıma sağlanan destek miktarlarının artırılması yönündeki talepler dikkate alınarak yeni teşvik sistemi için ilk adım atıldı. İlk aşamada Ekonomi Bakanlığı kurularak yatırım, istihdam, üretim ve ihracat süreçlerinin eşgüdümü hedeflendi. İkinci aşamada teşvik sistemine ilişkin tespit ve değerlendirmeler alındı ve gelen talepler değerlendirildi. Yaklaşık 800 talep alındı. Yeni teşvik sistemi dört ana bileşenden oluşuyor: Genel Teşvik Uygulamaları, Bölgesel Teşvik Uygulamaları, Büyük Ölçekli Yatırımların Teşviki ve Stratejik Yatırımların Teşviki. Genel Teşvik Uygulamaları kapsamında, bölge ayrımı yapılmaksızın, teşvik edilmeyecek yatırım konuları ile diğer teşvik uygulamaları kapsamında yer almayan ve belirlenen asgari sabit yatırım tutarı şartını sağlayan yatırımlar KDV İstisnası ve Gümrük Muafiyet destekleri ile desteklenmesine devam edilecek. Yatırımın 6. bölgede uygulanması halinde ise yeni bir uygulama olarak, asgari ücret üzerinden hesaplanan Gelir Vergisi Stopajı Desteği ve Sigorta Primi İşçi Hissesi Desteği sağlanacak. bölgesel teşvik uygulamasına esas teşkil eden bölgesel haritanın yenilenmesi. Kalkınma Bakanlığı nın illerin ve bölgelerin sosyo-ekonomik gelişmişlik sırasıyla ilgili araştırması sonrası iller sosyo-ekonomik gelişmişlik düzeyine göre 6 ayrı bölgede sınıflandırıldı. Bu yeni teşvik uygulamasında bölgesel sistem yerine il bazlı bölgesel teşvik sistemine geçildi. Yeni sistemde az gelişmiş illeri ifade eden 6. bölgedeki illere yapılacak yatırımlar daha avantajlı şekilde desteklenecek. Bu illerde asgari sabit yatırım tutarının üzerinde gerçekleştirilecek yatırımlar, sektör ayrımı yapılmaksızın bölgesel desteklerden yararlanacaklar. Bu illerde yatırım yapacak olanların ödemeleri gereken sigorta primi işveren hissesinin asgari ücrete tekabül eden tutarı 10 yıl süre ile yatırımların OSB lerde yapılması halinde ise 12 yıl süreyle devlet tarafından karşılanacak. Ayrıca bu illerde gerçekleşecek yatırımlarda istihdam edilen işçilerin asgari ücretleri üzerinden hesaplanan gelir vergisi stopajına 10 yıl süre ile terkin imkanı getirilecek. Vergi indirimi desteği de bu bölgede diğer bölgelere nazaran daha yüksek oranlarda uygulanacak. Yeni teşvik sisteminin ayrıntılarını, uygulama usul ve esaslarını 6 Nisan 2012 de kamuoyuyla paylaşan Ekonomi Bakanı Zafer Çağlayan, 2023 vizyonlarına verdikleri önemi vurgulayarak, Cumhuriyetimizin 100. yılında hedeflerimize ulaşmak istiyoruz. Hedeflere ulaşmak için 3 temel ihtiyacımız olduğunu tespit ettik. İhracatta emek yoğun teknolojiden bilgi yoğun teknolojiye geçmeyi ve ithalatta en çok ithal edilen ürünlerin milli üretimini sağlamak istiyoruz şeklinde konuştu. Çağlayan yeni sistemin 3 temel yaklaşımını, genişleyen sektörel kapsam, işgücü maliyetlerinin azaltılmasına yönelik destekler ve finansman imkanlarının genişletilmesi olarak açıkladı. 6. bölgeye tanınan avantajlarla bölgesel gelişmişlik farkları azaltılacak Bölgesel Teşvik Uygulamalarındaki en önemli yenilik ise 13
DOSYA Bölgeler Bölgesel Teşvik Uygulamaları 31.12.2013 tarihine kadar başlanılan yatırımlar Kaynak: Teşvik Uygulama ve Yabancı Sermaye Genel Müdürlüğü Yatırıma Katkı Oranı (%) 01.01.2014 tarihinden sonra başlanılan yatırımlar Büyük Ölçekli Yatırımların Teşviki 31.12.2013 tarihine kadar başlanılan yatırımlar VERGİ İNDİRİMİ 01.01.2014 tarihinden sonra başlanılan yatırımlar I 15 10 25 20 II 20 15 30 25 III 25 20 35 30 IV 30 25 40 35 V 40 30 50 40 VI 50 35 60 45 Motorlu taşıtlarda asgari sabit yatırım tutarı düşürüldü Yeni teşvik sisteminin 3. ayağını büyük ölçekli yatırımların teşviki oluşturuyor. Bu çerçevede KDV istisnası, gümrük vergisi muafiyeti, vergi indirimi, sigorta primi işveren hissesi desteği, yatırım yeri tahsisi öngörülüyor. Büyük ölçekli yatırımlar kapsamında, motorlu taşıtlarda asgari sabit yatırım tutarı ana sanayide 250 den 200 milyon TL ye, yan sanayide ise 100 den 50 milyon TL ye düşürüldü. Sistemin 4. temel ayağını ise stratejik yatırımların teşviki oluşturuyor. Stratejik yatırımların teşviki çerçevesinde, Ekonomi Bakanlığı tarafından çalışılan Girdi Tedarik Stratejisi (GİTES) kapsamında, cari açığın azaltılması amacıyla ithalat bağımlılığı yüksek ara malları ve ürünlerin üretimine yönelik, uluslararası rekabet gücünü artırma potansiyeline sahip AR-GE içeriği yüksek, yüksek teknolojili ve yüksek katma değerli stratejik öneme sahip yatırımlar teşvik ediliyor. İthalat bağımlılığı yüksek ara malı veya ürünlerin üretimine yönelik, asgari yatırım tutarı 50 milyon TL olan, yüzde 50 den fazlası ithalatla karşılanan, asgari yüzde 40 katma değer üreten, üretilecek ürünle ilgili toplam ithalat değeri son bir yıl itibariyle en az 50 milyon dolar olan yatırımlar stratejik yatırım olarak değerlendirilecek. Stratejik yatırımlara bölge ayrımı yapılmaksızın KDV istisnası, gümrük vergisi muafiyeti, 7 yıl süreyle Sigorta Primi İşveren Hissesi Desteği (6. bölgede ise 10 yıl), yatırıma katkı oranı yüzde 50 olmak üzere yüzde 90 vergi indirimi, faiz desteği (sabit yatırım tutarının yüzde 5 ini aşmamak kaydıyla azami 50 milyon TL olacak), yatırım yeri tahsisi, 500 milyon TL ve üzeri yatırımlar için bina inşaat harcamalarına KDV iadesi, gelir Vergisi Stopajı Desteği (sadece 6. bölgedeki yatırımlar için 10 yıl olarak) uygulanacak. 14
Yeni Teşvik Sistemi nden ana başlıklar Vergi, faiz ve prim desteği - Yatırımlara KDV istisnası, gümrük vergisi istisnası, vergi indirimi, faiz desteği, yatırım yeri tahsisi desteği, KDV iadesi desteği sağlanacak. - Yeni sistemle sanayinin yapısal dönüşümüne katkı sağlayacak stratejik yatırımlar (Tedariği yüzde 50 den fazlası ithalata dayalı ürünlerin yer aldığı sektörler) desteklenecek. Demir-çelik, makine ve kimya sektörleri bu kapsamda yer alıyor. Yatırım yapılacak yere yatırımcı karar verecek. Stratejik yatırımlar aynı koşullarla desteklenecek. Stratejik yatırıma dört koldan destek - Yeni sistemle birlikte özellikle stratejik yatırımlara destek verilecek. Burada temel olarak vergi, faiz, prim ve yer tahsisi desteği sağlanacak. - Stratejik yatırımlara verilecek destekler şöyle: Yatırım malı ithalat malı makine teçhizat için gümrük vergisi muafiyeti, KDV istisnası. 7 yıl süreyle sigorta primi desteği. Yatırımın yüzde 50 si kadar vergi indirimi. Yatırım kredileri için 50 milyon liraya ulaşan faiz desteği. Yatırım yeri tahsisi. Asgari 500 milyon tutarındaki yatırımlar için bina ve inşaatta KDV istisnası. KDV iadesi desteğiyle finansman yükü azaltılacak. Stratejik yatırıma her ilde destek - Stratejik yatırımlarda, yatırım tutarının 50 milyon lirayı aşması gerekiyor. Ayrıca yüzde 40 KDV üretecek bir yatırım olması gerekiyor. - Stratejik yatırım hangi ilde yapılırsa yapılsın aynı destek verilecek. Yeni sistemde eğitim yatırımları ve belirli büyüklükteki otomotiv, uzay, rüzgar sanayi yatırımları desteklenecek. Demiryolu, madencilik, turizm yatırımları yine 5. bölge desteği alacak. Türkiye il bazlı 6 bölgeye ayrıldı - Yeni sistemle bölgesel teşvik sisteminin etkinliği artacak. Bölgesel harita yeniden ele alındı. İller sosyo-ekonomik gelişmişlik düzeyine göre 51 il 6 bölgeye (daha önce 4 bölgeydi) sınıflandırıldı. Yeni uygulamada bölgesel sistem yerine il bazlı bölgesel teşvik sistemine geçildi. En büyük destek 6. bölgeye - Yeni sistemde az gelişmiş illere (6. bölge) yapılacak yatırımlar daha avantajlı şekilde desteklenecek. Bu illerdeki yatırımı yapacakların sigorta primi ödemeleri 10 yıl süreyle devlet tarafından karşılanacak. - 6. bölgede yatırım yapacak firmalar yatırımın yüzde 50 sine, OSB içinse yüzde 55 ine tutar kadar vergi ödeme yükümlülüğünden muaf tutulacaklar. Faiz desteği tavanları da yükseltilecek. - 6. bölgede 31 Aralık 2013 e kadar başlanacak yatırımlarda sigorta primi desteği 10 yıl uygulanacak. Bu tarihten sonra ise 7 yıl uygulanacak. - Yatırımcı vergi indirimi desteğini yatırım döneminde elde ettiği kazançlara da uygulayabilecek. 6. Bölgede işverenin yüklerini devlet üstlenecek - Azami faiz destek tutarları 500-900 TL ye kadar yükseldi. 6. bölgedeki yatırımlarla sağlanan istihdam için asgari ücret üzerinden hesaplanacak gelir vergisi stopajı 10 yıl boyunca terkin edilecek. - 6. bölgede yatırım yapan SSK işveren payı, SSK işçi payı, gelir vergisi stopajından muaf. Artıları devlet üstleniyor, işverene sadece net asgari ücret kalıyor. Asgari ücretlinin maliyeti 600 dolardan 350 dolara düşecek. 1 Ocak tan itibaren geçerli - Yeni teşvik sistemi 1 Ocak 2012 den itibaren geçerli olacak. Kaynak: Ekoayrıntı.com Yatırım Tutarı: 5 Milyon TL, İstihdam: 40 kişi Bölgeler 1.Bölge 2.Bölge 3.Bölge 4.Bölge 5.Bölge 6.Bölge Destek Unsurları (Bin TL) KDV İstisnası 114 114 114 114 114 114 Gümrük Vergisi Muafiyeti 70 70 70 70 70 70 Vergi İndirimi 750 1.000 1.250 1.500 2.000 2.500 Sigorta Primi İşv. His. Des. 165 248 413 495 578 826 Faiz Desteği - - 500 600 700 900 Yatırım Yeri Tahsisi 250 250 250 250 250 250 Gelir Vergisi Stopajı - - - - - 542 Sigorta Primi İşçi Hissesi - - - - - 595 Toplam Devlet Hissesi 1.349 1.682 2.597 3.029 3.712 5.797 Destek Yoğunluğu % 27 34 52 61 74 116 ÖRNEK 15