YAYIN REV. NO REV. TARİHİ AÇIKLAMA TARİHİ 03.01.2012 1 04.03.2013 Dokümanın adı değiştirildi. CPR Yönetmeliğine göre belge adı ve uygulamalar değiştirildi. 03.01.2012 2 07.04.2014 2011/305/AB CPR çıkartıldı ve yerine yapı malzemelerinin tabi olacağı kriterler hakkında yönetmelik eklendi. EN 45011 çıkartıldı yerine EN ISO/IEC 17065 eklendi.performans değişmezlik belge tanımı çıkartıldı yerine G Uygunluk Belgesi tanımlandı. 1/25
1.AMAÇ Yapı Malzemelerinin Tabi Olacağı Kriterler Hakkında Yönetmelik kapsamda çimento ürününün piyasaya arz etmek amacıyla G işareti taşıması kurallarını çimento ürünü temel karakteristiği ile ilgili G Uygunluk Belgelerinin düzenlenmesi sürecini amaçlar. 2.UYGULAMA Bu prosedürün uygulanmasından Kalite Müdürü ve Belgelendirme Müdürü sorumludur. 2.1.TANIMLAR Başvuru Sahibi Bakanlık Dağıtıcı İmalatçı İthalatçı Tetkikçi Otokontrol Laboratuarı CPC ye G Uygunluk Belgesi almak üzere başvuruda bulunan müşteri Çevre ve Şehircilik Bakanlığı Bir yapı malzemesini piyasada bulunduran imalâtçı veya ithalâtçı dışında tedarik zincirinde yer alan herhangi bir gerçek veya tüzel kişi. Çimento ürününü imal eden veya tasarımını veya imalatını yaptıran ve kendi adı veya ticarî markası ile pazarlayan gerçek veya tüzel kişi. Çimento ürününü yurt dışından yurt içi piyasaya arz eden Türkiye'de yerleşik gerçek veya tüzel kişi. CPC adına fabrika üretim kontrolü tetkikinden sorumlu CPC temsilcisi Otokontrol kapsamında deney yapan dahili ya da harici laboratuar Deney Laboratuarı Otokontrolü geçerli kılmak üzere tasarlanan tetkik deneylerini gerçekleştirmek üzere görevlendirilen harici laboratuar Harici Laboratuar Dahili Laboratuar Uygunluk İşareti G Uygunluk Belgesi Yeni Fabrika İmalatçıdan bağımsız laboratuar İmalatçıya bağlı laboratuar G işaretini gösteren monogram Çimentonun ilgili ürün standardına uygunluğuna dair yeterli güvenin sağlandığını gösteren belge Ürettiği çimento henüz belgelendirilmemiş fabrika 2/25
Uygunsuzluk Yaptırım Teknik Şartname Fabrika Kurulu fabrika Çimentonun ilgili ürün standardı hükümlerine ya da fabrika üretim kontrol hükümlerine uymayan herhangi bir unsur İmalatçının ürününün uygunluğunun sürekliliğini garanti edememesi ya da ürünün markasına güvenilirliğinin sağlanamaması halinde CPC tarafından imalatçıya getirilen tedbirlerdir Bir ürünün karşılaması gereken teknik gereklilikleri ortaya koyan standart İmal edilen her çimentonun özellikle uygun olarak öğütülmesi, homojen hale getirilmesi,depolanması ve sevkiyatı ile çimentonun sürekli üretimine uygun olan ekipmanın imalatçı tarafından kullanıldığı üretim tesisi Ürettiği çimento belgelendirilmiş fabrika Not: Referans başlıklarının herhangi bir tarih içermemesi durumunda, en son versiyona atıfta bulunulacaktır. 2.2 REFERANSLAR TS EN ISO/IEC 17020 TS EN ISO/IEC 17065 TS EN ISO/IEC 17000 TS EN ISO/IEC 17021 TS EN 45020 TS EN ISO 9001 TS EN ISO/IEC 17025 TS EN 197-2 TS 21 CEN/TC51 N650 Çeşitli tipteki muayene kuruluşlarının çalıştırılmaları için genel kriterler Ürün belgelendirmesi yapan belgelendirme kuruluşları için genel şartlar Uygunluk Değerlendirmesi Sözlük ve Prensipler Uygunluk Değerlendirmesi - Yönetim Sistemlerinin Tetkikini Ve Belgelendirmesini Sağlayan Kuruluşlar İçin Şartlar Standardlaştırma ve ilgili faaliyetler hakkında genel terimler ve tarifler Kalite yönetim sistemleri şartlar Deney ve kalibrasyon laboratuarlarının yeterliği için genel şartlar Çimento Bölüm 2: Uygunluk değerlendirmesi Çimento-Beyaz Portland TS EN 197-2 Uygunluk Değerlendirmesi uygulamasına ilişkin 3/25
kılavuz ilkeler CEN (Avrupa Standardizasyon Komitesi) tarafından oluşturulan CEN/TC51 N650 Rev 1 sayılı EN 197-2 Uygunluk Değerlendirmesi Uygulamasına Yönelik Klavuz İlkeler dokümanı, referans olarak alınmıştır. T.C Çevre ve Şehircilik Bakanlığı tarafından oluşturulan kural koyucu dokümanlar alınacaktır. dikkate 2.3. ÇİMENTO G UYGUNLUK BELGELENDİRMESİ Aşağıdaki çimento standardına göre Yapı Malzemelerinin Tabi Olacağı Kriterler Hakkında Yönetmelik kapsamında G Uygunluk Belge sistemi, sistem 1+ nın uygulanması ile G Uygunluk Belgesi düzenlenir ve imalatçıya G işareti kullanma yetkisi verilir. Çimento Standard Açıklama Genel Çimentolar TS EN 197-1 Çimento Bölüm 1: Genel çimentoya yönelik bileşim, şartname ve uygunluk kriterleri Beyaz Çimento TS 21 Çimento-Beyaz Portland CPC, aşağıda tanımlanmış standardın ürün ve ürün grupları AB Komisyon kararına göre uygunluk değerlendirilmesi ve doğrulanmasi sistemi, kılavuz belgeler referans alınarak uygunluk değerlendirme sistemi TS EN ISO/IEC 17065 (AB-0048-U) Akreditasyonu çerçevesinde gerçekleştirilmektedir. 4/25
Komisyon Kararı Standart Ürün Sistem Kılavuz Doküman Belge TS 21 Beyaz Çimento 1+ Bakanlık Tarafından belirlenen ilave hususlar ile ilgili tebliğler G Uygunluk CPC, Çimento ürün grubu uygunluk değerlendirmesini 7 Aşamada gerçekleştirmektedir. İmalatçıların bu aşamalara uyması zorunludur. 2.4. ÇİMENTO UYGUNLUK DEĞERLENDİRMESİ 1.Aşama: Başvuru / Kabul Başvurunun alınması Alınan belgelerin ve Teknik Dosyanın incelenmesi Başvurunun kabulü 2.Aşama: Fabrika Üretim Kontrolünün ve Üretim Tesisinin Başlangıç Denetimi Kalite belgelerinin değerlendirilmesi Fabrika üretim kontrolünün ve üretim tesisinin başlangıç denetimi Laboratuvarın başlangıç muayenesi Başlangıç muayenesinin sonuç raporu 3.Aşama: Başlangıç Tetkiki Numune Alma İşlemi / Tip Deneyi ve G uygunluk belgesinin Düzenlenmesi Tetkik numunesi alma işlemi Başlangıç tetkik numunesinin deneye tabi tutulması Başlangıç tetkik numunesi sonuçlarının değerlendirilmesi G uygunluk belgesinin düzenlenmesi ve imalatçının bilgilendirilmesi Çimentoya ilişkin ek tanımlama Performans Bayanının alınması 4.Aşama: Başlangıç Periyodu Rutin tetkik numuneleri Rutin tetkik numunelerinin deneye tabi tutulması Deney sonuçlarının alınması 5/25
Otokontrol sonuçlarının değerlendirilmesi Rutin tetkik numunesi sonuçlarının değerlendirilmesi G uygunluk belgesinin geçerliliğinin devam edip etmeyeceğine karar verilmesi (ve imalatçının bilgilendirilmesi) 5.Aşama: Rutin Dönem Başlangıç dönemini kapsayacak yılda en az 6 numune alınır, Her alınan numune için otokontrol çalışması yapılır, rapor düzenlenir, 6.Aşama: İstatiksel Dğerlendirme Geriye dönük 6 aylık periyodu karşılayacak şekilde istatiksel değerlendirme yapılır, rapor düzenlenir. 7.Aşama: Gözetim Her yıl gözetim denetimi yapılır ve denetim raporu düzenlenir. G uygunluk belgesinin devamına karar verme. 2.5. UYGUNLUK DEĞERLENDİRMESİNDE SORUMLULUKLAR A-İmalatçı; Çimento temel karakteristik uygunluk beyanı imalâtçı tarafından aşağıdaki unsurlara dayandırılır; Fabrika üretim kontrolü; Önceden hazırlanmış deney planına göre fabrikada alınan numunelerin ilave testleri B- Uygunluk Değerlendirme Kuruluş CPC; Aşağıda ifade edilenleri temel alarak çimento ürünü için G Uygunluk Belgesini verir: Malzemenin tip testine (numune alma dâhil), tip hesaplamalara, tablolanmış değerlere veya açıklayıcı belgelere dayanarak malzeme tipinin tespiti Fabrika üretim kontrolünün ve üretim tesisinin başlangıç denetimi Fabrika üretim kontrolünün sürekli gözetimi, ölçümü ve değerlendirilmesi Malzemelerin piyasaya arzından önce alınmış numunelerinin denetlenmesi 6/25
2.6.UYGUNLUK DEĞERLENDİRME İŞ AKIŞI 7/25
Müşterinin Çimento Belgelendirmesi İçin Kabul Edilmiş Resmi Başvurusu Uygunluk Değerlendirme Talebi Belgelendirme Uzmanına Aktarılır Çimento ürünlerinin CPC tarafından EN 197-1 e uygun olarakdeğerlendirilmesine ilişkin yönetmelik hükümleri Fabrika tetkiki ve fabrika üretim kontrolü için planlama. Üretici Talebi İncelenir ve işleme alınır. Tetkikçi heyetinin belirlenmesi ve atanması. Yeni üretici mi? Evet Fabrika tetkiki ve fabrika üretim kontrolü. Hayır Hayır Özel tetkik gerekli mi? Evet Teknik Dosya, Kalite El Kitabı ve prosedürlerin EN 197-1 e göre değerlendirilmesi Çimento üretim proseslerinin, test laboratuarı ve ekipmanların EN 197-1 e göre değerlendirilmesi. Tetkik numunesinin alınması ve başlangıç periyodunun başlatılması için planlanma. Tetkik numunesinin alınması Tetkik numunelerinin alınarak etiketlenmesi ve tutanak tutulması Tetkik numunesi alma tutanak formu Numunelerin etiketlenmesi MÜŞTERİ Müşteri önerdiği düzeltici faaliyetleri gerçekleştirir. İ Tetkik numunesinin taşeron test laboratuarına gönderilmesi Taşeron laboratuar test faaliyetleri Evet Denetim sonucu olumlu mu? Hayır Taşeron test laboratuardan gelen tetkik numunelerinin test sonuçları Müşteri önerdiği düzeltici faaliyetleri gerçekleştirir. MÜŞTERİ Test sonuçları EN 197-1 e göre karşılaştırılır. Değil Uygu n A B 8/25
9/25
2.6.UYGUNLUK DEĞERLENDİRME KURULUŞU T.C. Çevre ve Şehircilik Bakanlığı ve AB Komisyonu tarafından Onaylanmış Kuruluş olarak yetkilendirilen ve belgelendirme kuruluşu olan CPC Belgelendirme Muayene ve Deney Hizmetleri Ltd. Şti. Türkiye ve AB Resmi Gazetesinde adı ve kapsamının yayınlanması ile NB 2404 kimlik numarasını almıştır. Uygunluk Değerlendirme Kuruluşu olarak 008 kimlik numarasını almıştır. CPC, 16 Ocak 2012 tarihli ve 7984 sayılı Ticaret Sicil Gazetesini ile yasal statüsünü sağlamıştır. CPC, Mustafa Kemal Mahallesi 2127 Sok. 24/1 Söğütözü-Çankaya/ANKARA adresinde hizmet vermektedir. Bu adres dışında bir temsilciliği yoktur. 2.7.ÇALIŞMA ŞEKLİ VE YAPI CPC ile imalatçı arasında imzalanan sözleşmede tanımlanan ve www.cpcert.org web adresinde yayınlanan dokümanlarda anlatılan kurallar geçerlidir. CPC nın çalışma şekli ve yapısı, 2011/305/AB Yapı Malzemeleri Yönetmeliği kapsamında Performansın Değişmezliğinin Değerlendirilmesi ve Doğrulanması, sistem 1+ ve TS EN ISO/IEC 17065 Akreditasyon Standardına uygundur. CPC, TS EN ISO/IEC 17065 Ürün Belgelendirme ve TS EN ISO/IEC 17021 Sistem Belgelendirme Akreditasyon standartlarına göre TÜRKAK dan Akreditedir. CPC nin taşeron olarak hizmet aldığı deney laboratuvarının çalışma şekli ve yapısı TS EN ISO/IEC 17025 standardına göre TÜRKAK dan Akreditedir. CPC nin taşeron olarak hizmet aldığı muayene kuruluşunun çalışma şekli ve yapısı TS EN ISO 17020 standardına göre TÜRKAK dan Akreditedir. 2.8.UUYGUNLUK DEĞERLENDİRME KURULUŞLARI İLE İŞBİRLİĞİ CPC, diğer uygunluk değerlendirme kuruluşlar ile işbirliği, yeni yaklaşım direktiflerinin tek tip uygulanmasının temini için oluşturulan ulusal ve AB Komisyonu tarafından organize edilen koordinasyon faaliyetlerine katılır.(circa) 10/25
CPC, yetkili kamu merci tarafından organize edilen Onaylanmış Kuruluşlar Komitesi (ONKUR), Yapı Malzemesi Teknik Komiteleri (YAMTEK) ve TSE Ayna Komitelerin toplantılarına katılım sağlar. CPC olarak CEN TC 51 ve SG02 üyeliği ile gelişmeler yakından takip edilmektedir. 2.9.DENEY LABORATUVARI İLE İŞBİRLİĞİ CPC, taşeron sözleşmesi imzalamak suretiyle deney laboratuarlarında deneylerini yaptırır. Bu durum, CPC nın sorumluluğunu azaltmaz. CPC nın deney laboratuarları ile işbirliği CPC nın Kalite El Kitabına göre hizmet satın alımı ile gerçekleştirilir. TS EN ISO/IEC 17025 standardına göre akredite olmuş laboratuvarlar tercih nedeni olup, akredite olmayan laboratuvarlar ise aynı standarda göre CPC tarafından yeterliliği TS EN ISO/IEC 17025 standardına göre tetkik edilir. 2.10.MUAYENE KURULUŞU İLE İŞBİRLİĞİ CPC, taşeron sözleşmesi imzalamak suretiyle muayene kuruluşunun numune alımını yaptırır. Bu durum, CPC nın sorumluluğunu azaltmaz. CPC nın muayene kuruluşu ile işbirliği CPC nın Kalite El Kitabına göre hizmet satın alımı ile gerçekleştirilir. TS EN ISO 17020 standardına göre akredite olmuş muayene kuruluşu tercih nedeni olup, akredite olmayan muayene kuruluşu ise aynı standarda göre CPC tarafından yeterliliği TS EN ISO 17020 standardına göre tetkik edilir. 2.11.G UYGUNLUK BELGESİ İÇİN BAŞVURUDA BULUNULMASI CPC tarafından çalışmalarda kabul edilen diller Türkçe ve İngilizce dir. G uygunluk belgesi almak isteyen başvuru sahibi CPC ye başvuru formu ile bulunur. (www.cpcert.org) başvuruda Her tip çimento için ayrı ayrı başvuru yapılır. 2.12.BAŞVURUNUN KABUL EDİLMESİ 11/25
Başvuru sahibi tarafından mali yükümlülükler yerine getirildiğinde CPC, başvurunun kabul edilebilir olduğu ile ilgili olarak başvuru sahibini yazılı/e-mail ile bilgilendirecektir. Sonrasında imalatçı ile bir sözleşme imzalanır. 2.13.BELGELİ İMALATÇININ BAŞVUDA BULUNMASI Başvuru sahibi aşağıdaki dokümanları CPC ye göndermek zorundadır. Ürüne verilen belge fotokopisi En son yapılan tetkik raporu ve varsa uygunsuzluklara ait düzeltici faaliyetlere ait dokümanlar Belgenin iptal edileceğine dair yazı. 2.14.BELGELİ ÜRETİCİNİN YENİ BİR ÇİMENTO İÇİN BAŞVURUDA BULUNMASI Yeni ürünü ile ilgili teknik dosyada yapılan değişikliğin bir nüshası ile birlikte CPC ye başvuru formu ile yazılı başvuruda bulunması gerekir. Üretim ekipmanında ve kalite sisteminde yapılan değişiklikler sonucunda gerekli olması durumunda, CPC, fabrikanın ek tetkike tabi tutulmasını talep etme yetkisine sahiptir (TS EN 197-2, Madde 5.5.2). CPC, başvuruya konu olan yeni çimento için bir başlangıç deneyi (ITT) ve başlangıç periyodu uygular. Başlangıç deneyi sonuçlarının ilgili harmonize standardına uygun olması durumunda CPC, G uygunluk belgesini düzenler ve imalatçıdan Performans Beyanı alır. 2.15.BAŞLANGIÇ PERİYODU TS EN 197-2 Madde 5.4.1 ve Madde 5.4.4 e göre çimentonun ilk tetkik deneyi numunelerinin başlangıç deneyi için başlangıç periyodu uygulanır. İlk tip testi sonucu ilgili harmonize standardının gereklerine uygunsa, CPC tarafından G uygunluk belgesi düzenlenir. CPC, Fabrika üretim kontrolünün ve üretim tesisinin denetimini TS EN 197-2 Madde 5.5 e göre yapar. 12/25
Söz konusu başlangıç periyodu, çimento G uygunluk belgesinin düzenlendiği tarihten itibaren başlayacaktır (TS EN 197-2 de yer alan 3.1.4 sayılı tanıma bakınız). Başlangıç periyodunun süresi en az 3 aydır (TS EN 197-2 Madde 5.6.1 e bakınız). Başka bir onaylanmış kuruluştan belge geçişi yapılan ürünlere gerekli görülmesi halinde belgenin verilmesini takiben CPC tarafından 3 aylık başlangıç dönemi uygulanabilir. 2.16.BAŞLANGIÇ PERİYODUNDA NUMUNE SAYISI Başlangıç periyodunda, yaklaşık birer ay aralıklarla en az üç çimento numunesi alınacaktır (TS EN 197 2, Madde 5.4.2 e bakınız). 2.17.BAŞLANGIÇ PERİYODUNUN UZATIMI VE SONA ERDİRİLMESİ Ürün Performansı Değerlendirilmesinde uygunsuzlukların veya problemlerin çıkması durumunda CPC, başlangıç süresini istisnai olarak uzatmaya yetkilidir. Başlangıç dönemi 3 ay süre ile uzatılır. 2.18.DEĞERLENDİRME RAPORLARI TS EN 197-2 nin 5.2.3, 5.3.5, 5.4.6, 5.5.5 ve 5.6.3 sayılı maddelerinde öngörülen raporlar GİZLİ olarak CPC tarafından hazırlanır ve imalatçıya gönderilir. Raporlar iki nüsha hazırlanır bir tanesi CPC tarafından kayıt altına alınır. 2.19.DENETİM Numune alımı, fabrika üretim kontrolünün ve üretim tesisinin denetimi olarak gerçekleştirilir. Numune almak üzere yapılan denetim TS EN 197-2, Madde 5.4.1 e gore yapılır. Fabrika üretim kontrolünün ve üretim tesisinin değerlendirmek üzere yapılan denetim TS EN 197-2, Madde 5.2.2 e göre yapılır. Denetimin başlatılması ve değerlendirilmesinde TS EN 197-2, 5.2 ve 5.4 maddelerine göre kurallar uygulanır. 2.20.NUMUNE ALIMI 13/25
Numune alımı CPC sorumluluğunda anlık olarak imalatçının haberi olmadan fabrika üretim kontrolünü temsil edecek çimentonun fabrika çıkış noktasından alım gerçekleştirilir. Aynı tip çimento ürünü fabrika içerisinde farklı değirmende öğütülüyor farklı silolarda depolanıyor ise numune alımında her çıkış noktası dikkate alınır ve karışım sağlanır. TS EN 197-2, 5.4 maddeleri dikkate alınır. Başlangıç ilk tip testi (ITT) Rutin tetkik numuneleri İstisnai tetkik numuneleri; Rutin tetkik numuneleri için gerçekleştirilen numune alma işleminin sıklığı, TS EN 197-2, Madde 5.4 e göre yapılmaktadır. Numune alma işlemleri TS EN 196-7 ye göre yapılır. TS EN 197-2 de yer alan Deneyler başlıklı 5.4.4 Maddesine göre, üç adet numunenin alınması ve bu numunelerin alınma tarihini müteakip en az şahit numunenin 3 ay süre ile imalatçı tarafından saklanması gerekmektedir. Numunenin bir tanesi imalatçı tarafından bir tanesi ise CPC tarafından deneye tabi tutulur. TS EN 197-2, Madde 5.2.3 e göre raporlar CPC tarafından düzenlenir ve müşteriye gönderilir. TS EN 197-2, Madde 6.2.1 e göre otokontrol sonucuna, tetkik deney sonucuna yada istatiksel değerlendirme sonucuna göre CPC nin aldığı karar ile istisnai olarak numune alımı gerçekleştirilebilir. 2.21.FABRİKA ÜRETİM KONTROLÜ TS EN 197-2, Madde 4.1.1 tanımına göre, fabrika üretim kontrolü, imalatçı tarafından çimento üretiminin sürekli iç kontrolüdür. Fabrika ürün çıkış noktalarından TS EN 197-2 Madde 4.3 e göre alınan çimento numunelerinin otokontrol deneylerinin de yapıldığı iç kalite kontrolünü ifade eder. 2.22.OTOKONTROL LABORATUARI 14/25
Fabrika üretim kontrolü ve üretim tesisinin denetiminde imalatçı otokontrol laboratuvarı da CPC tarafından denetime dahil edilir. İmalatçı, ilgili ürün harmonize standardına göre otokontrol deneylerinin tamamını gerçekleştirebilecek kapasitede cihazları olan bir laboratuvarı olacaktır. Yada sözleşme ile taşeron anlaşması çerçevesinde deney hizmetlerini yeterli laboratuvarlarda yaptıracaktır CPC bu konuda bilgilendirilmelidir. 2.23.UYGUNSUZLUKLAR 2011/305/AB Yapı Malzemeleri Yönetmeliği hükümlerine, harmonize standart ve CPC kurallarına uyulmaması sonucu uygunsuzluk olarak değerlendirilir. Uygunsuzluklar İmalatçıya gönderilecek olan denetim raporunda TS EN 197-2 Madde 5.2.3 e göre gerek görüldüğünde belirtilir. CPC tarafından alınan rutin tetkik numunesi sonuçlarında ilgili ürün standardında belirtilen karakteristik değer dışında veya standartta belirtilen tek sonuç limit değeri ile karakteristik değer arasında bir sonuç görülmesi durumunda, imalatçıdan düzeltici faaliyet istenir ve maksimum 30 iş günü faaliyetin bildirimi istenir. Yıllık yapılan istatiksel değerlendirme sonucu uygunsuzluklar belirlenir ve imalatçıdan yaptırım istenir. İmalatçının, uygunsuzluğun nedenlerini araştırmak amacıyla kök neden analizi yaparak ve söz konusu uygunsuzluğun devam etmesini ya da tekrarlanmasını önlemek için düzeltici faaliyet önerisinde bulunması gerekir. Uygunsuzluğa ilişkin olarak yetersiz bir neden gösterilmesi ve bu uygunsuzluğun devam etmesi ya da tekrarlanması durumunda, CPC tarafından yaptırım uygulanır. 2.24.KALİBRASYON VE DOĞRULAMA Kalibrasyon ve doğrulama aşağıda belirtilen kişilerin biri tarafından gerçekleştirilecektir: Kalibrasyon; 15/25
TURKAK tarafından akredite edilmiş ya da akreditasyon kapsamının olmaması durumunda, izlenebilirliği sağlanmış kalibrasyon laboratuar tarafından yaptırılmalıdır. Doğrulama; Uygun, izlenebilirliği sağlanmış kalibrasyon sertifikalı, eğitimli ve TÜRKAK dan akredite kalibrasyon sertifikalı doğrulama ekipmanına sahip olduğunu ispatlayabildiği takdirde, İmalatçının tedarikçisi tarafından; İmalatçının eğitimli personeli tarafından. 2.25.ŞİKAYET KAYITLARI G uygunluk belgesi olan çimento ile ilgili olarak yapılan şikayetler, şikayet kayıtlarında tutulacaktır. İstendiğinde ya da gerektiğinde CPC ye bilgi verilecektir. 2.26.ÇİMENTOLARIN TANIMLANMASI VE BELGELENDİRME İŞARETİNİN KULLANIMI Harmonize ürün standardının ZA ekinda açıklanmış kurallar geçerlidir. Çimento torbaları ve sevk evrakları ZA ekine göre tanımlanır. İmalatçının bilinçli olarak, aynı standart isimlerin ortaya çıkmasına sebebiyet verecek şekilde çimento üretmesi durumunda, imalatçının isme özel tanımlamalar ekleyerek söz konusu ürünleri birbirinden ayırt etmesi gerekmektedir. 2.27.TEKNİK DOSYA İmalatçı TS EN 197-2 standardının 4 ve 6.1. maddelerine ve CPC tarafından belirlenmiş kurallar çerçevesinde Teknik dosya oluşturur bir kopyasını CPC ye teslim eder. Ürüne ait genel tanımlama, Ürünlerin /üretim prosedürüne ilişkin bilgiler, Ürüne ait standartların listesi Ürünün test, belge ve raporları, muayeneler, Başlangıç Tip Deneyi sonuçları raporları (onaylanmış kuruluş tarafından düzenlenen), Sistem belgesi ve/veya fabrika üretim kontrol dokümantasyonu (kalite kontrol planı, laboratuar ekipman listesi, üretim yeri akış şeması, paketleme ve depolama durumu, 16/25
ürün izlenebilirliğinin tanımı (piyasa ve depolama dahil), ürünün dış etken ve diğer malzemelerle karışımını engelleyici tedbirler, üretim ve ürün kontrolünün sağlandığı doküman listesi, deney metod listesi) G uygunluk belgesi Performans beyanı Teknik dosya CPC ve Bakanlık yetkililerine hazır bulundurulmalıdır. 2.28.G UYGUNLUK BELGESİ CPC, TS EN 197-2 Madde 7 ye uygunluk sağlandıktan ve tüm teknik, idari ve mali gerekliliklerin yerine getirildiği tespit edildikten sonra ilk tip testi sonucunun ilgili harmonize standarda uygun ve fabrika üretim kontrol sisteminin ise TS EN 197-2 standardına uygun olması ile G Uygunluk Belgesi düzenler. İlgili harmonize standardının ZA eki gereklilikleri uygulanır. İmalatçı, G Uygunluk Belgesini kısmen dağıtamaz. G uygunluk belgesi, her bir çimento tipi ve her bir fabrika için düzenlenir. 2.29. G UYGUNLUK BELGESİNİN GEÇERLİLİK SÜRESİ Belgenin geçerliliğinin sona erme tarihi yoktur. Ürün üretildiği sürece belgenin geçerliliği devam eder. Ancak, imalatçının talebi halinde CPC, düzenlenmiş CE işaretlenmesine sahip her tip çimento için belgenin geçerliliğini yazı/e-mail ile teyit edecektir. 2.30. G UYGUNLUK BELGESİNİ ASKIYA ALMA İmalatçının isteği üzerine, Yaptırım sonucunda CPC tarafından gerekli görüldüğünde, İmalatçının, gerekli askıya alma süresini ve belgelendirilen çimentolardan oluşan stokun bitmesi için gerekli olan zaman dilimini CPC ye bildirmesi gerekmektedir. CPC, askıya alma süresini en fazla 12 ay olmak üzere çimento stokunun bitiş tarihinden ve en son otokontrol tarihine göre başlatır. Başvuru formu uyarınca imzalanan taahhütten vazgeçilmesi, altı ay 17/25
önceden bildirilmek şartıyla sadece takvim yılı sonunda geçerli olmaya başlayacaktır. Taahhüttün geçerli olduğu süre içerisinde, imalatçı tarafından CPC ye ödenmesi gereken ücret ödenmeye devam edecektir. 2.31.G UYGUNLUK BELGESİNİ İPTAL ETME İmalatçının vazgeçmesi üretimin durdurulması, yaptırım uygulanması ya da başlangıç periyodunun sonunda belgenin düzenlemesinin reddi sonucunda belgenin CPC tarafından geri alınması, CPC kurallarına uyulmaması, CPC tetkikçileri tarafından tespit edilen uygunsuzlukların giderilmemesi, Mali yükümlülüklerin yerine getirilmemesi, 2.32.G UYGUNLUK BEYANI G İşareti Yönetmeliği kapsamında G işaretlemesini kullanarak imalatçı, belgelendirilen çimentoların standartlara ve yönetmeliklere uygun olduğunu garanti etmektedir; aynı zamanda bu uygunluğun devamını sağlamak için her türlü tedbiri alacağını taahhüt etmektedir. İmalatçı tarafından hazırlanan uygunluk beyanı elektronik veya yazılı olarak bir kopyasını bulundurmalıdır. Uygunluk beyanı, Türkçe/İngilizce temin edilir. İmalatçı çimentoyu piyasaya arz ederken uygunluk beyanı düzenler. İmalâtçı, uygunluk beyanı düzenleyerek, çimento ürünü için beyan edilen performansa uygun olduğuna ilişkin sorumluluğu üstlenir. 2.33.OTOKONTROL DENEY SIKLIKLARI Otokontrol deneylerine ilişkin asgari gereklilikler ilgili standartlarda açıklanmıştır. Otokontrol sonuçlarının uygun olmaması durumunda alınacak tedbirler, fabrikanın kalite el kitabında ve TS EN 197-2, Madde 6.1 de açıklanmıştır. 18/25
Otokontrol sonuçları TS 21 standardındaki İstatistiksel Uygunluk Kriterleri maddelerine, A) Değişkenlerle kontrol; X ort -k A xs L X ort +k A xs U Kriterlerini sağlaması beklenir. X ort = Kontrol dönemi içerisinde elde edilen otokontrol deney sonuçlarının aritmetik ortalaması S= Kontrol dönemi içerisinde elde edilen otokontrol deney sonuçlarının standard sapması k A =Kabuledilebilirlik sabiti L=Karakteristik alt limit U=Karakteristik üst limit B) Niteliklerle kontrol; Karakteristik değer dışında kalan deney sonuçlarının adedi olan CD belirlenir ve TS 21 Tablo 7 de belirtilen kabuledilebilir kusurlu değer sayısı ile kıyaslanır. C) Tek sonuç uygunluk kriterleri İstatistiksel uygunluk kriterlerine ilave olarak, her deney sonucunun TS 21 standardının gerekliliklerini sağlaması için Tablo 8 de gösterilen sınır değerlerin içerisinde kalması sağlanır. D) TS EN 197-2 EK-A da belirtilen 28 Günlük dayanım değerlerinin A,B ve C serilerinin karşılatırılması ile sağlanır. A söz konusu periyod içindeki otokontrol deneyinin bütün deney sonuçları B tetkik deneyi için alınan numunelerin üretici tarafından yapılan deney sonuçları, 19/25
C tetkik deneyi için alınan numunelerin deney laboratuarı tarafından yapılan deney sonuçları, SD Tetkik deneyi için alınan numunelerde, aynı numuneden yapılan deney sonuçları arasındaki farkın standard sapması MA-MB uygunsuzluğu; A ve B serilerinin aynı gruba dahil olup olmadığının değerlendirilmesi (Numune hatasının kontrolü) a) M A - M B 2,0 3) MPa olduğunda, iki sonuç serilerinin aynı gruba dahil olduğu kabul edilebilir. b) M A - M B > 2,0 3) MPa olduğunda, M A - M B 2,58 x S A / (N B ) ½ ise iki sonuç serisinin aynı gruba dahil olduğu kabul edilebilir. M A - M B > 2,58 x S A / (N B ) ½ ise sebebi imalatçı tarafından belirtilmelidir MB-MC uygunsuzluğu; M B - M C 4,0 MPa. SD değerinin standartta verilen değerden büyük olması; S D 3,4 MPa, Olmalıdır. Olmaması durumunda TS EN 197-2 Otokontrol ve /veya tetkik deneylerinin sonuçlarının uygun olmaması durumunda belgelendirme kuruluşu tarafından alınacak önlemler Çizelge 1 deki şekilde uygulanır. 2.34.G İŞARETİ OLAN ÇİMENTOLARIN TESLİMATI Belgelendirilen çimentolara ilişkin izlenebilirlik teslimat fişi ve çimento torbasında sağlanmalıdır (gün/ay/yıl, silo ismi, miktar vb.). İşaretleme harmonize standart ZA ekine uygun olmalıdır. 20/25
Uygun olmayan çimentolar hiçbir durumunda G işaretlemesi altında piyasaya arz edilemez. İmalatçı, uygun olmayan çimentolar için politikasını kalite el kitabında açıklamalıdır.. (TS EN 197-2, Madde 4.2.1.3). CPC bilgilendirilmelidir. G işareti, okunaklı ve kalıcı bir şekilde konulur. Çimento torbasına ve irsaliye/fatura belgelerinin üzerine konulur. G işareti; ilk kez konulduğu yılın son iki rakamını, imalâtçının adını ve kayıtlı adresini veya imalâtçının adını ve adresini kolayca tanımlayan işaretini, karışıklığa mahal vermeden ürün tipine has tanımlama kodunu, performans beyanının referans numarasını, beyan edilen performansın seviyesini veya sınıfını, uygulanan uyumlaştırılmış standart numarasını, onaylanmış kuruluşun kimlik numarasını ve malzemenin tâbi olduğu standartda yer alan kullanım amacına ilişkin bilgileri ihtiva eder. G işareti, çimento piyasaya arz edilmeden önce konulur. Belli bir risk veya kullanımı gösteren başka bir işaret veya piktogram da G işareti ile birlikte kullanılabilir. 2.35.ÜRETİMDE YAPILAN DEĞİŞİKLİKLER Üretimin geçici olarak durdurulması ya da kesintiye uğraması durumunda, imalatçı, CPC yı üretimin yapıldığı ya da kesintiye uğradığı dönemlerden haberdar etmelidir. İmalatçı, üretimin kesin olarak bittiğini CPC ye yazılı bildirecektir. 2.36. UYUMLAŞTIRILMIŞ STANDARTLAR Madde 2.3 de tanımlanan uyumlaştırılmış standartlar, çimentonun temel karakteristikler ile ilgili performansının değerlendirilmesinde kullanılan kriter ve metotları ihtiva eder ve kapsamındaki ürünlerin ilgili kullanım amacına atıfta bulunur. Uyumlaştırılmış standart, yapı malzemesinin üretim sürecindeki özel şartlarını göz önüne alan uygun fabrika üretim kontrolünü, performans değişmezliğinin değerlendirilmesi ve doğrulanmasına ilişkin sistemlerin uygulanması için gereken teknik detayları ihtiva eder. AB Resmi Gazetesinde yayımlanan uyumlaştırılmış standartlar ve uyumlaştırılmış ulusal standart referans numaraları, yürürlük tarihleri, eş varlık dönemi başlangıç ve bitiş tarihleri ile birlikte liste hâlinde Bakanlıkça alt düzenleyici işlem ile duyurulur ve güncel tutulur. 21/25
Bir çimento ürünü uygunluk beyanı ve G işaretlemesi için, eş varlık döneminin başladığı tarihten itibaren ilgili uyumlaştırılmış standardın kullanılması mümkündür, eş varlık döneminin bittiği tarih itibariyle performans beyanı ve G işaretlemesi için ilgili uyumlaştırılmış standardın kullanılması zorunludur. Eş varlık döneminin bitiş tarihinden itibaren, çimento ürününün performans beyanının düzenlenmesinde sadece ilgili uyumlaştırılmış standartlar ve uyumlaştırılmış ulusal standartlar kullanılır. 2.37.KESİKLİ ÜRETİM CPC tarafından yayınlanmış talimat çerçevesinde kesikli üretim uygulanır. İmalatçı tarafından CPC bilgilendirilir. 2.38.SEVK MERKEZİ CPC tarafından yayınlanmış talimat çerçevesinde sevk merkezi uygunluk değerlendirmesi TS E 197-2 standardı Madde 9 gereklilikleri uygulanır. 2.39.YAPTIRIMLAR TS EN 197-2 de yer alan 1 no lu çizelgenin uygulanması kapsamında çimentonun ilgili harmonize standardı ile uygunsuz bir durumun saptanmasının ardından CPC, söz konusu tabloda belirtilen tedbirleri almaya yetkilidir. Yaptırımlar sonucu CPC tetkik tarihi alabilir imalatçıdan düzeltici faaliyet talebinde bulunur. G işaretli ürünün teslimatının askıya alınması gizli yaptırımlar olup, hiçbir şekilde üçüncü taraflara ifşa edilemez. Uyarı yada G işaretli ürünün teslimatının askıya alınması yazılı olarak bildirilir. Askıya alma ve belgenin iptali, halka açık yaptırımlar olup CPC kayıtlarında ve www.cpcert.org adresinde açıkça belirtilmektedir. Özellikle aşağıda belirtilen durumlarda bir UYARI yapılır: Otokontrol kapsamında uygunsuzluk, Kalite sistemi ile ilgili bir uygunsuzluk olması, 22/25
Numune hatasının kontrolü, deney hatasının kontrolü ile ilgili uygunsuzluk olması; Aşağıda belirtilen durumlar, bir ya da daha fazla belgenin askıya alınmasına yol açabilir: Uygunsuz olduğu imalatçı tarafından bilinen çimento üretimi sonucu teslimat sırasında G işaretlemesi yapılması Oto kontrol sonuçlarının çimentoya ait standartlar ya da yönetmelik hükümlerini karşılamadığı durumlarda konulan tedbirlere uyulmaması, CPC faturalarının ödenmemesi. Aşağıda belirtilen durumlar, tüm belgelerin iptali ile sonuçlanır: Üretim kısımlarındaki uygunsuzlukların gizlenmesi, Askıdaki ürün için G işaretlemesinin yapılması. 2.40.İHTİLAF CPC tarafından verilen herhangi bir karara ihtilaf yazılı/e-mail ile yapılır. 2.41.İTİRAZ Bir yaptırımın ardından herhangi bir belgenin askıya alınması ya da iptali ile ilgili olarak CPC tarafından verilen karara karşı çıkan bir imalatçının itirazı CPC dahilinde oluşturulan İtiraz ve Şikayet Komitesi ne iletilir. İtiraz başvurusu, ilgili yaptırımın alınışını müteakip 10 iş günü içerisinde yazılı yapılacaktır. 2.42.TEMYİZ CPC tarafından verilen bir kararla ilgili CPC yi yetkilendiren Çevre ve Şehircilik Bakanlığı aracılığıyla temyiz başvurusu imalatçı tarafından yapılabilir. 2.43.ANLAŞMAZLIKLAR Türkiye kanunları geçerli olacaktır. Tahkim yeri Ankara dır. Tahkim dili Türkçe kabul edilecektir. Tahkim asliye mahkemesinde ve nihai temyiz mahkemesinde gerçekleştirilecektir. 23/25