21. Yüzyıl İçin Planlama Seminerleri Enerjide Ne Yapmalı, Nasıl Yapmalı? Türkiye İçin Güneş Enerjisi Politikası Şenol Tunç ODTÜ Endüstri Müh. Bilgis. Y.Müh. MMO Enerji Çalışma grubu Üyesi 13 Mayıs 2016 Siyasal Bilgiler Fakültesi, Mülkiye Şeref Salonu, Cebeci, ANKARA
21. Yüzyıl İçin Planlama Enerjide Ne Yapmalı, Nasıl Yapmalı?
DURUMUMUZ : Elektrik Üretiminde kaynaklar Türkiye nin Klasik Elektrik Üretim Eğrisi Karşılanabilir Max. Puant MW Hidro (%15-30) Yıl İhracat %0 - %2 Doğalgaz (%40-55) Yıl (%5-10) Yıl (%15-20) Yıl (%3-7) Yıl Dengeleme Baz Yük Diğer Taş K. +İthal Kömür Linyit Saatler 3
Logaritmik Skalada Türkiye nin Yıllık Elektrik Enerjisi Tüketim Artışı YILLIK ilave Kapasite İht.: 50.000 nin %5 i : 2.500 (~ 1989) 100.000 nin %5 i : 5.000 300.000 nin %5 i : 15.000 (Max. 2018) Tedbirli bir varsayımla yıllık tüketim artış hızı yıllık %6,11 olur ise; - 2023 yılında talebimiz 438.572,9 MWh - 2030 yılında talebimiz 704.842,8 MWh olacaktır (2014: 257,22, 2015: 264.000 MWh) Son 30 yıl (1983-2012) : % 7,47 Son 20 Yıl (1993-2012): % 6,68 Son 11 yıl (2002-2012) : % 6,11 Eğer Türkiye nin geçtiğimiz 30 yıllık talep artış hızının (%7,47) uzun dönemde devam edeceğini varsayarsak, - 2023 yılında talebimiz 498.140 MWh - 2030 yılında talebimiz 886.440 MWh olacaktır. Data Ref: www.teias.gov.tr
MEVZUAT Elektrik; - Ucuz olsun - Sürekli olsun - Mümkün olduğunca dışa bağımlı olmayalım (Özgür olalım) - Kaynaklarımızı ve üretimimizi hem OPERASYONEL hem MALİ anlamda Verimli yönetelim - Çevreyi de az kirletelim Yeterince Böyle değilsek Ne yapmak lazım? Bu konuda Güneş in yeri
Yatıırımcının 8 Yıllık Solar Survivor Özeti : (www.epdk.gov.tr) - 2008: Nisan: GEPA Yayınlandı. Güneş Potansiyelimizin adı konuldu ( > 500.000 MW Kapasite ) - 2012: YE Kanunu R.Gazetede Yayınlandı. Toplam 600 MW kurulabilir (600/70.000 = ~%0,85 güneş olsun ). Bir GES Max. 50 MW olabilir. Zorunlu Teşvik Uygulaması ve Zorunlu Yarışma Yönetmelikler, Tebliğler yok ama yapılacak, + ölçüm saçmalığı - 2013: Ön Lisans başvuruları alındı. Lisanssız Üretim başvuruları başladı. - 2015: Ön-lisans yarışmaları tamamlandı - 2016: Lisans alan: 12,9 MW, 12,9 / 600 = %2.15 İşletmeye alınan: Yok. Lisanssız Başvuru top.: ~4500 adet (~3.700 MW), İşletmede: ~450 MW (450/73.200= %0,6)
TÜRKİYE GES Potansiyeli (TM: Max. 35 km, OG: Max.20 km ile :) Saha Adedi Toplam Büyüklük Dönüm (1 d=1.000 m2) Karşılık GES Kurulu Gücü (1 MW=20 d) TOPLAM 4.684 5.992.500 d 299.625 MW (Mevcut TM ler ve Hat limiti olmaksızın Saha Adedi Toplam Büyüklük Dönüm (1 d=1.000 m2) Karşılık GES Kurulu Gücü (1 MW=20 d) TOPLAM ~35.000 ~11.500.000 d 575.000 MW Sadece 38,5 Paralel ve altını alalım Min. 450 TWh/Yıl (1500 MWh-Yıl/MW) 2015 TR Elektrik Tüketimi = ~264 TWh 860 TWh/Yıl (1500 MWh-Yıl/MW) 2016 Nisan: 1 MW santral Yatırımı Maliyeti: ~ 1.100.000 $ ( herşey dahil, iyi kalite ) 1 MW işletmede satış değeri : ~ 1.500.000 $ 1 MW yıllık vergi öncesi karı : ~ 200.000 $ - 20 sene sonra : ~150.000-160.000 $ (tamamen ithal mlz. ile brüt elektrik satış fiyatı: 133 $ / MWh) Yatırım Ekonomik ve Teknik Ömrü: ~20-25 yıl Ölçek arttıkça maliyet düşer. - Değerler Proje Enerji Ltd. in hesabıdır (2011), resmi değildir. - Arazi envanteri ilgili Bakanlıkların Merkezi V.Tabanlarındaki nitelik bilgilerinden elde edilmiştir.
2009 Ocak tan beri İzmir den Van a çıkmadığımız tepe gitmediğimiz yayla kalmadı, kadastro,tapu, m.emlak, tarım, belediye v.s. birimi kalmadı
GES Potansiyelini bir başka açıdan daha tasdikleyelim. TÜRKİYE nin güneşle su ısıtmada durumuna karşı GES lerde durumu?
CSP sistemlerde de ölçek daha küçük ama benzer görüntü vardır Dünya Güneşe Yatırım yapıyor. Güneş le elektrik üretiminde birim kurulu güç (kw) veya üretim maliyeti (kwh) Fiyatları da ters orantılı bir grafik izlemektedir. 2015: 200 küsur GW
GES te Türkiye: ~ 0,45 GW. 0,45 /200 = ~ % 0,2 (Binde 2) 2011 de ~% 0,5 idi Global %0,9 un toplamının binde 2 siyiz.
Dünya Yenilenebilirde ne durumda? 2014 Yılı (www.ren21.net)
Dünya Güneşte ne durumda? Almanya Puant zamanı Elektriğin > %50 sini güneşten karşılar hale geldi. Özgürlük Gerek yüksek güçte Santrallerde ısı depolayarak (CSP) gerekse ufak sistemlerde Akü+ısı depo sistemleriyle stabil elektrik üretimi hızla artacak, maliyetler hızla düşecek.
Kullanılmayan Potansiyel sadece bizde değil, ancak biz yol almıyoruz Dünyamızın Enerji kaynaklarına Temel Bakış Yenilenebilir Kaynakların Yıllık Kullanılabilir Potansiyeli, Fosil kaynakların ise bilinen toplam rezerv kapasitesi gösterilmektedir. Birim: TWh Dünyanın Yıllık Enerji Tüketimi Dalga Jeotermal HİDRO Biyokütle DİĞER TEK. RÜZGAR D.Gaz Petrol Uranyum KÖMÜR A Fundamental Look At Energy Reserves For The Planet, LEA/SHC Solar Update, Richard Perez & Marc Perez,2009 Güneş her yerde vardır, sahibi yoktur. Stabildir, her gün bilinen anlarda doğar ve batar. Depolanabilir ve güneş enerjisi olmadığı saatlerde de kullanılabilir. Elektrik Üretim Maliyeti, DÜNYADA tüm kaynakların fiyatının altına inene kadar sürekli düşecek olan ve daha sonra da düşecek olan tek kaynaktır..
Sadece Çöllerde büyük ölçek kurulsa bile : (conflict of interest min.da) Şekilde görülen noktaların kapladığı alanlara gelen güneş enerjisininin sadece %16 güneş enerji verimliliği ile kullanılması durumunda 27,134 Mtoe / Yıl (tonne of oil equivalent ), yani dünyanın yıllık TÜM enerji tüketiminin İKİ KATI karşılanabilmektedir. http://www.ez2c.de/ml/solar_land_area/index.html
PROJE ENERJi Mühendislik Sistemleri Üretim Danışmanlık ve Ticaret
GÜNEŞ her yerde var. Sahibi yok. Her gün doğuşu ve batışı belli.
Ne Yapmalı :?
Ne Yapmalı :? (Sadece Güneş için sorarsak) Güneş E. Santrali, ARGE Cevap : YAPMALI Mevzuat Anahtar Alandı Sürekli Elektrik için Daha özgür olmak için Daha ucuz elektrik tüketmek için Daha temiz olmak için İstihdam yaratmak için Özellikle Yerli İmalat ARGE GES Yatırımı Güneş Enerjisini Depolamak Yer önceliklerini belirlemek planlamak Mümkün mertebe tüketim noktasında üretim GES elektrik üretimini tahmin etmek.
Depolama Termik santral gibi kesintisiz stabil üretim 7 X 24 Sürekli Elektrik
Depo giriş çıkışı: < %1 Enerji Kaybı Isı Depolu CSP Depolama : GES lerde geleceğin oyun değiştirici konusudur.
110 MW GES (Nevada, ABD. 75.000 Evi 7 x 24 besler güçte) 550-1200 derecede saklanan ısı enerjisi 30 yıl ekonomik ömür 1 gündeki ısı kaybı ~ 0,6 C
MWx ölçekli batarya MWx ölçekli Bina Altı Isı deposu kwx ölçekli evsel batarya
Tesla Powerwall, powerpack Buzdolabı: 1,6 Kwh /gün 6.4 kwh storage : 3000 $ Çamaşır mak: 2,3 kwh / kullanım. ~20 yılda geri ödüyor 5-10 Yılda bu maliyetler 1/10 a kadar düşecektir.
DINLEDİĞİNİZ İÇİN TEŞEKKÜR EDERİM Şenol Tunç