Bu projede denizyolu konusunda öne çıkan başlıca konular aşağıdaki gibi özetlenebilir;

5.3. DENİZYOLU Sekiz komşu ülke ile olan kara sınırlarının üç katı kıyı şeridi ve üç kıtanın ulaşım hatlarının kesişme noktasındaki konumuyla Türkiye deniz taşımacılığı yönünden çok ayrıcalıklı bir durumdadır. Ülkemiz Avrupa, Orta Asya ve Ortadoğu arasında doğal bir köprü olma konumu ile taşımacılık yönünden büyük bir potansiyele sahiptir. Sınırların ortadan kalktığı, uluslararası rekabetin yoğun olarak hissedildiği denizyolu taşımacılığının temel elemanları gemi ve limanlardır. Yüklerin elleçlenerek taşımaların başlayıp sona erdiği limanlarda, taşımaları yapan gemilerin; yurtiçi, yurtdışı ve transit taşımacılıkla ülke ekonomisine katkısı büyüktür. Bütün dünyada olduğu gibi Türkiye de de uluslararası ticaretin çok büyük bir bölümü ton-km maliyeti en ucuz taşıma türü olan denizyolu ile gerçekleşmektedir. Dış ticaret taşımalarımızın son on yıllık ortalamasının %87,6 oranında denizyolu ile yapılmış olması limanlarımızın önemini giderek arttırmaktadır. Bu nedenle, dünyada yükler birimleşerek konteynerleşmeye, liman yatırımları da konteyner ve Ro-Ro terminallerine yönelik yapılmaktadır. Cumhuriyetin 1950 yılına kadarki döneminde, doğru bir tercih olarak demiryolu ve denizyoluna ağırlık veren politikalar benimsenmiştir. 1950 yılından sonra karayolu taşımacılığını destekleyen politikalar, her hükümet döneminde devam ederek Türkiye de ulaşım, karayoluna bağımlı hale getirilmiştir. Dış ticaret taşımalarımızın %87,6 sı en ucuz ve ekonomik taşıma sistemi olan denizyolu ile yapılmasına karşın, Türk gemilerinin taşıma payı gittikçe azalmaktadır. Diğer taraftan kabotaj taşımaları %3,6 gibi çok düşük değerdedir. Bu projede denizyolu konusunda öne çıkan başlıca konular aşağıdaki gibi özetlenebilir; Denizcilik sektörünün uluslararası rekabete engel ve yıllarca çözümlenemeyen sorunlarının, son iki yıl içinde, sırayla ele alınarak süratle çözüme kavuşturulması konusunda sürdürülen çalışmalara, beyaz devrim niteliğindeki çalışmalara, sektörün içinden gelen, sorunları ve çözüm yollarını bilen Ulaştırma Bakanı nın yakın ilgisi ve verdiği önem, Güvenilir ve ayrıntılı veri tabanının yetersizliğine çözüm için kurumlarda istatistik birimlerinin oluşturulması, Denizcilik Müsteşarlığı kadrosundaki çok yetersiz orandaki denizci kökenli personel sayısını arttırıcı çalışmaların hızlı devam ettirilmesinin gerekliliği, Denizcilik Müsteşarlığı nın; Deniz Ticaret Odası, Türk Loydu, Gemi İnşaat Sanayiciler Birliği, Limanlar, Meslek Odaları, ilgili Üniversiteler ve benzeri kamu ve özel sektör kuruluşları ile işbirliğinin sürdürülmesi, Uluslararası kurallar gereği armatörlük yapan kuruluşlarımızın DTO yönetiminde etkin bir biçimde görev almalarının gerekliliği, Gemide çalışacak gemi adamı yetiştirmeye yönelik eğitim kurumlarının, denizci kökenli eğitim kadrosunun yetersizliği, Değişik üniversitelere bağlı eğitim kurumlarının Denizcilik Üniversitesi şeklinde yeni bir yapı altında toplanması, Türkiye Denizcilik İşletmeleri nin özelleştirme çalışmalarının sonuçlandırılması, 5.3-1

Türk ticaret filosunun gençleştirilerek güçlendirilmesi kapsamında uluslararası taşımacılık yapan gemilerin ve özellikle koster filosunun yenilenerek güçlendirilmesi, Gemi İşletmeciliği yapan firmaların yapılarındaki çarpıklıklar, Türk armatörlerin yabancı bayraklı gemi çalıştırmada artan eğilimleri, Çok olumlu giden AB ye uyum çalışmalarının aynı şekilde sürdürülmesi, Kentiçi denizyolu ulaşımında İstanbul da hat ve iskele yönünden TDİ, İDO ve Özel Sektör ün uygun ve adil bir şekilde pay alımlarının sağlanması. Teknolojik gelişmeler ve değişen ekonomik koşullar denizyolu taşımacılığını yapısal değişikliklere zorlamıştır. Bu nedenle armatörler ve gemi inşaatçıları yük elleçleme, limanda kalış ve boş seyir süreleri daha az olan gemi tasarımlarına yönelmişlerdir. Böylece denizlerde güvenli ve ekonomik taşımacılık yapmaya uygun OBO, Ro-Ro, Konteyner gibi gemilerle, iç sularda ITBS denen itmeli ve çekmeli Römorkör-Mavna sistemi, Avrupa Birliği nde ise kısa mesafeli deniz taşımacılığı hızla yaygınlaşmaya başlamıştır. Ulaştırma bir bütün olduğundan ülke hedefleri, gereksinimleri ve potansiyelleri ile örtüşecek biçimde ulaşım türlerinin birbirinin rakibi olmadan, birbirini besleyecek ve tamamlayacak şekilde dengelenmesinin gereği açıktır. Denizyolu, demiryolu ve karayolu gibi değişik ulaştırma türlerinin bütünleşmesi eğilimiyle çağımıza egemen olması beklenen kombine taşımacılıkta, birim yük kavramı ile konteynercilik bir çığır açmıştır. Bu bağlamda denizyolu taşımacılığında eskiden limandan limana olan taşımacılık, artık malın üretildiği yerden, tüketildiği yere kadar uzanan fabrikadan mağazaya veya daha çok bilinen şekliyle kapıdan kapıya taşımacılık şekline dönüşmüştür. Böylece denizyolunda ulaşım ağının sınırları karayolu ve demiryolu ağı ile bütünleşmesi sonucunda genişlemektedir. Bu amaçla, yurtdışı ve kabotaj hatlarında denizyolu ile taşınan yük, yolcu ve araç taşımaları, kentiçi ulaşımı, limanlar ve Türk ticaret filosu ile ilgili stratejilerin belirlenmesi gerekmektedir. Yük ve yolcu taşımacılığının konforlu, güvenli, çevre dostu ve oldukça ekonomik olması nedeniyle tüm dünyada olduğu gibi Türkiye de de taşımacılığın büyük oranda deniz yoluyla yapılması talebi artan bir eğilim göstermiş ve göstermektedir. Ancak, deniz taşımacılığının ana unsurları olan limanlar ve deniz ticaret filosunun bu talebi karşılayacak şekilde geliştirilememesi, gemi ve liman hizmetlerinin ve bu hizmetleri yapan personelin eğitim ve niteliklerinin yeterli seviyede tutulamaması, gemi ve liman standartlarının uluslararası düzenlemelerin hükümlerine uygun hale getirilmesindeki bazı aksamalar Türkiye de özellikle iç taşımacılıkta deniz ulaştırmasının rolünün sınırlı kalmasına neden olmuştur (Harita 5.3.1). Uluslararası taşımacılıkta da çeşitli konularda alınacak bazı önlemlerle deniz ulaştırmasının geliştirilmesi ihtiyacı mevcuttur. Türkiye nin coğrafi konumu ve uyum ve tam üye olma hazırlıklarının sürdürüldüğü AB politikaları da deniz ulaştırmasının geliştirilmesinin Türkiye nin öncelikli konusu olmasını gerektirmektedir (Harita 5.3.2). Bu çalışmanın temel amacı, ülkemizde karayoluna bağımlı hale gelmiş çarpık bir taşımacılığı; denizyolu ve demiryolu taşımacılığının payını arttırarak havayolu, boru hatları ve lojistik hizmetlerle bütünleşerek dengeli bir şekilde geliştirecek ulaştırma stratejilerini belirlemektir. Bu nedenle Türkiye nin yakın ve uzak gelecekteki politikalarına ilişkin yol haritası oluşturma amacıyla deniz ulaştırmasının temel unsur ve faaliyetlerine ilişkin stratejiler ile bu stratejilerin hayata geçirilmesi için alınması gereken önlemler ve yapılması gereken faaliyetlere ilişkin somut önerilere yer verilmiştir. 5.3-2

Kısa Mesafeli Denizyolu ve İçsuyolu Taşımacılığı ile Ulaşılabilen Ana Endüstri Bölgeleri Ana Endüstri Bölgeleri Suyolu ile Ulaşılabilen Endüstri Bölgeleri Harita 5.3.1: Suyolu ile ulaşılabilen endüstri bölgeleri 5.3-3

5.3-4 Harita 5.3.2: AB de Deniz Otoyolları (Baltık, Batı Avrupa, Güneybatı Avrupa, Güneydoğu Avrupa)

Altyapı Stratejiler Limanlarımızın altyapı eksikliklerinin giderilmesine yönelik stratejiler aşağıda sıralanmıştır. 1 - Mevcut limanlarımızın deniz ulaştırma faaliyetlerinde gemiye, yük ve yolcuya ve çevreye yönelik uluslararası asgari standartlarda iyi hizmet sunacak altyapı yatırımlarının tamamlanarak limanlarımızın teknolojiye, uluslararası kural ve standartlara uyumunun sağlanması, 2 - Demiryolu, karayolu bağlantılı kombine taşımacılığın geliştirilmesi, 3 - Yeni liman ihtiyaçları için yer seçim ve projelendirme faaliyetlerinin hinterland, demiryolu ve karayolu bağlantıları ve ülkemizin savunma gereksinimleri dikkate alınarak sürdürülmesi, 4 - Ülkemizin iç ve dış kaynaklarının sektörün gelişmesi doğrultusunda etkin bir şekilde kullanılması, Öneriler 1 - Mevcut limanların alt yapılarının terminal olanakları ve ana ulaşım koridorlarının bağlantı yetersizlikleri giderilmeli ve Karadeniz Limanlarının TRACECA koridoruna dahil edilmesi yönündeki çalışmalar sürdürülmelidir. 2 - Uluslararası standartla merkezi elektronik data işlem sistemi kurularak limanlarda hız, kalite, kontrol arttırılarak acenta ve gümrük hizmetlerinin şeffaflıkla yapılması sağlanmalıdır. 3 - TCDD Limanlarının özelleştirme işlemleri geciktirilmeden sonuçlandırılmalıdır. Bu limanların en çok parayı verene değil, en iyi yatırımı yapacak projeyi sunan müteşebbislere verilmesi sorunlara neden olmayacak şekilde sağlanmalıdır. 4 - TDİ nin işletme hakkı devri yöntemiyle özelleştirilen limanlarının devirden sonra ne gibi yatırımlar yaparak ve gelişmeler sağladığı, sözleşme koşullarını yerine getirip getirmedikleri, kısa ve orta vadedeki hedeflerinin bilinmesi gerekmektedir. Özelleştirme İdaresi nin şimdiye kadarki uygulamaları konusunda kamuoyunu aydınlatmalı ve sıkı bir denetim uygulamalıdır. 5 - Mevcut limanlarımızın sorunları giderildikten bir süre sonra, gelişmekte olan ülkemizin gereksinmelerine cevap vermeyecektir. Bu nedenle coğrafi konumu, hinterlandı, ulaşım olanakları ve uluslararası konteyner ağlarına entegrasyonu gibi kriterler dikkate alınarak yeni liman yerleri belirlenmeli ve girişimci özel sektöre destek verilmelidir. 6 - TCDD Limanlarının işletme hakkı devri sonrasında limancılık alanında güvenli bir piyasa oluşturulmasını sağlayabilecek, serbest piyasa ekonomisinin temelindeki rekabete saygı gösterecek, fakat sürekli piyasa aksaklığı ve genel stratejik hedefleri etkileyebilecek tekelleşme, yüksek tarife gibi olumsuz durumlarda ise objektif, belirgin 5.3-5

ve güvenli mekanizmaları kullanarak müdahale yapabilecek bir liman otoritesine gereksinim duyulmaktadır. Bu otorite Denizcilik Müsteşarlığı içinde oluşturulmalıdır. Taşımalar Stratejiler 1 - Kamu limanlarında başlatılan özelleştirme çalışmalarını etkin bir biçimde gerçekleştirmek, 2 - Ege ve Akdeniz de aktarma merkezi olacak limanları belirlemek ve geliştirmek, 3 - Kruvaziyer tipi gemi ve limanı ile yat limanı sayısını turizmin gelişmesini destekleyecek şekilde arttırmak, 4 - Kabotaj ve transit yüklerin birlikte taşınmasını sağlamak, 5 - Türk Ticaret Filosu nu güçlendirmek, 6 - İstanbul kentiçi denizyolu ulaşımına uygun gemiler tasarlayıp ülkemizde inşa etmek, 7 - Türk Deniz Ticaret Filosu nu güçlendirerek kurumsal bir yapı oluşturmak. Öneriler 1 - Dış ticaret taşımalarında Türk Bayraklı gemilerin gittikçe azalan taşıma payı arttırılmaya yönelik olarak Türk Armatörleri ile uzun süreli taşıma sözleşmeleri yapılmalıdır. 2 - Yaşlı ve yetersiz olan koster filomuzun yeni ve modern gemilerle canlandırılması için Türk Ticaret Filosu nun %97 sini elinde bulunduran özel sektör kredi ve vergi kolaylıkları ile teşvik edilmelidir. AB ye uyum açısından da önemli olan bu konuda kapsamlı bir çalışma yapılmalıdır. 3 - Kruvaziyer tipi gemileri temini ve buna uygun liman alanları açılarak deniz turizmi gelirleri artırılmalıdır. Bu konuda bir fizibilite çalışması yapılarak geleceğe yönelik faaliyetler belirlenmelidir. 4 - Türk Ticaret Filosunun yeni ve modern gemilerle güçlendirerek rekabet gücü ve azalan kapasitesini artırmak gerekir. Özel sektörün yeni ve modern gemi almasını özendirecek tedbirler ve kaynak ihtiyaçlarının karşılanması ayrı bir kapsamlı çalışmada ele alınmalıdır. 5 - Uluslararası işletmecilik kuralları ile çalışan ve kurumsallaşma sürecini tamamlamış şirket yetkililerinin Deniz Ticaret Odalarının yönetiminde etkin bir şekilde görev almaları Türk Denizcilik Sektörünün gelişmesi için gereklidir. 5.3-6

6 - Denizyolu yolcu ve yük taşıma istatistikleri, taşıma mesafelerini dikkate alarak yolcuxkm ve tonxkm olarak tutulmalıdır. Böylece taşımaların türler arasındaki karşılaştırma ve dağılım gerçekçi yüzdelerle belirlenebilir. 7 - İç su yolları ile taşımacılık desteklenmelidir. Ülkemizde Van gölü ve baraj göllerimizde küçük boyutlu taşımacılık yanında Rhein-Main-Tuna nehri yolu ile Karadeniz bağlantısı kombine taşımacılıkla dış ticaret ve transit taşımacılık için büyük olanaklar sunmaktadır. 8 - İstanbul Büyükşehir Belediyesi ne (İDO ya) devredilen TDİ Şehirhatları İşletmesi nin hızları düşük, manevra kabiliyeti yetersiz, çok personelle çalıştığı için giderleri fazla ve çoğu ekonomik yaşının çok üzerinde olan gemileri yerine, İstanbul kentiçi ulaşımına uygun tasarımlarla yeni gemiler inşa etmek gereklidir. 9 - Kentiçi ulaşımda kullanılan kamu ve özel sektör gemileri için hız, manevra, ses şiddeti ve yolcu güvenliği açısından standartlar belirleyerek, kamu ve özel sektör gemilerinin uygun hat ve iskele paylaşımı sağlanmalıdır. 10 - Türk limanlarındaki gümrüklü sahalardan yüklenecek veya bu sahalara boşaltılacak kabotaj yükü konteynerlerinin geçici depolama yerlerine alınabilmesine olanak sağlayan yeni bir düzenleme yapılması gerekir. Böylece kabotaj ve transit yüklerin kabotaj hatlarında birlikte taşınmaları sağlanmış olur. Ayrıca transit yüklerle ilgili olarak fatura sorulması gibi caydırıcı uygulamalardan vazgeçmek gerekir. 11 - Akdeniz Bölgesi nin en fazla doğal gaz ithal eden ülkesi olarak, ayrı bir teknoloji gerektiren LNG gemileriyle ilgili altyapı ve bilgi birikimini oluşturmak amacıyla LNG gemi işletmeciliğinin teşvik edilmesi gerekir. 12 - Yurtiçi ve transit taşımacılığı desteklemek amacına yönelik olarak kılavuzluk, romorkaj ve sağlık rüsmu ile ilgili mevcut esaslar, limanlarımızın rekabet şansını arttıracak doğrultuda yeniden düzenlenmelidir. 13 - Türk Armatörleri nin son yıllarda, finansman sorunları, Liman Devleti uygulamalarındaki kara liste konusu ve sigorta primlerinin yüksekliği gibi nedenlerle Türk Bayrağı ndan, kolay bayrağa geçişteki artan eğilimi önleyecek çözümler getirilmelidir. Bu konuda ayrı bir çalışma yapılmalıdır. 14 - Kentiçi denizyolu yolcu ve araç taşıması yapan TDİ nin Şehir Hatları İşletmesinin İstanbul Büyükşehir Belediyesine devrinden sonra kalan birimlerinin özelleştirilmesi, TDİ çalışanlarını mağdur etmeden hızla sonuçlandırılmalıdır. 15 - Kamu limanlarının özelleştirilmesine hız verilmelidir. 16 - Mevcut limanlarda altyapı eksiklikleri uluslararası standartlar dikkate alınarak belirlenmeli ve giderilmesi, liman işletici kuruluşlar desteklenerek ve özendirilerek sağlanmalıdır. 17 - Standart altı taşımacılığa izin vermeyerek, kaliteli deniz taşımacılığı özendirilmelidir. 5.3-7

Deniz Emniyeti, Deniz Güvenliği ve Gemi Kaynaklı Kirlenmenin Önlenmesi Stratejiler 1 - Etkin ve ciddi Bayrak ve Liman Devleti uygulamaları ile standart altı gemilerin kullanılmasının önlenmesi, 2 - Deniz kirliliğinin önlenmesi ve acil durumlar için güçlü kurumsal bir altyapı oluşturulması. Öneriler 1 - Denizcilik Müsteşarlığı tarafından yürütülen AB Eşleşme projesi kapsamında hazırlanan kanun ve yönetmelik taslaklarının yürürlüğe girmesi için başlatılan çalışmalar hızlandırılmalı ve bahse konu mevzuat ivedilikle hayata geçirilmelidir. 2 - Bayrak devleti uygulamalarına ilişkin IMO sözleşmelerine taraf olunmalı ve uygulanmalıdır. 3 Gemi denetim uzmanları ile ilgili yukarıda belirtilen sorunlar giderilerek etkin bir gemi denetim faaliyeti icra edilmelidir. 4 - Kabotaj hattında çalışan gemilerin denetimine önem verilmelidir. 5 - Gemi kazalarının incelenmesi ve değerlendirilmesi konusunda kurumsal yapılanmaya gidilmelidir. 6 - Türk deniz yetki alanlarında deniz emniyetinin sağlanması ve gemi kaynaklı kirlenmenin önlenmesi amacıyla zorunlu deniz trafiği rotaları, trafik ayrım şeritleri, gemi trafik hizmetleri, özel duyarlı deniz alanları ve seyir yardımcıları oluşturulması için detaylı deniz trafiği analizi yapılmalıdır. 7 - ISPS Kod kapsamında limanlarda alınan tedbirler idarenin yapacağı denetim ve kontrollerle etkin olarak sürdürülmelidir. 8 - Arama ve kurtarma imkan ve kabiliyetlerinin geliştirilmesi için çalışma yapılmalıdır. Mevcut imkan ve kabiliyetlerin etkin kullanımı ulusal arama ve kurtarma planının periyodik olarak yeniden değerlendirilmesi suretiyle sağlanmalıdır. 9 - İllegal deşarjların ve MARPOL ihlallerinin gözetlenmesi için teknolojiden de faydalanarak imkan ve kabiliyetler geliştirilmelidir. 10 - Limanlardaki atık alım tesisleri MARPOL hükümlerine uygun olarak tamamlanmalıdır. 11 - Denizde büyük çaplı petrol ve diğer zararlı madde kirlenmesine müdahale için gerekli acil müdahale merkezleri yapılacak bir analizle belirlenmeli ve oluşturulmalıdır. 5.3-8

Personel ve Eğitimi Stratejiler 1 - Denizcilik eğitimi veren kurumların Bölgesel Denizcilik Üniversiteleri şeklinde yapılanarak, öğretim kadroları ve laboratuar olanaklarının güçlendirilmesi, 2 - Denizcilik Müsteşarlığı nda denizci kökenli eleman sayısının arttırılması. Öneriler 1. Denizcilikte ileri ülkelerde olduğu gibi ülkemizde de Denizcilik eğitimi veren yüksek öğretim kurumlarını bugünkü dağınık ve yetersiz durumundan kurtarmak için, bölgesel olarak çağdaş Denizcilik Üniversiteleri şeklinde yapılandırılmalıdır. 2. Denizcilik eğitimi veren yüksek öğretim kurumlarının öğretim kadrolarının, gemi adamları disiplini, denizcilik prensipleri ve kültürü konusunda uzman kadrolarla güçlendirilmesi gerekir. 3. Denizcilik Müsteşarlığı ve Bağlı Birimlerinde sayıları az olan denizcilik eğitimi almış nitelikli ve İngilizce bilen personel sayısını arttırma çalışmaları sürdürülmelidir. 4. Yetenekli, eğitimli ve yabancı dil bilen personelin Müsteşarlıkta uzun süre çalıştırılabilmesi için aylık gelirleri yönünden tatmin edici çözümler bulunmalıdır. 5. İstihdam sorunlarının, Türk gemi adamlarının gelişmiş ülke filolarında da çalışmasına olanak sağlanarak aşılması, ancak STCW deki asgari standartların üzerinde bir kalitenin sağlanması ile mümkündür. Bu nedenle kurulacak denizcilik üniversiteleri bünyesinde denizcilikle ilgili tüm birimlerin iki veya dört yıllık eğitimleri dünyadaki uygulamalar doğrultusunda fakülte, bölüm ve yüksekokul şeklinde yapılanarak ve kontenjanları arttırılarak verilmelidir. Yatırımlar Strateji Avrupa Birliği ne uyum ve ülke gereksinimleri doğrultusunda yatırımlar ve öncelikleri belirlenmelidir. Öneriler 1 - Ülkemizin uluslararası taşımacılık hatları üzerinde söz sahibi olabilmesi için; ulusal güvenlik, verimlilik, kıyılarımızın etkin ve kamu yararına kullanımı, çevresel boyut değerlendirilerek ülke ölçeğindeki önceliklerini belirleyecek ana plan çerçevesinde yatırımların özel sektörün katkıları ile gerçekleştirilmesi sağlanmalıdır. 5.3-9

2 - Kıyılarımızda parça parça küçük yatırımlara izin verilmemesi ve ana planda belirtilen yatırımların bir kompleks halinde yapımının sağlanması yanında bu tesislerin demiryolu ve karayolu bağlantılarının planlanarak gerçekleştirilmesi önem arz etmektedir. 3 - Mersin ve Çandarlı konteyner limanları için yürütülen fizibilite çalışmaları tamamlanıp sonucuna göre çalışmalar sürdürülmelidir. 4 - Özelleştirilen TDİ limanlarındaki yatırımlar: 1997 yılından başlayarak işletme hakkı devri yöntemiyle özelleştirilen limanlardan Tekirdağ limanı dışında ciddi boyutta yatırım yapıldığı söylenemez. Son zamanlarda özelleştirilen Trabzon limanı için ciddi yatırım planları ile atılım yapılması beklenmektedir. Başbakanlık Özelleştirme İdaresi Başkanlığı sorumluluğundaki özelleştirilen limanların sözleşmelerden kaynaklanan sorumlulukları ciddi şekilde denetlenerek gerekleri yapılmalıdır. 5 - Yeni Güllük Limanı: Güllük şehir merkezinde bulunan ve birçok yönden sakıncalı olan eski iskele yerine Güllük ün kuzeyinde Yap-İşlet-Devret yöntemiyle Manastır mevkiine yeni bir liman ihalesi yapılmıştır. Özellikle Feldspat ihracatının merkezi konumunda olan bölgenin yük potansiyeli mevcut olup yatırımın geri dönüşü kısa sürede sağlanabilecektir. Bu nedenle 6,5 yıl sonra devredilmek koşulu ile özel sektör ihaleyi almıştır. Temeli atılan ve 7 ayda tamamlanması planlanan ve 340 metre uzunluğundaki yeni ihracat limanı sayesinde ihracat miktarının daha kolay ve daha büyük kapasitede yapılması yanında, limanın ilçe merkezinden taşınması sonucu Güllük ün turizm potansiyeli artacaktır. 6 - Ereğli-Zonguldak arasında çalışacak Tren Feribotu yatırımı: Ereğli ile Zonguldak arasında demiryolu vagonlarıyla cevher taşımacılığı yapacak bir demiryolu feribotu Kasım 2004 te seferlerine başlamıştır. Ereğli-Zonguldak arasındaki 45 km lik hatta demiryolu bağlantısı yapılıncaya kadar böyle bir çözüm daha akılcı ve ekonomik olmaktadır. 198 metre boyunda 6200 dwt luk Danimarka dan alınan feribot 55 adet F tipi vagon taşımaktadır. 7 - Kılavuzluk hizmetlerine yeni düzenleme çalışmaları yapılmalıdır: Limanlarımızda kamu ve özel sektör tekeli şeklinde yürütülen kılavuzluk hizmetleri için AB ye uyum sürecinde yeni hukuki düzenlemeler yapılmalıdır. 8 - Derince Limanı Fizibilite Çalışması: Bir İngiliz firmasına yaptırılan Derince Limanı fizibilite çalışması sonuçları alınarak Avrupa Yatırım Bankası ndan kredi sağlanıp, limanın deprem hasarları bir an önce giderilerek limana işlerlik kazandırmak gerekir. 9 - Pendik Ro-Ro Terminali: Pendik te özel sektör tarafından yaptırılan Ro-Ro terminali, hem Ro-Ro taşımacılığı yönünden, hem de Haydarpaşa limanındaki sıkışıklığın kentiçi taşımacılıkta oluşturduğu olumsuz etki yönünden de yararlı olmuştur. 10 - Özelleştirme kapsamına alınan TCDD limanlarının ülkemiz için en iyi yatırım projesini sunan müteşebbislere verilmesi süratle sağlanmalıdır. Aksi halde özelleştirme kapsamındaki kuruluşlarda ülke yararları doğrultusunda olmayan, işletici yönünden yatırımı az geliri fazla olan çözümler tercih edilmektedir. Ayrıca özelleştirme süresi uzadığında kurumların yatırım ve iş verimliliği azalmaktadır. 5.3-10

11- Düşük kapasite olarak çalışan Trabzon ve Rize Hopa Limanlarının aktif hale getirilebilmesi, deniz taşımacılığının geliştirilmesi için Rize Limanı, İç ve Doğu Anadolu nun çıkış kapısı haline getirecek olan Rize-İspir-Erzurum karayolu tamamlanmalı, Trabzon un GAP a ve Batum a bağlanmasını sağlayacak ihracat kapıları ve yolları açılmalıdır. Bu anlamda Batum-Hopa demiryolu bağlantısı projelendirilip yapımına başlanmalı yaklaşık 25 km lik bu yolun yapımıyla Rusya- Orta Asya ve Çin ile demiryolu bağlantısı sağlanacaktır. 12 - GAP Bölgesinde üretilen malların Dünya pazarına dağıtılmasında kullanılacak en kısa ve son derece önemli güzergahlarda GAP-Trabzon demiryolu (Trabzon-Tirebolu-Gümüşhane-Erzincan) ve karayolu projelendirilmeli ve yapımına başlanmalıdır. Avrupa Birliği ne Uyum Strateji Avrupa Birliği Müktesebatına uyumlu bir Türk Mevzuatının hazırlanması. Öneriler 1 - Halen sürdürülen AB Eşleşme Projesinden elde edilen sonuçlar değerlendirilerek ilgili faaliyetlere yansıtılmalı ve hazırlanan mevzuat taslakları hayata geçirilmelidir. 2 - Bu raporda belirtilen ve diğer denizcilik konularındaki birçok aksaklık ve eksikliğin giderilmesi AB kaynaklarından finanse edilecek projelerle giderilebilir. Bu maksatla yeni proje teklifleri hazırlanmalı ve sunulmalıdır. 3 - AB müktesebatına ve uygulamalarına uyum üyelik görüşmelerinde ele alınacak başlıca konudur. Şimdiden bu görüşmeleri yürütecek personel belirlenmeli ve hazırlanması sağlanmalıdır. 4 - Avrupa Birliği üyesi ve denize kıyısı olan 16 ülkede olduğu gibi ülkemizde de Kısa Mesafeli Denizyolu Tanıtım Merkezi kurulmalıdır. 5 - Kısa Mesafeli Deniz Taşımacılığı ve Deniz Otoyollarına önem verilmeli 6 - TRACECA Haritasında yer alan Haydarpaşa ve Samsun limanlarına ilave olarak; Derince, Erdemir, Trabzon ve Hopa limanlarının da TRACECA kapsamına alınması yönünde çalışmalar sürdürülmelidir. 7 - Samsun limanını, Mersin ve İskenderun a bağlayan demiryolu hattı nedeniyle Mersin ve İskenderun limanlarının da TRACECA Koridoruna alınması için girişimler sürdürülmelidir. Önerilen Projeler Yukarıda belirlenen strateji ve öneriler doğrultusunda proje önerileri aşağıda sıralanmıştır. 5.3-11

1. Türk deniz ticaret filosunun gençleştirilmesi ve geliştirilmesi fizibilite ve uygulama projesi, 2. Kabotaj hattı gemiciliğinin geliştirilmesi için fizibilite ve uygulama projesi, 3. İstanbul kentiçi ulaşıma uygun yeni gemi tasarımları projesi. 4. Kamuya ait deniz ticaret filosu, liman ve tersanelerin özelleştirilmesi ve etkin ticari kullanımı hakkında proje. 5. Türk limanları ve deniz alanlarında teknoloji destekli rapor sistemleri, gemi trafik servisleri, deniz trafiği izleme sistemleri ve gemi trafik yönetim ve bilgi sistemleri oluşturulması ile Türk limanları ve sahillerinde deniz trafiğinin yönetiminin ve çevre emniyetinin sağlanması projesi, 6. Türkiye sahillerine Otomatik Tanıma Sistemi (AIS-Automatic Identification System) sahil istasyonlarının kurulması ve sistemin oluşturulması projesi, 7. Karadenizde Marine Elektronik Highway Sistemi oluşturulması projesi, 8. İstanbul, Çanakkale, İzmir limanları ile İzmit ve İskenderun körfezindeki limanlarda limana emniyetli yaklaşım ve giriş için operasyonel emniyet projesi, 9. Arama ve kurtarma koordinasyon merkezlerinin teknik altyapılarının tamamlanması da ahil Arama ve kurtarma imkan ve kabiliyetlerinin geliştirilmesi projesi, 10. Deniz kazalarının ve olayların incelenmesi için teknik donanımlı kurumsal yapılaşma ve personel eğitimi projesi. 11. Türkiye de deniz kirliliği acil müdahale merkezlerinin oluşturulması projesi, 12. Balast suları ile taşınan istenmeyen sucul organizmaların tespiti ve önlenmesi uygulama projesi, 13. Büyük limanlarda atık alım tesislerinin geliştirilmesi ve Limanlarda ve petrol terminallerinde deniz kirliliği güvenli yönetimi sisteminin oluşturulması projesi, 14. Gemilerden kaynaklanan hava kirliliğinin önlenmesi ve Türk deniz yetki alanlarında gemi kaynaklı kirliliğin havadan denetlenmesi ve izlenmesi projesi, 15. Uluslararası ve ulusal denizcilik düzenlemeleri çerçevesinde yapılan ihlallerin kovuşturulması amacıyla ilgili makamların delil toplama da dahil gerekli adli, idari, teknik ve eğitim altyapısının oluşturulması projesi, 16. Tehlikeli ve zararlı maddelerin deniz yoluyla taşınması ile ilgili uluslararası düzenlemelerin ulusal uygulaması projesi, 17. Türk deniz yetki alanlarının ve kıyıların duyarlılık haritalarının belirlenmesi ve döküntü tahmin modelleme veri tabanının oluşturulması projesi. 18. Gemiadamı eğitimi veren eğitim kurumlarının teknik eksikliklerinin tamamlanması (similatör,laboratuar gibi) ve eğitim kalitesinin STCW sözleşmesi hükümleri ve IMO kural ve tavsiyeleri temelinde artırılması projesi. 19. Bayrak devleti uygulamalarının etkinliğinin artırılması için görevli personele sürekli eğitim verecek bir Eğitim Merkezi oluşturulması projesi. 20. İTÜ Denizcilik Fakültesi nin mevcut mezun kapasitesinin iki misli artırılması, dünyada uzakyol yeterliğine sahip gemiadamı ihtiyacına yönelik olacaktır. Bu çerçevede İTÜ Denizcilik Fakültesi nde yapılması gerekli altyapı çalışmaları ve tahmini maaliyetleri aşağıdaki çizelgede öngörülmüştür. 21. Bu bağlamda önerilecek önemli bir proje de, Karadeniz ile Marmara Denizi ni, Trakya bölgesinden bağlayacak, bu suretle İstanbul Boğazı trafiğini akaryakıt, LPG vb tehlikeli madde taşıyan tankerlerden arındıracak kanal projesidir. Ancak, çok büyük kaynak gerektiren bu projenin, diğer önemli projelerde olduğu gibi, çevre etki değerlendirme raporlarını içeren fizibilite etüdleri çerçevesinde değerlendirilmesi gerekir. 5.3-12