KİTPÇIK TÜRÜ T.C. MİLLÎ EĞİTİM BKNLIĞI YENİLİK VE EĞİTİM TEKNOLOJİLERİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ Ölçme, Değerlendirme ve Yerleştirme Grup Başkanlığı GRUP KODU S102 SERMYE PİYSSI KURULU LİSNSLM SINVLRI TÜREV RÇLR (T) 1 EYLÜL 2012 Saat: 09.30 CUMRTESİ 1. OTURUM dayın dı ve Soyadı : day Numarası (T.C. Kimlik No) : Sınav Salon No : Sıra No: MODÜL KODU VE DI SORU SYISI SYF NO SÜRE (DKİK) 3560- Türev raçlar 25 2 45 3580- Vadeli İşlem ve Opsiyon Piyasalarının İşleyişi 25 6 45 3600- Türev raçlarla rbitraj ve Korunma 25 10 45 3620- Muhasebe, Takas ve Operasyon İşlemleri 20 14 45 DYLRIN DİKKTİNE! 1. Sınav süreniz, sorumlu olduğunuz modül sayısına ait toplam süre kadardır. 2. Sınav başladıktan sonra ilk 30 dakika dolmadan dışarı çıkmayınız. 3. Sınavda hesap makinesi kullanabilirsiniz. ncak cep telefonu, telsiz, çağrı cihazı vb. iletişim araçları, alfabetik tuş takımına sahip olan hesap makineleri, databank, el bilgisayarı vb. özel elektronik donanımların kullanılması ve bulundurulması yasaktır. Bu cihazları yanında bulunduran adayların sınavları geçersiz sayılacaktır. 4. Soruları ve sorulara verdiğiniz cevapları, yanınızda götürmek amacıyla kaydetmeyiniz; hiçbir şekilde dışarı çıkarmayınız. 5. Sınavın değerlendirilmesi aşamasında, bilgisayar ortamında yapılan kopya analizinde, herhangi bir testten ikili veya toplu kopya tespiti hâlinde ilgili testiniz geçersiz sayılacaktır. 6. Kopya çekmeniz, başka adayın sınav evrakını kullanmanız ve geçerli kimlik belgenizi ibraz edemediğiniz durumlarda sınavınız geçersiz sayılacaktır. CEVP KÂĞIDI VE SORU KİTPÇIĞI İLE İLGİLİ ÇIKLMLR 1. Cevap kâğıdınızdaki bilgilerin doğruluğunu kontrol ediniz ve cevap kâğıdınızı mürekkepli kalemle imzalayınız. 2. Cevap kâğıdındaki bilgiler size ait değilse veya cevap kâğıdı kullanılmayacak durumdaysa salon görevlilerinin temin edeceği yedek cevap kâğıdına kimliğinizle ilgili bilgileri, açıklamalar doğrultusunda yazınız ve kodlayınız. 3. Cevap kâğıdı üzerindeki kodlamaları kurşun kalemle yapınız. 4. Cevap kâğıdında yukarıdaki tabloda adı ve kodu yazılı modüllere ait sütunlar bulunmaktadır. Cevaplarınızı, cevap kâğıdındaki ilgili sütunlara yuvarlağın dışına taşırmadan kodlayınız. 5. Soru kitapçığının sayfalarını kontrol ediniz, baskı hatası var ise değiştirilmesini sağlayınız. 6. Kitapçık türünü cevap kâğıdınızdaki ilgili alana kodlayınız. Bu kodlamayı yapmadığınız veya yanlış yaptığınız takdirde sınavınızın değerlendirilmesi doğru yapılamayacaktır. 7. Soruların çözümü için size ayrıca boş kâğıt verilmeyecektir. Soru kitapçığınızın içindeki boş alanları çözümleriniz için kullanabilirsiniz. 8. Cevaplamaya istediğiniz modülün testinden başlayabilirsiniz. Cevabını bilmediğiniz sorular üzerinde fazla zaman kaybetmeden diğer sorulara geçiniz. Zamanınız kalırsa bu sorulara daha sonra dönebilirsiniz. 9. Soru kitapçığı üzerinde yapılan cevaplandırmalar dikkate alınmayacaktır. 10. Puanlamada her doğru cevaba eşit puan verilecek, yanlış cevaplarınız dikkate alınmayacaktır. 11. Sınavlarda başarılı sayılmak için her modülden alınan notun en az 60 ve aritmetik ortalamanın en az 70 olması zorunludur. 12. Sınav bitiminde, soru kitapçığı ve cevap kâğıdını salon görevlilerine teslim ediniz. rka kapağa geçiniz. DİKKT: Testteki sorular 28.06.2012 tarihi itibarıyla hazırlanmıştır. Bu tarihten sonra sınav konuları ile ilgili yasa değişiklikleri yapılmış olsa bile, soruları cevaplandırırken bu değişiklikleri dikkate almayınız.
1. Dolar/TL kurunun düşeceğini bekleyen Elif Hanım ile 3 ay sonra dolar ödemesi bulunan ve şimdiden söz konusu ödeme tutarını sabitlemek isteyen Hasan Bey aşağıdaki döviz vadeli işlem sözleşmelerinden hangisine taraf olurlar? Elif Hanım Hasan Bey ) Uzun Pozisyon Uzun Pozisyon B) Uzun Pozisyon Kısa Pozisyon C) Kısa Pozisyon Uzun Pozisyon D) Kısa Pozisyon Kısa Pozisyon 3560- TÜREV RÇLR 4. şağıdaki sentetik pozisyonlardan hangisi bir hazine bonosunu taklit eder niteliktedir? (HSE-VİS: Hisse Senedi Endeksine Dayalı Vadeli İşlem Sözleşmesi, HSP: Hisse Senedi Portföyü) ) HSE-VİS de uzun pozisyon B) HSP de kısa pozisyon + HSE-VİS de kısa pozisyon C) HSP de uzun pozisyon + HSE-VİS de uzun pozisyon D) HSP de uzun pozisyon + HSE-VİS de kısa pozisyon 2. Bir vadeli işlem borsasında işlem gören döviz sözleşmesinde 1.000 BD Doları tutarında pozisyon alabilmek için yatırılması gereken başlangıç teminatı tutarı 100 BD Doları ise kaldıraç oranı aşağıdakilerden hangisidir? ) 10 B) 100 C) 1.100 D) 100.000 5. şağıdakilerden hangisi standart bir faiz oranı takası (swap) sözleşmesinin zorunlu asgari unsurlarındandır? ) Tüketici Güven Endeksi Değeri B) Beklenen Enflasyon Oranı C) Vade ve Ödeme Tarihleri D) Risksiz Faiz Oranı 3. şağıdakilerden hangisi spot ve vadeli işlem piyasalarını ayırıcı özelliklerden biri değildir? ) Spot piyasalarda işlemler iki taraf arasında yapılırken, vadeli işlem piyasalarında alıcı ve satıcının muhatabı takas kurumudur. B) Spot piyasalarda aracılar vasıtasıyla işlem yapılır, vadeli işlem piyasalarında aracıya gerek yoktur. C) Spot piyasalarda para ve mal takası aynı gün veya birkaç gün içerisinde, vadeli işlem piyasalarında ileri bir tarihte yapılır. D) Spot piyasalarda bir ürün belirli bir andaki geçerli fiyattan o anda alınmakta veya satılmaktadır, vadeli piyasalarda ise alıcı ve satıcılar bir varlığı belirli bir fiyattan gelecekte teslim almak veya teslim etmek üzere anlaşırlar. 6. Vadeli kur hesaplamasında aşağıdaki unsurlardan hangisi göz önünde bulundurulmaz? ) nlık (spot) kur B) Sigorta maliyeti C) TL cinsinden borçlanma maliyeti D) Yabancı para cinsinden borçlanma maliyeti 7. Euro para birimi üzerinden vadeli mal satımı yapan bir ihracatçının ödeme gününde kurda meydana gelebilecek düşüş riskinden korunmak için aşağıdaki işlemlerden hangisini yapması beklenebilir? ) Euro vadeli işlem sözleşmesi satmak B) Euro vadeli işlem sözleşmesi almak C) Euro satım opsiyonu satmak D) Euro alım opsiyonu almak 2
8. lmanya da ihracat yapan XYZ Ş 6 ay sonra tahsil edeceği 100.000 Euro nedeniyle döviz kuru riskinden korunmak istemektedir. lmanya da yıllık faiz oranı % 7, Türkiye de yıllık faiz oranı % 13 ve spot piyasada 1 Euro= 2,5 TL ise 6 aylık alivre (forward) sözleşmesinde döviz kuru teklifi ne olmalıdır? (Sürekli bileşik faiz kullanınız.) ) 2,526 B) 2,546 C) 2,576 D) 2,616 3560- TÜREV RÇLR 11. 30.06.2012 tarihinde, itfa tarihi 16.04.2014 olan DİBS cari piyasada 85,5 TL fiyatla işlem görmektedir. 30 günlük repo oranları yıllık basit % 7 olduğuna göre arbitraj olanağının bulunmaması için aynı tarihte (30.06.2012) vadesi 30.07.2012 tarihinde dolacak ve dayanak varlığı 16.04.2014 itfa tarihli DİBS olan faiz vadeli işlem sözleşmesinin işlem görmesi gereken fiyat yaklaşık olarak ne olmalıdır? ) 92 B) 86 C) 44 D) 15 9. Dövize dayalı vadeli işlem sözleşmelerinde alınan pozisyon için aşağıdaki ifadelerden hangisi yanlıştır? ) Kâr ve zararlar günlük olarak hesaplanır. B) Teminat hesabından sözleşme vadesine kadar para çekilemez. C) Teminat bakiyesi belirli bir minimum seviyenin altına indiğinde ilave teminat yatırılması gerekir. D) Satın alınan sözleşmeye ilişkin pozisyon vade sonuna kadar yatırımcı tarafından kapatılmazsa son işlem gününe ait uzlaşma fiyatı üzerinden hesaplanacak kâr ya da zarar ile pozisyon kapatılmış olur. 12. Faiz riskinden kurtulmak isteyen X Şirketi 6 ayda bir ödemeli ve 1 yıl vadeli takas (swap) sözleşmesi ile sabit faiz ödemesi yapacaktır. şağıda şimdiki zaman faktörlerine (ŞZF) yer verilmiştir: 180 günlük ŞZF = 0,97 360 günlük ŞZF = 0,94 Buna göre takasa konu 1 TL lik borç için 6 aylık sabit faiz ödemesi kaç TL dir? (1 yıl 360 gündür.) ) 0,0254 B) 0,0284 C) 0,0314 D) 0,0444 10. şağıdakilerden hangisi VOB-G-DİBS Vadeli İşlem Sözleşmesinin özelliklerinden biri değildir? ) Sözleşme büyüklüğü 100 TL nominal üzerinden 100 adet DİBS dir. B) Sürdürme teminatı başlangıç teminatının % 75 idir. C) Günlük fiyat hareket sınırı baz fiyatın +/- % 5 idir. D) Vade ayları Ocak ve Temmuzdur. 13. Portföyünde Hazine bonoları taşıyan ve faizlerin bir sene içerisinde yükseleceğini öngören bir portföy yöneticisinin faiz riskinden korunmak amacıyla yapması beklenen en uygun işlem aşağıdakilerden hangisidir? ) Portföyündeki Hazine bonolarının tutarında üçer aylık dönemler itibarıyla yenilenmek üzere Hazine bonosuna dayalı vadeli işlem sözleşmesi alır. B) Portföyündeki Hazine bonolarını satıp elde ettiği fonu iki yıl vadeli mevduata yatırır. C) Portföyündeki Hazine bonolarını satıp, enflasyona endeksli Hazine bonosu alır. D) Portföyündeki Hazine bonolarının tutarında ve aynı vadelerde Hazine bonosuna dayalı vadeli işlem sözleşmesi satar. 3
14. şağıdakilerden hangisi VOB-İMKB 30 Vadeli İşlem Sözleşmesinin özelliklerinden biri değildir? ) Vade ayları Şubat ve Nisandır. B) Uzlaşma şekli nakdi uzlaşmadır. C) Günlük fiyat hareket sınırı baz fiyatın +/- % 15 idir. D) Sözleşme büyüklüğü İMKB-30 ulusal hisse senedi fiyat endeksinin 1000 e bölünmesinden sonra 10 TL ile çarpılması ile hesaplanan değerdir. 3560- TÜREV RÇLR 17. şağıdaki durumların hangisinde dayanağı BC hisse senedi olan vrupa tipi satım opsiyonunun kullanılması hâlinde kâr elde edilir? (Opsiyonun kullanım fiyatı 16,50 TL, opsiyon primi 0,20 TL dir.) ) Vade sonunda BC hisse senedi fiyatı 16.30 TL ise B) Vade sonunda BC hisse senedi fiyatı 16.25 TL ise C) Vade sonunda BC hisse senedi fiyatı 16.40 TL ise D) Vade sonunda BC hisse senedi fiyatı 16.60 TL ise 15. Elinde İMKB-30 endeksini birebir temsil eden hisse senedi portföyü bulunan bir yatırımcı için aşağıdakilerden hangisi söylenebilir? ) Vadeli işlem piyasasında İMKB-30 endeks sözleşmesi alarak arbitraj işlemi yapabilir. B) Vadeli işlem piyasasında İMKB-30 endeks sözleşmesi satarak korunma işlemi yapabilir. C) Vadeli işlem piyasasında İMKB-30 endeks sözleşmesi alarak korunma işlemi yapabilir. D) Vadeli işlem piyasasında İMKB-30 endeks sözleşmesi satarak toplam kârını maksimize edebilir. 18. Tarım ürünlerine dayalı vadeli işlem (futures) sözleşmeleri ile ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi yanlıştır? ) İlk pozisyona sadece alım yönünde başlanabilmesi mümkündür. B) Üreticiler tarafından fiyatların düşme riskinden korunmak amacıyla kullanılabilirler. C) Organize piyasalarda genellikle vadeye kadar ters işlem yaparak pozisyondan çıkmak mümkündür. D) Fiziki teslimat gerektiren ürünlerde piyasanın sıkıştırılması yönünde yapılan girişimlere karşı borsalar tarafından özel önlemler alınmıştır. 16. şağıdakilerden hangisi hisse senedine dayalı bir opsiyonun fiyatını etkileyen faktörlerden değildir? ) Opsiyonun kullanım fiyatı B) Hisse senedinin spot piyasa fiyatı C) Şirketin dağıtacağı temettü miktarı D) Şirketin çıkardığı tahvilin faiz oranı 19. Çiftlik Ş, pamuk fiyatlarındaki muhtemel düşüşe karşı korunmak için satım opsiyonu satın almak istemektedir. Şu an kilosu 800 TL olan pamuk fiyatın % 25 yükselebileceği veya % 20 düşebileceği tahmin edilmektedir. Piyasa faiz oranı yıllık % 11 ise kullanım fiyatı 810 TL olan bir yıl vadeli satım opsiyonunun teorik fiyatı ne olmalıdır? ) 35,65 B) 39,65 C) 43,65 D) 47,65 4
20. Gelecekte yapacağı pamuk alımının maliyetini bugünden belirlemek isteyen iplik üreticisi pamuk alım opsiyonu satın almıştır. Opsiyonun satın alınması sonrasında pamuk fiyatlarındaki değişime bağlı olarak aşağıdaki sonuçlardan hangisinin gerçekleşmesi beklenir? 3560- TÜREV RÇLR 23. Bir kredi temerrüt takası (credit default swap) sözleşmesinde aşağıdaki durumların hangisinde kredi riski ortaya çıkmış sayılmaz? ) Moratoryum B) Ödeme güçlüğü C) Borç inkarı D) Borç devri (temlik) ) Pamuk fiyatlarında düşüş yaşanırsa üretici pamuk alımından kâr ederken, satın aldığı opsiyondan zarar eder. B) Pamuk fiyatları sabit kalırsa üretici hem pamuk alımından hem de satın aldığı opsiyondan zarar eder. C) Pamuk fiyatlarında yükseliş yaşanırsa pamuk alımından kâr ederken, satın aldığı opsiyondan zarar eder. D) Pamuk fiyatlarında yükseliş yaşanırsa üretici hem pamuk alımından hem de satın aldığı opsiyondan zarar eder. 21. I- Buğday fiyatlarının düşmesinden endişe eden bir üretici, toplam üretim tutarını karşılayacak sayıda vadeli işlem sözleşmesinde kısa pozisyon alır. II- Buğday fiyatlarının yükselmesinden endişe eden bir un fabrikası sahibi, toplam hammadde ihtiyacını karşılayacak sayıda vadeli işlem sözleşmesinde kısa pozisyon alır. III- Genellikle fiziki teslimat gerektiren vadeli işlem sözleşmelerinde piyasanın sıkıştırılması, hem vadeli hem de spot piyasada alım satıma konu olan üründe uzun pozisyon alınarak yapılır. Tarımsal ürünlere dayalı vadeli işlem sözleşmeleriyle ilgili olarak yukarıdaki bilgilerden doğru olan/olanlar aşağıdakilerden hangisinde verilmiştir? 24. şağıdakilerden hangisi gökkuşağı opsiyonlarını tanımlamaktadır? ) Birden çok hisse senedine veya borsa endeksine dayalı opsiyon B) Kazançlı olsun ya da olmasın opsiyonun priminin vade sonunda ödendiği opsiyon C) lım opsiyonuna dayalı bir opsiyona bir diğer alım opsiyonunu satın alma hakkı veren alım opsiyonu D) Yatırımcısına belirli bir varlığı vade boyunca en düşük fiyat ile satın alma ya da en yüksek fiyat ile satma olanağı veren opsiyon 25. şağıdakilerden hangisi sıra dışı (egzotik) opsiyon olarak değerlendirilmez? ) Kısmi Ödemeli Opsiyon (Installment Option) B) Tercihli Opsiyon (Chooser Option) C) Takas (Swap) Sözleşmesi D) Özsermaye Varantı ) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve III D) II ve III 22. şağıdaki yeni nesil türev araçlardan hangisi T zamanında hisse fiyatı kullanım fiyatının altındaysa sıfır, üstündeyse önceden belirlenmiş sabit bir kazanç sağlayan opsiyon çeşididir? ) Shout opsiyonları B) Binary opsiyonları C) Engelli opsiyonlar D) Min Max opsiyonları 5
3580- VDELİ İŞLEM VE OPSİYON PİYSLRININ İŞLEYİŞİ 1. Vadeli işlem sözleşmelerine ilişkin olarak aşağıdakilerden hangisi yanlıştır? ) Sözleşme unsurları standart olarak tanımlanmıştır. B) Sözleşme vade sonuna kadar tekrar alınıp satılabilir. C) Kâr veya zarar sadece vade sonunda hesaplanır ve hesaplara yansıtılır. D) İşlem yapmak için belirli bir teminat yatırılması zorunludur. 4. şağıdaki özelliklerden hangisi Vadeli İşlem Sözleşmeleri ve Opsiyon Sözleşmeleri için ortak bir özellik değildir? ) Standart sözleşmelerdir. B) Kaldıraç etkisi geçerlidir. C) Riskten korunma amaçlı kullanılabilirler. D) Hem alıcı, hem de satıcı için teminat zorunluluğu vardır. 2. Opsiyon sözleşmelerine ilişkin olarak aşağıdakilerden hangisi yanlıştır? ) Dayanak varlık fiyatındaki oynaklık (volatilite) opsiyon primine etki eden faktörlerdendir. B) Satım opsiyonu satıcısı, opsiyona dayanak teşkil eden varlığı kullanım fiyatı karşılığında satın almakla yükümlüdür. C) lım opsiyonu sözleşmesinin kullanım fiyatı, opsiyona konu olan dayanak varlık fiyatından düşükse, bu opsiyon asli değerli opsiyondur. D) merikan tipi opsiyonlarda uzun pozisyon sahibi hakkını (opsiyonu) sadece vade bitim tarihinde ilgili borsa tarafından belirlenen zaman diliminde kullanabilir. 3. I- Opsiyonun kullanım fiyatının, opsiyona konu olan dayanak varlık fiyatından yüksek olması II- Opsiyonun kullanım fiyatının opsiyona konu olan dayanak varlık fiyatından düşük ve aradaki farkın opsiyonu satın almak için ödenen primden daha fazla olması III- Opsiyona ödenen primin opsiyonun asli değerinden daha fazla olması lım opsiyonu alan bir yatırımcının vade sonunda bu haktan ekonomik bir avantaj elde edebilmesi için yukarıdaki şartlardan hangisinin/hangilerinin gerçekleşmiş olması yeterlidir? ) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve III D) II ve III 5. şağıdakilerden hangisi vadeli işlem ve opsiyon piyasalarında yayılma (fark) işlem türlerinden biri olarak kabul edilmez? ) Ters yayılma B) Ürünler arası yayılma C) Vadeler arası yayılma D) Piyasalar arası yayılma 6. livre (forward), vadeli işlem ve opsiyon sözleşmelerine ilişkin aşağıdaki önermelerden hangisi doğrudur? ) Üçü de standart sözleşmelerdir. B) Her üç sözleşmede de fiziki teslimat hiçbir zaman yoktur. C) Sadece alivre ve vadeli işlem sözleşmeleri riskten korunma amaçlı olarak kullanılabilir. D) livre sözleşmelerinde kredi riski söz konusu iken, vadeli işlem ve opsiyon sözleşmelerinde kredi riski yoktur. 7. Vadeli işlem sözleşmelerinde, sözleşmeye konu dayanak varlığa ilişkin değişken unsur aşağıdakilerden hangisidir? ) Miktar B) Kalite C) Fiyat D) Teslim yeri 6
3580- VDELİ İŞLEM VE OPSİYON PİYSLRININ İŞLEYİŞİ 8. Vadeli İşlem ve Opsiyon Borsası nda Faiz Vadeli İşlem Sözleşmelerinde dayanak varlık aşağıdakilerden hangisidir? ) Gösterge DİBS olan ve spot piyasadaki mevcut ve potansiyel işlem hacmi ile diğer kriterler göz önüne alınarak Borsa tarafından belirlenen iskontolu Devlet tahvili ve Hazine bonoları B) Spot piyasadaki mevcut ve potansiyel işlem hacmi ile diğer kriterler göz önüne alınarak Borsa tarafından belirlenen iskontolu özel sektör tahvil ve bonoları C) İMKB-30 Ulusal Hisse Senedi Fiyat Endeksinin hesaplama yöntemi kullanılarak bu endekse dahil olan firmaların hisse senedi fiyatlarından oluşan değer D) İMKB-100 Ulusal Hisse Senedi Fiyat Endeksinin hesaplama yöntemi kullanılarak bu endekse dahil olan firmaların hisse senedi fiyatlarından oluşan değer 9. 06.10.2011 tarihinde fiyatı 69,625 TL olan Ekim vadeli VOB-İMKB 30 Vadeli İşlem Sözleşmesinde 100 adet uzun pozisyon alan yatırımcı, 07.10.2011 tarihinde 70,585 TL den pozisyonunu kapamıştır. Buna göre yatırımcının kâr oranı yüzde kaçtır? (Sözleşme büyüklüğü: İMKB-30 endeksinin 1.000 e bölünmesinden sonra 100 TL ile çarpılması sonucu bulunan değerdir. Sözleşme başına başlangıç teminatı: 800 TL) ) 9,6 B) 12 C) 16 D) 20 10. hmet Bey, 6 ay sonra tek seferde faiziyle birlikte geri ödenmek üzere 5.000 BD Doları kredi almış ve bu paranın tamamını ihtiyaçları için harcamıştır. hmet Bey in TL/Dolar kuru ile ilgili risklerden korunmak için uygulayabileceği strateji aşağıdakilerden hangisi olabilir? ) Baz Korunma B) Çapraz Korunma C) Kısa Pozisyonlu Korunma D) Uzun Pozisyonlu Korunma 11. 21.06.2012 tarihinde fiyatı 1.8335 TL olan ğustos vadeli VOB-TLDolar Vadeli İşlem Sözleşmesinde 100 adet uzun pozisyon alan yatırımcının pozisyonunu sürdürebilmesi için yatırması gereken ilave teminat tutarı 3.500 TL olduğuna göre VOB-TLDolar Vadeli İşlem Sözleşmesinin 21.06.2012 tarihli gün sonu uzlaşma fiyatı nedir? (Sözleşme büyüklüğü: 1.000 BD Doları; Sözleşme başına başlangıç teminatı: 130 TL; Sürdürme teminatı: Başlangıç teminatının %75 i) ) 1,7849 TL B) 1,7865 TL C) 1,7985 TL D) 1,8685 TL 12. Dayanağı TL/Dolar ve vadesi ralık 2011 olan VOB-TLDolar vadeli işlem sözleşmesinin sözleşme büyüklüğü 1000 Dolar, sözleşme başına başlangıç teminatı 150 TL dir. Sürdürme teminatı % 75 tir. Yatırımcı bu sözleşmeden 1,8500 TL fiyattan 10 adet almıştır. Hangi fiyat seviyesinin altında teminat tamamlama çağrısı yapılmalıdır? ) 1,8125 TL B) 1,8225 TL C) 1,8775 TL D) 1,8875 TL 13. 21.06.2011 tarihinde İMKB-30 endeksi 74.400 seviyesindedir. Vadesine 71 gün kalmış Hazine bonosunun yıllık faiz oranı % 7,65; İMKB-30 yıllık temettü geliri oranı ise % 1,79 dur. Bu veriler doğrultusunda ğustos vadeli VOB- İMKB 30 Vadeli İşlem Sözleşmesinin teorik fiyatı nedir? (1 yıl=365 gün, ğustos vadeli işlem sözleşmesinin vadesine 71 gün kalmıştır; sürekli bileşik faiz yöntemini kullanınız.) ) 75,426 B) 75,253 C) 75,105 D) 75,052 7
3580- VDELİ İŞLEM VE OPSİYON PİYSLRININ İŞLEYİŞİ 14. şağıdakilerden hangisi hisse senedi opsiyonunun fiyatını etkileyen faktörlerden biri değildir? ) Kullanım fiyatı B) Risksiz faiz oranı C) Vadeye kalan zaman D) Opsiyonun fiyatının oynaklığı (volatilitesi) 18. Vadeli İşlem ve Opsiyon Borsası düzenlemeleri uyarınca, piyasa yapıcı, VOB-TLDolar (nakdi uzlaşma) vadeli işlem sözleşmesinde en yakın iki vadede, seans süresince miktarı en az kaç adet olan çift yönlü (alış/satış) emir bulundurmalıdır? ) 250 B) 100 C) 50 D) 10 15. Opsiyonlar ile ilgili olarak aşağıdaki ifadelerden hangisi doğrudur? ) Dayanak varlığın fiyatındaki artış satım (put) opsiyonunun primini (fiyatını) yükseltir. B) lım (call) opsiyonlarında Delta pozitif, satım (put) opsiyonlarında Delta negatiftir. C) lım (call) opsiyonlarında Theta pozitif, satım (put) opsiyonlarında Theta negatiftir. D) Risksiz faiz oranlarındaki artış alım (call) opsiyonunun primini (fiyatını) düşürür. 19. Vadeli İşlem ve Opsiyon Borsası nın piyasa yapıcılığına ilişkin düzenlemeleri uyarınca aşağıdakilerden hangisinde sırasıyla altın/ pamuk sözleşmeleri ve nakdi uzlaşmalı/fiziki teslimatlı döviz sözleşmelerinde piyasa yapıcısı olabilmek için aranan asgari özkaynak şartı sırasıyla doğru olarak verilmektedir? ) 5 milyon TL - 5 milyon TL B) 5 milyon TL - 300 milyon TL C) 300 milyon TL - 5 milyon TL D) 300 milyon TL - 300 milyon TL 16. Buğdayın kilosunun 0,40 TL olduğunu ve yatırımcının 0,50 TL kullanım fiyatlı bir alım opsiyonunda 0,02 TL prim karşılığında uzun pozisyon aldığını varsayalım. Buğday fiyatının aşağıdaki hangi fiyat seviyesine gelmesi durumunda yatırımcı başabaş noktasındadır? ) 0,42 TL B) 0,50 TL C) 0,52 TL D) 0,55 TL 17. şağıdaki durumların hangisinde, satın alınan vrupa tipi satım opsiyonu kullanılmaz? (Opsiyonun kullanım fiyatı:5,5 TL; opsiyon primi:0,3 TL) 20. Vadeli İşlem ve Opsiyon Borsası düzenlemeleri uyarınca piyasa yapıcılığı genel esaslarına ilişkin olarak aşağıdaki ifadelerden hangisi yanlıştır? ) Piyasa yapıcı üyeler sorumlu oldukları her sözleşme için tanımlanan pazarlarda işlem yapabilirler. B) Piyasa yapıcı üye, bildirimde bulunarak Takasbank nezdinde birden fazla portföy hesabı açabilir. C) Bir sözleşmede sadece bir piyasa yapıcı üye işlem yapabilir. D) Bir üye birden fazla sözleşmede piyasa yapıcısı olabilir. ) Vade sonunda dayanak varlığın fiyatı 5,1 TL B) Vade sonunda dayanak varlığın fiyatı 5,2 TL C) Vade sonunda dayanak varlığın fiyatı 5,4 TL D) Vade sonunda dayanak varlığın fiyatı 5,6 TL 8
3580- VDELİ İŞLEM VE OPSİYON PİYSLRININ İŞLEYİŞİ 21. şağıdakilerden hangisi VOB-TLEuro (nakdi uzlaşma) vadeli işlem sözleşmesinde piyasa yapıcı üyelerin piyasa yapıcılık faaliyetlerinde sağlaması gereken koşullardan biri değildir? ) En yakın iki vadede seans süresince en az 100 adetlik çift yönlü (alış/satış) emir bulundurmak B) En yakın iki vadedeki aylık alış ve satış hacmi toplamının en az %5 i kadar işlem hacmine sahip olmak C) En yakın iki vadede emir gerçekleşme oranının (gerçekleşen işlem miktarı/girilen emir miktarı) en az %5 olması D) En yakın iki vadede likiditeye en az %10 oranında katkı sağlandığının performans değerlendirmelerinde görülmesi 22. şağıdakilerden hangisi opsiyon priminin ana içeriğini oluşturan asli değer ve zaman değerinden sadece zaman değerini oluşturan faktörlerden biridir? ) Vadeye kalan süre B) Dayanak varlık fiyatı C) Opsiyonun kullanım fiyatı D) Opsiyonun türü (alım veya satım) 24. Kullanım fiyatı 20 TL olan 6 ay vadeli vrupa tipi alım (call) opsiyonu 3 TL; kullanım fiyatı 25 TL olan 6 ay vadeli vrupa tipi satım (put) opsiyonu ise 5 TL karşılığında satılmıştır. Bu stratejinin kârlı olabilmesi için vade sonunda dayanak varlığın fiyatı hangi aralıkta olmalıdır? ) 15 TL 22 TL B) 17 TL 28 TL C) 15 TL 33 TL D) 23 TL 33 TL 25. I- lım opsiyonunun fiyatı yükselir. II- Satım opsiyonunun fiyatı yükselir. III- Hem alım hem de satım opsiyonunun fiyatı düşer. Diğer etkenler değişmemek kaydıyla, piyasalarda faiz oranlarının yükseldiği durumda, dayanağı faiz oranı olan opsiyonlar için yukarıdakilerden hangisi/hangileri doğrudur? ) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III D) I ve II 23. I- Opsiyon satın alan yatırımcılar, takas kurumunun belirlediği bir tutarı teminat olarak yatırmak zorundadırlar. II- Borsada gerçekleştirilen işlemler takas kurumu tarafından garanti edilir. III- Opsiyonun vadesine kalan gün sayısı opsiyon primini etkileyen faktörlerden birisidir. Opsiyon piyasası işlemlerine ilişkin olarak yukarıda yer alan ifadelerden doğru olanlar aşağıdakilerin hangisinde birlikte yer almaktadır? ) I ve II B) I ve III C) II ve III D) I, II ve III 9
3600- TÜREV RÇLRL RBİTRJ VE KORUNM 1. şağıdaki durumların hangisinde alım opsiyonu almış bir yatırımcı kâr elde eder? ) Opsiyon Primi > sli Değer B) Kullanım Fiyatı > Dayanak Varlık Fiyatı C) Dayanak Varlık Fiyatı Kullanım Fiyatı < sli Değer D) Opsiyon Primi < Dayanak Varlık Fiyatı Kullanım Fiyatı 4. rbitraj imkânının olmadığı bir piyasada, hisse senedine dayalı vrupa tipi alım opsiyonu düzenlenmiştir. şağıdakilerden hangisi söz konusu opsiyonun piyasa fiyatını etkileyebilecek etkenlerden değildir? ) Opsiyonun kullanım fiyatı B) Dayanak hisse senedinin spot piyasa fiyatı C) Dayanak hisse senedinin piyasa fiyatının oynaklığı (volatilitesi) D) Hisse senedinin dâhil olduğu endeksin değerleme günündeki değeri 2. Hisse senedi endeksinin spot piyasa değeri % 20 artıyorken, bir portföyün değeri % 8 düşüyorsa bu portföyün Beta kat sayısı kaçtır? ) 0,4 B) - 04, C) 2,5 D) 2, 5 3. B Şirketi ithal ettiği mal karşılığı 5.000.000 BD Dolarını 3 ay sonra ödeyecektir. 1 BD Dolarının spot piyasadaki cari değeri 1,8 TL dir. Şirket, geçecek süre zarfında Türk Lirasının BD Doları karşısında değer kaybedeceği beklentisiyle, bu riske karşı nasıl bir korunma yöntemi uygulayabilir? (Vadeli İşlemler Borsasında standart sözleşme 100.000 BD Doları büyüklüğündedir. 3 ay vadeli sözleşmenin cari fiyatı 2 TL dir.) ) ynı anda 50 adet BD Doları vadeli işlem sözleşmesi satın alır ve satar. B) 50 adet BD Doları vadeli işlem sözleşmesi satar. C) 50 adet BD Doları vadeli işlem sözleşmesi satın alır. D) ynı anda 30 adet BD Doları vadeli işlem sözleşmesi satın alır ve satar. 5. I- Dövize dayalı alivre sözleşmesinde uzun pozisyon almak II- Dövize dayalı vadeli işlem sözleşmelerinde kısa pozisyon almak III- Dövize dayalı vadeli işlem sözleşmelerinde uzun pozisyon almak Yukarıdakilerden hangisi/hangileri ithalat yapan bir şirketin ithalat yükümlülükleri dolayısıyla kur riskinden korunmak için alacağı önlemlerden değildir? ) Yalnız II B) Yalnız III C) I ve II D) I ve III 6. Türev araçlara ilişkin aşağıdaki ifadelerden hangisi doğrudur? ) livre (forward) işlemlerde teminat (margin) zorunluluğu vardır. B) Vadeli işlemlerde (futures) karşı taraf (kredi) riski vardır. C) livre (forward) sözleşmeler organize piyasalarda işlem görmez. D) livre (forward) sözleşmeler standart olarak düzenlenirler. 7. şağıdaki risk unsurlarından hangisi borsalarda işlem gören vadeli işlem sözleşmelerinde (futures) geçerli olan bir risk unsuru değildir? ) Faiz oranı riski B) Karşı taraf riski C) Piyasa riski D) Döviz kuru riski 10
3600- TÜREV RÇLRL RBİTRJ VE KORUNM 8. Tezgâhüstü piyasalarda işlem gören opsiyon sözleşmelerinde karşı tarafın yükümlülüğünü yerine getirememesi durumunda ortaya çıkan riske ne ad verilir? 11. Kur riskinden korunmak için dövize dayalı vadeli işlem sözleşmesinde kısa pozisyon alan bir yatırımcı için aşağıdakilerden hangisi söylenemez? ) Kredi riski B) Likidite riski C) Piyasa riski D) Operasyonel risk 9. Haziran 2012 de buğdayın spot fiyatının 2,10 TL/kg, Ekim ayı vadeli fiyatının ise 2,30 TL/kg olduğu durumda çiftçi, 5 ton buğdaya dayalı vadeli işlem sözleşmesini satmıştır. Hasadın gerçekleştiği Eylül ayında buğdayın spot fiyatı ve Ekim vadeli fiyatını gösteren aşağıdakilerden hangisinin gerçekleşmesi durumunda çiftçinin kârı maksimum olacaktır? Spot Fiyat Vadeli Fiyat (TL/kg) (TL/kg) ) 2,00 2,20 B) 1,95 2,20 C) 1,85 2,25 D) 2,00 2,10 ) Döviz tevdiat hesabında 1 ay vadeli nakdi bulunmaktadır. B) Ödemeyi 1 ay sonra almak üzere ihracat yapmıştır. C) Bankadan döviz cinsinden kredi kullanmıştır. D) Evini döviz cinsinden kiraya vermiştir. 12. Gümüş fiyatındaki üç aylık değişikliklerin standart sapmasının 0,56 TL, dayanak varlığı gümüş olan vadeli işlemler sözleşmesinin üç aylık fiyat değişimlerinin standart sapmasının 0,18 TL, iki değişiklik arasındaki korelasyon kat sayısının ise 0,2 olduğu bir durumda 3 aylık sözleşme için optimal korunma rasyosu (optimal hedge ratio) kaçtır? ) 0,62 B) 0,46 C) 0,24 D) 0,14 10. Delta kavramına ilişkin aşağıdaki önermelerden hangisi yanlıştır? ) sli değeri yüksek opsiyonların deltaları 1 e yakındır. B) Satım opsiyonunun delta değeri -1 ile 1 arasında değişir. C) Zarardaki opsiyonlar ilgili varlık fiyatından fazla etkilenmezler ve deltaları 0 a yakındır. D) Delta, opsiyonun dayandığı varlığın fiyatındaki bir birimlik değişikliğin, opsiyon priminde neden olacağı değişimi gösterir. 13. Yatırımcı, 5 Haziran günü ekonominin kötü gideceğini, büyümenin beklenenden düşük gerçekleşeceğini, enflasyon ve faiz oranlarının artacağını beklemektedir. Yatırımcının bu çerçevede aşağıdaki davranışlardan hangisini sergilemesi beklenmez? ) Yatırımcının, sahip olduğu İMKB-30 endeksi hisse senetlerini satması B) Yatırımcının, İMKB 30 endeksine dayalı alım opsiyonunda satış yapması C) Yatırımcının, Haziran vadeli İMKB 30 endeksine dayalı vadeli işlem sözleşmesinde satış yapması D) Yatırımcının, İMKB-30 endeksine korelasyonu yüksek olan bankacılık endeksine dayalı Haziran vadeli vadeli işlem sözleşmesinde alış yapması 11
3600- TÜREV RÇLRL RBİTRJ VE KORUNM 14. Vadeli işlem piyasalarında spekülasyon amaçlı işlem yapanlar bakımından aşağıdakilerden hangisi söylenemez? 17. Taşıma maliyeti modeline göre vadeli kur hesaplanırken aşağıdaki değişkenlerin hangisi kullanılmaz? ) İşlem yaparak piyasaya likidite sağlarlar. B) Risk üstlenmek istemedikleri için risksiz pozisyonları takip ederek, kâr fırsatı ararlar. C) İşlemlerinin piyasa istikrarına katkı sağlaması beklenir. D) Fiyatların seviyesinin ne olduğundan çok, fiyatların hangi yönde hareket edeceği ile ilgilenirler. ) Dayanak varlık spot fiyatı B) Vadeye kalan süre C) Depo maliyeti D) Faiz oranı 18. Opsiyon fiyatlarının duyarlılığı ile ilgili aşağıdaki ifadelerden hangisi yanlıştır? 15. 16.000 TL tasarrufunuz var ve önümüzdeki iki ay içerisinde Doların değerinin TL karşısında hızla yükseleceğini bekliyorsunuz. şağıdakilerden hangisi bu beklentiniz doğrultusunda yapabileceğiniz işlemlerdendir? ) Spot piyasadan 16.000 TL karşılığı Euro almak B) Euro üzerine yazılmış alivre sözleşmesi satmak C) Dolar üzerine yazılmış alivre sözleşmesi satmak D) 16.000 TL yi teminat olarak kullanıp dayanağı TL/Dolar kuru olan vadeli işlem sözleşmesi almak ) Delta, opsiyonun dayanak varlık fiyatının bir birim değişmesi sonucunda opsiyonun fiyatının ne kadar azalacağını ya da artacağını gösterir. B) Gamma, opsiyonun vadesine kalan sürenin değişmesi sonucunda opsiyon deltasında kaç birim değişikliğin olabileceğini gösterir. C) Vega, dayanak varlık fiyatının zımni dalgalanmasının % 1 lik değişimi sonunda opsiyon priminin ne kadar değişebileceğini gösterir. D) Rho, faiz oranının % 1 lik değişmesi sonucunda, opsiyonun priminde ne kadar değişimin olacağını gösterir. 16. Deltası 65 olan BD Doları/Türk Lirası döviz kuru üzerine yazılı olan opsiyonlardan oluşan bir portföyün, spot döviz kurunun 1,20, döviz kurundaki bir günlük oransal değişimin (volatility) ise % 0,4 olması hâlinde, % 95 lik bir güven aralığında 5 günlük riske maruz değeri (VaR) kaçtır? (% 95 güven aralığı için standart normal dağılım tablosu değerini 1,65 olarak alınız.) 19. Dayanak varlığı buğday olan vadeli işlem sözleşmesinde Ocak 2013 vadeli alım, Mart 2013 vadeli satım pozisyonu taşıyan bir yatırımcı aşağıdakilerden hangisini amaçlamış olamaz? ) Toplam riskini sınırlamak istemiştir. B) Toplam teminat tutarını sınırlamak istemiştir. C) Toplam işlem maliyetini sınırlamak istemiştir. D) Bir vadedeki muhtemel zararını diğer bir vadedeki muhtemel kârı ile dengelemek istemiştir. ) 1,15 B) 2,31 C) 3,13 D) 5,51 12
3600- TÜREV RÇLRL RBİTRJ VE KORUNM 20. Piyasada belli bir anda Vadeli İşlem Sözleşmesi Fiyatı < Teorik Vadeli Fiyat ise, alım satım komisyonları ve gün içi borçlanma maliyetleri ihmal edilmek şartıyla, arbitraj imkânından faydalanmak için aşağıdakilerden hangisinin yapılması doğru olur? ) Vadeli işlem piyasasında uzun pozisyon, spot piyasada kısa pozisyon (açığa satış) alınmalıdır. B) Vadeli işlem piyasasında kısa pozisyon, spot piyasada uzun pozisyon alınmalıdır. C) Vadeli işlem piyasasında ve spot piyasada eşanlı olarak kısa pozisyon alınmalıdır. D) Vadeli işlem piyasasında ve spot piyasada eşanlı olarak uzun pozisyon alınmalıdır. 23. Vadeli işlem piyasalarında Çapraz Korunma olarak ifade edilen korunmadan aşağıda sayılan hangi hâlde söz edilemez? ) Sahip olunan malın/varlığın kendine özgü karakteristiklerinin olması B) Riske maruz kalınan vade yapısına uygun bir doğrudan korunma aracının bulunmaması C) Spot piyasadaki pozisyon miktarı ile vadeli piyasadaki pozisyon miktarı arasında farklılık olması D) Gelecek bir vadede satmak için elde malın olması veya satılacak ürünün gelecek bir vadede elde edilecek olması 21. şağıdakilerin hangisi bir yatırımcının dayanak varlık fiyatında yükselme beklentisinin olduğu dönemlerde uygulayabileceği opsiyon stratejilerinden biri olamaz? ) lım opsiyonu alınması B) Satım opsiyonu satılması C) İki farklı kullanım fiyatlı alım opsiyonundan, düşük kullanım fiyatlı alım opsiyonunun alınması ve eşzamanlı olarak yüksek kullanım fiyatlı alım opsiyonunun satılması D) İki farklı kullanım fiyatlı satım opsiyonundan yüksek kullanım fiyatlı satım opsiyonunun alınması ve eşzamanlı olarak düşük kullanım fiyatlı satım opsiyonunun satılması 22. Spot piyasada bir BD Doları 1,75 TL ve 3 ay vadeli Dolara dayalı vadeli işlem sözleşmesinin fiyatı 1,90 TL dır. Vade sonunda, 3 ay için gerçekleşen enflasyon oranı % 5 ise kendi kaynakları ile Satın l ve Taşı stratejisi uygulayan bir yatırımcının vade sonu 3 aylık reel getirisi % kaç olur? (İşlem maliyetleri, günlük mutabakat sonucu ortaya çıkan para akımı etkileri ve BD Doları faiz gelir giderleri ihmal edilmiştir.) ) 4,2 B) 3,4 C) 2,6 D) 2,1 24. Portföyünde, B ve C hisse senetleri bulunan bir yatırımcı fiyatların düşme riskine karşı korunmak istemektedir. Bu amaçla vadeli işlem sözleşmesinde pozisyon almak isteyen bir yatırımcının, dayanağı, B ve C hisse senetleri olan bir vadeli işlem sözleşmesinin bulunmaması durumunda, nasıl bir yatırım stratejisi uygulaması uygun olacaktır? ) Sahip olduğu hisse senetleri ile fiyat uyumu en yüksek olan endeks vadeli işlem sözleşmesi satması B) Sahip olduğu hisse senetleri ile fiyat uyumu en düşük olan endeks vadeli işlem sözleşmesi satması C) Sahip olduğu hisse senetleri ile fiyat uyumu en yüksek olan endeks vadeli işlem sözleşmesi satın alması D) Sahip olduğu hisse senetleri ile fiyat uyumu en düşük olan endeks vadeli işlem sözleşmesi satın alması 25. Fark işlemleri (spreads) ile ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi yanlıştır? ) Sözleşmelerin alım satımı arasındaki fiyat farklılığından kazanç elde etmek için yapılır. B) Bir sözleşmenin alınması sırasında başkasının satılması işlemidir. C) Sadece vadeli işlemler piyasası ve spot piyasa arasındaki işlemlerde geçerlidir. D) Bu işlemler için farklı teminatlandırma yöntemi belirlenebilir. 13
3620- MUHSEBE, TKS VE OPERSYON İŞLEMLERİ 1. Sermaye Piyasası Kurulu düzenlemeleri uyarınca vadeli işlem ve opsiyon sözleşmeleri için Takas Kurumuna verilmiş nakit teminatlar aşağıdaki hesaplardan hangisinde izlenir? ) vans Hesabı B) Borsa Teminat Hesabı C) Nakit Teminatlar Hesabı D) Menkul Kıymetler Hesabı 4. Vadeli işlem ve opsiyon sözleşmelerinin muhasebeleştirilmesi ile ilgili Sermaye Piyasası Kurulu düzenlemelerine göre, mevcut varlık, yükümlülük ve taahhütlerin korunması amaçlanan riskler aşağıdakilerden hangileridir? ) Döviz kuru riski-makul değer değişikliği riski B) Makul değer değişikliği riski-nakit akışı riski C) Kredi riski-döviz kuru riski D) Kredi riski-nakit akışı riski 2. I- Grup içi şirketlerde kullanılan türev ürünler riskten korunma amacı ile kullanılabilir. II- Türev ve türev olmayan ürün kombinasyonu riskten korunma amacı ile kullanılabilir. III- Bir türev aracın sadece bir kısmı riskten korunma aracı olarak kullanılabilir. Uluslararası Muhasebe Standartları uyarınca finansal korunma amaçlı yapılan muhasebe işlemlerine ilişkin olarak yukarıdaki ifadelerden hangisi/hangileri doğrudur? ) Yalnız II B) Yalnız III C) II ve III D) I, II ve III 5. şağıdaki ifadelerden hangisi fiziki teslimat öngörülen tarım ürünlerine dayalı vadeli işlem sözleşmeleri için doğru değildir? ) Fiziki teslimat sadece lisanslı depolar vasıtasıyla yapılır. B) Teslimat bildirimleri aracı kurumlar üzerinden borsa takas kurumuna iletilir. C) Teslimat sonrasında çıkabilecek ihtilaflar hakem heyeti vasıtasıyla borsa tarafından tanımlanan kurallar çerçevesinde çözümlenir. D) Vade ayı son işlem günü sonunda açık kısa pozisyona sahip olan taraflar borsa takas kurumuna teslimat bildiriminde bulunmak zorundadırlar. 3. I- Gelecekte oluşması beklenen işlemin niteliği, tarihi ve diğer şartları önemli ölçüde belirlenmiş olmalıdır. II- Taahhütlerin gerçek değerinin riskten korunması söz konusu olduğunda, taahhütlerin değerinde meydana gelen değişiklikler mali tablolara yansıtılmalıdır. III- Dengelenmekte olan riskle ilgili olarak riske karşı korunma aracının değerindeki kümülatif değişme, korunan kalemin veya işlemin makul değerindeki kümülatif değişmeden farklılaştığı zaman, korunan kalemin veya işlemin değerindeki değişimin etkisiz kalan kısmı gelir tablosuna yansıtılmalıdır. Yukarıdakilerden hangisi/hangileri Sermaye Piyasası Kurulu düzenlemeleri çerçevesinde nakit akışı riskine karşı yapılan koruma amaçlı sözleşmelere ilişkin uygulanan esaslardandır? ) Yalnız I B) I ve II C) I ve III D) I, II ve III 6. Vadeli İşlem ve Opsiyon Borsası (Borsa) Yönetmeliği ne göre, uzlaşma fiyatı belirlenme şekline ilişkin aşağıda verilen bilgilerden hangisi yanlıştır? ) Uzlaşma fiyatının belirlenme şekli sözleşmede gösterilir. B) Yeterli miktarda işlem olmaması durumunda, Uzlaşma Fiyatı Komitesi yeni bir uzlaşma fiyatı belirleyebilir. C) Borsa Yönetim Kurulu sözleşmede yer alan uzlaşma fiyatı belirleme yöntemini, daha etkin başka yöntemlerin ortaya çıkması durumunda değiştirebilir. D) Uzlaşma Fiyatı Komitesi seans sırasında gerçekleşen işlemlerden hesaplanan uzlaşma fiyatını, gerek görürse seansın bitiminden önceki 15 dakika içinde değiştirebilir. 14
3620- MUHSEBE, TKS VE OPERSYON İŞLEMLERİ 7. Türev araçlara ilişkin iletilen emirler ve gerçekleşen işlemlerle ilgili olarak aşağıdaki ifadelerden hangisi yanlıştır? ) Belirli bir işlem tarihi veya fiyatı için koşul taşımayan emirler, diğer emirlere göre daha önceliklidir. B) Gerçekleşen işlemler aracı kurum müşterisine işlemin gerçekleşmesini takiben 7 iş günü içerisinde bildirilir. C) Zaman önceliği ve koşullar açısından eşitliğin söz konusu olduğu emirler arasında yatırımcı emirleri, aracı kuruluşun kendi portföyü için verdiği emirlerden önce iletilir. D) Gerçekleşen emirlerin hangi müşteri için yapıldığını ve işlem fiyatını izlemek amacıyla her bir borsa ve piyasa için ayrı ayrı Türev Piyasalar İşlem Dağıtım Listesi düzenlenir. 9. Sermaye Piyasası Kurulunun aracı kuruluşların türev araçların alım satımına aracılık faaliyetlerinde düzenleyecekleri belgeler ile muhasebe işlemlerinde uygulayacakları esaslara ilişkin düzenlemeleri uyarınca global hesap aşağıdakilerden hangisinde doğru tanımlanmıştır? ) Uluslararası türev piyasalara yatırım yapan müşterilere ait hesaplardır. B) Birden fazla piyasa veya borsada türev işlemi yapan müşterilere ait hesaplardır. C) Müşterilerin toplam yükümlülük ve varlıklarının birlikte takip edildiği hesaplardır. D) Birden çok müşteriye ait olan veya başka bir aracı kuruluşun birden çok müşterisinin işlemlerinin takip edildiği hesaplardır. 8. I- Piyasaya göre değerlemeye tabi tutulmuş hâliyle opsiyon primi, opsiyonu alan ve primi ödeyen tarafından bilançonun pasifinde kısa vadeli finansal borçlar içerisinde izlenir. II- Piyasaya göre değerlemeye tabi tutulmuş hâliyle opsiyon primi, opsiyonu yazan ve primi teslim alan tarafından bilançonun aktifinde dönen varlıklar altında menkul kıymet olarak izlenir. III- Opsiyon sözleşmesinin içsel değeri, opsiyonun kullanım fiyatı ile sözleşmeye konu varlığın makul değeri arasındaki opsiyon sahibinin lehine olan farktır. Sermaye Piyasası Kurulunun vadeli işlem ve opsiyon sözleşmelerinin muhasebeleştirilmesine ilişkin düzenlemelerine göre opsiyon primi ile ilgili olarak yukarıdakilerden hangisi/ hangileri yanlıştır? ) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II D) I, II ve III 10. Sermaye Piyasası Kurulu düzenlemelerine göre, borsada işlem gören vadeli işlem ve opsiyon sözleşmelerine ilişkin müşteri pozisyonlarının belirlenerek müşteriye bildirim yapılması için, aracı kuruluş tarafından uygulanan değerleme ile ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi yanlıştır? ) Hâlen açık olan vadeli işlem ve opsiyon sözleşmeleri piyasa fiyatı ile değerlenir. B) Müşterilere pozisyon bildirimlerinde vadeli işlem ve opsiyon sözleşmeleri değerlemeye tabi tutulmaz. C) Vadeli işlem ve opsiyon sözleşmelerinde kesin kâr ve zarar, sözleşme kapatıldıktan sonra belirlenir. D) Piyasa fiyatları değiştikçe vadeli işlem ve opsiyon sözleşmelerinin potansiyel kâr ve zararı da değişebilir. 11. şağıdakilerden hangisi aracı kuruluşların Sermaye Piyasası Kurulu düzenlemeleri çerçevesinde müşterilerine göndermek zorunda oldukları dokümanlardan birisi değildir? ) Pozisyon Limit şımı Raporu B) Türev Piyasalar çık Pozisyon Raporu C) Türev raçlara Konu Standart Varlıklar Ekstresi D) Türev Piyasalar Gayrinakdi Teminatlar Raporu 15
3620- MUHSEBE, TKS VE OPERSYON İŞLEMLERİ 12. racı kuruluşlarda görev alan türev araçlar birim yöneticisinin görevleri ile ilgili düzenlemeler çerçevesinde aşağıdaki hususlardan hangisi yanlıştır? 15. şağıdakilerden hangisi Vadeli İşlem ve Opsiyon Borsası Ş Genelgeleri uyarınca işlem teminatı olarak kabul edilebilecek kıymetlerden birisi değildir? ) Doğrudan aracı kuruluş genel müdürüne bağlı olarak çalışır. B) Münhasıran türev araç işlemlerinin denetim ve kontrolünden sorumlu olmak üzere istihdam edilmiştir. C) racı kuruluşun veya müşterilerinin mali durumunu zayıflatacak herhangi bir durumun varlığının tespit edilmesi hâlinde, hazırlayacağı raporu en kısa zamanda iç kontrol birimine vermek zorundadır. D) racı kuruluşun türev araç işlemlerinin riskini takip edip bu risklere, risklerin olası sonuçlarına ve alınması gereken önlemlere ilişkin olarak; her gün aracı kuruluş genel müdürüne, haftalık olarak da yönetim kuruluna rapor sunar. 13. racı kuruluşların Vadeli İşlem ve Opsiyon Borsalarında gerçekleştirmek üzere müşterilerinden emir alırken, düzenlemeleri gereken Emir Formlarında aşağıdakilerden hangisinin bulunması şart değildir? ) Emrin geçerlilik süresi B) Kesinleşen kâr/zarar tutarı C) İşlem yapılacak borsa, pazar ve takas kurumu D) Emri alan aracı kuruluş görevlisinin adı, soyadı ve imzası ) Özel Sektör Tahvilleri B) Borsa Yatırım Fonu Katılma Belgeleri C) İMKB 30 Endeksine dahil Hisse Senetleri D) T.C. Hazinesi tarafından ihraç edilen Euro Tahviller 16. şağıdakilerden hangisi vadeli işlemlerde takas kurumunun görevlerinden birisi değildir? ) Sözleşmelerin alıcısı karşısında satıcı, satıcısı karşısında alıcı konumuna geçerek vadeli ve opsiyonlu işlem sözleşmesinin emrettiği hak ve yükümlülüklerin sorumluluğunu almak B) Gerçekleşen işlemler sonucu oluşan ödeme ve teslimat yükümlülüklerinin zamanında yapılmasını sağlamak C) Borsa üyeleri arasında Borsa işlemlerinden kaynaklanan uyuşmazlıkları çözmek D) Teminatların tesisini sağlamak 17. Vadeli işlem piyasasında takas üyeliği aşağıda belirtilen hangi hâlde doğrudan sona ermez? ) Yatırımcı şikâyeti ile B) Üyenin kendi isteği ile C) Borsa üyeliğinin sona ermesi ile D) Takas Merkezinin üyelikten çıkarması ile 14. Türev piyasalar için olağandışı menfi gelişmelerin olması nedeniyle ilgili borsanın faaliyetlerinin belirli süreler için durdurulması gerektiğinde aşağıdakilerden hangisinin kararına ihtiyaç duyulmaz? ) Sermaye Piyasası Kurulunun ilgili olduğu Bakan B) Sermaye Piyasası Kurulu C) Borsa Yönetim Kurulu D) Bakanlar Kurulu 18. Vadeli işlem sözleşmelerinde teminatlarla ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi yanlıştır? ) Pozisyon alan her iki tarafın da takas kurumuna belirli bir teminat yatırması zorunludur. B) Teminat, alınan pozisyona göre müşteri tarafından doğrudan takas kurumuna yatırılır. C) Takasbank nezdinde vadeli işlemler için tutulan nakit teminatlar günlük olarak nemalandırılır. D) Teminat yatırma işleminin gerçekleşmesi için piyasa üyesinin hesabında yeterli bakiye bulunması gereklidir. 16
3620- MUHSEBE, TKS VE OPERSYON İŞLEMLERİ 19. şağıdakilerden hangisi Takas Merkezinin opsiyon satıcısından talep edebileceği teminat türlerinden birisi değildir? ) Prim Teminatı (Premium Margin) B) Spread Teminatı (Spread Margin) C) Hedge Teminatı (Hedge Margin) D) Risk Teminatı (Risk Margin) 20. Opsiyon sözleşmelerinin takas işlemlerine ilişkin olarak aşağıdakilerden hangisi yanlıştır? ) Opsiyon işlemlerinde takas merkezi alıcıya karşı satıcı, satıcıya karşı alıcı pozisyonunu alarak takası garanti eder. B) Bazı opsiyon sözleşmelerinde yükümlülükler nakdi uzlaşma yanında fiziki teslimat ile de ifade edilebilir. C) Opsiyon sözleşmelerinin takasa konu olması için opsiyonun kullanılması şarttır. D) Hiçbir koşulda, opsiyon sözleşmesi vadesi gelmeden önce takasa konu olamaz. TEST BİTTİ. CEVPLRINIZI KONTROL EDİNİZ. 17
SINV SÜRESİNCE UYULCK KURLLR 1. daylar, sınav kurallarına ve salon görevlilerinin tüm uyarılarına uymak zorundadırlar. Kurallara ve uyarılara uymayan adayların sınavları geçersiz sayılacaktır. 2. Sınav başladıktan sonra adayların salon görevlileri ve birbirleri ile konuşmaları, kalem, silgi vb. şeyleri istemeleri yasaktır. 3. daylar sınav süresince, sınav giriş belgesi ile birlikte kimlik belgelerinden birini (nüfus cüzdanı, pasaport veya sürücü belgesi) masalarının üzerinde bulundurmak zorundadırlar. 4. Sınav evrakını teslim etmeyen, soru kitapçıklarının sayfalarından bir kısmını eksik teslim edenlerin sınavları geçersiz sayılacaktır. SLON GÖREVLİLERİNCE SINV BŞLMDN ÖNCE DYLR YPILCK SON UYRI Soracağınız bir şey var mı? Varsa şimdi sorunuz. Sınav başladıktan sonra sorularınıza cevap verilmeyecektir. Başlama zilini bekleyiniz. Hepinize başarılar dileriz. (Salon başkanı başlama ve bitiş saatini tahtaya yazacaktır.) Bu kitapçığın her hakkı saklıdır. Bu kitapçıkta yer alan sorulardaki görüşler yazarlarına ait olup, Sermaye Piyasası Kurulunun görüşlerini yansıtmaz. Soruların telif hakları Sermaye Piyasası Lisanslama Sicil ve Eğitim Kuruluşu Ş ye aittir. Hangi amaçla olursa olsun, kitapçığın tamamının veya bir kısmının Millî Eğitim Bakanlığı Yenilik ve Eğitim Teknolojileri Genel Müdürlüğünün ve Sermaye Piyasası Lisanslama Sicil ve Eğitim Kuruluşu Ş nin ayrı ayrı yazılı izni olmadan kopya edilmesi, fotoğraflarının çekilmesi, bilgisayar ortamına alınması, herhangi bir yolla çoğaltılması, yayımlanması veya başka bir amaçla kullanılması yasaktır. Bu yasağa uymayanlar, doğabilecek cezai sorumluluğu ve kitapçığın hazırlanmasındaki mali külfeti peşinen kabullenmiş sayılır.
1 EYLÜL 2012 TRİHİNDE YPILN SERMYE PİYSSI KURULU LİSNSLM SINVLRI TÜREV RÇLR (T) GRUBU (S102) KİTPÇIĞI CEVP NHTRI TÜREV RÇLR (3560) VDELİ İŞLEM VE OPSİYON PİYSLRININ İŞLEYİŞİ (3580) TÜREV RÇLRL RBİTRJ VE KORUNM (3600) MUHSEBE, TKS VE OPERSYON İŞLEMLERİ (3620) 1. c 2. a 3. b 4. d 5. c 6. b 7. a 8. c 9. b 10. d 11. b 12. c 13. d 14. İPTL 15. b 16. d 17. b 18. a 19. d 20. a 21. c 22. b 23. d 24. a 25. c 1. c 2. d 3. b 4. d 5. a 6. d 7. c 8. a 9. b 10. d 11. c 12. a 13. b 14. d 15. b 16. c 17. d 18. a 19. b 20. c 21. d 22. a 23. c 24. b 25. a 1. d 2. b 3. c 4. d 5. a 6. c 7. b 8. a 9. d 10. b 11. c 12. a 13. d 14. b 15. d 16. a 17. c 18. b 19. c 20. a 21. d 22. b 23. d 24. a 25. c 1. d 2. c 3. a 4. b 5. a 6. d 7. b 8. c 9. d 10. b 11. a 12. c 13. b 14. d 15. a 16. c 17. a 18. b 19. c 20. d