1
2 Bu kitabı Sanat Kitabevi nden edinebilirsiniz.
Doç. Dr. Orhan YILMAZ 1962 doğumlu. 1984 yılında Ankara Üniversitesi, Ziraat Fakültesi, Zootekni Bölümü nü bitirdi. 1997 yılında University of Aberdeen de yüksek lisans, 2007 yılında Ankara Üniversitesi nde doktora çalışmasını tamamladı. Halen öğretim üyesi olarak görevine devam etmektedir. Yayımlanmış Kitapları 1. Kangal Köpeği (2003, 2004, 2005, 2008) 2. Her Yönüyle Tokat Zile Küçüközlü Köyü (2004) 3. Zile İsyanı (2005, 2014) 4. Şair Esi Köylü Ürfet Pehlivan (2005) 5. Turkish Kangal (Karabash) Shepherd Dog (2007) 6. Zileli Halil Yalçınkaya (2008) 7. Le Chien Karabash (2008) 8. Sıraçlar (Beydili Alevi Türkmenleri) (2009) 9. Sünni Gözüyle Alevilik-Kızılbaşlık-Bektaşilik (2009) 10. Kelleci Efo (2009) 11. Sezar ile Farnake nin Zile Savaşı (2010) 12. Çakır (Bir Hain! Çerkez Ethem Analizi) (2010) 13. TürkischerKangal (Karabasch) Hirtenhund (2010) 14. Kangal (Karabash) Cane Da Pastore Turco (2011) 15. At, Eşek, Katır Terimleri Sözlüğü (2011) 16. 100 Soruda Köpek Yetiştiriciliği (2011) 17. Domesticated Donkey (2012) 18. Güvercin Yetiştiriciliği (2012) 19. Atçılık (Irk, Don, Nişane ve Yürüyüş Çeşitleri) (2012) 20. Güvercin Terimleri Sözlüğü (2012) 21. Zileliyiz Dediler (2013) 22. Kafesteki Çocuk (2013) 3
Veni Vidi Vici Yayınları: 9 100 Soruda Köpek Yetiştiriciliği Doç. Dr. Orhan YILMAZ zileliorhan@gmail.com ANAHTAR SÖZCÜKLER - keywords - Köpek, ırk, morfolojik özellik, post rengi Dog, breed, morphological trait, coat colour Bu kitabın yayın hakkı Veni Vidi Vici Yayınevi ne aittir. İzinsiz kopya edilemez ve kullanılamaz. Kaynak göstermek şartıyla, alıntı yapılabilir. 1. Baskı: 2011 ISBN : 978-605-89397-8-3 Kapak Fotoğrafı: Erzurum, Hınıs ta Kars Çoban Köpeği (M. Canberk YILMAZ) Baskı: Konak Kırtasiye, Ankara Veni Vidi Vici Yayınevi ZİLE 4
100 SORUDA KÖPEK YETİŞTİRİCİLİĞİ Doç. Dr. Orhan YILMAZ Veni Vidi Vici Yayınevi ZİLE 3
Doktora danışmanım Prof. Dr. Mehmet ERTUĞRUL a 4
İÇİNDEKİLER Sayfa 1. Köpek nedir?...11 2. Köpekler terler mi?...11 3. Köpeklerin vücut ısısı, nabız ve nefes özellikleri nasıldır?...11 4. Köpeklerin ayaklarında kaç parmak ve tırnak bulunur?...11 5. Köpeklerde kaç meme başı bulunur?... 12 6. Köpeklerde gebelik kaç gündür?... 12 7. Köpekler bir seferde kaç yavru doğurur?... 12 8. Dünyada kaç tane köpek ırkı vardır?... 12 9. İslâmiyet te köpeğin yeri neresidir?... 12 10. Köpek Kuran da geçiyor mu?... 13 11. Kaç tane köpek ırkımız vardır?... 13 12. Kangal (Karabaş) Köpeği nin ırk özellikleri nelerdir?... 14 13. Akbaş Köpeği nin ırk özellikleri nelerdir?... 14 14. Kars Köpeği nin ırk özellikleri nelerdir?... 15 15. Türk Tazısı nın ırk özellikleri nelerdir?... 16 16. Tarsus Çatalburun Köpeği nin ırk özellikleri nelerdir?... 16 17. Kangal (Karabaş) Köpeği nin Kökeni Neresidir?... 16 18. Türkî Cumhuriyetlerde Kangal benzeri köpekler var mıdır?... 17 1 19. Yurt dışına ilk Kangal Köpeği nereden çıkmıştır?... 18 20. Kangal (Karabaş) Köpeği ismi nereden çıkmıştır?... 18 21. Kangal Köpeği nin kökeni Kangal İlçesi midir?... 19 22. Anadolu Çoban Köpeği isimli bir ırk var mıdır?... 22 23. Batı Ülkesi Kangalları nın Ne Kadarı Saf Kangaldır?... 23 5
24. Kangal Köpeği nin asıl vazifesi nedir?... 23 25. Daha saldırgan olması için yavruyu karanlıkta tutmalı mıdır?...25 26. Kurdun tür özellikleri nelerdir?... 26 27. Kurtçul Kangalların özellikleri nelerdir?... 27 28. Kurt ile Kangal Köpeği nin benzer yanları var mıdır?... 29 29. Kangal Köpeği nde ana ırk özellikleri nelerdir?... 31 30. Kangal Köpeği nin genel karakteri nasıldır?... 37 31. Köpek dövüşleri niçin yapılır?... 38 32. Yavrunun doğduğu ve büyüyeceği iklim önemli midir?... 39 33. Yavru seçerken nelere dikkat edilmelidir?... 40 34. Bir çift yavru seçerken nelere dikkat edilmelidir?... 41 35. Damızlık yavru seçerken nelere dikkat edilmelidir?... 41 36. Damızlık seçilecek yavrunun genel görünüşü nasıl olmalıdır?. 42 37. Damızlık yavrulara Cesaret Testi uygulanabilir mi?... 43 38. Yetişkin bir köpek satın almanın sakıncaları var mıdır?... 44 39. Yetişkin bir köpek satın alınacaksa, nelere dikkat edilmelidir?..45 40. Köpeklerde diş sayısı ve yapısı nasıldır?... 45 41. Birbiri ile akraba erkek ve dişinin çiftleşmesi zararlı mıdır?... 46 42. İlk kez kızgınlık gösteren bir dişi çiftleştirilebilir mi?... 46 43. Bir dişi ilk kez kızgınlık gösterirse, ne yapmak gerekir?... 47 44. Gen nedir?... 48 45. Siyah ve ala maskeli çiftleşmesinde maske nasıl çıkar?... 49 46. İki siyah maskeli çiftleşmesinde maske nasıl çıkar?... 50 47. Bir damızlığın saf yada melez olduğu nasıl anlaşılır?... 51 48. İki ala maskeliden siyah maskeli yavru çıkar mı?... 53 49. Kızgınlık gösteren bir köpek nasıl anlaşılır?... 53 50. Çiftleşme nasıl olur?... 54 6
51. Köpeklerde çiftleşme niçin uzun sürer?... 54 52. Dişiyi birden fazla erkekle çiftleştirmek faydalı mıdır?... 55 53. Erkek köpeğin cinsel organınında kemik var mıdır?... 55 54. Köpeklerde gebelik ne kadar sürer?... 56 55. Gebe dişide nelere dikkat edilir?... 56 56. Doğum belirtileri nelerdir?... 56 57. Doğum nasıl gerçekleşir?... 57 58. Yazın mı yoksa kışın mı doğan yavrular mı daha iyidir?... 58 59. Köpekler kaç yavru doğurur?... 58 60. Bir köpeğin kalacağı, uyuyacağı yer nasıl olmalıdır?... 59 61. Bir köpeğin ışık ihtiyacı nedir?... 59 62. Yetişkin bir köpek ve yavruları üşür mü?... 60 63. Nem köpekler için önemli midir?... 60 64. Yavruların bakımı nasıl olmalıdır?... 61 65. Köpek yıkanır mı?... 62 66. Üşüyen bir yavru, pratik olarak nasıl ısıtılır?... 62 67. Yavruların birbirlerini yalaması zararlı mıdır?... 62 68. Bir yavru niçin bağırır?... 63 69. Yavruya tuvalet terbiyesi nasıl verilir?... 64 70. Sürü koruma köpeklerinde yavruların kulakları niçin kesilir?. 64 71. Eğer kulaklar kesilecekse, nasıl kesilmelidir?... 65 72. Kulak koparma nedir?... 65 73. Köpeklerde kuyruk ne işe yarar?... 66 74. Kuyruk kesilmeli midir?... 66 75. Ergin köpeklerin bakımı nasıl olmalıdır?... 67 76. Köpek nakliyesi nasıl yapılmalıdır?... 68 77. Köpeğin günlük besin maddesi ihtiyacı ne kadardır?... 68 7
78. Köpeğin günlük su ihtiyacı ne kadardır?... 69 79. Yavrular annesini kaç ay emmelidir?... 69 80. Yavrularının ilk 2 ayda beslenmesi nasıl olmalıdır?... 70 81. Ağız sütü (Kolostrum) önemli bir besin midir?...... 70 82. İlk defa doğum yapan dişinin yavruları kötü müdür?... 70 83. Annesinden çok küçük ayrılan yavrular nasıl beslenir?... 72 84. Yavru büyürken, süt dışındaki gıdalara nasıl alıştırılır?... 73 85. 2-18 aylık genç köpeklerin beslenmesi nasıl olmalıdır?... 74 86. Yavrulara eti çiğ mi, yoksa pişmiş mi vermek gerekir?... 74 87. Köpeklerin beslenmesinde pratik bir yol var mıdır?... 75 88. 18 aydan büyük köpeklerin beslenmesi nasıl olmalıdır?... 75 89. Günlük öğün sayısı ve yiyecek miktarı ne kadar olmalıdır?... 75 90. Yal nedir?... 76 91. Gebe dişilerin beslenmesi nasıl olmalıdır?... 76 92. Yaşlı köpeklerin beslenmesi nasıl olmalıdır?... 77 93. Hasta ve yaralı köpeklerin beslenmesi nasıl olmalıdır?... 77 94. Köpeklerin kaldığı barınak nasıl olmalıdır?... 77 95. Köpeğin yemek kabı nasıl olmalıdır?... 78 96. Köpeğin su kabı nasıl olmalıdır?... 78 97. Köpeğin eğitimi nasıl olmalıdır?... 79 98. Köpeğin sağlığı bozulduğu zaman ne yapılmalıdır?... 79 99. Koruyucu tedbirler ve aşılar nedir ve ne zaman yapılmalıdır?. 79 100. Köpek yetiştiriciliğinin genel problemleri nelerdir?... 80 Kaynaklar...... 81 Dizin...... 85 8
SORULAR VE CEVAPLARI 1. Köpek nedir? Köpekgiller ailesinden, kurdun alt türü ve ondan köken alan, 400 den fazla ırkı olan; sürü ve mekan koruma, kızak çekme, pet hayvanı ve can yoldaşı olarak yetiştirilen hayvana köpek denir. 2. Köpekler terler mi? Ter bezleri olmadığı için, terlemezler. Herhangi bir koşma anında veya fazla sıcağa maruz kaldıklarında, vücutlarında biriken fazla ısıyı atmak için dillerini dışarı çıkarırlar. 3. Köpeklerin vücut ısısı, nabız ve nefes özellikleri nasıldır? Köpeklerde normal vücut ısısı ortalama 38,4 derece, nabız dakikada 70-100 ve soluk alıp verme dakikada 15-30 keredir. Koku alma duyguları çok gelişmiştir. Burunlarında 125-200 milyon arasında koku alma hücresi bulunur. 4. Köpeklerin ayaklarında kaç parmak ve tırnak bulunur? Pençeleri hareketsizdir, tırnaklarını deri altına çekemez. 9
10 Bu kitabı Sanat Kitabevi nden edinebilirsiniz.
Dizin Acıkma 63 Adaptasyon 39 Ağız sütü 70 Akraba çiftleşmesi 45 Anadolu Çoban Köpeği 22 Aşı 79 Ayak parmakları 11 Ayak tırnakları 11 Batı Ülkesi Kangalları 22 Cesaret testi 42 Çiftleşme 53 Çiftleşme çeşitleri 47 Damızlık yavru seçimi 41 Diş yapısı 45 Doğum 56 Doğum belirtileri 56 Dünya köpek ırkları 12 Emzirme süresi 69 Eti çiğ veya pişmiş vermek 74 Gebe dişi besleme 76 Gebelik 12, 55 Gen 47 Genç köpek besleme 73 Günlük besin maddesi ihtiyacı 68 Günlük öğün sayısı 75 Günlük su ihtiyacı 68 Günlük yiyecek miktarı 75 Hasta köpek besleme 77 Irk özellikleri Akbaş 14 Irk özellikleri Kangal (Karabaş) 14, 31 Irk özellikleri Kars 15 Irk özellikleri Tarsus Çatalburun 16 Irk özellikleri Tazı 16 Işık ihtiyacı 59 İsim kökeni 18 İslamiyette köpek 12 Karakter 36 Kızgınlık 46 Kolostrum 70 Kontrol çiftleştirmesi 50 Koruyucu tedbirler 79 Kökeni 20 Köpek 11 Köpek bakımı 67 Köpek barınağı 58, 77 Köpek dövüşleri 38 Köpek eğitimi 78 Köpek nakliyesi 67 Köpek pratik beslemesi 74 Köpek yıkama 62 Köpeklerde çiftleşme 53 Kulak kesme 64 Kulak koparma 65 Kuran 13 Kurt - Tür özellikleri 25 Kurt ve Kangal ın benzerlikleri 29 Kuyruk 66 Kuyruk kesme 66 Meme 12 Nabız 11 Nefes 11 Nem 60 Orijini 20 Os penis 54 Post rengi 33 Soğuğa dayanıklılık 59 Su kabı 78 Terleme 11 Tuvalet ihtiyacı 63 Tuvalet terbiyesi 64 Türki Cumhuriyetler 17 Türkiye köpek ırkları 12 Üşüyen yavruyu ısıtma 62 Vücut ısısı 11 Yal 75 Yalama 62 Yaralı köpek besleme 77 Yaşlı köpek besleme 76 Yavru bakımı 61 Yavru besleme 69, 71 Yavruyu ilave besleme 73 Yavru sayısı 12, 58 Yavru seçimi 39 Yaz yavrusu-kış yavrusu 57 Yemek kabı 78 Yetişkin köpek seçimi 44 11
12