Web'deki Belediyelerimiz: Bursa Büyükşehir Belediyesi Türksel Kaya Bensghir * Sayıları gün geçtikçe artan web' deki belediyelerimizin bu yeni yönetim aracını halkla ilişkiler, yönetime katılma, sosyal sorumluluk, ve e-ticaret uygulama alanı olarak kullanabilme becerilerini değerlendirme amacıyla kaleme alınan bu makalede Bursa Büyükşehir Belediyesi web sitesi incelenecektir.' Çalışma, belediyenin web sitesine farklı zamanlarda yapılan ziyaretlerden elde edilen bulgulara dayalı olarak gerçekleştirilmiştir. Ayrıca web sitesinden elde edilemeyen kimi bilgiler site webmaster'ından e-posta yoluyla alınmıştır. incelemeye geçmeden önce dünyada ve ülkemizde internet ve web teknolojilerinin kullanım düzeyi've ülkemizde web~deki belediyelerin niceliksel gelişimi ele al ınacaktır. Dünyada ve Ülkemizde İnternet ve Web Teknolojileri Dünyada internet kullanıcısı sayısı Haziran 2000'cle 304.6 milyon iken, EylÜl 2000'de 377.65 ve Kasım 2000'de 407.1 ı milyona ulaşmıştır. Haziran-Kasım 2000 itibarıyla 0/033.6' lık artışı ifade eden bu rakamın bölgesel dağılımı Tablo 1 'de sunulmuştur. Tablo 1: Dünyada İnternet Kullanım Durumu* Afrika Asya/Pasifik Avrupa Milyoıı kişi :Ui I04.XX ıı:u.ı. Orta Doğu 2.40 Kun:ıua/ABD 167.12 L.1.tin Amerika i ().4.'i Dünya Toplamı 407.1 *http://www.nua.comlsurvcys/how.. Jımny_online/index.htınl (31.01.2001) DL. TODAiE Asistanı. tkaya@todaic.gov.tr. ı Diğer belediyelerin bu kapsamda incelenmesi başka makalelerin kojlusunu oluşturacaktır Çağdaş Yerel }'önetimler. Ciiı 1) Sayl.J Ekim 2()()(), s, 100-//8
~ Web 'deki l1e/('(lil'c!('r;lııi:::: Hıırs(/ IWyiikşehir He/edi)'!!s; 107 Ülkemizde internete bağlanan kamu kuruluşlarının sayısı da giderek artış göstermektedir. Ekim 2000'de internete açılan kamlı kuruluşu sayısı 559 iken, Şubat 200 i itibarıyla bu rakam yüzde 8 artışla 621 ~e yükselmiştir http://dns.metu.edu.tr/domcounlhtml (19.02.200 I).! Ülkemizde Web'deki Belediyeler Ülkemizde web'e açılan belediye sayısının ı OO'e yakın olduğu görülmektedir. Bu rakam belediyelerimizin ancak yaklaşık yüzde 3'niin.l web yoluyla halka hizmet ve bilgi sunma ortamına kavuştuğuilli ifade etmektedir. Öte yandan, büyükşehir belediyelerinin yarısının web sitesi bulunmaktadır (Tablo 2). Tablo 2: İnternet'te Web Sayfası Bulunan Belediyele...ı BELEDiYE ADI Adana Beledi yesi Adapazarı Büyük şehir Belediyesi Adıyaman Belediyesi Afyon Belediyesi Alanya Belediyesi Altında!! Belediyesi Ankara Büyüksehir Belediyesi Antalya Büyüksehir Beledivesi Balleılar Belediyesİ Bahcesehir Beledivesi Bakirköy Belediyesi Bandırma Belediyesi Bayrampasa Belediyesi Beykoz Belediyesi Beyoğlu Belediyesi ADRES adana.bh.l.gov.ır adapazari-bld.!!ov.ır adiyaman-bld.gov.ır afyon.bld.gov.tr wec-nclcom.tr/belediyc/alalıyal altinda!!-bld.!!ov.ı r ankara-bel.!!ov.ı rı antalya-or!!/ bagcilar-bld.!!ov.1 rı bahccsehi r-bld.!!o".ırl bakırköy.bld.!!.ov.ır bandirına-bld.gov.ı rı hayranınasa-bld.!!ov.ır beykoz.bld.!!ov.lj' oeyoglu-hld.gov.ıri " i Beypazari-old.!!ov.ırl Bitlis Belediyesi yerel.coııı.biıl is Bursa Büvüksehir Beledivesi hursa-bld.!!ov.ı!'1 Canakkale Beledivesi Cnnakkale.old.!!OV.I r Cankın Beledivesi Yerel.coml can k i ril çorlu Belediyesi corlu-bld.!!ov.ır Corum Belediyesi conı m-bld.!!ov.tr/ Değirmendere Beledivesi Denizciler Beledi,,-esi Derinkuyu Belediyesi değirınenderc-bld.~()v.ırl denizciler-bld.!!ov.i rı wec-nel com. tr/he ied i ye/deri nku yul 2 Kaya Bensghir. a.~.k.. (2000). s.77.. \ Ülkemizde Haziran 2000 itibariyle toplam belediye sayısı 321:i olup. buııuıı i (ı 'sı büyükşehir belediyesidir. ~ Belediye web sin: adresler http://www.bilkenr.edıı.tr: http://www.mahalli-idarcler.gov.trldiger/webdekilıc Iediyeler.htlll ve Ifttp:lltis.tr.net adreslerinden temin edi Imiştir.
108 Çağdaş Yerel Yönelimler. 9(4) Ekim ]OOf) BELEDiYE ADI ADRES Diyarbakir Belediyesi diyarbakir-bld.gov.ır Erdek Belediyesİ foj'tunecity.eolıı/oasis/veniccl21 JI Esenvurt Beledivesi telerehber.com/belediye/esenyurtl Eskisehir Belediyesi eskişehir-bld.\!ov.ır Fatih Belediyesi fatih.om/ Foca Belediyesi foca-bld.gov.ır Gazianten Beledivesi gaziantep-bld.g()v.ır Gölbası Belediyesi golbasi-bld.\!ov.tr Gölcük Beledixesi \!olcuk-bld.gov.ırl Göremc Belediyesi wec-net.conı.tr/belediyc/gorel11c Gülsd1ir Belediyesi wec-net.col11.rr/belediye/gulsehi r Güzelvalı Belediyesi guzelyali-bld.\!ov.trl Hacıbektas Belediyesi wec-nel.col1l.lr/beled i yc/hacıbektasl Hekimhan Belediyesi fortuneei ty. com/busi ness/fi ithyrichl 427/index.hll istanbul Büyüksehir Belediyesi ibb.gov.ırl İstanbul Gaziosmano<ısa Belediyesi istanbul gon-bill. gov.tr İzmir Büyüksehir Beledivesİ İzınirbb. gov.ıri İzmit Belediyesi izmit-bld.gov.ırl Kadıköy Bdedivesi dut.net.trlkadikoyl Kağıthane Beledivcsi ka\!ithanc-bld.!.!o\'.ırl Kapadük ya/cappadoci a cappadocia.\!ov.ır Kartal Belediyesi karınl-bld.!.!ov.ır Kayseri Büyüksehir Beledivesi kayseri-iıld.!.!ov.ırl Keçiören Belediyesi Kedoren-hld.gov.tr Kepcz Belediyesi Kepez.or!.!.1r Kestcl Beledivesi kestcl.orgl Kocasinan Belediyesi KOt:asinan-bld.!.!ov.ır Konak Belediyesi konak-bcl.~ov.11/ Konya Büvüksehir Belediyesi konya-bl<.l.!!ov.lrl Körfez Belediyesi korfez-hld. gov.ir Kusadası Beledivesi kıısadasi-bld.!.!()v.ı rı Labseki Belediyesi Itırseki.com Lalanasa Beledivesi telcrehbclc{)m/lalapasal Malatva Belediyesi 111<11 al va-hel.!.!ov.ırl Melikmızi Belediyesi mcl ikgazi-hld.gov.ır Mermn Belediyesi Mustaüınasa Belediyesi Narııdere Belediyesi Neysehir Beledivesi Ortahisar Belediyesi Özkonak Beledivesi Pazar Belediyesi meram-hld.!.!o\'.ırl wec-ııet.c(li1l. tr/heled i yel ımıstafapasa/ narl i dere- lı Id. gov. t rı cappadocia.gov.ırl wec-net.c<liıı.tr/belediydortahisar wec-net.col11.lr/helcdi ye/ozkonak ınemhers.x()()i11.c<lin/pazar-rizc
Wch t/eki 1h'It'rlil'ell'l'il/li:-: nıırso lji~l'i'ikşebir Helediresi i OL) BELEDiYE ADI Pendik Beledivesi Salihli Belediyesi Samandıra Belediyesi Samsun Büvük:iehir Beledivesi Sanlıurfa Beledivesi SaraYbahce Beledivesi Selcuklu Belediyesi Sisli Belediyesi Tavsancıl Belediyesi Tire Belediyesi Tokat Belediye Baskanlığı Toroslar Belediyesi Trabzon Belediyesi Turhal Beledivesi Tuzla Beledi'ı'esi Uchisar Belediyesi Uskudar Beledivesi Uzumlu Belediyesi Ünve Beledivesi Ürl!üp Beledivesi Van Belediyesi Yatailan Beledivcsi / Denizli Yenimahalle Belediyesi Yıldırım Bc\ediycsi Zeytinburnu Belediyesi ADRES pendik-bij.uov.ırl salihli-hij.uov.lr Samandira-hIJ. u(}\'. ır samsuııı-bld.uov.l rı sanliurhı-hij.uov.lr saravbalıı.:c-bld.uov.ır sclcııkhı-hld.ı!(lv.l rı sisli-hld.\!ov.ır tavsanci I-bld.~ov.11'1 tire-bld.u().\i.ır tokat-bill.uov.lj' toroslar-bld.!!ov.!r trabzonhdcdivcsi.!!ov.ırl turhal-hld.!!ov.ıri tuzla-hld.!!ov.tr wec-nct.com.ır/hclediye/udıisarl uskudar-bld.!!ov.tr lizunılu-hld.!!ov.!!' ul1ve-hld.!!o'ı'.lr.l wec-nel.coın.ır/belcdive/urgup/ van-hld.!!o\'.!rl ym<ı!!an-hld.uov.!r yenimahalle.heledivesi.com.lr yildiri m-hld.uo\'.!ri Zeytinhurnu-hld.gov.!r Bursa Belediyesi Web Sitesis Tanıtım Bursa Büyük Şehir Belediyesi web sitesinin tasarımı 1999 yılında bir şirket tarafından gerçekleştirilmiş ve hizmete açılmıştır. Site halihazırda Bilgi işlem Destek Şube Müdürlüğü personeli tarafından g(ıncellenmekte ve yönetilmektedir. Site ana sayfayı izleyen güncel haber niteliğinde bilgilerin özetlendiği ve Bursa BÜYÜkşehir Belediye web sitt:sinin inccknım:si Belediyenin weh siıesine (lıııp:/iwww.hur'-.a:: bld.gov,tr/honıcpag..:.htın) t~ırklı zamanlarda yapılan eri~iınkrdeıı cldt" edilen hulgulara dayalı olarak ylirotülmuştlil Bu amaçla siteye 18.01.200 i: 31.0 UOO i: 7.02,20!) i. 14,02.20n i vi: ı 9.02.200 Itarihlerinde ziyaret yapılmıştır. Ayrıca Belediyenin web uygulamaları ilc ilgili daha detavi! ve hirinci elden veri toplamak için hazırlanan Anket rormu webıııaster'a iki kez e-posta ik günderilmi~ (c-posta tarihi: 31.01.2001 ve 19.02.20(1) ancak bir yanıt alınamamıştır. Çalışmada kullanılan kimi bilgiler web master' dan c-posta yoluyla elde edil miştir.
i Lo Çağdaş Yerel Yönelimler, 9(4) Ekim ]000 site bölümlerinin indekslendiği giriş sayfası ile erişimci lere hizmet sunmaktad ır. Sitede şu bölümlere yer verilmektedir (Tablo 3). Tablo 3: Bursa Belediyesi Web Sitesinde Yer Alan Bölümler Bursa Şehri Projeler Belediye Başkanı ~ehir Kütüphanesi Belediye Hakkında Soğan lı Kent Parkı BUSKi Gn.Md. ihaleler İlçe Belediyeleri Bülten Kent Bilgi Sistemleri Yerel Gündem 21 Kültür-Sanat Yan Kuruluşlar Fonım Toplam Kalite <;alışnıaları Bursa Haritası Tayyare Kültür Merkezi Etkinlikleri (2000) BURSARAY Çalışmalnrı BBB Otobüs Güzergalıı Aci i Telefonlar ZiyareLçi Defteri Partikü i Madde Ölçüm Değerleri Bursa Sağlıklı ~ehir Projesi Bursıı Şehri Sitede Bursa Şehri ve Bursa Haritası başlıkları altında Bursa ilinin tanıtlll1ına yönelik bilgiler sunulmaktadır. Tanıtımda şehir haritası. ilin kuruluş tarihi bilgileri, ilçeleri ve nüfuslarına yer verilmektedir. Belediye Başkıınt Bu bölümde belediye başkanının özgeçmişi. ve e-posta adresi sunulmaktadır. Belediye Hakkında Bu başlık altında Belediyenin yönetim yapısı. ilçeler itibariyle meclis üyesi dağılımı ve adres bilgileri verilmektedir. BUSKi GIl.Md. Bursa Büyükşehir Belediyesi Su ve Kanalizasyon idaresi Genel Müdürlüğünün yönetim yapısı, teşkilat şeması, tesisleri. hizmetleri ve su fiyatlarının yer verildiği bu bölümde ayrıca su temini ve dağıtımı. arıtma tesisleri, BUSKi ve Dünya Bankası ilişkileri ve BUSKi Tahsilat Şube telefon ve adreslerine erişilebilmekted i r. ilçe Belediyeleri Osmangazi, Yıldırım ve Nilüfer ilçe belediyelerinin başkan ve yöneticileri ile belediye adres ve iletişim bilgileri metin olarak sıınulmaktadır.
Web 'deki /JeI('di\'clcrilııi~: Bl/r,wı Büyükşehir!felediyesi III Kent Bilgi Sistemleri Genelolarak kentin arazi, kadastro, imar, teknik alt yapı (su, atıksu, doğalgaz, elektrik, telefon, kablo vb.) planlarının sayısalolarak üretilmesi ve güncelleştirilmesine yönelik çalışmaları içeren kent bilgi sistemi. erişimcilere tanıtılmakta ve bu sistemin amaçları ve sunacağı faydalar belirtilmektedir. Yerel Gündem 21 Bu bölümde belediye birimi olan Yerel Gündem 2 i Şube Müdürli.iğünün görev tanımı, personel sayısı ve görevalanlarına yer verilmekte ve Müdürlük birimlerince (Alacahırka Kadın Eğitim Merkezi ve Gençlik Evi) gerçekleştirilebilecek etkinlikler aylar itibariyle günlük olarak sunulmaktadır. Kültür-Sanat Belediyenin düzenlediği kültür sanat etkinliklerinin yansıtıldığı bu bölümde ayrıca belediyenin düzenlediği kültürel içerikli yarışmalarla ilgili duyumlar ve ayrıntılı bilgiler aktanlmaktadır. Yan Kuruluşlar Bu sayfada belediyenin yan kuruluşları olarak hıaliyet gösteren BiNTED, BESAŞ, BURULAŞ, BURFAŞ, ve Belediye Spor ile Bursa Kültür Sanat ve Turizm Vakfı'nın çalışmaları hakkında bilgilere yer verilmektedir. Projeler Belediyenin yürüttüğü BURSARAY -Bursa Hafif Raylı Sistem Pr~jesinin tunıtıldığı bu bölümde sistemin teknik özellikleri, projenin topluma sağlayacağı yararlar ve projenin son durumu ile ilgili bilgiler sunulmaktadır. Şelıir Kütüplıanesi Belediye şehir kütüphanesi etkinlikleri ile ilgili bilgilerin sunulduğu bu saytlıda erişimcilere Bursa şehir kütüphanesinde kaynak taraması yapabilme olanağı sağlanmaktadır. Ancak, bu amaçla yapılan erişim de istenen tarama gerçekleştirilememişti... Soğanlı Kent Parkı Bu başlık altında Soğanlı Botaııik Parkı ve Bursa Hayvanat Bahçesi çalışma programları ve etkinliklerine yer verilmektedir.
i 12 Ça.~daş Yerel rönelimler. 9(4) Ekim ]000 İhaleler Belediyece açılan ihaleler hakkında halka ve ilgili şahıslara bilgi aktarına dlişuncesiyle oluşturulan bu bölüm, inceleme sırasında yapılan erişimlerde aktif bulunmamıştır. Bülten Belediye ve kuruluşları ile ilgili yayınlanan bülten. duyurli ve haberleri bu başlık altında sunulmaktadır. Bültenlere tarih ve koııu sıralı erişim yapılabilmektedir. Ancak, inceleme sırasında bu seçeneklerle bültenlere erişim gerçekleştiri Iemem iştir. Forum Bu bölümde belediye web sitesi ile ilgili halkın görüşlerini alma ve değerlendirme amacıyla oluşturulan forma katılım seçeneği sunulmaktadır. Ancak. halkla ilişkiler alanında önemli bir uygulama alanı olarak değerlendirebileceğimiz bu seçeneğin yapılan erişimlerde aktif olmadığı tespit edilmiştir. Toplam Kalite Çalışmaları Belediye hizmetlerinin geliştirilmesine yönelik geliştirilen toplam kalite çalışmalarının sunulduğu bu bölümde halkın belediye ile ilgili istek ve taleplerini yapabilecekleri hizmet masaları, çalışma grupları ve belediye kent konseyi ile ilgili tanıtıcı bilgiler sunulmaktadır. Ancak bu bölümde Bursa Biiyiikşehir belediyesince bu bağlamda gerçekleştirdiği çalışmalara ilişkin bilgilere rastlanılmamıştır. Acil Telefoıılar ilin önemli kuruluşlarına (emniyet, hastane. jandarma. garnizon, belediye ve arıza-ihbar vb) ait telefonlar liste olarak halkın erişimine sunulmaktadır. Ziyaretçi Defteri Site ziyaretçilerinin site ile ilgili görüşlerini alarak sitenin geliştirilmesine katkıda bulunmak üzere hazırlanan bu bölüm erişimcilerin web sitesi ile aktif diyaloga girdiği tek uygulama alanı olarak dikkat çekmektedir. Bu bölümde ayrıca belediye ile iletişim olanağı sağlayan e-posta adresi de sunulmaktadır. Tayyare Kültür Merkezi Etkiıılikleri (20()()) Bu merkezde yiirütülen tiyatro, film, konser gibi etkinliklerin aylık halka bu bölümde duyurulmaktadır. programları
Web 'deki Beledil'e/erımiz: Bursa Büyü4ehir Belediyesi i D BBB Otobüs G~ergahı Belediyenin Ütobüs İşletme Müdürlüğünce tespit edilen hat, güzergah ve sa-o at1eri halkın bilgisine sunulmaktadır. BursaSağlıklı Şehir Projesi Bu başlık altında belediyenin 1998'de başlattığı Dünya Sağlık Örgütü ile işbirliği içinde yürüttüğü Bursa Sağlık Projesinin tanıtımı, bu proje kapsamında gerçekleştirilen etkinlikler ve projenin sağlayacağı yararlar sunulmaktadır. BURSARA Y Çalışmaları İle çağdaş ulaşım sistemi kazandırma projesi olarak sürdürülen BURSARAY Projesi kapsamında sürdürülen faaliyetler ve proje maliyet bilgilerinin aktarıldığı bu bölümde ayrıca hat, istasyonlar ve tünel/ere ait teknik değerlere yer verilmektedir. Partikül Madde Ölçüm Değerleri Halka ilin s$mtler itibarıyla 2000 yılı haftalık kükürtdioksit ve partikül madde ölçüm değerleri duyurulmaktadır. Ancak, bu sayfalarda yer atanölçümlerin 200 ı yılını içermediği gözlenmektedir. İnternet ve Web Teknolojilerinin Sunduğu Olanaklardan Yararlanma Ülkemizde çoğu belediyelerde olduğu gibi Bursa Büyükşehir Belediyesi de web teknolojilerinin sunduğu iletişim, paylaşım ve etkileşim platformu yaratan araç ve yöntemlerden/> kısmen yararlanırken, başta katılım olmak üzere tartışma platformuyarataıı araç ve uygulamaları henüz yoktur. İletişim, Etkileşim Platformu: Elektronik Postıı Kullanıcılarına mesaj gönderme, alma, okuma ve yanıtlama gibi hizmetler sunarak etki1eşimli bir iletişim kurma olanağı sağlayan e-posta, mesaj değişimini' hızlı ve etkili kılarak iletişime yeni boyutlar kazandırmaktadır. Bursa Büyükşehir Belediyesi web sitesi incelendiğinde yeni iletişim aracı e posta'dan çok fazla yararlaljllmadlğl göze çarpmaktadır. Nitekim, sitede halkın belediye ile iletişim kurabileceği bir tek e-posta adresi (bursabb@turk.net) verilmektedir, bu da ziyaretçi defteri altında sunulmaktadılana sayfada site kullanıcılarının hemen erişebileceği bir e-posta de bulunmamaktadır. Öte yandan, halkın yöneticilere doğrudan erişim sağlayabileceği tek e~posta adresi ise başkana ait olup (ebijenser@turk.net) diğer birim yöneticilerine bu kanalla ulaşa /> Kaya Bensghir, a.g.k., (2000), s. 116-120.
114 ÇaKdaş Yerel yöneliıııler. 9(4) Ekim 2000 bilecek adresler sunulmamaktadır. Bursa Büyükşehir Belediyesinin istanbul Büyükşehir Belediyesi web sitesinde sunulan beyaz masa e-posta adresleri uygulaması da henüz yoktur. Tartışma ve Katılım Pla~f(}rmu: Usenet Bursa Büyükşehir Belediyesi web sitesinde İstanbul Büyükşehir ve Ankara Büyükşehir Belediyesi web sitesinde olduğu gibi henüz "haber gruplarınewsgroups", tartışma grupları- discussion groups" ya da ilan tahtaları "bulletin boards"gibi katılım ve tartışma platformu yaratan lisenet uygulamalarına yer verilmediği görülmektedir. Belediyenin web sitesini bu yönde zenginleştirmesi halka tartışma ve katılım platformu sağlamada yararlı olacaktır. İletişim Pla~formu: Listserv Ülkemizde genelolarak belediyelerin halkla doğrudan etkileşimli iletişim sağlayacak bu platformu henüz web sitelerinde henüz bulundurmadıklarına tanık olmaktayız. Nitekim, Bursa Büyükşehir Belediyesi web sitesinde usenet gibi Listserv uygulamalarına da rastlanılmamaktadır. Oysa, belediye faaliyetleri ve sorunları ile ilgili kimi haber, rapor ve benzeri yazıları doğrudan ilgili kişilere ya da uzmanlara e-posta yoluyla göndererek bir iletişim platformu oluşturabilir. Web Hizmetleri Kuruluşlara yeni iş alanları ve yönetim anlayışı kazandırarak stratejik avantajlar sağlayan web hizmetleri, genelolarak halkla ilişkiler odaklı, yönetime katılımı sağlayan ve teşvik eden uygulamalar ve sosyal sorunıllıluk uygulamaları ile e-ticaret/hizmet uygulamaları olarak sul1lılabilmektedir. Bursa Biiyükşehir Belediyesi web sitesinde bu kapsamda suıııılan hizmetleri şöyle özetleyebiliriz: Halkla İlişkiler Oc/aklı Uygulamalar Bursa Büyiikşehir Belediyesi web sitesinde web teknolqjilerinin halkla ilişkiler alanına sağladığı avantajlardan yararlanılmasına yönelik uygulamalara yeterince yer verilmediği gözlenmektedir.' Nitekim, sitede kısmen birer halkla ilişkiler uygulaması olarak düşi.inebileceğimiz ziyaretçi defteri uygulaması ve yalnızca bu sayfa altında sunulan webmaster'a ait e-posta adresi ile Başkanın e posta adresi sunulmaktadır. İstanbul Büyükşehir Belediyesi web sitesinde olduğu gibi Bursa Büyiikşehir Belediyesi de internet ortamında beyaz masa uygulamasına gidebilir. Öte yandan sitede sunulan halkı birinci elden belediye ve işlevleri ile ilgili bilgilendirici, Web teknol~iilerjnin halkla ilişkiler alanına sunduğu olanaklar hakkında bilgi için bkz. Kaya lknsghir. Türksel;., Halkla ilişkilerde Etkileşimli iletişim:weh (www)", Amme idf/re...i Dergi...i. Cılt 33. Sayı i. Mart 2000, s. i 1i - D i.
We!ı 'ıleki Bell diyelcriıııi7.: Bııı:m Büyükşehir Belediyesi 1/5 ve aydll1latıcl bilgiler (Belediye Başkanın gündemi, yapılan işler ve projelerde ulaştlan aşamalar, belediye ile ilgili haberler-duyumlar vb) belediyenin kurumsal kimliğinin oluşturulmasına ve geliştirilmesine katkıda bulunabilir. Sitede kimi mini anketlere (tek sorulu) yer verilerek değişik konularda kamuoyunun e ğilim, tutum ve beklentilerini saptama yoluna gidilebilir. Aynı şekilde, halkın kuruluşla olan ilişkilerini geliştirme ve kolaylaştırmaya katkıda bulunmak üzere sitede beyaz masa başvuru adresleri ve online başvuru forınu ve uygulamaları ile zabıta adresleri ve uygulamalarına yer verilebilir. Yönetime Katılımı Sağlayan ve Teşvik Et/en Uygu/ama/ar Bursa Büyükşehir Belediyesi web sitesinde halkı bilgilendirici ve aydınlatıcı yönüne ağırlık veren uygulamalara sınırlı düzeyde yer verildiği gibi; halkla ilişkiler işlevinin önemli bir boyutunu oluşturan katılım, halkla işbirliği sağlama ve üretilen hizmetlerin geliştirilmesine katkı sağlama ile ilgili uygulamalara da henüz hiç yer verilmediği gözlenmektedir. E-TicaretlHizmet Uygulamaları Genelolarak belediyelerde e-ticaret olgusunun henüz gündemde olmadığı gözlenmektedir. Bursa Büyükşehir Belediyesi'nin de bu kapsamda henüz bir uygulaması bulunmamaktadır, Sosyal Sorumluluk Uygulamaları Sitede halka belediyenin yürüttüğü sağlık projesi ve haftalık kükürtdioksit ve partikül ölçümleri ile ilgili bilgiler sunulması bu kapsamda yürütülen sınırlı uygulamalara örnek olarak verilebilir. Değerlendirme ve Öneriler Kuruluşların dışa açılan pencereleri olan web sitelerini web politikası, web hizmetleri ve web tasarım özelliklerini (web sitesini örgüt şemasına göre düzenleme, URL, adresleri biyografı, arşiv, server'a erişim, güncellik, içeriği yan :I,tı~yan ba~lıklar.'.iyelik v:.ỵ asal ha.klar~ ~üvel~li.k ve kişis:1 bilgil.erin gi,zliligl,yltjancl dıl/çevırı seçenegı, engellıler ıçın erışım kolayııgı ve sıte hantası) dikkate alarak değerlendirmek olanaklıdır. Bursa Büyükşehir Belediyesi web sitesinin bu çerçevede değerlendirilmesinde bulguları ve önerileri şöyle özetleyebiliriz: ulaşılan Web Politikası Bursa Büyükşehir Belediyesi web sitesine inceleme süresince yapılan erişimlerde edinilen izlenim, sitenin web politikasının halkı belediye hizmetleriyle ilgili bilgilendirme olduğu sonucuna götürmektedir. Nitekim, belediyeden halka
ı 16 Çağdaş Yerel Yönetimler. 9(4) Ekim 20{}(} tek yönlü iletişime dayalı oluşturulan web içeriği bu görüşü desteklemektedir. Bu niteliği ile siteyi genel-olarak durağannitelikli bir broşür olarak tanımlamak yanlış olmaz. Bu görüntüden kurtulmak için sitenin sürekli günceflenmesi ve e rişimcilerle etkili iletişime olanak sağlayacak diyalog penceresiyle desteklemesi yerinde olacaktır. Web Hizmetleri Yukarıda ayrıntılı açıklandığı gibi site daha çok haber-duyuru niteliği taşıyan içeriğe sahip olup bu haliyle halkla ilişkirer odaklı uygulamaları yeterli düzeyde değildir. Aynı şekilde, sitede önemli web hizmeti olarak sunulabilecek halkın yönetime katılımını teşvik eden ve belediyenin e-iş (ticaret) olanaklarından yararlanmasına yönelik uygulamalara da rastlanılmaktadır. Sitenin, bu özellikleri kapsayacak şekilde içerik olarak zenginleştirilmesi şarttır. Web Sites;,,; Örgüt Şemasına Göre Düzenleınek Site genelolarak belediyenin örgüt şemasını yansıtacak özellikte tasarianmamış ve daha çok yürütülen işlevler temelinde geliştirilmiştir. URL Adres/eri Bursa Büyükşehir Belediyesinin web adresi de (bursa-bld.gov.tr) diğer belediyelerin olduğu gibi bld uzantısı taşıyarak adreste belediye kimliğini yansıtmaktadır. Sitede yer alan sayfa adresleri için de anlamlı kısaltmalara gidildiği gözlenmektedir. Referans/Biyograji Bursa Büyükşehir Belediyesi web sitesinde de diğer çoğu belediyelerde oldu-. ğu gibi bilgi ve/görüş niteliğinde sunular için referans ve biyografılere yer verilmediği görülmektedir. Bu tür görüş, yorum ve istatistiki bilgi sunumlarının bulunduğu site sayfajarında kaynak kişi ve referanslarına yer verilmesi bilgi güvenirliliğini sağlayacaktır. Bu bağlamda örneğin sitede sunulan kent bilgi sistemleri ve toplam kalite çalışmaları başlıkları altında sunulan bilgiiçin referanslar verilebilir. Arşiv Sitede mevcut bilgilere kolayerişim sağlayacak bir arama (search) mekanizması oluşturulmamıştır. Bu durum sitenin bir sanal arşivi olmadığını göstermektedir. Sitede zaman içinde sıkça başvurulabilecek bilgiler için arşiv ve arama mekanizmaların oluşturulması yerinde olacaktil
Web 'deki Belediyelerimiz: Bursa Büyükşehir Belediyesill? Server'a Erişim Siteye çeşitli zaman dilimlerinde yapılan ziyaretlerde erişim hızının iyi olduğu görülmüştür. Bu noktada gerek sitenin ana sayfasmda ger~k diğer sayfalarda e rişim hızını yavaşlatacak resim ve imgelere yer verilmediği dikkat çekmektedir. Güncellik Bursa Büyükşehir Belediyesiweb sitesinde gerek tarih, gerekse güncelleme tarihi gibi bilgilere yer verilmediği gibi sitede son eklernelerin izlenmesine kolaylık sağlayacak bir bölüm (son eklemeler/bölümü yenilikler) ve "yeni" ibaresi ile donatılmış sunumlara da rastlanılmamaktadır. incelemelerin yapıldığı zaman içinde sitenin güncelolmadığı saptanlnıştır. Nitekim bu satırların yazıldığı zaman içinde yapılan erişimde sitede yer verilen kükürtdioksit ölçümleri 2000 yılına aittir. Sitenin güncelolmaması statik bir broşür tanımını da haklı çıkarmaktadır. Bu saptamalar ışığında siteyi, güncel kılacak önlemlerin alınmasına ve bu açıdan içeriğin yeniden gözden geçirilerek güncel bilgilerin sünulmasına özen gösterilmelidir. İçeriği Yansıtmayan Baş/ıklar. Sitede yer verilen başlıkların genelolarak içerikle uyumlu olduğu gözlenmiştir. İyelik (Copyright) ve Yasal Haklar Sitede, sunulan içeriğin başkalarınca kullanılabilme ve başka ortamlarda yayınlanabilme koşullarının yansıtılmadığı ve bu konuda yasal haklara ilişkin düzenlemelerin olmadığı göri.ilmektedir. Site içeriğinin zenginleşmesinde bu düzenlemelerin yapılmasına özen gösterilmesi sanalortamda fikri hakların korunmasına katkı sağlayacaktır. Güvenlik ve Kişisel Bilgilerin Gizliliği Sitede, bilgi güvenliği ve kişisel bilgilerin gizliliğineilişkin bir düzenlemenin de olmadığı gözlenmektedir. Halihazırda sunulan bilgilerin genelolarak herkese açık bilgilerolduğu düşünüise de gelecekte gizlilik arz eden bilgilerin sunumunda bu tür düzenlemelerin yapılması gerekecektir. Yabancı Dil/Çeviri Seçeneği Site, Türkçe olarak tasarlanıp, sunulmakta olup, henüz bir yabancı dil yansısı (ingilizce ya da başka dilde) bulunmamaktadır. AyllJ şekilde sitede başka dillere çeviri olanağı sağlayan çevirici (translator) desteği de yoktur. Yabancıların
118 Çağdaş Yerel Yönetimler, 9(4) Ekim 2()()() siteden yararlanabilmelerine engel teşkil eden bu durumu ortadan kaldırmak i çin sitenin en azından geniş kullanım alanı bulabilecek ingilizce yansısıııııı o luşturulmasına ya da siteye bir çevirici mekanizmasıııııı kazandırılmasına yönelik çalışmalarııı başlatılması faydalı olacaktır. Engelliler İçin Erişim Kolaylığı Ülkemizde diğer pek çok web sitesinde olduğu gibi Bursa Büyükşehir Belediyesi web sitesinde de görme ve işitme engellilere kolaylık sağlayacak düzenlemelerin (donantm/yazılım desteği) olmadığı gözlenmektedir. Bu durum ülkemizde oldukça büyük olan sayısal uçurumu (digital divine) artırıcı rol oynamaktadır. Bu noktada Bursa Büyükşehir Belediyesi~nin de web site tasarımında engellilerin siteye kolayerişim sağlayabilecekleri düzenlemelere gitmesi yerinde olacaktır. Site Haritası Sitenin kullantcılara erişim kolaylığı sunan bir site haritasıııın bulunmadığı görülmektedir. Erişime hız kazandıracak bu olanağııı siteye kazandırılmasında fayda vardır. Sonuç olarak, bu değerlendirmeler ışığında Bursa Büyükşehir Belediyesinin bu yeni iletişim ve yönetim aracını belediye hizmetlerinin halka bir broşür mantığı ile aktarıldığı bir ortam olarak algıladıkları söylenebilir. Daha çok statik bir broşür görünümü arzeden bu imajından kurtulması için sitenin, belediyenin yönetici ve çalışanlarının aktif katılımlarıyla yeniden tasarlanması, içeriğin in zenginleştirilmesi ve güncelliğini koruyacak çalışmaların vakit geçirmeden yapılması gerekir.