Kendiniz için değil, bağlı bulunduğunuz ulus için elbirliği ile çalışınız. Çalışmaların en yükseği budur. Denebilir ki, hiçbir şeye muhtaç değiliz,

Kendiniz için değil, bağlı bulunduğunuz ulus için elbirliği ile çalışınız. Çalışmaların en yükseği budur. Denebilir ki, hiçbir şeye muhtaç değiliz, yalnız bir tek şeye ihtiyacımız var: Çalışkan olmak! Servet ve onun doğal sonucu olan rahat yaşamak ve mutluluk, yalnız ve ancak çalışanların hakkıdır. Yaşamak demek çalışmak demektir. Türk, öğün, çalış, güven.

İLETİŞİM BİLGİLERİ DENİZLİ TİCARET ODASI Başkan 0.258.263 67 4 Genel Sekreter 0.258.26 23 73 Genel Sekreter Yardımcısı 0.258.24 49 6 Ege Bilgi ve Yenilik Merkezi (EBIC-EGE) 0.258.24 7 37 Ticaret Sicili Ve Tescil Şube Müdürlüğü 0.258.263 60 30 Hesap İşleri Müdürlüğü 0.258.265 57 28 Araştırma Geliştirme Müdürlüğü 0.258.24 49 62 Ticaret Müdürlüğü 0.258.24 49 63 Basın ve Halkla İlişkiler Birimi 0.258.265 57 33 İletişim ve Organizasyon Birimi 0.258.265 57 9 Santral Telefon 0.258.26 9 39 0.258.24 49 64 0.258.24 49 65 Faks 0.258.265 7 05 Adres Elektronik Posta Web Saraylar Mah. Saltak Cad. No:5 2000 Merkezefendi / DENİZLİ info@dto.org.tr www.dto.org.tr

içindekiler Denizli Ticaret Odası İletişim Bilgileri 4 İçindekiler 5 Önsöz 6 Denizli Ticaret Odası Yönetim Kurulu leri 7 Denizli Ticaret Odası Meclis leri 8 I. GENEL EKONOMİK DURUM 3. 203 Yılında Küresel Ekonomideki Gelişmeler 4 2. 203 Yılında Gelişmekte Olan Ülkeler Ekonomileri 8 3. 204 Yılında Küresel Ekonomideki Beklentiler 2 4. Türkiye ekonomisindeki gelişmeler 23 5.203 Yılında Denizli Ekonomisindeki Gelişmeler ve 204 Yılı Beklentileri II.DENİZLİ HAKKINDA GENEL BİLGİLER VE EKONOMİK BAKIMDAN TARİHİ GELİŞİM. Denizli ilinin Tarihçesi 40 2. Denizli hakkında genel bilgiler 4 3. Ekonomik açıdan Tarihi Gelişim 42 4. Denizli ilinin Sosyo-Ekonomik Yapısı 44 5. İlçelerin Sosyo-Ekonomik yapısı ve değerleri 44 III. FİZİKİ YAPI 59. Doğal yapı 60 2. İklim 60 IV. NÜFUS VE İSTİHDAM YAPISI 63. Nüfus 64 2. İstihdam 67 V-SAĞLIK 70 VI.SOSYAL GÜVENLİK 74 VII. EĞİTİM 77. Temel eğitim 78 2. Yaygın eğitim 78 3. Yüksek öğretim 80 3 39 VIII. KÜLTÜR-TURİZM 87. Turizm gelişmeleri 88 2. Denizli ilinin tarihi ve turistik yerleri 88 3. Denizli'de Bulunan Turizm İşletme ve Belediye Belgeli Tesisler IX. TARIM VE ORMANCILIK 99. Tarım 0 2.Hayvancılık 05 3. Ormancılık 06 X. ALT YAPI ÇALIŞMALARI 09. DSİ 0 2. Karayolları 0 3. Haberleşme 3 4. Ulaşım 4 5. Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü Çalışmaları 9 XI. İLİMİZ BORSA ODALARININ FAALİYETLERİ 34. Denizli Ticaret Odası 35 2. Denizli Sanayi Odası 38 3. Denizli Ticaret Borsası 38 4. İlçe Ticaret Odaları Sayısı 4 5. Denizli Esnaf ve Sanatkarlar Odaları Birliği 42 6. KOBİ'lere Dönük Hizmet Birimlerinin Çalışmaları 42 XII. DENİZLİ SANAYİ VE TİCARETİNE İLİŞKİN MAL VE FİRMA BAZLI GENEL BİLGİLER 96 45. Denizli'den İhraç Edilen Mallar 46 2. Türkiye'nin 500 Büyük Sanayi Kuruluşu içinde Denizli'den Yer Alan Firmalar 68 3. 50 ve Üzeri işçi Çalıştıran Firmalar 70 XIII. GENEL İLETİŞİM BİLGİLERİ 86. Denizli Ticaret Odası iletişim Bilgileri 86 2. Denizli Organize Sanayi Bölgesinde Bulunan Firmalar 25 3. Türkiye'nin Yurtdışı Ticaret Müşavirlikleri ve Ataşelikleri 257

ÖNSÖZ Dünyada, bugüne kadar yaşanılanın dışında, küresel bazda farklı bir sosyo ekonomik ortamın bizleri beklediğini somut delilleriyle görüyoruz. Küresel finansal kriz sonrasında başlayan, likidite bolluğu sona ermek üzeredir. Bu da Ülkemizin de içinde bulunduğu Gelişmekte Olan Ülkeler kadar diğer ülkelerin, ayrıca şirketlerin ve bireylerin daha temkinli olmasını gerekli kılmaktadır. Dünya, öncülüğünü şimdilik ABD nin üstlendiği, öncekilerden farklı şekilde bölgeselleşme girişimlerinin hız kazandığı bir döneme doğru hala ilerlemektedir. ABD nin öncülüğünde, Pasifik ülkeleriyle Transpasifik Ortaklık Anlaşması ile başlayan, bu bölgeselleşme girişiminin, 203 yılında ABD-AB arasında Transatlantik Ticaret ve Yatırım Ortaklığı girişimi ile ayrı bir boyut kazandığı görülmektedir. Oluşmakta olan bu gücün Dünyadaki ekonomik gücün 2/3 üne tekabül ettiği belirtilmektedir. Diğer taraftan, Dünyada enerji haritası da hızla değişmektedir. Bunun dünyadaki yatırım tercihleri dâhil her kararı kökünden değiştireceğinden söz edilmektedir. Her geçen gün küresel rekabette girişimcilik ana unsur haline gelmekte, neredeyse bütün ülkeler, yenilik yaratan-icat çıkaran girişimcileri kendi ülkelerine çekmek konusunda kıyasıya bir çaba göstermektedirler. Bilişim ve iletişim alanında tüm dünyada hızlı bir dönüşüm yaşanmaktadır. Ekonomilerin vazgeçilmez unsuru haline gelen internet, özellikle Küçük ve Orta Boy İşletmeler için maliyetlerin düşürülmesi ve dünyaya açılmada önemli fırsatlar sunmaktadır. Artık tek tuşla dünya elimizin altındadır denilmesinde bir sakınca yoktur. Bütün Dünyada her geçen gün orta sınıfın sürekli bir büyüme içinde olduğuna şahit oluyoruz. Bu konuda oluşacak talebi karşılamak üzere dünyanın bir çok ülkesinde altyapılar yeniden gözden geçirilmekte, yeni üretim metotları ve pazarların araştırıldığı gözlenmektedir. Hiç şüphesiz bu da Ülkelerin sanayi başta olmak üzere sosyo ekonomik politikalarının gözden geçirilmesi zaruretini beraberinde getirecektir. Geride kalan yüzyılda ekonomide öne çıkan, yarışan ülkelerden söz edilirken, içinde bulunduğumuz yüzyılda, şehirlerin öne çıktığı, yarıştığı bir dönemden geçiyoruz. Dünya nüfusunun yaklaşık ¼ üne yakınının Dünyanın 600 büyük şehrinde yaşadığı belirtilmektedir. Bu da üretim, rekabet, daha çok kazanç ve refah demektir. Bu gelişmeler ışığında Ülkemiz, Bölgemiz ve İlimizin sahip olduğu ekonomik, doğal, tarihi, kültürel varlıkları zamanında ve yerinde değerlendirildiğinde elde edilecek kazanımların bugün ve gelecekte ne kadar önemli olduğu apaçık karşımızda durmaktadır. Her türlü ürünün üretimine uygun iklimi, ekolojisi ve toprak yapısı, sahip olunan termal kaynaklar, tarihi, kültürel, turistik varlıkları, bunların değerlendirilmesine uygun dinamik girişimcileri, nitelikli beşeri sermayeni oluşumuna imkan/ katkı vermeye hazır eğitim kurumları, sağlık kurumları, sahip olunan bütün bu varlıkların İlimiz adına fayda ve ekonomik değere dönüştürülmesine uygun idari ve teknik yapılanması ile Denizli bugün Ülkemizde ve Dünyada marka şehir olma yolunda hızla ilerlemektedir. Denizli Ticaret Odası, Yönetimi, Meclisi, Meslek Komiteleri ve Çalışanlarımızla İlimiz sosyo ekonomik yapısı içinde bu anlamda önemli bir yere sahiptir. Denizli Ticaret Odası, Denizli de sosyo ekonomik hayatı doğrudan ve dolaylı etkileyebilecek her konu ve gelişmeye önem vermekte, genel anlamda Denizli nin her şeyiyle ilgilenmenin çabası içindedir. Bu amaç doğrultusunda ulaşılmasına çalışılan hedefl erin ve alınması istenen sonuçların ileriye dönük bir gelişme vizyonu olarak belirlenip ortaya konulmasında yarar görmektedir. Bundan dolayı da Odamız, 203-206 dönemi stratejik planı bu amaç doğrultusunda hazırlamış ve uygulamaktadır. Bu anlamda, belirlenen hedeflere ulaşılmasında, İlde kamu-sivil toplum birlikteliğinin oluşması ve düzenli şekilde işletilmesinde yapıcı rol üstlenen Denizli Ticaret Odası, önceki yıllarda olduğu gibi 204 yılında da 203 yılı kamu ve özel olmak üzere Denizli ilinin ekonomik, sosyal, kültürel, tarihi vb. tüm verilerinin derlenip işlendiği bir yayında talep edenlerin bilgisine sunmak, geçmiş yıllarla olan farkını ortaya koymak amacıyla hazırlanan bir yayını daha Ekonomik Yönü ile Denizli adı altında yararlanmak isteyenlerin bilgisine sunmuş bulunmaktadır. Bu yayının hazırlanmasında, Odamızca talep edilen bilgileri objektif bir anlayış içinde hazırlayıp göndermek suretiyle katkıda bulunan kurum ve kuruluşlar ile yayında emeği geçen Odamız çalışanlarına yardım ve katkılarından dolayı teşekkür ediyor, yayının İlimiz hakkında bilgi edinmek isteyen herkese yararlı olmasını diliyorum. Saygılarımla... Saygılarımla, NECDET ÖZER Yönetim Kurulu Başkanı

203 DENİZLİ TİCARET ODASI YÖNETİM KURULU ÜYELERİ NECDET ÖZER R N ER N R E ET T ER E N R C NE T DE R N ET ÖZ N T R ERD N R Z N E ÖREN ÖN R Z TE N EKONOMİK YÖNÜYLE 9 7

DENİZLİ TİCARET ODASI MECLİS ÜYELERİ 203 0 8 EKONOMİK YÖNÜYLE

DENİZLİ TİCARET ODASI MECLİS ÜYELERİ EKONOMİK YÖNÜYLE 9

DENİZLİ TİCARET ODASI MECLİS ÜYELERİ 203 0 2EKONOMİK YÖNÜYLE

203 DENİZLİ TİCARET ODASI MECLİS ÜYELERİ EKONOMİK YÖNÜYLE 3

I GENEL EKONOMİK DURUM

. 203 Yılında Küresel Ekonomideki Gelişmeler Küresel ekonomi, 203 yılında toparlanarak normalleşme yönünde gelişmiştir. Gelişmiş Ülke ekonomileri büyüme ve istihdam oluşturmaya başlamıştır. 202 yılına göre 203 yılında Dünya Ekonomisi daha iyi bir performans göstermiştir. 202 yılındaki büyümeye Gelişmekte Olan Ülkeler kaynaklık etmişti. 203 yılında ise Gelişmekte Olan Ülkelerdeki büyüme hızı bir miktar düşerken Gelişmiş Ülkelerdeki ekonomik büyüme etkili olmuştur. Dünya ekonomisinin normalleşmeye daha fazla yakınlaştığı söylenebilir. Küresel kriz sonrasında 200 yılında başlayan iyiye gidiş ile birlikte Dünya ekonomisi yüzde 5. oranında büyümüştü. 20 yılında tekrar azalarak yüzde 3.9 ve 202 yılında da yüzde 3.2 oranına gerilemiş olan Dünya Ekonomisi nin, 203 yılında yüzde 3 büyüdüğü tahmin edilmektedir. Ortaya çıkan büyümenin önemli bölümü gelişmekte olan ülkelerin performansından kaynaklanmıştır. 203 yılında Gelişmiş Ülkelerdeki toparlanma etkili olmuştur. 203 yılındaki ekonomik büyümenin farkı Gelişmiş Ülkelerin de büyümeye başladığı ve bunun kademeli olarak devam edeceği anlaşılmaktadır. Gelişmiş ülkelerdeki büyümede Euro Bölgesi nde ve ABD de alınan ekonomik önlemler etkili olmuştur. ABD ekonomisi 20 yılında yüzde.8, 202 yılında yüzde 2,2 ve 203 yılında büyüme oranı yüzde,9 olmuştur. FED in parasal genişlemeden çıkışa geçmesi ve gelişmiş ülkelerdeki nisbi iyileşme, Gelişmekte Olan Ülkelerden sermaye çıkışı ve belirsizlik oluşturmuştur. Ekonomi politikalarındaki belirsizlikler Gelişmekte Olan ve yükselen ülkelerin büyümelerini olumsuz yönde etkilemiştir. Çin ekonomisindeki büyümenin yavaşlaması gelişmekte olan ülkelerin dünya ekonomisine olan katkısını azaltmıştır. Gelişmiş ekonomilerde 200 yılında yüzde 3 gerçekleşen büyüme hızı, 20 yılında yüzde,6 olmuş, gelişmekte olan ve yükselen ekonomilerin büyüme hızı ise yüzde 7,4 ten yüzde 6,2 ye gerilemiştir. Bu oranın 203 yılında biraz daha düştüğü tahmin edilmektedir. Siyasi krizler ve enerji, emtia ve gıda fiyatlarındaki dalgalanmalar da küresel büyümeyi olumsuz etkilemiştir. Dünya ticaret hacmi artış hızı 200 yılında yüzde 2,6 iken küresel ekonomik faaliyetlerdeki yavaşlamadan dolayı 20 yılında yüzde 5.9 a ve 202 yılında yüzde 2.8 oranına gerilemiştir. Dünya Ticaret Örgütü (DTÖ) verilerine göre, 203 yılında dünya ticareti artışı daha da düşerek yüzde 2. olmuştur. DTÖ yetkilileri, dünya ticaret artışının 204 yılındaki tahminini artırarak yüzde 4,7 olacağını ve 205 yılında da artışın süreceği tahmininde bulunmuştur. 203 yılında dünya ticaretinin yavaşlamasının nedeni olarak Gelişmiş Ülkelerin İthalat talebindeki yüzde 0,2 oranında gerilemesi olduğu açıklanmıştır. Gelişmekte olan ülkelerin ithalat talebindeki yüzde 4,4 oranındaki artış dünya ticaret hacminin 203 yılında gerilemesini önleyememiştir. 203 yılında Gelişmiş Ülkelerin ihracatında yüzde,5 oranında, Gelişmekte olan ülkelerin ihracatında ise yüzde 3,3 artış meydana geldiği açıklanmıştır. IMF ve Avrupa Komisyonu nun yapmış olduğu tahminlere göre Dünya Ekonomisi nin, 203 yılındaki yüzde 3 civarında büyümesi yeterli değildir. IMF tahminlerine göre dünya ekonomisi 204 yılında yaklaşık yüzde 3,7, 205 yılında ise 3,9 oranında büyüyeceği öngörüleri yapılmaktadır. 204 ve 205 yıllarındaki büyümenin gelişmiş ülkelerin etkisiyle sağlanacağı belirtilmektedir. Gelişmekte olan ülkelerin performansı yüksek büyüme sağlayabilen Çin ve Hindistan gibi ülkelere bağlı olacaktır. 4 EKONOMİK YÖNÜYLE

Tablo : Dünya Ekonomisi Büyüme Tahminleri (203-205) IMF - WEO Nisan 204 - Büyüme Tahminleri (%) 203 204 205 Dünya 3,0 3,6 3,9 Gelişmiş Ekonomiler,3 2,2 2,3 ABD,9 2,8 3,0 Japonya,5,4,0 Almanya 0,5,7,6 Fransa 0,3,0,5 İngiltere,8 2,9 2,5 Gelişmekte Olan Ekonomiler 4,7 4,9 5,3 Çin 7,7 7,5 7,3 Rusya,3,3 2,3 Kaynak: Kalkınma Bakanlığı Bülteni, Nisan 204 Tablo 2: Bazı Ülkelerin Fert Başına düşün GSYH rakamları DÜNYA ORTALAMASI $ 0.8,- OECD Ülkeleri Ortalaması $ 37.735,- Euro Bölgesi ülkeleri $ 38.038,- Avrupa Birliği ülkeleri $ 33.850,- Norveç $ 98.780,- İsviçre $ 80.970,- ABD $ 52. 340,- Kanada $ 5.570,- Japonya $ 47.870,- İngiltere $ 38.500,- Türkiye $ 0.830,- Çin $ 5.720,- Endonezya $ 3.420,- Hindistan $.550,- Bengaldeş $ 840,- Kaynak: Dünya Bankası EKONOMİK YÖNÜYLE 5

Tablo 3: Dünya Ekonomisine İlişkin Temel Göstergeler (Yüzde) 200 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 200 20 202 203 204 Dünya Büyümesi Dünya Ticaret Hacmi 2,3 2,9 3,6 4,9 4,6 5,3 5,4 2,8-0.6 5, 3,9 3,2 3,5 4, 0,0 3,6 6,,2 8,0 9, 7,7 3,0-0.7 2,6 5,9 2,8 3,8 5,5 Enflasyon 4,2 3,5 3,7 3,6 3,8 3,7 4,0 6,0 2,5 3,7 4,9 4,0 3,7 - ABD $ Deposit Faiz Oranı Petrol Fiyatları ($) 3,7,8,2,8 3,7 5,3 5,2 3,0, 0,5 0,5 0.7 0,5 0,6 24,3 25,0 28,9 37,8 53,4 64,3 7, 97,0 6,8 79,0 04, 05,08 99,7 96,78 Kaynak: IMF Dünya Ekonomik Görünüm Raporu, Ekim 202 ABD Ekonomisi 203 yılı dördüncü çeyrek büyümesi son kez revize edilerek yüzde 2,6 olarak açıklanmıştır. Aynı yılın birinci çeyrek büyümesi yüzde., ikinci çeyrek büyümesi yüzde 2.5 şeklindedir. Ancak, büyüme verisinin beklentilerin bir miktar altında kaldığı gözlenmektedir. Olumsuz hava koşulları ve azalan stoklar nedeniyle ekonomik büyüme 204 yılına zayıf bir ivmeyle başlanmasına rağmen, söz konusu olumsuz etkilerin bertaraf edilmesiyle birlikte ABD ekonomisinde büyüme özel sektör kaynaklı olarak yeniden hız kazanmaya başlamıştır. IMF, konut piyasasının ve dış ticaretin güçlenmesine ek olarak, parasal gevşemeden çıkış ve sert kış şartlarının etkilerini birlikte değerlendirilmiş ve bir önceki rapordaki beklentileri de değişikliğe gidilmeyerek 204 yılı büyüme tahmini yine yüzde 2,8 oranında sabit tutulduğu görülmektedir. 205 yılı tahmini de sabit tutularak yüzde 3 olarak açıklanmıştır. ABD nin diğer gelişmiş ülkelere kıyasla güçlü büyüme performansı sergilemesi, önümüzdeki dönemlerde dünya büyümesi üzerinde itici bir unsur olacağı beklentilerini de kuvvetlendirmektedir. 8-9 Mart tarihlerinde yapılan FED Açık Piyasa Komitesi toplantısında aylık tahvil alımları 0 milyar dolar düşürülerek, 65 milyar dolardan 55 milyar dolara indirilmiştir. Buna ek olarak FED Başkanı Janet Yellen, ilk faiz artırımı kararının verilerdeki gelişmelere bağlı olarak tahvil alım programının sonlandırılmasından makul bir süre sonra alınabileceğini dile getirmiştir. Bu çerçevede Yellen, büyük olasılıkla faiz oranlarının ilk olarak 205 yılının ikinci çeyreğinde artırılabileceğini belirtmiştir. Ayrıca, FED in uygulamaya başlayacağı yeni sözlü yönlendirmenin kalitatif olacağını, daha fazla bilgi sağlayacağını ve işsizlik oranından farklı göstergelere de bakılacağını vurgulamıştır. İşgücüne katılım oranında yaşanan artışa rağmen işsizlik oranı değişmeyerek yüzde 6,7 oranında sabit kalmıştır. Bu veriler, FED politika yapıcılarının teşvikleri azaltmaya devam edeceği ve faiz oranlarını 203 yılında olduğu gibi 204 yılında da, düşük tutacağı yönündeki görüşleri desteklemektedir. Euro Bölgesi IMF, Euro Bölgesi nin 203 yılı genelinde yüzde 0,5 oranında daraldığını ancak 203 yılının ikinci yarısından itibaren teknik anlamda resesyondan çıktığını belirtmektedir. Ülkelerin büyüme performansı 203 yılında da farklılık göstermiştir. Almanya ihracat artışı ve büyüme bakımından bölgeyi sürüklemektedir. Bölgenin 204 yılında yüzde,5 oranında büyüyeceği öngörülmektedir. İç talep toparlanmakta ve net ihracat büyümeye olumlu katkı sağlamaktadır. Fakat işsizlik ve kamu borçları yüksek, toplam yatırımlar düşük ve atıl kapasite yüksek olduğu belirtilmektedir. İnşaat üretimi ve 6 EKONOMİK YÖNÜYLE

sanayi üretimi ekonomik büyümeyi güçlendirmektedir. Finansal olmayan kuruluşların ve hanehalklarının krediye erişimindeki zorluklar devam etmektedir. Ekonominin reel tarafında kaydedilen olumlu gelişmelere rağmen finansal piyasalardaki parçalı görünüm ve bankaların bilanço küçültme operasyonları devam etmektedir. Bu durum çevre ülkeler, KOBİ ler başta olmak üzere reel kesimin ve hanehalklarının krediye erişimini zorlaştırmaktadır. ECB nin 204 yılında para politikalarında değişikler yapacağı beklenmektedir. 203yılında ECB nin politikalarına rağmen hanehalkları ve KOBİ ler kredilere yeterli ölçüde ulaşamamışlardır. Küresel krizi ağır bir şekilde yaşayan AB ekonomisi 20 yılında krizle mücadele etmek için önemli tedbirler almış, özellikle kamu borç yönetimi sorunları ile karşı karşıya kalan İrlanda, Yunanistan, İspanya, İtalya gibi ülkeler radikal tedbirler almak zorunda kalmışlardır. Bu önlemler 203 yılında sonuç vermeye başlamıştır. Finansal kriz içindeki ülkeler tekrar borçlarını çevirmeye başlamıştır. Avrupa Merkez Bankası nın uyguladığı destekleyici para politikası finansal koşulları iyileştirmiş fakat bunun reel ekonomiye yansıması 203 yılında da sınırlı olmuştur. Avrupa Komisyonu raporuna göre; Euro bölgesinde finansal gerginliğin azaldığı fakat bu iyileşmenin henüz reel ekonomiyi etkilemediği belirtilmiştir. Almanya dışındaki ekonomilerdeki büyüme hızının yeterli olmadığı fakat krizden çıkıldığı görüşü yaygındır. Euro bölgesinde enflasyon baskısı görülmemektedir, 203 yılında fiyat artışları çok düşük ve yurt içi talep zayıf olmuştur. 203 yılında işsizlik oranı yüzde 0 nun üstünde kalmıştır. Euro Bölgesi işgücü piyasalarındaki olumsuzluklar devam etmektedir. Küresel düzeyde ekonomik toparlanmanın zayıf olması, kapasite kullanım oranlarının düşmesi, iç ve dış talep yetersizliği, kamu kesiminin istihdam kesintilerine gitmesi istihdam düzeyini arttıramamıştır. Özellikle Yunanistan, Portekiz, İrlanda ve İspanya gibi AB ülkelerinde işsizlik oranları yüksek seviyelere çıkmıştır. Bu ülkelerdeki ekonomik daralma ve işsizlik oranlarındaki yükseklik bütün bölgede risk yaratmaktadır. 203 Ocak ayı verilerine göre, işsizlik oranlarının en yüksek gerçekleştiği ülkeler (sırasıyla yüzde 26,2 ve yüzde27 ile )İspanya ve Yunanistan dır. Euro bölgesindeki en düşük işsizlik oranı ise Avusturya ve Almanya da kaydedilmiştir (sırasıyla yüzde 4,9 ve yüzde 5,3). Euro bölgesinde 203 Ocak ayı verilerine göre genç (25 yaş altı) işsizlik oranı yüzde 24.2 oranında gerçekleşmiştir. Tablo 4: AB Euro Bölgesi Ülkelerinin Temel Ekonomik Göstergeleri (yüzde) 2000 200 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 200 20 202* 203* GSYH (cari fiy., trilyon dolar) Kişi Başına GSYH (SAGP) Nüfus (milyon kişi)** 6,3 6,3 6,9 8,5 9,8 0, 0,8 2,4 3,6 2,4 2,2 3, 2,6 2,9 24,670 25,6 26,5 26,689 27,82 28,985 30,732 32,378 33,045 3,743 32,72 33,795 34,04 34,527 34,7 36, 37,9 39,9 32,9 323,9 325,6 327,5 329,3 330,4 33,4 332,4 333,3 334,2 GSYH Artışı 3,8 2,0 0,9 0,7 2,2,7 3,2 3,0 0,4-4,4 2,0,4-0,4 0,2 Özel Tüketim Artışı Kamu Tüketimi Artışı Sabit Sermaye Yatırımı Artısı 3, 2, 0,9,2,5,8 2,,7 0,4 -,0,0 0, -, -0,3 2,3 2, 2,4,7,6,6 2, 2,2 2,3 2,6 0,8-0,2-0,2-0,6 4,9 0.6 -,6, 2,2 3,2 5,7 4,7 -. -2,8-0,,4-3, 0,2 İhracat Artışı 2,3 4,5 2,7,7 7,9 5,3 8,6 6,8,3-2,7 0,9 6,2 2,2 2,5 EKONOMİK YÖNÜYLE 7

Tablo 4 devamı: AB Euro Bölgesi Ülkelerinin Temel Ekonomik Göstergeleri (yüzde) İthalat Artışı,5 3,0,4 3, 7, 6,0 8,3 6,7,9 -,4 9,2 4, -0,5,8 Genel Devlet Deugesi/GSYH Genel Devlet Brüt Borç Stoku/GSYH Devresel Bütçe Dengesi -0. -,9-2,6-3, -2,9-2,5 -,3-0,7-2, -6,4-6,2-4, -3,3-2,6 69,3 68,2 68,0 69,2 69,6 70,2 68,6 66,4 70,2 80,0 85,4 88.0 93,6 94,9 -,2-2,8-3,0-2,9-2,9-2,5-2,2-2. -3-4,5-4,7-3.3-2 -. İşsizlik Oranı 8,7 8,2 8,5 9.0 9,3 9,2 8,5 7,6 7,7 9,6 0, 0,2,2,5 Yurtiçi Tasarruf Oranı Özel Kesim Tasarruf Oranı** Reel İşgücü Maliyeti** Enflasyon Oranı Cari Denge/ GSYH 2,7 2,4 2,0 20,7 2,7 2,3 22,4 23, 2,5 8,8 9,4 9,8 9,8 20,3 9,4 9,9 20,4 20,8 2,4 20,7 20,4 20,4 20,2 2,4 2,7 2,0 20,3 20,6-0. -0,3-0, -0,2 -,2-0,7-0,9 -,,8 3,2 -,5-0,3 0,2-0,8 2,2 2,4 2,3 2, 2,2 2,2 2,2 2, 3,3 0,3,6 2,7 2,3,6-0.6 0, 0,7 0,5,2 0,5 0,5 0,4-0,7 0, 0,4 0,4,,3 Kaynak: IMF Dünya Ekonomik Görünüm Ekim 202 Raporu (*) IMF Tahmini (**) Eurostat, Statistical Annex of European Economy, Spring 202 Euro Bölgesi liderleri krizle mücadele etmek için kurumsal yapının güçlendirilmesi, bankacılık birliği yol haritasının oluşturulması, ortak denetim mekanizmasının kurulması, kurtarma fonlarına esneklik kazandırılması, Avrupa İstikrar Mekanizmasına bankaları doğrudan sermayelendirme yetkisinin verilmesi konularında önemli kararlar almışlardır. Ancak, bu kararların ayrıntıları ve nasıl uygulanacağına yönelik belirsizlikler devam etmekte ve küresel ekonomi açısından önemli bir risk unsuru oluşturmaktadır. Bu gelişmelere paralel olarak, Avrupa da yüksek seyreden borç oranları ve zayıf bankacılık yapısı sorun olmaya devam etmektedir. Çin Ekonomisi Çin ekonomisi 203 yılında düşük büyüme trendini sürdürmüştür. 203 yılının ikinci yarısından itibaren büyümede iyileşme başlamıştır. Bu iyileşmenin sürdürülebilir olması yapısal reformların yapılmasına bağlı olduğu görüşü yaygındır. Yapısal reformlarla ekonomide istikrar ile dönüşüm sağlanmaya çalışılmaktadır. Buna karşın devam eden kredi baskısının yanında aylık ekonomik göstergelerdeki bozulmalar sonucunda artan riskle beraber ekonomide 203 yılının ikinci yarısında başlayan toparlanmanın devam edip etmeyeceği tartışılmaktadır. 203 yılı ekonomik büyümesinin yüzde 7civarında olacağı tahmin edilmektedir. 2. 203 Yılında Gelişmekte Olan Ülkeler Ekonomileri 203 yılında da ABD nin parasal genişlemeden çıkma kararı alması ile başlayan finansal piyasalardaki yön değiştirme gelişmekte olan ülkeleri olumsuz etkilemiştir. 203 yılında dış kaynak ihtiyacı olan ülkelerin performansları düşmüştür. Çin, Hindistan, Türkiye, Brezilya, Güney Afrika, Endonezya gibi 8 EKONOMİK YÖNÜYLE

ülkelerin büyümeleri olumsuz etkilenmiştir. Yükselen ve Gelişmekte olan ekonomiler güçlü makroekonomik yapılarının ve yapısal reform politikalarının yararını görmeye devam etmekle birlikte, enflasyon, düşük kur ve yavaş büyümenin sorunlarını yaşamışlardır. IMF raporunda yükselen ve gelişmekte olan ekonomilerin büyümesi 20 yılına göre yavaşlayarak, yüzde 6,2 den, 202 yılında yüzde 5.7 ye düşeceği ancak 203 yılında tekrar artarak yüzde 6 düzeyine çıkacağı tahmin edilmektedir. Küresel ekonomiye yönelik belirsizliklerin 204 yılında da devam edeceği öngörüleri yapılmaktadır. Tablo 5: Uluslararası Kuruluşların Büyüme Tahminleri (yüzde) ) Dünya 200 20 202 203 204 IMF (Ocak WEO 203 Güncellemesi) 5, 3,9 3,2 3,5 4, OECD (Kasını 202 WEO) 3,0,8,4,4 - DÜNYA BANKASI (Ocak GEP 203) 4, 2,7 3,0 3,4 3,9 UN/DESA (WESP Ocak 203) 4, 2,7 2,2 2,4 3,2 AVRUPA KOMİSYONU (203 Kış) 5, 4,2 3, 3,2 3,9 2) Gelişmiş Ekonomiler IMF (Ocak WEO 203 Güncellemesi) 3,0,6,3,4 2,2 DÜNYA BANKASI (Ocak GEP 203) 3,0,6,3,3,2 UN/DESA (WESP Ocak 203) 2,7,4,, 2,0 AVRUPA KOMİSYONU (203 Kış) 2,9,6,2, 2, 3) Yükselen ve Gelişmekte Olan Ekonomiler IMF (Ocak WEO 203 Güncellemesi) 7,4 6,3 5, 5,5 5,9 DÜNYA BANKASI (Ocak GEP 203) 7,4 5,9 5, 5,5 5,7 Çin ve Hindistan hariç 5,6 4,5 3,3 4,0 4,3 UN/DESA (WESP Ocak 203) 7,5 5,7 4,7 5, 5,6 AVRUPA KOMİSYONU (203Kış) 7,4 5,9 5,0 5,4 5,7 4) ABD IMF (Ocak WEO 203 Güncellemesi) 2,4,8 2,3 2,0 3,0 OECD (Kasım 202 WEO) 2,4,8 2,2 2.0 - DÜNYA BANKASI (Ocak GEP 203) 3,0,8 2,2,9 2,8 UN/DESA (WESP Ocak 203) 3,0,8 2,,7 2,7 AVRUPA KOMİSYONU (203 Kış) 3,0,8 2,2,9 2,6 5) Avro Bölgesi IMF (Ocak WEO 203 Güncellemesi) 2,0,4-0,4-0,2,0 OECD (Kasım 202 WEO),9,5-0.4-0. - DÜNYA BANKASI (Ocak GEP 203),8,5-0,4-0, 0,9 UN/DESA (WESP Ocak 203),9,5-0,5 0,3,4 EKONOMİK YÖNÜYLE 9

Tablo 5 devamı: Uluslararası Kuruluşların Büyüme Tahminleri (yüzde) AVRUPA KOMİSYONU (203 Kış),9,4-0.6-0,3,4 6) Çin IMF (Ocak WEO 203 Güncellemesi) 0,4 9,3 7,8 8,2 8,5 OECD (Kasım 202 WEO) 0,4 9,3 7,5 8,5 - DÜNYA BANKASI (Ocak GEP 203) 0,4 9,3 7,9 8,4 - UN/DESA (WESP Ocak 203) 0,4 9,2 7,7 7,9 8,0 AVRUPA KOMİSYONU (203 Kış) 0,3,5 7,8 8,0 8, 7) Rusya IMF (Ocak WEO 203 Güncellemesi) 4,3 4,3 3,6 3,7 3,8 OECD (Kasım 202 WEO) 4,3 4,3 3,4 3,8 - DÜNYA BANKASI (Haziran GEP 202) 4,3 4,3 3,8 4,2 - UN/DESA (WESP Haziran 202) 4,0 4,3 4,4 4,4 - Dünya krizi sonucu küresel talebin zayıflaması başta Çin olmak üzere Asya ekonomilerinde de belirsizlik ortamı yaratmıştır. Bölgenin en büyük ekonomisi olan Çin in dış talebin zayıf seyretmesi sonucu ekonomik büyümesini düşürerek yumuşak inişe geçtiği anlaşılmaktadır. IMF raporuna göre güçlü yurtiçi talep ve yatırımların canlı olması 202 yılında yüzde 8.2, 203 yılında ise yüzde 7.8 büyüyeceği tahmin edilmiştir.204 yılında büyüme hedefi olarak yüzde 7,5 hedeflenmiştir. 20 yılında yüzde 9.2 büyüyen Çin, kişi başına gelirini 5.43 $ a çıkarmıştır. 202 yılının ilk çeyreğinde yüzde 8., 203 yılında yüzde 7 civarında büyüyen Çin ekonomisinde, kişi başına gelir şehirlerde yüzde 9.8, kırsal alanda yüzde 2.7 oranında artış göstermiştir. Kırsal kesimin gelirden aldığı payın artması Çin deki refahın yaygınlaşmaya başladığını göstermektedir. Çin potansiyel Pazar olma niteliğini her geçen yıl perçinlemektedir. Tablo 6: Ülkelerin Kamu Mali Göstergeleri (Yüzde) Bütçe Dengesi/GSYH 2008 2009 200 20 202* 203* Avro Bölgesi -2-6.3-6 -4.2-3,2 2,9 Almanya -0. -3.2-4.3 - -0.9-0.7 Fransa -3,3-7,5-7. -5.2-4.5-4.2 İngiltere -5 -.5-0.2-8.3-6.7-6.5 Yunanistan -9.8-5.6-0.3-9. -7.3-8.4 İspanya -4.5 -. -9.2-8.5-6.4-6.3 İrlanda -7.3-4 -3.2-3. -8.3-7.5 İtalya -2,7-5,4-4.6-3.9-2 -. Portekiz -3.6-0.2-9.8-4.2-4.7-3. Belçika - -5.6-3.8-3.7-3 -3.3 Birincil Bütçe Dengesi/GSYH Avro Bölgesi 0.9-3.5-3.4 -. 0 0.3 20 EKONOMİK YÖNÜYLE

Tablo 6 devamı: Ülkelerin Kamu Mali Göstergeleri (Yüzde) Almanya 2,7-0.5 -.8 479 482 479 Fransa -0.4-5. -4.6-2.6 -.9 -.6 İngiltere -2.7-9.5-7.4-5. -3.3-3 Yunanistan -4.8-0.6-5 -2.2 - -2 İspanya -2.9-9.4-7.4-6. -3.3-3. İrlanda -6-2. -28-9.7-4.3-2 İtalya 2,5-0.8 0 0.9 4642 4763 Portekiz -0.6-7.3-7 0.4 0. 4883 Belçika 2,5-2.2-0.4-0.4 0.4 0 Genel Devlet Brüt Borç Stoku/ GSYH Avro Bölgesi 70. 79.9 85.6 88 9.8 92.6 Almanya 66.7 74.4 83 8.2 82.2 80.7 Fransa 68.2 79.2 82.3 85.8 90.5 92.5 İngiltere 54,4 69.6 79.6 85.7 9.2 94.6 Yunanistan 3 29.4 45 65.3 60.6 68 İspanya 39,8 53.9 6.2 68.5 80.9 87 İrlanda 44,4 65,6 92.5 08.2 6. 20.2 İtalya 05.7 6 8.6 20. 23.5 2.8 Portekiz 7,6 83. 93.3 07.8 3.9 7. Belçika 89.3 95.8 96 98 00.5 00.8 Kaynak: Eurostat, Avrupa Komisyonu Bahar 202 Tahminleri (*) Tahmin 3. 204 Yılında Küresel Ekonomideki Beklentiler 204 Yılında küresel ekonomideki risk ve belirsizliklerin nisbi olarak azaldığı görülmektedir. ABD nin parasal genişlemeden çıkmasının yarattığı sermaye piyasalarındaki istikrarsızlık sona ermiştir. FED in parasal genişlemeden çıkması İngiltere, Japonya ve Avrupa Merkez Bankasının piyasalara verdiği likidite ile telafi edileceği öngörülmektedir.. ABD nin faiz oranlarını artırma sürecine geçmesinin 205 yılına sarkacağı anlaşılmaktadır. ABD nin faiz oranlarını artırmaya başlamasının sonuçları gelişmekte olan ve finansman ihtiyacı olan ülkeler için yeni belirsizlikler yaratacaktır. FED para politikasını belirlerken kriter olarak aldığı yüzde 6,5 luk işsizlik oranını, 204 yılı için terk etmiştir. Fiyat artışlarını belirleyici olarak kullanacağını açıklamıştır. ABD ekonomisinin 204 yılında yüzde 3 den fazla büyümesi dünya ekonomisini sürükleyecektir. Japonya 204 yılında da parasal genişlemeyi sürdüreceği anlaşılmaktadır. Japonya bir taraftan dünyayı likiditeye boğarken, Yen nin değerini dolar karşısında yüzde 20 den fazla düşürmüştür. Japonya Merkez Bankası sıfır olan enflasyonu yüzde 2 ye çıkarmayı hedeflemektedir. Sonuç olarak 204 yılında bol ve ucuz likidite dönemi kapanırken FED in parasal daralmasına karşın BOJ, ECB ve İngiltere Merkez Bankaları parasal genişlemeyi 204 yılında sürdürerek sürecin krize dönüşmeden atlatılmasını sağlayacağı anlaşılmaktadır. 205 yılı başında Japon- EKONOMİK YÖNÜYLE 2

ya nın hedef enflasyonu olan yüzde 2 oranına ulaşacağı tahmin edilmektedir. Japonya enflasyon hedefine ulaştıktan sonra parasal genişlemesini gözden geçirmesi beklenmelidir. ABD ile AB ülkeleri arasında sürdürülen Serbest Ticaret Anlaşması müzakeresi 204 yılında sonuçlanması öngörülmektedir. Ayrıca ABD Pasifik serbest ticaret anlaşması görüşmelerinin başlaması dünya ticaretini büyük ölçüde etkileyecektir. 204 ve 205 yıllarında yüzde 7,5 ve yüzde 7,6 büyümesi hedeflenen Çin ekonomisinde yapısal reformların yapılacağı açıklanmıştır. Hindistan ve Endonezya gibi büyük ekonomilerde 204 yılı büyüme rakamlarının ılımlı olması beklenmektedir. Uluslararası kuruluşlar son dönemde yaşanan gelişmelerle beraber ülkeye yönelik büyüme tahminlerinde değişikliğe gitmeye başlamıştır. IMF nin dünya ekonomik görünüm raporunda ülkenin 204 ve 205 yıllarında sırasıyla yüzde 7,5 ve yüzde 7,3 oranında büyüme kaydedeceğini tahmin ederek Ocak ayı güncellemesine göre herhangi bir değişiklik yapmamıştır. Raporda Çin ekonomisine yönelik yapılan öngörülerin temelinde 203 yılının ikinci yarısından itibaren büyümede yaşanan toparlanmanın devam edeceği beklentisi ve hükümetin ekonomiyi dengeleme adına uygulayacağı reformlar ile kredi artışını sınırlandırmaya yönelik adımlar olduğu vurgulanmıştır. Ayrıca ülkenin ekonomik açıdan yavaşlamasının hem içsel hem de dışsal sonuçlarının olacağı belirtilmiştir. İçinde bulunduğu ekonomik koşullar nedeniyle Çin in emtia talebinin gerilemesinin fiyatları aşağı yönlü baskılayacağı ve bu durumun emtia ihraç eden ülkelere olumsuz etkileri olacağı buna karşılık emtia ithal eden ülkelerin ithalat maliyetlerini düşürmesiyle bu ülkelere ticari kazanç olarak geri döneceği belirtilmiştir. Dünya Bankası tarafından Nisan ayında yayınlanan Doğu Asya Ekonomik Görünüm Güncellemesinde Çin in 204 yılı büyüme tahmininde geçen yıla göre bir miktar değişiklik yapılmıştır. Yapılan değerlendirmelerde 2008 krizinden bu yana küresel büyümenin motoru olan Doğu Asya nın Çin deki kısmi yavaşlamaya karşın 204 yılında da bu özelliğini koruyarak yüzde 7, oranında büyüyeceği tahmin edilmiştir. Bölgenin en büyük ekonomisi olan Çin de ise finansal alanda piyasaya girişler, emek mobilitesi ve iç taleple beraber büyümenin kalitesini artırmaya yönelik uygulanması planlanan reformlar neticesinde ekonomik kırılganlığın azalacağı düşünülmektedir. Bunun yanında tüketim üzerindeki vergilerin azaltılması ve özel yatırım için ticari bariyerlerin kısmen iyileştirilmesinin kısa dönemli büyümeyi desteklemesi beklenmektedir. Buna karşın uygulanan reformların kısa vadeli olumsuz etkilerinin yanında yılın başlarında reel ekonomik göstergelerdeki yavaşlama nedeniyle Ekim 203 tahminleri aşağı yönlü 0, puan revize edilmiş, büyümenin 204 yılında yüzde 7,6 olacağı tahmin edilmiştir. Yılın ilk çeyreğinde ekonomik göstergelerdeki bozulmalar büyümeye ilişkin endişeleri artırmasından sonra hükümeti büyümeyi destekleyici adımlar atmaya yöneltmiştir. 203 yılında Asya Krizinden bu yana en düşük büyüme performansının gerçekleşmesinin ardından 204 yılı başında yaşanan gelişmeler de dikkate alınarak, dengesizlikleri artırmamak ve bu yılki yüzde 7,5 oranındaki büyüme hedefini tutturabilmek için seçici destek paketi açıklanmıştır. 22 EKONOMİK YÖNÜYLE