Doğruluk Payı Aylık Rapor Ağustos 2014 Ortak Gelecek için Diyalog Derneği tarafından 20 Haziran 2014 tarihinde yayın hayatına başlatılan Doğruluk Payı, herhangi bir partiyle ilişkisi olmayan tamamiyle bağımsız bir sosyal girişim olarak, Türkiye siyasetine etki eden aktörlerin açıklamalarını izleyerek belli kriterlere göre doğruluğunu kontrol etmektedir.
Doğruluk Payı Aylık Rapor Ağustos 2014 Editörün Girişi Geride bıraktığımız Ağustos ayı, geçmiş yılların aksine Türkiye siyasetinin tatile çıkmadığı dolayısıyla siyasi gündemi oldukça dolu bir ay oldu. Bu durumda en büyük etken şüphesiz Cumhurbaşkanlığı seçim kampanyası ve seçim sonrası sürecinin tüm sıcaklığıyla gündemi işgal etmesiydi. Türkiye siyasetini izleyenler ilk kez halkın belirlediği bir cumhurbaşkanlığı pozisyonu için yarışan adayların seçim kampanyasını yakından izleme fırsatı buldular. Türkiye siyasetinde baskın şekilde kendini gösteren kutuplaşma ve kutuplaştırıcı söylem, kampanya sürecinde zaman zaman kendini gösterse de diğer seçimlere oranla oldukça sakin geçen bir seçim süreci yaşandı. Doğruluk Payı bu süreçte üç adayın söylemlerini yakından takip ederek kamuoyuna gerekli bilgilendirmeleri yaptı. Recep Tayyip Erdoğan ın ilk turda seçilecek çoğunluğa erişip cumhurbaşkanı olduğu seçimlerden sonra siyasetin gündemi sıcak kalmaya devam etti. Erdoğan ın sonraki başbakan olarak Ahmet Davutoğlu nu işaret etmesi ve Davutoğlu kabinesinin belirlenmesi Ağustos ayının ikinci yarısını şekillendiren önemli gelişmelerdi. Çatı aday Ekmeleddin İhsanoğlu yla ilk turda seçimi Erdoğan a karşı kaybeden CHP de ise olağanüstü kongre hazırlıkları tüm hızıyla sürüyor. Bunun dışında, TBMM in tatile girmeden cumhurbaşkanlığı seçim kampanyası sürecinde çalışmasına devam etmesinin en önemli nedeni olan ve kamuoyunda torba kanun olarak bilinen İş Kanunu ve Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Tasarısı görüşmeleri farklı siyasi aktörlerin müdahil olduğu birçok tartışmaya vesile oldu. Bu minvalde, birçok açıklama Doğruluk Payı analizlerine konu oldu. TBMM, torba kanunu genel kurulda oylamadan 13 Ağustos ta tatile girdi. Ortak Gelecek için Diyalog Dernegi; 16 Ocak 2014 tarihinde kuruluş işlemleri tamamlanarak, Türkiye nin demokratikleşmesi hedefine katkı sağlamak amacı ile kurulmuş; siyasi katılım, temsiliyet, siyasi sorumluluk, şeffaflık alanlarında çalışmalar yaparak Türkiye de demokrasinin araçlarına ulaşımı ve genç kitleleri bu demokratikleşme hareketine ortak etmeyi kendine amaç olarak belirlemiştir. Adalet, özgürlük, eşitlik, çeşitlilik, insan hakları, hukukun üstünlügü ve müzakerenin içinde bulunduğu temel demokratik değerleri kendi öncelikleri olarak kabul eden anlayışımız ve Türkiye toplumunun her türlü farklılığı ile eşit ve demokratik bir yapıda yaşama kararlılığı, bizlerin en önemli motivasyon kaynagını oluşturmaktadır. 1
Doğruluk Payı Değerlendirme Kriterlerimiz Metodoloji Hedeflerimiz Daha sorumlu ve daha şeffaf bir siyasi sürece katkıda bulunmak. Doğruluk Payı Ölçeği Bu ölçek Türkiye siyasetini etkileyen aktörlerin açıklamalarında kullandıkları, doğrulanabilir veya yanlışlanabilir özellikteki verileri derecelendiren ölçektir. Bu ölçekle derecelendirilecek açıklamaları aşağıdaki üç soruya verdiğimiz yanıtlara göre seçiyoruz. Açıklamada bahsi geçen veri doğrulanabilir veya yanlışlanabilir bir özellik taşıyor mu? Açıklama tartışmalı mı? Açıklama önemli mi? Doğruluk payı ölçeği siyaseti etkileyen aktörlerin yaptığı açıklamalarında yaptıkları iddianın 3 ana özelliğine bakıyor: 1- İddiada dayanak olarak gösterilen nitel ve nicel verilerin doğruluğu 2- Başvurulacak kaynakların kalitesi 3- İddianın söylenme amacı ve bağlamıyla uyuşması Bu üç ana kritere ek olarak bazı açıklamalarda iddianın parti ve aktörün genel eğilimleriyle tutarlılığı da dördüncü kriter olarak devreye girecek. 2 Türkiyeli seçmenlerin daha sağlıklı ve bilgili tercihler yapmasına katkı yapmak. Türkiye kamuoyunda şefafflık, sorumluluk ve demokratik yönetişim prensiplerinin önemi için farkındalığı artırmak. Temel Prensiplerimiz Bu site Türkiye siyasetindeki aktörlerin açıklamalarında yer verdiği doğrulanabilir veya yanlışlanabilir verileri izleyip doğruluğunu kontrol etmeyi amaçlamaktadır. Kontrol kapsamımız içine söz konusu aktörlerin siyasi kanaatleri girmemektedir.siyasi aktörlerin açıklamalarındaki her türlü veri kontrol edilmemektedir. Seçmeni yönlendirme rolü olan daha önemli veriler kontrol edilecek materyal olarak seçilmektedir. Bizim için önemli olan şey söz konusu açıklamaların temel aldığı verilerin, diğer her şeyden bağımsız olarak, doğruluğudur. Aktörün kimliği, siyasi bağı ya da amacı bu değerlendirme içine katılmamaktadır.sosyal düzlemde kullanılan kavramların yer, zaman ve kişiye göre farklılıklar gösterdiğinin bilincindeyiz.değerlendirmelerimi zde çeşitliliği olabildiğinde içermeye ve one göre değerlendirmeler yapmaya gayret sarfedeceğiz.
Doğruluk Payı Değerlendirme Kriterlerimiz Metodoloji Bu kriterlere bağlı olarak yapılacak ağırlıklandırma ise; Analiz edilen demeçlerden bazıları Doğruluk (% 50) Kaynak kalitesi (% 20) Amaç ve bağlamla uyumu (% 30) Tutarlılık (% 10)* Recep Tayyip Erdoğan T.C. Cumhurbaşkanı Önemli! 1- Editörlerimiz analiz edilecek iddialardaki nitel ve nicel verileri öncelikle birincil kaynaklardan kontrol edecektir. Bunun mümkün olmadığı durumlarda ikincil kaynaklara başvurulsa bile bunlar iddia analizinin kaynak kalitesi kriterinde ona göre değerlendirilecektir Kamu net borç stokunun milli gelire oranı yüzde 73 tü onu da 35 e düşürdük. 2- Tüm siyasi aktörlerin tüm iddialarını kontrol etmek gibi bir durum mümkün olamadığından analiz edilecek iddiaların seçiminde zorunlu olarak öznellik devreye girmektedir. Site dahilindeki sıralamaları bu gerçeği akılda bulundurarak yorumlanmasını tavsiye ediyoruz. 3- İddialarda kurulan nedenselliklerin objektif olarak kanıtlanması epistemelojik bir sorundur. Bu durumu dikkate alıyoruz; fakat kurulan nedensellikleri eleştirme hakkımızın kamuoyunu bilgilendirmenin önemli bir ayağı olduğunu düşünüyoruz. Bu bağlamda, iddialardaki verileri kontrol etmenin yanı sıra iddianın bir seviye arka planındaki nedenselliğin iddia ve verilerle uyumunu ortaya çıkarmayı da önemsiyoruz. 3 Faik Öztrak CHP Tekirdağ Milletvekili Erdoğan döneminde alınan dış borç, ödedim dediği IMF borcunu 12'ye katladı.
Doğruluk Payı Değerlendirme Kriterlerimiz Metodoloji Bu kriterlere göre doğruluk payı ölçeğinde 5 seviye oluşmaktadır: 1- doğruluk payı vardır. 2- kayda değer ölçüde doğruluk payı vardır. İddiada kullanılan veri güvenilir kaynaklardan doğrulanmıştır.siyasal aktörün amacı ile kullanılan veri ve kurulan nedensellik arasında uyum vardır. İddiada kullanılan veri kaynaktan doğrulanmıştır.verinin doğrulandığı kaynak kayda değer ölçüde güvenilir ve kalitelidir.kurulan nedensellik tam olarak açıklanmamıştır. 3- kısmen doğruluk payı vardır. 4- büyük oranda doğruluk payı yoktur. İddiada kullanılan verinin doğrulanması konusunda kaynak uyuşmazlığı vardır. Bağlantılı alt iddialarda kısmen doğruluk vardır.verinin kendisinde ve yorumunda kısmi hata vardır. İddiada kullanılan veriler kısmen doğru olmakla birlikte nedensellik tartışmalıdır ve ciddi oranda yanıltma içermektedir.kullanılan veri ile aktörün amacı arasında ciddi oranda uyumsuzluk vardır.kullanılan verinin kısmen hata içermesine karşın aktörün amacıyla uyum içindedir. 5- doğruluk payı yoktur. İddiada kullanılan veriler hatalıdır.nedensellik ve göstergeler hatalı ve yanıltıcıdır.abartılı ifadelere sıkça yer verilmiştir. 4
Ağustos 2014 Rapor Rapor Bulguları Ağustos 2014 dönemine 10 Ağustos ta yapılan cumhurbaşkanlığı seçimi için adayların ve adayları destekleyen partilerin yaptıkları seçim kampanyaları damga vurdu. Doğruluk Payı editörleri cumhurbaşkanı adayları olan Recep Tayyip Erdoğan, Ekmeleddin İhsanoğlu ve Selahattin Demirtaş ın 19 açıklamasını kampanya sürecinde analiz etti. Bu süreçte adaylar dışında adayları destelekleyen siyasi partilere mensup aktörler de yaptıkları açıklamalarla kampanya sürecine katkı yapmış oldular. Toplam 61 analizin yaklaşık % 39 u AK Partili milletvekilleri ve parti yöneticilerin yaptığı açıklamaları konu alırken, yaklaşık yarısı muhalefet milletvekillerinin yaptığı açıklamalar üzerine oldu. Analiz edilen demeçlerden bazıları Mustafa Destici Büyük Birlik Partisi Genel Başkanı OECD ülkeleri arasında işsizlik şampiyonuyuz. Doğruluk Payı Analizleri Dağılımı 6.6% 39.3% HDP AK Parti 3.3% MHP 32.8% CHP 3.3% 11.5% Meclis dışı Ali Naci Koru Dışişleri Bakan Yardımcısı Türkiye'ye gelen turistlere daha rahat vize alabilmelerini ve gezmelerine fırsat vermek düşüncesiyle 'e-vize' çalışmasına başladık. Bunun dünyada da bir örneği yok. 5
Ağustos 2014 Rapor Rapor Bulguları Ağustos 2014 dönemi için Doğruluk Payı sayacı çalıştırıldığında ise analiz edilen 61 açıklamanın kırmızı-yeşil skalasındaki rengi açık yeşil; bir başka deyişle, Türkiyeli seçmenler Ağustos döneminde ortalama olarak kısmi oranın biraz üzerinde doğruluk payı olan açıklamalarla karşılaşmışlar. Bu oranın geçen döneme göre bir artış gösterdiğini not etmek gerekiyor. Analiz edilen demeçlerden bazıları Nihat Zeybekçi T.C. Ekonomi Bakanı Türkiye Siyasetinin Doğruluk Payı Ortalaması Dış ticaret açığımızın iyileşmesi onlarca yılın zirvesine ulaştı. Siyasi Partilere göre Doğruluk Payı Ortalamaları Meclis Dışı İdris Balüken HDP Grup Başkanvekili 2013 yılında, madde bağımlığına bağlı olarak bir yılda tam 325 kişi hayatını kaybetmiş ve bu 325 kişiden 5'i 15 yaşın altında olan yaş grubunu içeriyor. 6
Ağustos Temmuz 2014 2014 Rapor Rapor Rapor Bulguları Bu dönemde konu dağılımına baktığımızda ise ekonomi, iç politika ve uluslararası ilişkiler konularının siyasal aktörlerin yaptığı açıklamaların yarısından fazlasını oluşturduğunu görüyoruz. Ortadoğu daki krizin Türkiye için daha kritik bir hal alması ve bölgedeki karmaşa ortamının Türkiye ye yansımaları iç politika ve uluslararası ilişkiler konularının siyasi aktörlerin gündeminde daha fazla yer almasına neden oluyor. Cumhurbaşkanlığı seçim sürecinde adayların dış politika söylemlerinin ön plana çıkmasını da arka planda devam eden bu kritik gelişmelere bağlamak mümkündür. Cumhurbaşkanlığı seçim kampanyası süresince görüşmelere devam edilen ve kamuoyunda farklı kanunlarda birçok değişikliği içinde barındırdığı için torba kanun olarak bilinen İş Kanunu ve Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Tasarısı nın oldukça tartışmalı geçen görüşmeleri de farklı kanatlardan siyasi aktörlerin açıklamalarıyla analizlerimize konu olmasını sağladı. Genel Konu Kategorilerine göre Analiz Dağılımı Ekonomi 27.9 % İç Politika 14.8 % Sanayi, Ticaret ve Finans 13.1 % Uluslararası İlişkiler 11.5% Tarım, Orman ve Köyişleri Sosyal Politikalar 8.2 % 27.9 6.6% Genel Konu Kategorilerinin Siyasi Gruplara Dağılımı Bayındırlık, İmar & Şehircilik 6.6% Eğitim 4.9% Savunma ve Güvenlik 3.3 % Genel Politika 3.3 % Çevre 14.8 Konular 1. Ekonomi 13.1 2. İç Politika 3. Sanayi, Ticaret ve Finans 1.6 % 4. Uluslararası İlişkiler 11.5 5. Tarım, Orman ve Köyişleri 6. Sosyal Politikalar 8.2 6.6 6.6 7. Bayındırlık, İmar ve Şehircilik 4.9 8. Eğitim 3.3 3.3 9. Savunma ve Güvenlik 1.6 10. Genel Politika 11. Çevre 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 7 5 Meclis Dışı
Kümülatif bulgular Kümülatif Bulgular Son iki aylık genel değerlendirmede ise yapılan toplam 131 analizin parti dağılımında meclisteki sandalye dağılımını devam ettiren bir eğilim olduğunu görülmektedir. Bu kısmi temsiliyetin sağlandığı örneklemde Türkiyeli seçmenlerin kayda değer ölçüde doğru açıklamalarla karşılaştıkları söylenebilir. Doğruluk Payı Analizleri Dağılımı Melda Onur CHP İstanbul Milletvekili 285 bebek aileleriyle birlikte cezaevindedir 5.7% 45.0% Meclis Dışı Analiz edilen demeçlerden bazıları AK Parti 27.5% CHP 6.9 % HDP 2.3% 9.9% MHP Türkiye Siyasetinin Doğruluk Payı Ortalaması Siyasi Partilere göre Doğruluk Payı Ortalamaları Meclis Dışı 8 Yusuf Halaçoğlu MHP Kayseri Milletvekili TRT nin 2012 yılındaki gelirlerinin yüzde 48 lik bölümünün vatandaştan alınan yüzde 2 lik elektrik faturalarındaki payı var.
Kümülatif bulgular Rapor Bulguları Konu kategorisi bazında ise ekonomik verileri konu alan açıklamaların bir üstünlüğü göze çarpıyor. Bu durumda iktidar partisine ve muhalefet partilerine mensup siyasi aktörlerin açıklamalarında ekonomik verilerin sıklıkla kullanılması en önemli etkenlerden biri. Yapılan her üç analizden birinin ekonomi, sanayi, ticaret ve finans göstergelerini içeren açıklamalarla ilgili olduğunu görüyoruz. Bu genel eğilimin dışında son iki ayda Ortadoğu bölgesinde giderek artan karmaşa ortamının Türkiye deki siyasal aktörlerin ajandasına uluslararası ilişkiler konularını dahil ettiği çıkarımını yapmak da oldukça mümkündür. Diğer konular ise TBMM de komisyon ve genel kurul tartışmalarında öne çıktığı ölçüde analizlere zaman zaman konu olmaktadır. Genel Konu Kategorilerine göre Analiz Dağılımı Ekonomi 22.1 % Sanayi, Ticaret ve Finans 11.5 % Uluslararası İlişkiler 10.7 % Tarım, Orman ve Köyişleri 8.4% İç Politika 8.4 % 8.4% Eğitim 5.3 % Sosyal Politikalar Genel Politika 4.6 % Bayındırlık, İmar & Şehircilik 4.6 % Teknoloji 4.6 % Enerji 3.8 % Çevre 3.8 % Sağlık 1.5 % Savunma ve 1.5 % Güvenlik Adalet 22.1 Genel Konu Kategorilerinin Siyasi Gruplara Dağılımı 11.5 Konular 1. Ekonomi 2. Sanayi, Ticaret ve Finans 10.7 0.8 % 3. Uluslararası İlişkiler 8.4 8.4 4. Tarım, Orman ve Köyişleri 8.4 5. İç Politika 6. Eğitim 7. Sosyal Politikalar 5.3 8. Bayındır, İmar ve Şehircilik 9. Genel Politika 4.6 4.6 4.6 10. Teknoloji 11. Çevre 3.8 3.8 12. Enerji 13. Sağlık 1.5 14. Savunma ve Güvenlik 1.5 0.8 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15. Adalet 15 9 Meclis Dışı
@dogrulukpayicom /ortakgelecek @OGDDernegi www. Hacımimi Mah. Dibek Sokak No:54 Avcı Apt. Daire:3 Galata Beyoğlu İstanbul +90 212 243 59 63 /Dogrulukpayi info@ortakgelecek.org www.ortakgelecek.org