1 Cumhuriyet Halk Partisi Çalışanı bitiren yasa, darbe üzerine darbe indiriyor Tarih : 10.07.2012 Yeni kıdem tazminatı taslağında köklü değişiklikler var. Taslak yasalaşırsa işten çıkarılanlar, evlenen kadınlar ve askere gidenlerin kıdem tazminatı ödemesi yeni bir boyut kazanacak Milyonlarca çalışanı ilgilendiren kıdem tazminatı için hazırlanan taslak, çalışma hayatına köklü değişiklikler getiriyor. Taslağa her kesimden farklı görüşler geliyor. Sendikalar kazanılmış haklardan geri adım atmayacaklarını, aksi halde genel greve gideceklerini belirtiyor. Taslağı yorumlayan vergi uzmanı Prof. Dr. Şükrü Kızılot, Yeni taslak sadece tazminatların fona devriyle sınırlı değil. Tazminata hak kazanma şekli de değişiyor dedi. Kızılot, en çarpıcı düzenlemenin işten atılanlara tazminat verilmemesi olduğunu belirtti. Ünlü uzman bu konuda dava patlaması olacağını kaydetti. Taslakta işverene büyük kıyak yapıldığını da belirten Kızılot, İşsizlik sigortası fonuna işverenin ve devletin katkısı yüzde 0.5 e indirildi. İşsizlik fonu tırpanlandı diye konuştu. Kızılot, Çalışmaya devam edenlerin durumunda boşluk var. İşveren istiyorsa kıdemi fona aktarabilecek. İşverenin böyle bir işe kalkışacağını zannetmem, kendine bir yük getirmez. Meclis te tartışılırken belli olacak. Taslakta ek yapılması lazım dedi. DİSK Başkanı Erol Ekici, yaptığı açıklamada, yeni sistemle, prime esas olan kesinti miktarının yüzde 6-7 oranında kaybolacağını belirterek, işçinin 1000 lirasında 300 liralık kayıp yaşanacağını savundu. Ekici, Sisteme geçişle birlikte toplu işten çıkarmalar yaşanabilir. Kendilerine önerilen kıdem tazminatını kabul etmeyenler işten atılabilir dedi. -Türk-İş ten grev resti- Türk-İş Başkanı Mustafa Kumlu da geçtiğimiz günlerde yaptığı açıklamada, fona devirde konuşulan formüller için, Gündeme getirilen formüllerin hepsi de hak kaybı içeriyor. Cumhuriyet Halk Partisi - 1 / 5-10.07.2012
2 Dile getirilen son formüllere göre prim gün sayısı azaltılıyor, işçinin kaderi özel sigorta şirketlerine terk ediliyor. İşverenin işçiyi bugünkünden çok daha rahat bir biçimde işten çıkarmasının önü açılıyor. Kıdem tazminatımıza el uzatılırsa genel grev yapacağız demişti. -Patron tazminat ödemeyecek- * Bugüne kadar kıdem tazminatı işten atılan çalışanın güvencesiydi. Çünkü patron bir çalışanını işten çıkardığında işçinin hakettiği kıdem tazminatını ödemek zorunda. * Taslaktaki en çarpıcı düzenleme olarak öne çıkan maddeye göre, patronlar çalışanları rahatça işten çıkartabilecek. Çünkü patronun kıdemle bağı kopartılıyor. -Tazminat için 5 yıl beklenecek- * İşten çıkarılan bir çalışan başka bir iş bulup çalışmaya başlarsa (15 yıl 3600 günü doldurmak koşuluyla) kıdem tazminatının yarısını alabilecek. Kalanını emeklilik halinde alacak. * Bu çalışan herhangi bir iş bulamazsa, çalıştığı dönemdeki tazminatın tamamanı işten çıkartıldığı tarihten 5 yıl sonra alabilecek. -Evlenen kadın çalışana kıdem avantajı kalkıyor- * Kadın çalışanlar evlendikten sonra bir yıl içinde işten kendi istekleriyle ayrılırlarsa tazminatlarının tamamını alıyorlar. * Yeni taslağa göre bu nedenle işten ayrılan kadın çalışanlara, işten ayrılma tarihinde tazminat ödenmeyecek. Kadın çalışanın hak ettiği tazminat fonda kalmaya devam edecek. -Askere tazminat sürprizi- * Mevcut durumda askere giden erkek çalışanlara isteğe bağlı olarak kıdem tazminatları ödeniyor. * Yeni taslakta askere gidenlere kıdem tazminatı ödenme uygulaması kaldırılıyor. -Tazminat nemalandırılacak çıkışta vergisi kesilecek- * Kıdem tazminatları şu anda işverende toplanıyor. Herhangi bir yatırım aracında nemalandırılmıyor. Tazminat ödendiğinde çalışan aldığı rakam üzerinden herhangi bir vergi ödemiyor. * Yeni düzenlemeyle şirketler kıdem tazminatlarını Emeklilik Gözetim Merkezi ne aktaracak. Bu merkez de topladığı primleri emeklilik şirketlerine gönderecek. Toplanan para gözetim merkezinde farklı yatırım araçlarında nemalandırılacak. Emeklilik şirketini patron seçecek, yatırım fonunu ise işçi belirleyecek. Kıdem tazminatı ödenirken gelir vergisi kesintisi yapılacak. Bu kesintinin oranını Bakanlar Kurulu belirleyecek. KONUT AÇILIMI NE GETİRİR? Cumhuriyet Halk Partisi - 2 / 5-10.07.2012
3 KIDEM TAZMİNATI PEŞİNATA SAYILIR - Bir taşla iki kuş vurulacak - Nazmi Durbakayım İNDER ve Teknik Yapı Grubu Başkanı Çalışanlar yeni düzenlemeyle konut alımlarında, biriken kıdem tazminatının yarısını alabilecek. Hem işveren hem de çalışanlar bundan karlı çıkacak diyen Nazmi Durbakayım, Çalışanlar konut alıp değerlendirecek. Gayrimenkul sektöründeki durgunluk da biraz olsun azalacaktır. Uygulamayı hazırlayanları tebrik etmek lazım dedi. - Orta ve dar gelirli grup için önemli - Işık Gökkaya / GYODER Başkanı ve Yeşil GYO Genel Müdürü Kıdem tazminatından gelecek paranın konut almak isteyenler için peşinat olarak kullanılabileceğine değinen Gökkaya, Özellikle 10 yılın üzerinde çalışanlar peşinatları bu sayede ödeyebilecek. Genelde orta ve dar gelirlilerin konut ihtiyacı olduğu için bu uygulama büyük önem taşıyor. Biriken para gayrimenkule yönelirse sektör bundan olumlu etkilenecektir. Sektördeki durgunluk tam anlamıyla gitmez ama mutlaka katkısı olacaktır diye konuştu. - Vatandaş emekli olmayı beklemeyecek - Ali Ağaoğlu / Ağaoğlu Şirketler Yön. Kurulu Başkanı Kıdem tazminatının yarısının konut almak isteyen çalışanlara verilmesinin önemine değinen Ağaoğlu, Uygulamayı son derece olumlu buluyorum. Peşinat ödemelerini kolaylaştıracak. İnsanlar emekli olmayı beklemeden ev sahibi olabilecekler. Kıdem tazminatı uygulaması gayrimenkul sektöre katkı sağlar ama durgunluğu gidermek için yeterli olmaz dedi. - Bunlar pansuman tedbirleri olacak - Emrullah Turanlı / Taşyapı Yönetim Kurulu Başkanı Kıdem tazminatıyla ev alınmasının pek mümkün olmadığını belirten Turanlı, şunları söyledi: Şirketlerin toplu olarak bu paralyı ödemesi mümkün değil. Bunlar pansuman tedbirleri. Sektördeki durğunluğu çözmez. Düşünün bir şirkette 1000 kişi çalışıyor. Bu para nasıl ödenir. Bu paralar ödense bile konut almaya yeterli olmayacaktır. Fakat kıdem tazminatlarını fona devredilmesi ve oradan kullanılması gelecekte olumlu olabilir. -YATIRIM ARACINI İŞÇİ BELİRLEYECEK- Kıdem tazminatlarının fona devredilmesi çalışmalarında sona yaklaşıldı. Hazırlanan metne göre, işçi, bir hesapta biriken kıdem tazminatı için nemalandırma sistemini seçebilecek ya da parasının Hazine tarafından işletilmesine karar verebilecek. Sisteme geçişte işçilerin hak kaybı yaşayıp yaşamayacağı konusundaki belirsizlik ise Cumhuriyet Halk Partisi - 3 / 5-10.07.2012
4 sürüyor. Yasa taslağının son haline göre yeni düzenlemede şunların olması bekleniyor: * İşverenler kıdem primlerini bir havuza koyacak. İşverenin birden fazla şirketi olması halinde bu tutar, işçinin çalıştığı şirket adına aktarılacak. * İşçi parasının hangi fonda ne şekilde değerlendirileceğine kendisine karar verebilecek. * İşçi herhangi bir tercihte bulunmazsa primler Hazine nin belirlediği yatırım aracında değerlendirilecek. İşçinin kıdem birikimleri, asgari yüzde 40 oranında Hazine Müsteşarlığı nca ihraç edilen kamu borçlanma araçlarını veya kira sertifikalarını içeren bir fonda değerlendirilecek. -Tazminata TÜFE ayarı- * İşverenin, SGK teşviklerinden yararlanabilmek için sisteme borçlu olmaması gerekecek. * İşçi bir gün dahi çalışsa buna ilişkin kıdem tazminatı hakkı olacak. Eski yasada kıdem almak için en az 1 yılı doldurma şartı aranıyordu. * İşverenler, işçinin prime esas aylık brüt kazancının yüzde 4 ünü kıdem primi olarak yatıracak. Bu meblağ ücretten düşürülemeyecek. * Kıdem tazminatı tavanı artırılacak. 2012 de geçerli olmak üzere belirlenen kıdem tazminatı tavanı izleyen yıllarda bir önceki yıla ait TÜFE oranında artırılarak hesaplanacak. -Ev alan paranın yarısını çekecek- * Kıdem hesabından para çekme hakkını ilk kez kullanan işçinin 15 yıllık sigortalılık süresini doldurması ve 3 bin 600 günlük prim ödeme gün sayısını tamamlaması gerekecek. * İkinci para çekme hakkı için bin 800 gün daha prim ödenecek. * Konut alanlar, bireysel kıdem hesabında biriken tutarın yarısını çekmeye hak kazanacak. * SGK dan emeklilik aylıkları bağlananlar kıdemlerinin tamamını çekebilecek. * 5 yıl boyunca adlarına prim yatırılmayanlar da kıdem hesaplarında biriken paranın tamamını alabilecekler. * Ölen işçinin mirasçıları, kıdem tazminatının tümünü 2 hafta sonunda alabilecek. * Fon kurulduktan sora iş değiştiren işçinin kıdem tazminatları birleştirilebilecek ve tek hesap üzerinden nemalandırma yapılacak. * Farklı saatlerde farklı işverenlerle farklı işyerlerinde çalışan işçiler, iki ayrı fondan yararlanacak. Cumhuriyet Halk Partisi - 4 / 5-10.07.2012
5 * İşçi, hak kazandığı prim miktarını internetten takip edebilecek. Burada, seçilen tasarruf aracı ile tazminatın ne kadar nemalandığı da görülebilecek. -Eski çalışana 15 yıl şartı- * Fon kurulmasından önce biriken haklar da tahsil edilebilecek. * İşçinin ölümü, iş sözleşmesinin işçi ya da işveren tarafından feshi, işçinin askere gitmesi nedeniyle sözleşme feshi emeklilik, kadın İşçinin evlenmesi ve 15 yıl 3 bin 600 günü doldurma şartlarıyla eski kıdem hakları işverenden tahsil edilebilecek. * İşsizlik sigortası fonu oranları düşürülecek. -Yeni sisteme geçişte ne olacak?- Taslakta, kazanılan haklar için eski sisteme göre tazminat verileceği belirtilirken diğer yandan da yeni kanun ile kıdem tazminatı sözleşmesi imzalanması gerektiği ifade ediliyor. Buna göre, sistemin hayata geçmesinin ardından işçi ile işveren bir sözleşme yapacak. Bu sözleşmenin içeriğinin nasıl olacağı konusu ise belirsizliğini koruyor. Kıdem tazminatında kazanılan hakkın fona devredilmesi sırasında yaşanacak olası kayıplar sendikaların en büyük endişesi. Sendikalar, işveren ile kazanılmış kıdem tazminatları konusunda anlaşamayan işçinin işten atılacağı endişesi yaşıyor. Cumhuriyet Halk Partisi - 5 / 5-10.07.2012