Asfalt Betonu İçerisine Konulan Düşük Karbon Çeliğinin %3.5 NaCl Ortamındaki Korozyonunun İncelenmesi



Benzer belgeler
Asfalt Betonu İçerisine Konulan Düşük Karbon Çeliğinin %3.5 NaCl Ortamındaki Korozyonunun İncelenmesi

ARI ÜRÜNLERĐNĐN KOROZYON ĐNHĐBĐTÖRÜ OLARAK KULLANILMASI (The Usage Of Bee Products As A Corrosion Inhibitor) Yrd.Doç.Dr.

KOROZYON. Teorik Bilgi

Korozyon Hızı Ölçüm Metotları. Abdurrahman Asan

EKOKULU KOROZYON ARAŞTIRMA LABORATUVARI

KİMYA NEDİR? KİMYA BİLİMİ OLMASAYDI

BİSFENOL A NIN BAKIRIN LEKTROKİMYASAL DAVRANIŞLARINA ETKİSİ 1. The Effects of Bisphenol A on Electrochemical Behaviour of Copper*

DİYARBAKIR MERMER TOZ ARTIKLARININ TAŞ MASTİK ASFALT YAPIMINDA KULLANILABİLİRLİĞİNİN ARAŞTIRILMASI

KOROZIF ORTAMLARDA 42CRMO4 ÇELIĞIN İLETKEN POLIMERLERLE KOROZYONDAN KORUNMASI

CRM ve SMR DENEYSEL ÇALIŞMALARI

ELEKTROKİMYASAL KOROZYON

ÖZGEÇMİŞ VE ESERLER LİSTESİ

Malzeme Bilimi Ve Laboratuvarı KOROZYON. Sakarya Üniversitesi Teknoloji Fakültesi

POLİPİROLLE KOROZYONDAN KORUNMA CORROSION PROTECTION BY POLYPYRROLE

ents are evaluated in corrosion

Zeyfiye TEZEL Mehmet KARACADAĞ

KOROZYON TÜRLERİ Başlıca 8 korozyon türü vardır. Bunlar:

ALUMİNYUMUN YÜZEYİNDEKİ OKSİT TABAKASININ SÜLFÜRİK ASİT ANODIZING YÖNTEMİYLE GELİŞTİRİLMESİ*

ZİRKONYUM, SİLİSYUM, DEMİR VE ÇİNKO BAZLI KAPLAMALARIN KOROZYON ÖNLEMEDEKİ ETKİLERİ

6-AMİNO-m-KRESOL POLİMERİNİN PASLANMAZ ÇELİK ÜZERİNE SENTEZİ VE KOROZYON PERFORMANSININ İNCELENMESİ *

Kanalizasyonlarda CAC Kullanımı Çimento Araştırma ve Uygulama Merkezi

6 Prof. Dr. Şaduman ŞEN & Yrd. Doç. Dr. A.Şükran DEMİRKIRAN

KOROZYON HIZI VE ÖLÇÜMÜ

Normal Ve Silis Dumanı Katılarak Üretilen Betonlarda Donatı Korozyonuna Sodyum Klorür Etkisi

MALZEME VE MALZEME İŞLEME TEKNOLOJİLERİ PROGRAMINDA KOROZYON VE KOROZYONA DAYANIKLI MALZEMELER DERSİNİN ZORUNLU OLARAK OKUTULMASI

KĐMYA NEDĐR? KĐMYA BĐLĐMĐ OLMASAYDI ILAÇ SEKTÖRÜ,

KOROZYONUN ÖNEMİ. Korozyon, özellikle metallerde büyük ekonomik kayıplara sebep olur.

SÜLFÜRİK ASİT ORTAMINDA YUMUŞAK ÇELİĞİN KOROZYONUNA GLİKOLİK ASİT ETOKSİLAT 4-NONİLFENİL ETER İN İNHİBİTÖR DAVRANIŞINA HALOJENÜR İYONLARININ ETKİSİ

BÖLÜM I YÜZEY TEKNİKLERİ

Araçlar: Çıkarma Parçaları şu şekilde etiketlenmiştir:

AFYON KOCATEPE ÜNİVERSİTESİ DÖNER SERMAYE GELİR GETİRİCİ FAALİYET CETVELİ İNŞAAT MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ

6.WEEK BİYOMATERYALLER

2/13/2018 MALZEMELERİN GRUPLANDIRILMASI

Cihaz temel olarak bir çok elektrokimyasal analitik ölçüm metodu standardlarını TEKNİK BİLGİLER

Polianilin (PANi) ve PANi Metal (Cu, Ni) Kompozitlerinin Bakır Üzerine Elektrokimyasal Sentezi ve Antikorozif Özelliklerinin İncelenmesi

BARTIN ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ METALURJİ VE MALZEME MÜHENDİSLİĞİ MALZEME LABORATUARI II DERSİ AKIMLI VE AKIMSIZ KAPLAMALAR DENEY FÖYÜ

ISIDAÇ 40. karo. Özel ürünleriniz için özel bir çimento!

Beton Melike Sucu ZEMİN BETONLARINDA KALSİYUM ALÜMİNAT ÇİMENTOSU KULLANIMI. Nisan, 17

Asfalt Betonu Kaplamaların Farklı Sıcaklıklarda Dayanımı

Metal yüzeyinde farklı korozyon türleri

UÇUCU KÜLLÜ BETONLARIN DONMA-ÇÖZÜLME ETKİSİNDE MEKANİK ÖZELLİKLERİNİN ARAŞTIRILMASI. Necdet Sezer Kampüsü Gazlıgöl Yolu Afyon,

POLİ(PİROL-KO-O-ANİSİDİN) KAPLI PASLANMAZ ÇELİĞİN KLORÜRLÜ ORTAMDAKİ KOROZYON DAVRANIŞLARI

SÜLEYMAN DEMİREL ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ KİMYA MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ KMM 302 KİMYA MÜHENDİSLİĞİ LABORATUVARI-I ÖĞÜTME ELEME DENEYİ

ALUMİNYUM YÜZEYİNDEKİ OKSİT TABAKASININ FOSFORİK ASİT ANODIZING YÖNTEMİYLE GELİŞTİRİLMESİ*

METAL OKSİT KAPLI TİTANYUM ANOTLARIN GENEL ŞARTNAMESİ. Anotlar, kablolar, bağlantı ve kalite kontrol işlemleri bu şartnamede verilmiştir.

ISIDAÇ 40. yapı kimyasalları. Özel ürünleriniz için özel bir çimento!

ISIDAÇ 40. refrakter. Özel ürünleriniz için özel bir çimento!

CACSAND. yüksek performanslı kalsiyum alüminat agregası. Yüksek dayanıklılık gerektiren uygulamalarınız için özel bir agrega!

Bitümlü sıcak karışımlar; - aşınma - binder - bitümlü temel. tabakalarında kullanılır.

Metal Pigment Kaplamalar Tel.: +90 (216) Faks.: +90 (216)

Çimentolu Sistemlerde Çatlak Oluşumları. Çimento Araştırma ve Uygulama Merkezi

ISIDAÇ 40 Esaslı Yüksek Performanslı Beton. Çimento Araştırma ve Uygulama Merkezi

ELEKTROLİTİK TOZ ÜRETİM TEKNİKLERİ. Prof.Dr.Muzaffer ZEREN

SOĞUK KARIġIM TASARIMI VE KATKI MALZEMESĠ MĠKTARI-KÜR SÜRESĠ ĠLĠġKĠSĠ

Çift Fazlı Paslanmaz Çeliklerde Yaşlandırma Koşullarının Mikroyapı Özellikleri Üzerindeki Etkisinin İncelenmesi

Bir esnek üstyapı projesi hazırlanırken değerlendirilmesi gereken faktörler: - Trafik hacmi, - Dingil yükü, - Dingil yüklerinin tekrarlanma sayısı -

CERRAHİ İĞNE ALAŞIMLARI. Microbiologist KADİR GÜRBÜZ

KARADENİZ TEKNİK ÜNİVERSİTESİ MADEN MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ MADEN İŞLETME LABORATUVARI. ( Bahar Dönemi) BÖHME AŞINMA DENEYİ

ÇİNKO ALAŞIMLARI :34 1

1. Projeden, malzemeden gerekli veriler alınır

Korozyon tanımını hatırlayalım

Rapor no: Konu: Paslanmaz çelik

ZEMİN MEKANİĞİ VE TEMEL İNŞAATI İnce Daneli Zeminlerin Kıvamı ve Kıvam Limitleri. Yrd.Doç.Dr. SAADET A. BERİLGEN

Akreditasyon Sertifikası Eki (Sayfa 1/5) Akreditasyon Kapsamı

Asfalt Betonu Aşınma Tabakasının Bitüm Yüzdesi Tayini İçin Tahmin Modeli

TEKNOLOJİK ARAŞTIRMALAR

HALİÇ METRO GEÇİŞ KÖPRÜSÜ KATODİK KORUMA AKIM İHTİYACI DEĞERLENDİRME RAPORU

Afyon Kocatepe Üniversitesi Fen ve Mühendislik Bilimleri Dergisi

100 TL/adet ISO TL/adet Metalik Malzemelerde. Standard Specification. 200 TL/adet 99. Elyaf takviyeli plâstik.

Kaplama dekoratif görünüşü çekici kılarlar 2

AR-GE DAİRESİ BAŞKANLIĞI VE AR-GE BAŞMÜHENDİSLİKLERİ LABORATUVARLARI

Faz ( denge) diyagramları

Calacatta Oro

ADANA BİLİM VE TEKNOLOJİ ÜNİVERSİTESİ İNŞAAT MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ 2014 Yılı DÖNER SERMAYE FİYAT LİSTESİ

MEMM4043 metallerin yeniden kazanımı

Meral ARMUTÇU, Esma SEZER İstanbul Teknik Üniversitesi, Fen-Edebiyat Fakültesi Kimya Bölümü, 34469, Maslak,İstanbul

BÖLÜM 6. ASFALT BETONU KAPLAMALARDA MEYDANA GELEN BOZULMALAR, NEDENLERİ VE İYİLEŞTİRİLMELERİ 6.1. Giriş Her çeşit kaplamada; -trafik etkisi -iklim

Hitit Üniversitesi, Metalurji ve Malzeme Mühendisliği Bölümü, Çorum, Türkiye. Gazi Üniversitesi, Kimya Bölümü, Ankara, Türkiye

HOŞGELDİNİZ SEMİNER KONUSU:KATODİK KORUMA SUNAN:SAİM KONYALI ELEKTRİK MÜHENDİSİ.(M S)

İki Farklı Kendiliğinden Yayılan Şap Kinetiği PÇ Baskın & KAÇ Baskın- Çimento Araştırma ve Uygulama Merkezi

«Köprülerde İletken Asfalt Kaplamalarla Buzlanmayla Mücadele Yöntemleri» Cahit GÜRER (Afyon Kocatepe Ünv.) Cihan Düşmez (Afyonkarahisar Belediyesi)

Betonda Çatlak Oluşumunun Sebepleri. Çimento Araştırma ve Uygulama Merkezi

PROJENİN ADI POLİMER KATKILI ASFALT ÜRETİMİNİN ARAŞTIRILMASI. Danışman: Doç.Dr. İsmet KAYA. Zeyfiye TEZEL Mehmet KARACADAĞ

İNŞAAT MALZEME BİLGİSİ

TÜRKİYE ASFALT ENDÜSTRİSİ

KOROZYONDAN KORUNMA YÖNTEMLERİ

DOKUZ EYLÜL ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ DEKANLIĞI DERS/MODÜL/BLOK TANITIM FORMU. Dersin Orjinal Adı: CORROSION. Dersin Kodu: MME 4049

AGREGALAR Çimento Araştırma ve Uygulama Merkezi

DETERMINING THE BITUMEN PERCENT OF BINDER LAYER OF ASPHALTIC CONCRETE WITH STATISTICAL METHOD

Kuruca Dağından Elde Edilen Agregaların Beton Agregası Olarak Kullanılabilirliği

ELEKTROKİMYASAL REAKSİYONLAR

KOROZYON DERS NOTU. Doç. Dr. A. Fatih YETİM 2015

KARADENİZ TEKNİK ÜNİVERSİTESİ MADEN MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ MADEN İŞLETME LABORATUVARI DENEY ADI: AGREGA ELEK ANALİZİ VE GRANÜLOMETRİ EĞRİSİ

KOROZYON Hazırlayanlar: Gözde Çörekçi Merve Baykan Osman Çakır

1. Giriş 2. Yayınma Mekanizmaları 3. Kararlı Karasız Yayınma 4. Yayınmayı etkileyen faktörler 5. Yarı iletkenlerde yayınma 6. Diğer yayınma yolları

ÇELİK YÜZEYLERDEKİ PİROL KATKILI EPOKSİ BOYALARIN KOROZYONA KARŞI KORUMA REFLEKSİNİN TAHRİBATSIZ VE TAHRİBATLI ELEKTROKİMYASAL TESTLERLE BELİRLENMESİ

Sıcak Havada Beton Çimento Araştırma ve Uygulama Merkezi. Kasım, 2015

Volkan Emre UZ, İslam GÖKALP, S. Ercan EPSİLELİ, Mehtap TEPE

ANALİZ LİSTESİ. 150*150*150 ebatlarında 7 veya 28 Günlük Kürü Tamamlanmış Küp Beton Numune

ÖZGEÇMİŞ. Dr. Murat BİNGÜL

Transkript:

MAKÜ FEBED ISSN Online: 1309-2243 http://edergi.mehmetakif.edu.tr/index.php/febed Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi 3 (1): 5-11 (2012) Araştırma Makalesi / Research Paper Asfalt Betonu İçerisine Konulan Düşük Karbon Çeliğinin %3.5 NaCl Ortamındaki Korozyonunun İncelenmesi Hüsnü Gerengi 1, Ercan Özgan 2, Çağlar Akçay 3, İlhan Arslan 2 1 Düzce Üniversitesi, Kaynaşlı Meslek Yüksekokulu, Korozyon Araştırma Laboratuvarı, 81900 Kaynaşlı, Düzce 2 Düzce Üniversitesi, Teknik Eğitim Fakültesi, Yapı Eğitimi Anabilim Dalı, 81620 Düzce 3 Düzce Üniversitesi, Orman Fakültesi, Orman Endüstri Mühendisliği Bölümü, 81620 Düzce Geliş Tarihi (Received): 29.03.2012, Kabul Tarihi (Accepted): 04.06.2012 Yazışmalardan Sorumlu Yazar (Corresponding author): husnugerengi@duzce.edu.tr (H. Gerengi) 0 380 544 28 11 0 380 544 28 12 ÖZET Korozyon, metallerin bulunduğu ortamda kimyasal veya elektrokimyasal reaksiyonlar sonucunda bozulması ve zamanla metalik özelliğini kaybetmesidir. Karayollarında kullanılan işaret levhaları, elektrik direkleri, köprü elemanları, bariyerler ve trafik ışıkları gibi metalik alaşımlardan yapılan malzemelerin de asfalt beton içerisinde olmalarına rağmen zamanla korozyona uğradıkları bilinmektedir. Diğer taraftan karayollarında karla mücadele kapsamında yapılan tuzlama çalışmaları da bu metaller için ayrıca korozif ortam oluşturmaktadır. Bu çalışmada, asfalt beton içerisine konulan düşük karbon çeliğinin açık devre potansiyeli sekiz hafta boyunca ölçülmüş ve potansiyelin zamana bağlı olarak -650 mv tan -690 mv a doğru azaldığı tespit edilmiştir. Birinci hafta sonunda %3.5 NaCl çözeltisi içerisindeki metalin korozyon potansiyeli -734 mv tan -774 mv a kaymıştır. 8. hafta sonunda elde edilen korozyon akım yoğunluğu 1. hafta sonunda elde edilen değerden yaklaşık 1.76 kat daha fazladır. Buna bağlı olarak elde edilen korozyon direnci de azalmış olup korozyon direnci 2240 ohm.cm 2 den 859 ohm.cm 2 değerine kadar düşmüştür. Anahtar Kelimeler: Korozyon, Asfalt beton, Düşük karbon çeliği Investigation on the Corrosion of Low Carbon Steel Placed in Asphalt Concrete in 3.5% NaCl Environment ABSTRACT Corrosion is the degradation of the metals as a result of chemical and electrochemical reactions and the loss of their metallic properties in time. Metallic alloys used in highways, such as traffic signs, lamppost, parts of the bridge, barriers and traffic lights are also known to corrode over time, although they are in asphalt concrete. On the other hand, salting processes to prevent the icing on highways also create a corrosive environment for these metals. In this study, the corrosion potential of low carbon steel placed in asphalt concrete was measured during 8 weeks, and the open circuit potential has been found to decrease from -650 mv to -690 mv over time. At the end of the first week, corrosion potential of the metal in 3.5 % NaCl solution changed from -734 mv to -774 mv. Corrosion current density obtained at the end of the 8 th week is approximately 1.76 times more than the value obtained at the end of the 1 st week. Accordingly, corrosion resistance also reduced, and the corrosion resistance decreased from 2240 ohm.cm 2 to 859 ohm.cm 2. Key Words: Corrosion, Asphalt concrete, Low carbon steel 5

1. GİRİŞ Günümüz Türkiye sinin ekonomik kalkınmasında ve refahının artmasında önemli bir yere sahip olan karayolu taşımacılığının ulaştırma sektörü içerisindeki payı giderek artmaktadır. Bu nedenle, en önemli alt yapı yatırımlarından biri olan karayollarımız artan bir trafik yükü altında kalmaktadır. Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) verilerine göre Türkiye de karayolu taşımacılığının payı 1970 yılında yük taşımacılığında % 61, yolcu taşımacılığında % 91 iken 2003 yılında bu değerler sırasıyla %92 ve %95 olmuştur. Bu durum ülkemizde karayollarının diğer ulaşım sistemlerine göre yük taşımacılığı açısından çok daha fazla kullanıldığını göstermektedir (Kuloğlu ve ark., 2006). Yol kaplamalarına zarar veren NaCl tuzu, yol yüzeyinde soyulmalara neden olmaktadır. Hava katkısız betonlarla suda çözünen tuzlar, kuruyup kristalleşerek boşluk çeperlerinde basınç yapmaktadır. Bu basınç, betonda oyuklara ve yer yer çatlakların oluşmasına neden olmaktadır. Beton yollarda, klor iyonları çatlaklardan metale ulaşabilirlerse, metalin paslanmasına neden olan elektrokimyasal reaksiyon sürecini başlatabilir. Kullanılan tuz miktarı ve uygulanma sıklığının artması beton yüzeyindeki bozulmaları hızlandırabilmektedir. Ülkemizde, karla mücadele kapsamında karayollarında kullanılan tuz miktarının 100 bin ton civarında olduğu tahmin edilmektedir (Varış, 2007). En eski yol yapım malzemelerinden biri olan asfalt, geliştirilen teknik özellikleriyle beraber çevreye dost, uzun ömürlü ve yüksek performans sergileyen yolların yapımına imkân tanımaktadır. Karayollarında sıkça kullanılan esnek üst yapı elemanlarının kaplama tabakaları içerisindeki bitümlü karışımlar, yol inşaatında önemli bir yer tutmakta ve maliyeti büyük ölçüde etkilemektedir. Yol kaplamalarında kullanılan sıcak bitümlü karışımlar içerisinde asfalt betonu en fazla kullanılan materyaldir (Arslan, 2012, Kang ve ark., 2010). Asfalt, güçlü bir bağlayıcı olmasının yanı sıra su geçirmez ve dayanıklı olmasından dolayı mühendislerin özel olarak ilgisini çekmektedir. Asfalt genellikle bir araya getirildiği mineral agrega karışımlarının kontrol edilebilir bir esneklik sağlayan plastik maddesidir. Asfalt, normal atmosferik koşullarda katı ya da yarı katı halde bulunmasına rağmen ısı etkisiyle veya değişken voltaliteye sahip petrol çözücüler içersinde çözülebilir ya da sıvılaştırılabilmektedir. Karayolu esnek üst yapıları sonsuz uzunlukta oldukları için farklı iklim ve çevre şartlarına maruz kalabilmektedirler, dolayısıyla karşılaştıkları sorunlar ve etki eden faktörlerde farklı olmaktadır. Karayollarına etki eden faktörler; iklimin etkisi, trafiğin etkisi ve kimyasalların etkileri olarak ifade edilebilir (Tunay, 2008). Kimyasal etkiler, karayollarının servis ömürleri boyunca maruz kaldıkları en önemli faktörlerden biridir. Karayollarında kış aylarında don olaylarını önlemek amacıyla yollarda tuzlar kullanılmaktadır. Kullanılan bu tuzlar yollara zarar verebilmektedir. Kar ve buzla mücadelede etkili bir çözüm bulabilmek, değişkenlerin fazla olmasından dolayı oldukça zordur. Bu değişkenler; farklı hava durumları, üst yapı sıcaklığı, üst yapı tipi, ortam sıcaklığı, trafik hacmi, rüzgâr yönü ve hızı, taşıt hızları, göl veya okyanus etkisi, güneş görmeyen kısımlar şeklinde ifade edilebilir. Bu faktörlerin çeşitli olmasından dolayı kar ve buzla mücadelede farklı kimyasalların kullanımı zorunlu olabilmektedir. En çok kullanılan kimyasallar CaCl 2, MgCl 2, CMA (Kalsiyum, Magnezyum, Asetat) ve NaCl dür (Kuloğlu ve ark., 2005). Amerika Birleşik Devletlerinde buzlanmayı önlemek için yılda ortalama 15 milyon ton tuz kullanıldığı bilinmektedir (Wegner ve Yaggi, 2001). Şekil 1. Karayollarında tuzun etkisiyle hasara uğramış bir yol Karayollarında özellikle kış aylarında kullanılan donmayı önleyici tuzlardan dolayı, karayollarında önemli bir yere sahip olan trafik işaret ve bilgi sistemlerinde önemli korozyon zararları olmaktadır. Karayollarında kullanılan trafik işaret ve bilgi levhalarının Türkiye ekonomisine maliyetinin 2010 yılında yaklaşık 137 milyon TL tutarında olduğu bilinmektedir. Karayollarında korozyon ve arker faktörlerden kaynaklanan trafik işaret ve levhaların yenilenme maliyeti ise yaklaşık 27 milyon TL dir (Web 1, 2012). 2. MATERYAL ve METOT 2.1. Asfalt Beton Numunenin Hazırlanması Çalışmada kullanılan asfalt beton numuneleri Karayolları Genel Müdürlüğü (KGM) fenni şartnamesi (KGM, 2000) tip II ye göre aşınma tabakası gradasyon limitlerine uygun olarak laboratuar ortamında üretilmiştir. Daha önceden hazırlanan agrega karışımı, miksere boşaltılmış, karışımda kullanılacak olan bitümde ısıtılarak istenilen sıcaklığa getirildikten sonra mikser içinde bulunan agrega üzerine hesaplanan miktar kadar ilave edilmiştir. Mikser kabında karıştırılan bitüm ve agrega karışımı Marshall kalıplarına aktarılmış ve Marshall kalıplarında sıkıştırılarak Marshall numuneleri üretilmiştir. Yapılan ön denemelerle bir adet asfalt betonu numunesi için agrega ağırlığı 1245 gr olarak belirlenmiştir. Marshall numuneleri için elek boyutlarına göre agrega tipi, agrega yüzdeleri ve ağırlıkları Çizelge 6

1 de gösterilmiştir. Bu değerlere göre hazırlanmış olan asfalt numunelerinde bağlayıcı olarak 73 gr AC 60-70 tipi asfalt çimentosu kullanılmıştır. Çizelge 1. Elek boyutlarına göre agrega tipi, agrega yüzdeleri ve ağırlıkları Elek Çapı Tip 1 % Geçen Ağırlık (gr) 19 mm 100 - - 12.5 mm 84-100 90 124,5 9.5 mm 75-91 80 124,4 4.75 mm 57-75 48 398,4 2.00 mm 42-59 31 211,65 0.425 mm 22-35 15 199,2 0.180 mm 12-22 5 62,25 0.075 mm 4-10 5 62,25 0.075 mm elek altı - 5 62,25 Asfalt çimentosunun mühendislik özellikleri Çizelge 2. de sunulmuştur (Akbulut ve Gürer, 2006). Çizelge 2. AC 60-70 Bitümüne ait fiziksel özellikler Özellikler Değerler Kullanılan Standart Kaynak Aliağa/Türkiye Penetrasyon Derecesi 60/70 Penetrasyon Derecesi (25 C) 63 ASTM D 5 Özgül Ağırlık (gf/cm 3 ) 1.060 ASTM D 70 Parlama Noktası ( C) 296 ASTM D 92 Yumuşama Noktası ( 0 C) 49 ASTM D 36 Viskozite (135 C) Pa s 0.420 ASTM D 92 2.2. Çalışma Elektrodunun Hazırlanması Şekil 2. Polimer kaplanmış elektrodun görünüşü Deneyde kullanılan düşük karbon çeliği numunesinin bileşimi Çizelge 3 te verilmiştir. Kullanılan çelik elektrot 20 mm çapında 180 mm uzunluğunda kesilerek yüzeyi mekanik olarak temizlenmiştir. Daha sonra elektrot yüzeyi 800 ve 1200 nolu zımpara kâğıtları ile iyice zımparalanarak metal yüzeyinde istenmeyen maddelerin temizlendiğinden emin olunmuştur. Deney sırasında çeliğin potansiyelinin kolayca ölçülebilmesi için çelik elektrodun diğer ucuna vida yeri açılarak, bu vida yerine bakır kablo bağlanmıştır. Bakır telin ekli ucu, 4 cm uzunluğunda kesilen plastik borudan geçirilerek, epoksi reçine ile doldurulmuştur. Bu işlemden sonra polimer kaplı elektrot Şekil 3 de görüldüğü gibi asfalt betonu içersine yerleştirilmiştir (Huang ve ark., 1999). Yapılan epoksi kaplama ile oluşturulan yalıtkan ortam sayesinde bakırın korozyonu önlenmiş ve sadece istenilen ölçüde (20 mm x 140 mm) asfalt betonu içerisine yerleştirilmiş düşük karbon çeliğinin korozyon mekanizması incelenmiştir. Asfalt beton numuneleri laboratuar ortamında 24 saat Marshall kalıbı içersinde bekletildikten sonra, kalıp sökülerek içi %3.5 NaCl bulunan deney hücresine (Şekil 5 ) yerleştirilmiştir. Çizelge 3. Deneyde kullanılan düşük karbon çeliği numunesinin bileşimi Karbon Mangan Silisyum Fosfor Kükürt Nikel Element (C) (Mn) (Si) (P) (S) (Ni) Krom (Cr) Molibden (Mo) Kalay (Sn) Demir (Fe) Ağırlıkça (%) 0.36 0.23 0.20 0.61 0.025 0.11 0.12 0.01 0.02 98.315 7

Şekil 3. Asfalt betonu içerisine yerleştirilmiş polimer kaplı elektrodun şematik olarak gösterimi Asfalt betonu içerisine konulan düşük karbon çeliğinin korozyon potansiyeli Şekil 4 te görüldüğü gibi GAMRY PC3/600 potansiyostat/galvanostat/zra sisteminde yapılmış, veriler Gamry CMS-5.30 yazılımı ile analiz edilmiştir. Polarizasyon eğrilerinin elde edilmesinde, çalışma elektrodunun referans elektroda karşı denge potansiyeli 30 dakika boyunca ölçüldükten sonra katodik ve anodik yöne doğru ±300 mv aralığında 1 mv/s hızla tarama yapılmıştır. Korozyon potansiyeli ölçümlerinde referans elektrot olarak Ag/AgCl elektrodu ve karşıt elektrot olarak Pt tel kullanılmıştır (Pierre, 2006; Darowicki, 2006). Anodik ve katodik Tafel bölgeleri bir arada elde edilemediği zaman bölgelerden birinin korozyon potansiyeline ekstrapole edilmesiyle de korozyon hızı bulunabilir. E = a + b log i (1) E; Numunenin potansiyelini, a ve b; Tafel sabitlerini ifade etmektedir. a ve b sabiti, Tafel eğimi yardımıyla bulunur ve mv/dec birimiyle gösterilmektedir. i; Akım yoğunluğunu ifade etmektedir. Şekil 4. Deney düzeneği [(1) Çalışma elektrodu, (2) Ag/AgCl elektrot, (3) Pt tel] 2.3. Tafel Ekstrapolarizasyon Yöntemi Tafel ekstrapolarizasyon yönteminin kullanımı diğer yöntemlere göre daha kolay olduğu için sanayide kullanılan en yaygın yöntemdir. Korozyon potansiyelinden başlayarak potansiyostatik ve galvanostatik yöntemle, anodik ve katodik yönde çizilen yarı logaritmik akım yoğunluğu-potansiyel eğrilerinin çizgisel bölgelerinin korozyon potansiyeline ekstrapole edilmesiyle korozyon hızı, yani korozyon akımı belirlenir. Şekil 5 te bu değerlerin grafik üzerinde nasıl bulunduğu gösterilmektedir (Gerengi ve Sahin, 2012). Bu matematiksel çıkarım Stern-Geary (Stern ve Geary, 1957) denklemi (Eşitlik 4) olarak bilinmektedir. Şekil 5. Tafel ekstra polarizasyon yöntemiyle korozyon akımı (i kor ) ve korozyon potansiyelinin (E kor ) bulunuşu Katodik Reaksiyon: 2H + + 2e - H 2 Anodik Reaksiyon : M M +2 +2e - Gerekli matematiksel işlem yapıldığında Eşitlik 2 elde edilir (β a ve β c anodik ve katodik Tafel sabitleri); i kor β a βc = 2.303 i ( β + β ) E a c (2) 8

Tafel grafik eğiminden, polarizasyon direnci değeri bulunur. E = i R P Gerekli matematiksel işlem yapıldığında, Eşitlik (4) elde edilmiş olur. i β β 1 a c corr = (4) ( β a + c ) RP 2.303 β 3. BULGULAR ve TARTIŞMA Çelik su içerisine konduğunda aşağıda gösterilen elektrokimyasal reaksiyonlar gerçekleşmektedir (Sarkar ve ark., 2005, Clearly, 1969, Gerengi, 2010). Katodik reaksiyon; O 2 + 2H 2 O +4e - 4OH - (5) Anodik Reaksiyon; Fe Fe +2 + 2e - (6) Gerçekleşen net reaksiyonlar; Fe +2 + 2OH - Fe(OH) 2 (7) 4Fe(OH) 2 + O 2 + 2H 2 O 4Fe(OH) 3 (8) 2Fe(OH) 3 Fe 2 O 3.H 2 O + 2H 2 O (9) (3) Asfalt betonu içerisindeki çelik numunesinin %3.5 NaCl içersinde zamana karşı ölçülen potansiyel değerleri Şekil 6 da gösterilmiştir. Haftada bir yapılan bu ölçümler asfalt betonu içerisinde bulunan metalin elektrokimyasal reaksiyonlara maruz kaldığını göstermektedir. Potansiyel değişimleri, eşitlik 5-9 da verilen bu korozyon reaksiyonlarını desteklemektedir. Birinci ve sekizinci hafta sonunda elde edilen Tafel ekstra polarizasyon yöntemi sonuçları Şekil 7 ve Çizelge 4 te gösterilmiştir. Asfalt beton içerisine konulan düşük karbon çeliğinin, %3.5 NaCl ortamında ölçülen açık devre potansiyelleri 8 hafta boyunca Şekil 6 da gösterildiği gibi negatife kaydığı görülmektedir. Polarizasyon eğrileri de bunu destekler niteliktedir. Birinci hafta sonunda %3.5 NaCl çözeltisi içerisindeki düşük karbon çeliğinin korozyon potansiyeli -731 mv tan -774 mv a kaymıştır. Eşitlik 4 yardımıyla hesaplanan korozyon akım yoğunluk değeri düşük karbon çeliğinin 8. hafta sonunda daha çok korozyona uğradığını göstermektedir. 8. hafta sonunda elde edilen korozyon akım yoğunluğu 1. hafta sonunda elde edilen değerinden yaklaşık 1.76 kat daha fazladır. Buna bağlı olarak elde edilen korozyon direnci de azalmıştır. Korozyon direncinin azalması metal numunenin korozyona uğradığını göstermektedir (Deng ve Fu, 2010). Korozyon direnci 2240 ohm.cm 2 den 859 ohm.cm 2 değerine düşmüştür. Şekil 6. Asfalt betonu içersindeki düşük karbon çeliğinin, %3.5 NaCl çözeltisi içerisinde 8 hafta boyunca ölçülen açık devre potansiyel değerleri Çizelge 4. Asfalt betonu içerisindeki düşük karbon çeliğinin %3.5 NaCl çözeltisi içerisinde 1. ve 8. hafta sonunda elde edilen Tafel ekstra polarizasyon yöntemi sonuçları Ölçüm İlk ölçüm (1. hafta sonunda) Son ölçüm (8. hafta sonunda) β a (mv/dec) β c (mv/dec) E corr (mv) I corr (µa/cm 2 ) R p (Ohm cm 2 ) 177 162-731 16.40 2240 124 106-774 28.90 859 9

Deney sonunda asfalt betonu kırıldıktan sonra düşük karbon çeliğine ait çekilen optik resim Şekil 8'de gösterilmiştir. Metal yüzeyinde oluşan korozyon ürünleri eşitlik 7-8 i doğrular niteliktedir. Şekil 7. Asfalt betonu içersindeki düşük karbon çeliğinin %3.5 NaCl çözeltisi içerisinde 1. ve 8. hafta sonunda elde edilen polarizasyon eğrileri Şekil 8. Asfalt betonu içerisindeki düşük karbon çeliğinin %3.5 NaCl çözeltisi içerisinde 8. hafta sonunda çekilen optik resmi 4. SONUÇ ve ÖNERİLER Karayollarında kullanılan trafik işaret ve bilgi levhalarının özellikle tuzlama sonucunda oluşan korozif ortamdan dolayı zamanla asfalt beton içerisinde korozyona uğradığı Tafel ekstra polarizasyon yöntemi ile ortaya konulmuştur. Birinci ve sekizinci hafta sonunda elde edilen polarizasyon dirençleri arasında %38 lik bir fark olduğu tespit edilmiştir. Özellikle beşinci haftadan sonra düşük karbon çeliğinin, %3.5 NaCl ortamında daha çok korozyona uğradığı ölçülen açık devre potansiyellerinden anlaşılmaktadır. Bunun sebebi düşük karbon çeliğinin yüzeyinde oluşan pasif filmin zamanla kırılmış olması olabilir. Sekizinci hafta sonunda asfalt betonu kırıldıktan sonra çekilen optik resim, Tafel ekstra polarizasyon yöntemini desteklemekte ve düşük karbon çeliğinin %3.5 NaCl ortamında korozyona uğradığını kanıtlamaktadır. Demir ve alaşımlarının endüstride yaygın bir şekilde kullanılmasının başlıca sebepleri arasında ekonomik ve iyi mekanik özelliklere sahip oluşları gelmektedir. Korozyona hızlı uğrayan bu tür metalik malzemeler aşırı tuzlanma, asit yağmurları ve arker kimyasal etkiler nedeniyle trafik ve yol güvenliği açısından büyük problemlere neden olmakta ve ekstra bakım maliyetleri yüklemektedir. Bu sebeple karayollarına konulan tüm metalik malzemelerin galvanik seriye uygun metallerden seçilmesi ve yüzeylerine epoksi kaplama yapıldıktan sonra asfalt beton içerisine konulmasının korozyon hızının azaltılması hususunda önemli faydalar sağlayacağı düşünülmektedir. 5. TEŞEKKÜR Bu araştırma, Düzce Üniversitesi Araştırma Fonunca 2012.26.HD.037 No lu proje ile desteklenmiştir. Numunelerin hazırlanmasında verdikleri destekten dolayı Öğr. Gör. Yusuf Parlak, Ayten Deniz ve Uzman Sedat Kaya bey e teşekkür ediyoruz. 6. KAYNAKLAR Kuloğlu, N., Kök B.V., Durmaz, B. (2006). Beton asfaltın farklı türden temeller üzerindeki serbest basınç mukavemet değerinin değişimi. Fırat Üniversitesi Fen ve Mühendislik Dergisi, 18(1), 91-97. Arslan, İ. (2012). Farklı Çevre Şartlarına Maruz Kalan Asfalt Betonunun Bazı Mühendislik Özelliklerinin İncelenmesi, Düzce Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, Düzce, 6s. Kang, Y., Wang, F., Chen, Z. ( 2010). Reaction of asphalt and maleic anhydride: Kinetics and 10

mechanism. Chemical Engineering Journal, 164, 230 237. Tunay, C. (2008). Dekoratif Kaplama Sistemlerinde Asfalt Kullanımı ve Alternatif Yöntemler İle Teknik-Ekonomik Yönden Karşılaştırılması, Süleyman Demirel Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, Isparta, 10s. Kuloğlu, N., Kök, B.V., Durmaz. (2005). Karayollarında kar ve buz mücadelesinde kullanılan tuzun beton asfalt kaplamaya etkisi. Fırat Üniversitesi Fen ve Mühendislik Bilimleri Dergisi, 17(1), 87-96. Wegner, W., Yaggi, M. (2001). Environmental impacts of road salt and alternatives in the New York City watershed. Stormwater 2 (5). Varış, M. (2007). Karayolları Esnek Üst Yapılarında Buzlanma İle Mücadele Yöntemleri, Yüksek Lisans Tezi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Süleyman Demirel Üniversitesi, Isparta. Web: http://www.erciyestv.com.tr/yerel-haber/tahripedilen-levhalar-sergilendi.htm (Erişim Tarihi: 12.01.2012). Karayolları Genel Müdürlüğü. (2000). Yollar Fenni Şartnamesi, Ankara. Akbulut, H., Gürer, C. (2006). Atık mermerlerin asfalt kaplamalarda agrega olarak değerlendirilmesi. İMO Teknik Dergi, Yazı 261, 3943-3960. Huang, R., Yeih, W.D., Chang, J.J., Yang, C.C. (1999). The use of ac and dc methods for corrosion monitoring of reinforced concrete members in marine environment. Journal of Marine Science and Technology, 2(1), 53-59. Gerengi, H., Sahin, H.I. (2012). Schinopsis lorentzii extract as a green corrosion inhibitor for low carbon steel in 1 M HCl solution. Industrial & Engineering Chemistry Research, 51(2), 780 787. Stern, M., Geary, A.L. (1957). Discussion of rlectrochemical polarization, a theoretical analysis of the shape of polarization curves. J. Electrochem. Soc., 104, 56 63. Pierre, R.R. (2006). Handbook of Corrosion Engineering. McGraw-Hill Company, p. 117. Darowicki, K., Gerengi, H., Bereket, G., Slepski, P., Zielinsk, A. (2006). Corrosion behaviour of low carbon steel in in artificial seawater using TP, LP, EIS, harmonic analysis (HA) and New method dynamic electrochemical impedance spectroscopy (DEIS). The Corrosion Association Journal, 14, 3-8. Sarkar, P.P., Kumar, P., Manna, M.K., Chakraborti, P.C. (2005). Microstructural influence on the electrochemical corrosion behaviour of dualphase steels in 3.5% NaCl solution. Materials Letters, 59, 2488 2491. Cleary, H.J. (1969). On the Mechanism of Corrosion of Steel Immersed in Saline Water. Bethlehem Steel Corp, Offshore Technology Conference, 18-21 May, Houston, Texas, 978-1-55563-817-7. Gerengi, H. (2010). Investigation of Effects of Corrosive Factors in Seawaters of Turkey, International Sustainable Buildings Symposium (ISBS), Proceddings, Page: 802-809, Gazi University, Ankara, Turkey. Deng, S., Li, S., Fu, H. (2010). Nitrotetrazolium blue chloride as a novel corrosion inhibitor of steelin sulfuric acid solution. Corrosion Science, 52, 3840 3846. 11