Konu: 2015 Yılı Erzurum-Erzincan İl ve İlçeleri Yüzey Araştırması Sonuç Raporu TÜRK TARİH KURUMU BAŞKANLIĞINA Bu yüzey araştırması, 664 sayılı Atatürk Kültür, Dil Ve Tarih Yüksek Kurumu Teşkilat Ve Görevleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararname ve Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Yüksek Kurumu Bilimsel Araştırma Ve Çeviri Projeleri Yönergesine ve Atatürk Kültür, Dil Ve Tarih Yüksek Kurumu Yönetim Kurulu tarafından kabul edilen Destekleme İlke Kararına dayanılarak TTK tarafından destelenen bir araştırmadır. 2015 Yılı araştırmalarımıza destek ve teşviklerinden ötürü TTK ya teşekkür ederiz. İlgi: 28.08.2015 tarih ve 166517 sayılı yazı 19 Ekim 2015 Pazartesi günü Prof. Dr. Alpaslan CEYLAN başkanlığında ilgili yerel, idari kurum ve yetkililere gerekli bilgiler verildikten sonra çalışmalara Erzurum ilinde başlanılmıştır. On dokuz gün süren çalışmalar 06 Kasım 2015 tarihinde bitirilmiştir. Erzurum ilinde; Aşkale, Aziziye, Horasan, Köprüköy, Palandöken ve Yakutiye ilçelerinde, Erzincan ilinde ise; Otlukbeli ve Tercan ilçelerinde çalışmalar gerçekleştirilmiştir. Bu çalışmalar sonucunda Erzincan ilinde 13 sit, 1 anıt; Erzurum ilinde ise 14 sit 2 anıt tespit edilmiştir. Toplamda 27 sit, 3 anıt kayıt altına alınmıştır. SİT ERZİNCAN OTLUKBELİ Kalecik Kalesi Erzincan ili, Otlukbeli ilçesinin 7 km kuzeyinde yer almaktadır. Yaklaşık olarak 40x40 m boyutlarındadır. Bölgeye hâkim bir noktada olan kalenin garnizon olarak kullanıldığı düşünülmektedir. Kaçak kazı izleri mevcuttur. Kırmantepe Kalesi Erzincan ili, Otlukbeli ilçesinin 2 km doğusunda yer almaktadır. 55x35 m boyutlarındadır. Su kaynakları açısından oldukça zengin bir noktada bulunan kalede çok sayıda kaçak kazı izleri mevcuttur. Teke Mağarası Erzincan ili, Otlukbeli ilçesine 7 km kuzeyinde yer almaktadır. Prehistorik dönemlerde kullanılmış olabileceği düşünülmektedir. Telliçayırlar Yerleşmesi Erzincan ili, Otlukbeli ilçesinin 2 km doğusunda yer almaktadır. 150x60 m boyutlarındadır. Su kaynakları açısında oldukça zengin bir noktada bulunmaktadır. Yatak Kalesi Erzincan ili, Otlukbeli İlçesine 6.5 km kuzeyinde yer almaktadır. 15x60 m boyutlarında olan kalenin çevresinde su kaynaklarının olduğu görülmektedir. Kaçak kazı izlerine rastlanılmaktadır.
TERCAN Dağ Çayırı Höyük Erzincan ili, Tercan ilçesine bağlı Çadırkaya beldesinin 14 km kuzeydoğusunda yer almaktadır. 50x50 m boyutlarında olduğunu söyleyebiliriz. Kaçak kazı izlerine rastlanılmaktadır. Çakmaklı Höyük Erzincan ili, Tercan ilçesi Çadırkaya beldesinin 4 km doğusunda yer almaktadır. Höyüğün tarım arazisi olarak kullanıldığı görülmektedir. Bu yüzden oldukça tahrip olmuştur. Su kaynakları açısından oldukça zengin bir noktadır. Yaklaşık olarak 100x50 m boyutlarında olduğu görülmektedir. Kireçlitepe Höyük Erzincan ili, Tercan ilçesi Çadırkaya beldesinin 5 km kuzeydoğusunda yer almaktadır. Çevresindeki ovaya hâkim bir noktada bulunmaktadır. Kale üzerinde çok sayıda kaçak kazı izine rastlanılmaktadır. Komönü Garnizonu Erzincan ili, Tercan ilçesi Çadırkaya beldesinin 4 km güneydoğusunda yer almaktadır. Çadırkaya ovasına hâkim bir noktaya kurulmuştur. Kaçak kazı izleri mevcuttur. Tarla Höyük Erzincan ili, Tercan ilçesine bağlı Çadırkaya beldesinin 13,5 km kuzeydoğusunda yer almaktadır. Ortaçağ dönemine ait bir yerleşim yeri oluğu düşünülmektedir. Turgutlu Höyük Erzincan ili, Tercan ilçesi Çadırkaya beldesinin 3 km güneydoğusunda yer almaktadır. Yaklaşık olarak 100x40 m boyutlarındadır. Kaçak kazı izlerine rastlanılmaktadır. Yazıören Kalesi Erzincan ili, Tercan ilçesi Çadırkaya beldesinin 17 km kuzeydoğusunda Yazıören köyü sınırları içerisinde yer almaktadır. Yaklaşık 55x40 m boyutlarında olduğu görülmektedir. Su kaynakları açısından oldukça zengin bir noktada bulunan kalede çok sayıda kaçak kazı izine rastlanılmaktadır. Yazıören Yerleşmesi Erzincan ili, Tercan ilçesi Çadırkaya beldesinin17,5 km kuzeydoğusunda Yazıören köyü sınırları içerisinde yer almaktadır. Kale ile bağlantılı olduğu düşünülmektedir. ERZURUM AŞKALE Kandilli Kalesi Erzurum ili, Aşkale ilçesi, Merdiven köyünün 3 km. güneyinde yer almaktadır. Su kaynakları açısından oldukça zengin bir noktada yer almaktadır. Kale üzerinde kaçak kazı izlerine rastlanılmaktadır. Kandilli Yerleşmesi Erzurum ili, Aşkale ilçesi, Merdiven köyünün 4 km güneybatısında yer almaktadır. İş makineleri ile gerçekleştirilmiş çok sayıda kaçak kazı izine rastlanılmaktadır. Oldukça geniş bir alana yayıldığı görülmektedir.
Merdiven Kalesi Erzurum ili, Aşkale ilçesi, Merdiven köyünün 4 km güneybatısında yer almaktadır. 42x19 m boyutlarında olan kalenin kuzey tarafında yerleşim izleri mevcuttur. Kaçak kazı izlerine rastlanılmaktadır. AZİZİYE Söğütlü Kalesi Erzurum ili, Aziziye ilçesi, Söğütlü köyünün 2 km kuzeybatısında yer almaktadır. Ulaşım açısından oldukça zor bir noktada bulunan kalede daha sonra ayrıntılı bir çalışma yapılacağı araştırma başkanı tarafından söylenilmiştir. HORASAN Tilkitepe (Harçlı) Kalesi Erzurum ili, Horasan ilçesi, Harçlı köyünün 1 km. güneydoğusunda yer almaktadır. Kale üzerinde çok sayıda kaçak kazı izi mevcuttur. Birçok dönemde oldukça yoğun yerleşim gördüğü anlaşılmaktadır. KÖPRÜKÖY Örentaş Kalesi Erzurum ili, Horasan ilçesi, Örentaş köyünün 1 km. güneyinde yer almaktadır. 48x14 m boyutlarında olduğu görülmektedir. Kaçak kazı izleri mevcuttur. PALANDÖKEN Dereboğazı (Haydari) Kalesi Erzurum ili, Palandöken ilçesi, Haydari köyünün 3 km batısında yer almaktadır. Su kaynakları açısından oldukça zengin bir noktada yer almaktadır. Yer yer sur duvarlarının izlenebildiği görülmektedir. Dereboğazı (Haydari) Mağarası Erzurum ili, Palandöken ilçesi, Haydari köyünde hemen Haydari kalesini 500 m. kuzeyinde yer almaktadır. El yapımı bir mağara olduğu görülmektedir. Tandır Höyük Erzurum ili, Palandöken ilçesi, Konaklı köyünün 500 m. kuzeybatısında yer almaktadır. 40x23 m boyutlarında olduğu görülmektedir. Kaçak kazı izleri mevcuttur. Teke Deresi Höyük Erzurum ili, Palandöken ilçesi, Konaklı köyünün 150 m güneybatısında yer almaktadır. 65x35 m boyutlarında olan höyükte kaçak kazı izleri mevcuttur. Mahanda Yerleşmesi Erzurum ili, Palandöken ilçesi, Börekli köyünün 500 m kuzeybatısında yer almaktadır. Günümüzde yerleşme üzerine çeşitli yapılar yapıldığından oldukça tahrip olmuştur. Oluklu Yerleşmesi Erzurum ili, Palandöken ilçesi, Haydari köyünün 6 km batısında yer almaktadır. Su kaynakları açısından oldukça zengin bir noktada bulunmaktadır. Günümüzde hayvancılık faaliyetlerinde kullanıldığı görülmektedir.
YAKUTİYE Akdağ Kalesi I Erzurum ili, Yakutiye ilçesi, Akdağ köyünün hemen 500 m kuzeydoğusunda yer almaktadır. Erzurum u Gürcistan a bağlayan yol üzerinde yer alması stratejik açıdan kaleyi önemli kılmaktadır. Kaçak kazı izlerine rastlanılmaktadır. Akdağ Kalesi II Erzurum ili, Yakutiye ilçesi, Akdağ köyünün 1 km kuzeydoğusunda yer almaktadır. Akdağ Kalesi I ile aynı dönemlerde inşa edilmiş olması muhtemeldir. Kaçak kazı izlerine rastlanılmaktadır. ANIT ERZİNCAN-OTLUKBELİ Tandırkayalar Mezarlığı - Otlukbeli Erzincan ili Otlukbeli ilçesinin 5 km kuzeyinde yer almaktadır. ERZURUM-PALANDÖKEN Dereboğazı (Haydari) Mezarlık Alanı Erzurum ili, Palandöken ilçesi, Haydari köyünde yer almaktadır. ERZURUM-AŞKALE Merdiven Köyü Tarihi Köprüsü Erzurum ili, Aşkale ilçesi, Merdiven köyünün hemen girişinde yolun sol tarafında yer almaktadır.
KOORDİNATLAR SİT Kalecik Kalesi - 3999620 N - 3995804 E Kırmantepe Kalesi - 3997148 N - 4006071 E Teke Mağarası - 3982997 N - 4024321 E Telliçayırlar Yerleşmesi - 3997432 N - 4005560 E Yatak Kalesi - 3999739 N - 3995957 E Dağ Çayırı Höyük - 3990167 N - 4033052 E Çakmaklı Höyük - 3984827 N - 4026195 E Kireçlitepe Höyük - 3985171 N - 4026523 E Komönü Garnizonu - 3982720 N - 4024666 E Tarla Höyük - 3989870 N - 4032919 E Turgutlu Höyük - 3982997 N - 4024320 E Yazıören Kalesi - 3990822 N - 4035240 E Yazıören Yerleşmesi - 3993783 N - 4035802 E Kandilli Kalesi - 3986551 N - 4082073 E Kandilli Yerleşmesi - 3986203 N - 4081186 E Merdiven Kalesi - 3986637 N - 4082899 E Söğütlü Kalesi - 3988832 N - 4108207 E Tilkitepe (Harçlı) Kalesi - 3991170 N - 4205034 E Örentaş Kalesi - 4008059 N - 4185712 E Dereboğazı (Haydari) Kalesi - 3984401 N - 4097695 E Dereboğazı (Haydari) Mağarası - 3984472 N - 4097668 E Tandır Höyük - 3980543 N - 4118172 E Teke Deresi Höyük - 3980479 N - 4116657 E Mahanda Yerleşmesi - 3984760 N - 4117799 E Oluklu Yerleşmesi - 3981744 N - 4096991 E Akdağ Kalesi I - 4062015 N - 4121252 E Akdağ Kalesi II - 4061622 N - 4121425 E ANIT Tandırkayalar Mezarlığı - 3999526 N - 3997772 E Dereboağazı (Haydari) Köyü Tarihi Mezarlık Alanı - 3984167 N - 4097098 E Merdiven Köyü Tarihi Köprü - 3986356 N 4082876 E Sonuç olarak; Erzincan-Erzurum ili ve ilçelerinde gerçekleştirilen 2015 Yılı Yüzey Araştırmaları çalışmaları hava koşullarının elverişsizliğine rağmen 27 sit ve 3 anıt tespit edilerek başarılı bir şekilde sonuçlandırılmıştır. Gereğini bilgilerinizi arz ederim. 13.11.2015 Prof. Dr Alpaslan CEYLAN Adres: Atatürk Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Tarih Bölümü Eskiçağ Tarihi Anabilim Dalı ceylanerzurum@hotmail.com bceylanerzurum@hotmail.com 0505 377 62 49-25240 Yakutiye Erzurum EKLER: Ek-1- Yüzrey Araştırması Sonuç Raporu Ek-2- CD Ek-3-Anıt Sit Fişleri Dosyası (1 Adet) (1 Adet) (1 Adet)
Ek-3 BAKANLIK TEMSİLCİSİ SONUÇ RAPORU FORMU Kazı/Araştırma Adı Kazı/Araştırma Başkanı Erzincan-Erzurum İl ve İlçeleri Yüzey Araştırması Prof. Dr. Alpaslan CEYLAN Kazı/Araştırma Başkan Vekili- Yardımcısı Kazı/Araştırma İli/İlçesi/Köyü/Mahallesi Kazı/Araştırma Evi Adresi Erzurum; Aşkale, Aziziye, Horasan, Köprüköy, Palandöken, Yakutiye Erzincan; Merkez, Otlukbeli, Tercan Hüseyin Avni Ulaş Mah., Bölge Eğitim ve Araştırma Hastanesi Karşısı, Papatya Sitesi Daire: 2, Zemin Kat Palandöken /ERZURUM Bakanlık Temsilcisi Recep YAVUZ Çalıştığı Birim Erzurum Müzesi Müdürlüğü Rapor Tarihi 13.11.2015 Rapor Sayısı 1 Bir Önceki Rapor Tarihi 19.10.2015 Bir Önceki Rapor Sayısı Kazı/Araştırma Evi Telefon 0442 231 36 38 Faks 1 - Bakanlık Temsilcisi Cep No 0538 412 37 16 E-posta Başlangıç-Bitiş Tarihleri 19.10.2015 13.11.2015 Toplam Çalışılan Gün Sayısı 19 Envanterlik Eser Sayısı - Etütlük Eser Sayısı -
Resim 1:Erzincan/Otlukbeli/Kirmantepe Kalesi Resim 2:Erzincan/Otlukbeli /Telliçayırlar Yerleşmesi
Resim 3: Erzincan/Tercan/Çakmaklı Höyük Resim 4: Erzincan/Tercan/Kireçlitepe Höyük
Resim 5: Erzincan/Tercan/Komönü Garnizonu Resim 6: : Erzincan/Tercan/Turgutlu Höyük
Resim 7: Erzincan/Tercan/Yazıören Kalesi Resim 8: Erzurum/Aşkale/Kandilli Kalesi
Resim 9: Erzurum/Aşkale/Kandilli Yerleşmesi Resim 10:Erzurum/Horasan/Tilkitepe (Harçlı) Kalesi
Resim 11:Erzurum/Horasan/Örentaş Kalesi Resim 12:Erzurum/Palandöken/Dereboğazı (Haydari) Kalesi
Resim 13: Erzurum/Palandöken/Tekederesi Höyüğü Resim 14:Erzurum/Palandöken/Mahanda Yerleşmesi