Işık Üniversitesi İnşaat Mühendisliği Bölümü Grafik nedir? Yazılı veya resimsel sunumun yazılı veya çizili veya oyma hali, Görsel araçlar yoluyla bilginin tanımı ve tanıtımı. İletişim nedir? CE171T Bilgisayar Destekli Teknik Çizim Yrd.Doç.Dr. Emin Özgür AVŞAR Yrd.Doç.Dr. Ahmet Özgür DOĞRU Haberleşme, nakletme veya ifade etme faaliyeti, Bilginin taşınma/iletilme faaliyeti, Kişiler veya yerler arasında erişime olanak tanıyan bağlantı, İnsanlar tarafından paylaşılan bilgi ve duyguların sözlü veya sözlü olmayan mesajların değişimleri, Bilginin yaygın sistem olan semboller, işaretler, konuşma, davranış, yazma veya sinyaller vasıtası ilebaşarılı bir şekilde iletilmesi. Tasarım nedir? İletişim (planlanan işin gerçekleştirilmesi için gerekli olan) hedeflerini karşılayacak içerik ve verinin gösterilmesi için gerekli çalışma. İnsanların istek ve ihtiyaçlarını karşılayacak veya problemleri çözecek kaynakların ürün veya sisteme dönüştürüldüğü planlar üreten bir iteratif karar verme süreci. Grafik & Mühendislik Mühendislik Grafiği teknik problemlerin çözümünü gösterir. Mühendisler problemi çözmek için teknikler kullanan yaratıcı kişilerdir. Onlar yaşam şartlarımızı geliştirmek amacı ile ürün, sistem, alet ve yapılar tasarlarlar. Teknik çizim nedir? Bir çizim nesnelerin grafik gösterimidir ve serbest el, mekanik veya bilgisayarlar kullanılarak yapılır. Teknik Çizim büyük çapta üretilecek ve/veya kolayca birbirleriyle yer değişebilecek parçalar için yeterli presizyonda karmaşık fikirleri göstermek amacı ile kullanılır. Geleneksel çizim araçları Tahta veya mekanik kalemler, Alet setleri (Pergel ve pusula), 45 o ve 30 o /60 o üçgen cetveller, Ölçekli cetveller, Eğriler, İletki, Silgiler, Çizim Kağıdı, Daire şablonlar, İzometrik şablonlar. Bilgisayar destekli çizim araçları Bir CAD Sistemi özel bir yazılımla birlikte donanım araçlarından oluşmaktadır. Bir CAD sistemi için donanım yazılımını desteklemek için birtakım fiziksel aletlerden oluşmaktadır. 1
Gelecek Eğilimler Neden Bilgisayar Destekli Çizim Teknik ve mühendislik grafiğideki gelecek eğilimler yüksek çözünürlüklü resimler, animasyonlar ve simülasyolar, 3-Boyutlu stereo, hologram ve diğer gerçek görsel tekniklerin kullanımı ile artan realist grafik görüntülerinin kullanımlarını içerecektir. Günümüzde bilgisayar her alanda kullanılmaktadır. Bilgisayarın yaygın kullanımı onu tanımayı, etkin olarak kullanmayı ve yaşamımıza katmayı zorunlu hale getirmiştir. Hızla gelişen bilgisayar teknolojisi teknik çizimler için de yerini almış ve bilgisayar desteği ile çizim yapabilen çizim programları geliştirilmiştir. Bu alanda; tasarım, çizim, hesap, analiz, modelleme, planlama gibi birçok amaca yönelik paket programlar bulunmaktadır. CAD Tanımı CAD, İngilizce Computer Aided Design kelimelerinin baş harflerinin birleştirilmesinden oluşmuştur. Bilgisayar Destekli Çizim veya Bilgisayar Destekli Tasarım anlamına gelmektedir. Bilgisayar destekli çizimin çok geniş imkânlar sunması, çizimi ve tasarımı kolaylaştırması, süre olarak kısaltması, çizimin hızlanmasına ve çeşitlenmesine ve yeni boyutlar kazanmasına imkân sağlamaktadır. CAD ile Çalışmanın Avantajları CAD yazılımları, oluşturulan çizimleri kaydetme ve kaydedilen çizimleri tekrar programda açarak bir takım değişikler yapılabilmeye olanak tanır. CAD yazılımları arasında çeşitli uzantılarda (dwg, dxf, IGES, SAT vb.) dosya alıp, dosya gönderme işlemleri rahatlıkla yapılır. Bu yazılımlarla bir takım hesaplama işlemleri (alan, çevre, ağırlık merkezi, kütle, hacim, atalet momenti, vb.) çok kolay ve hassas bir şekilde yapılabilmektedir. Oluşturulan taslaklar (çizgi, eğri, çember, dikdörtgen, vb.) 2 ve 3 boyutlu şekillere dönüştürülebilinir. Hazırlanan 3 boyutlu modellerle montaj grupları elde edilebilinir ve çeşitli görünüşleri çıkartılabilinir. AutoCAD, Temel İşlemler, Çizime Başlama Masa üzerindeki AutoCAD simgesini çift tıklamak, Windows un Start (Başlat) menüsünde Autodesk klasöründen AutoCAD programını seçmek, Mevcut bir AutoCAD çizimini çift tıklamak, Start menüsünden Run (Çalıştır) komutunu verip, komut satırına acad yazmak. AutoCAD ilk kez çalıştırıldığında, initial setup iletişim kutusu ekrana gelir ve programı kullanacağınız meslek türünü seçmenizi ister. Bu seçenek atlanırsa Options (Seçenekler) penceresindeki User Preferences (Kullanıcı Tercihleri) sekmesinden de erişilebilinir. Yazılım başlatıldığında görünecek öğeler o anda aktif olan çalışma alanında bulunan öğelerdir. AutoCAD te çalışma alanları yapılacak çizim türlerine göre özelleştirilmiştir. Varsayılan olarak AutoCAD de 4 çalışma alanı vardır. 2D Drafting and Annotation (2B çizim ve açıklama), 3D Modelling (3 boyutlu katı modeleme), AutoCAD classic, Initial setup workspace (ilk kurulum çalışma alanı). 2
Gerçekte AutoCAD, iç içe beş pencereden oluşur: AutoCAD penceresi-ribbon (Şerit) Quick Access Toolbar (Hızlı Erişim Araç Çubuğu) InfoCenter (Bilgi Merkezi) 1. Ribbon veya açılır menüleriyle, paletleriyleriyle, durum çubuğuyla AutoCAD penceresi. Seçilen arabirime göre ribbon veya menü çubuğu görüntülenir. Araç çubukları AutoCAD classic çalışma ortamında yer alır, 2. Yatay ve dikey kaydırma çubuklarıyla artı şeklindeki imleciyle içinde çizim yapılan çizim penceresi, 3. Komut girmek ve AutoCAD in sorularına yanıt vermekte kullanılan AutoCAD komut penceresi veya satırı, 4. Komut geçmeyi veya başka işlemleri hızlandıran Menü Tarayıcısı, 5. Normal zamanlarda görünmeyen ve klavyeden F2 tuşuna basıldığında ekrana gelen metin penceresi. Application Menu (Yazılım Menüsü) Status Bar (Durum Çubuğu) ölçek çubuğu Quick Access Toolbar (Hızlı Erişim Araç Çubuğu) Ekranın enalt bölümünde bulunan durum çubuğu üzerinde, ilkbakışta koordinat sayacı ve hemen sağında 10 adet önemli çizim yardımcısının düğmeleri bulunmaktadır. Çift tıklayarak etkinleştirilir. Etkin olanların simgeleri renkli etkinliğini yitirdiklerinde ise renksizdirler. Çizim penceresi Çizim penceresi çizim yapmayı kolaylaştırmak için çok değerli iki öğeye olan yatay ve düşey kaydırma çubuklarına sahiptir. Çizim penceresi tek bir çizim alanından oluşmaz, altta üç adet sekme ayıracından meydana gelir. Bunlardan ilki Model diğerleri Layout1 ve Layout2 dir. Model görünümü, esas çizim ortamıdır. Layout görünümleri ise çizim bittikten sonra pafta düzeni yapmaya yarayan ortamlardır. Komut penceresi; CTRL 9/Tools_Command line Komut satırı üzerinde sağ tıklandığında ekrana gelen kısayol menüsünde yer alan Recent Comands komutu son kullanılan komutların listesini imlecin uçunda gösterir. Aynı işlem, ekran üzerinde hiçbir komut verili değilken kısa yol menüsü açılarak da yapılabilir. Menü tarayıcısı Komut penceresi çizim içinde bir palet gibi taşınabilirken, saydam hale de getirilerek çizim alanı genişletilmiş olur. 3
Metin penceresi Metin penceresi (text window) aynı komut penceresi gibi, verilen tüm komutların Metin penceresi ve açıklamalarının kaydını tutar. Klavyeden F2 tuşunu kullanarak dilenildiği zaman görüntülenip gizlenir. Metin penceresinin içeriği son komut hariç değiştirilemez. Metin penceresine panodan yapıştırma yaptığınızda, eğer birden fazla satır varsa, yalnızca ilksatırın yapıştırılmasına izin verir. AutoCAD de Çalışma Sayfası Açmak Seçilen dosyanın bir sureti de Preview (önizleme) kutusunda görülebilir. Dosyalar herhangi bir değişiklik yapmak maksadıyla değilde yalnızca gözden geçirmek için açılacaksa Open düğmesinin altındaki Open Read Only (Salt Okunur Aç) komutu kullanılır. AutoCAD tarafından açılan dosyalar; Drawing (*.dwg): Standart AutoCAD çizim dosyası Standards (*.dws): AutoCAD in satandartları denetleyicisi ve uygulayıcısı olarak çalışan dosya formatı. DXF (*.dxf): AutoCAD in başka programlarla dosya alışverişinde kullandığı evrensel dosya formatı Drawing Template (*dwt): Çizim şablonu dosyası Dosyaları Kaydetmek (Save ve Save As) Dosyaları Kaydetmek (Save ve Save As) Bu kavram, AutoCAD ortamının diğer yazılımlardan veri almasını ve onlara veri yollamasını ifade eder. Veri alınabilen (import) dosya formatları: Metafile (*wmf): tüm Windows yazılımlarının kulanabildiği, görüntüyü çizgisel olarak saklayabilen dosya formatıdır. ACIS (*.sat): ileri düzey katı model (solid) nesne verilerinin paylaşım standartıdır. 3D Studio (*.3ds): Autodesk in rendering ve animasyon yazılımı Studio Max ın kullandığı dosya formatıdır. microstation DGN (*.dgn): genel amaçlı çizim programı Bently MicroStation programının dosya formatıdır. ALL DGN (*.*): tüm DGN uzuntılı dosyaları kapsar. 4
Veri gönderilebilen (export) dosya formatları: 3D DWF (*.dwf): üçboyutlu izleme dosyası (Design Review ile açılır). 3D DWFx (*.dwfx): üç boyutlu bir diğer izleme dosyası (Windows Vista ile açılır). Metafile (*wmf): tüm Windows yazılımlarının kulanabildiği, görüntüyü çizgisel olarak saklayabilen dosya formatıdır. ACIS (*.sat): ileri düzey katı model (solid) nesne verilerinin paylaşım standartıdır. Litography(*.stl): stereolitografi katı model nesnesi. Encapsulated (*.eps): Encapsulated PostScript. DXX Extract (*dxx): aattribute bilgileri içeren DXF. Bitmap (*.bmp): bitmap. Block (*dwg): autocad blok nesnesi. V8 DGN (*dgn): bentley MicroStation v8. V7 DGN (*dgn): bentley MicroStation v7. 5