Doç.Dr. Rahmi ÜNAL KUDEK Genel Koordinatörü
Neden Kalite Güvence? Dünyada 20. yüzyılın son çeyreğinde hızlanan, bilgiye dayalı küresel ekonomik yarış ile birlikte bilişim ve iletişim teknolojilerinde yaşanan önemli gelişmeler, ülkelerin her alanda olduğu gibi yükseköğretim alanında da sistemlerini yeniden değerlendirmelerini ve gelişmeler ışığında yeniden yapılandırmalarını beraberinde getirmiştir.
Neden Kalite Güvence? Her geçen gün yükseköğretime olan talebin artması, yaşanan hızlı ekonomik ve sosyal değişimler ile bilgi ekonomisi ve toplumu esaslı gelişmelerin yükseköğretim kurumlarından daha nitelikli hizmet beklentisinin artması ile hızla daha büyüyen ve yönetimi daha kompleks hale gelen yükseköğretim kurumlarının eğitim, öğretim, araştırma ve diğer hizmetlerinde sistematik ve stratejik yaklaşımları zorunlu hale getirmektedir.
Bolonya Süreci Avrupa ülkelerinin bu kapsamda, etkin ortak bir Avrupa Yükseköğretim Alanı (AYA) ve Avrupa Araştırma Alanı (AAA) oluşturma çalışmaları Bolonya süreci ile şekillenmiş ve bunu takip eden süreçler ile desteklenerek geliştirilmiştir.
Bolonya Süreci Avrupa yükseköğretimin güçlendirilmesi, kalite düzeylerinin yükseltilmesi ve ortak kabul görmüş belirli standartlarda yükseköğretim sistemlerinde kalite güvence sistemlerinin oluşturulması yönündeki çalışmalar en önemli gündem maddesi haline gelmiştir.
Akreditasyon Bu kapsamda, her ülke kendi eğitim sistemine uygun kalite güvence standartlarını ortaya koymakta ve bu standartlar ışığında kendi eğitim sistemlerini değerlendirmektedir. Aynı kapsamda, ülkeler yükseköğretim kurumlarının kalite geliştirme faaliyetlerinin değerlendirilmesi için kalite ajansları oluşturulmakta ve dış değerlendiricileri kullanarak yükseköğretim kurumlarının kalite düzeylerinin belirlenmesini sağlamaktadırlar.
Türkiye de Yükseköğretim Türkiye de kalite güvence sistemi, dış değerlendirme temeline dayanmaktadır. Bu sistem aynı zamanda Ulusal Yeterlikler Çerçevesi bağlamında program bazında belirlenen öğrenim çıktılarının kalitesini garanti altına almak üzere akreditasyon ve değerlendirme unsurlarını da içerecek şekilde düzenlenmiştir.
YÖDEK? Yükseköğretim Kurulu tarafından 2005 yılında eğitim, öğretim, araştırma aktivitelerinin kalitesinin geliştirilmesi ve değerlendirilmesi temel amacıyla Avrupa Kalite Güvencesi Standart ve İlkelerine (ESG) de uygun olacak şekilde Yükseköğretim Kurumlarında Akademik Değerlendirme ve Kalite Geliştirme Yönetmeliği yayınlanmıştır
YÖDEK Rehberi YÖDEK, yükseköğretim kurumlarında akademik değerlendirme ve kalite geliştirme çalışmalarını ilgili yönetmelik ışığında yürütülebilmesine rehberlik edecek süreçlerin tanımlandığı ve yükseköğretim kurumlarımıza kalite geliştirme alanında yön gösterici nitelikte olan Yükseköğretim Kurumlarında Akademik Değerlendirme ve Kalite Geliştirme Rehberi ni hazırlamıştır (2007).
Dış Değerlendirme Ajansları Günümüzde bazı bağımsız kalite ajansları çalışmalarına başlamıştır. Mühendislik Eğitim Programları Değerlendirme ve Akreditasyon Derneği (MÜDEK) 15 Kasım 2007 tarihinde Kalite Değerlendirme Tescil Belgesi almış ve tanınmış ilk ulusal dış değerlendirme ajansı olarak çalışmalarına başlamıştır. MÜDEK 2002 den bugüne kadar 19* farklı üniversitenin 117* mühendislik programını akredite etmiştir. * 1 Ekim 2011 tarihi itibariyle verilmiştir.
Dış Değerlendirme Ajansları MÜDEK haricinde YÖDEK e ulusal bağımsız dış değerlendirme ajansı olmak için başvuruda bulunan iki ajans daha bulunmaktadır. Yakın gelecekte bütün yükseköğretim programlarının bağımsız dış değerlendirme ajanslarının kurulması beklenmektedir.
YÖDEK Yükseköğretim Kurumları Akademik Değerlendirme ve Kalite Geliştirme Komisyonu (YÖDEK), Yükseköğretim Kurumları Akademik Değerlendirme ve Kalite Geliştirme Yönetmeliği kapsamında, yükseköğretim kurumlarının akademik değerlendirme ve kalite geliştirme çalışmalarının sistematik bir şekilde yürütebilmeleri için gerekli süreçleri ve performans göstergelerini tanımlamıştır.
Sürecin Aşamaları Yükseköğretim Kurumlarında Akademik Değerlendirme ve Kalite Geliştirme Süreci Stratejik Planlama Süreci Kurumsal Değerlendirme Süreci Periyodik İyileştirme ve İzleme Süreci
Sürecin belirgin özellikleri Bu sürecin en belirgin özelliği kurumsal misyon ve vizyona dayalı bir süreç olmasıdır. Sürecin temel unsurlarından birisi de kurumsal değerlendirmedir (Özdeğerlendirme ve çevre değerlendirmesi). Bu sürecin en temel özelliği esnekliği olup, yükseköğretim kurumlarında kurumsal bazda uygulanabileceği gibi kurumların akademik ve idari birimler ile onların alt birimleri düzeyinde de uygulanabilir, süreçler ile ulusal ve kurumsal bazda yönetilebilir ve yönlendirilebilir bir bütünlük oluşturmasıdır.
ETKİNLİKLER Süreç Dış Değerlendirme Ajansları Akreditasyon? Dış Denetim Kalite Yönetimine Geçiş Stratejik Plan Karşılaştırma, Vizyon, Misyon İç Denetim, İyileştirmeler Öz değerlendirme Zaman
Üniversitemizde Yapılan çalışmalar Yapılan İşlemler Tarih 1 Üniversite ADEK Kurulu, Kurumsal Değerlendirme Kurulu (KUDEK), İdari Değerlendirme ve kalite geliştirme kurulu (İDEK), Bolonya Eşgüdüm Kurulu (BEK) kurulması 2 ADEK Kurulu 1. toplantısı 30 Ekim 2011 Bolonya Eşgüdüm Kurulu 1. toplantısı 28 Kasım 2011 3 ADEK Kurulu 2. toplantısı 15 Aralık 2011 4 KUDEK Genel koordinatör ve Birim/program Koordinatörlerinin belirlenmesi 26 Aralık 2011 5 KUDEK Birim koordinatörleri bilgilendirme toplantısı 4 Ocak 2012 6 Birimlerin dış paydaş belirleme bildirimlerinin alınması 6 Ocak 2012 7 Kalite takımının oluşturulması ve ilk toplantısı 9 Ocak 2012
Eğitim Planı Eğitim Aşamaları Katılımcılar Ne zaman Eğitimi Verecekler ADEK kurulunu bilgilendirme İlk toplantı Kalite Takımı* KUDEK Birim ve program koordinatörlerinin eğitimi Ocak sonuna kadar Kalite Takımı* Birimlerde bilgilendirme/uygulama eğitimleri Şubat sonuna kadar Birim ve Program Koordinatörleri Bölüm içi bilgilendirme çalışmalarının yapılması Sürekli Program Koordinatörleri
Uygulama Aşamaları Yapılması gereken işin tanımı Kalite Yönetimi Tamamlama Tarihi Her bir bölüm/program için dış ve iç paydaşların belirlenmesi 6 Ocak 2012 Her bir bölüm/program dış ve iç paydaş görüşlerini alarak rapor hazırlayacaktır. Web sayfasındaki dış paydaş anketlerinden yararlanılacaktır. 1 Mart 2012 Her bölüm/program SWOT analizlerini yaparak rapor hazırlayacaktır. EK4 SWOT analizi dokümanı dikkate alınarak hazırlanabilir. Paydaşların görüşleri dikkate alınarak her birim ve program misyon, vizyon ve değerlerini belirleyeceklerdir. 30 Mart 2012 15 Nisan 2012 Performans formlarının doldurulması, 28 kasım 2011 Tarihli BEK topalntısında alınan karar gereği performans tablolarının istenmesi. 31 Ocak 2012 Öz değerlendirme çalışması Mayıs ayı içerisinde tüm üniversitede yapılacaktır. Öz değerlendirme sürecinin takvimi 15 Nisan 2012 tarihine kadar ilan edilecektir. 15 Nisan 2012 ilan 30 Mayıs 2012 öz değ. Üniversite öz değerlendirme raporlarının hazırlanması 30 Haziran 2012
Uygulama Aşamaları Öğretim Programının Güncellenmesi Dış paydaş ve iç paydaş görüşlerine göre her bir programın müfredatı gözden geçirilmeli, ulusal yeterlilik çerçevesi ve üniversite/fakülte/yüksekokul/myo misyon ve vizyonuna göre gerekli görülen değişiklikler yapılmalıdır. Ulusal yeterlilik çerçevesi dikkate alınarak programa ait program çıktıları belirlenmelidir (en az 10 adet). Örneğe bakınız. Her bir dersin, program çıktılarından hangi program çıktısına katkı sağladığı belirlenmelidir. Örneğe bakınız. 2012-2013 öğretim yılından itibaren uygulanmak üzere müfredat hazırlıkları 1 Haziran 2012 tarihine kadar tamamlanmalıdır 20 Şubat 2012 27 Şubat 2012 Her bir ders için ders formları doldurulurken haftalık ders konuları belirlenerek ilgili formlar doldurulmalıdır. Haftalık ders konuları belirlenirken gerek öz değerlendirme, gerekse dış değerlendirme sürecinde öğrencilere sorularak kontrol edileceği hususu dikkate alınmalıdır. Bu nedenle ders formları doldurulurken mümkün olduğunca uygulanabilir bir içerik belirlenmelidir. Örneğe bakınız. 15 Mart 2012
Uygulama Aşamaları Periyodik İzleme ve İyileştirme Yapılacak bütün çalışmaların belgelendirilmesi esastır. Her birim ve program arşivlemeyi yapmakla sorumludur. Sürekli Bölümde her ay düzenli toplantılar yapılarak eğitim/öğretimin değerlendirilmesi ve yapılması gerekenlerin belirlenmesi. Sürekli Fakülte/Yüksekokul/MYO birimlerinde akademik kurulların yapılarak birimlerin tamamının kalite güvence sisteminin değerlendirilmesi. Her dönem sonu Her ders için bir klasörde dersle ilgili bilgiler arşivlenmelidir. Bu klasör içerisine yapılan sınavlar ile ilgili belgeler konulacaktır. Örneğin her bir sınav için sorular, cevap anahtarı, en iyi, en kötü ve ortalama not alan öğrenci kağıdının fotokopisi konulacaktır. 2011-2012 Öğretim yılı Bahar Yarı yılından itibaren sürekli
Kalite yolculuğunda herkese başarılar!
Dikkatle Dinlediğiniz için Teşekkürler