Doğanın Ekstremleri 1. Doğa olayları herhangi bir yerde normal sürecini yaşarken, bazen bu seyrinin dışına çıkarak o güne kadar görülmeyen ya da çok seyrek görülen olaylar şeklinde gerçekleşir. Buna göre, aşağıdakilerden hangisi sıra dışı doğa olayları arasında gösterilemez? A) Tropikal bölgelerde yılın belirli dönemlerinde tayfunların sık aralıklarla görülmesi B) Bir yerleşim merkezinde o güne kadar görülmeyen sıcaklık değerlerinin ölçülmesi C) Aşırı yağışların görüldüğü bir bölgede, sel ve taşkınlara bağlı olarak köy ve kasabaların yok olması D) Tsunami yaşanan bir bölgede, tsunami öncesinde ve sonrasında deniz seviyesinin çok fazla yükselmesi E) Volkanik püskürmelerin yaşandığı bir bölgede sıcaklık değerlerinin kısa bir sürede aşırı derecede artış göstermesi 2. Türkiye'de, aşırı sıcakların meydana getirdiği olumsuzluklar arasında aşağıdakilerden hangisi gösterilemez? A) Hidroelektrik üretimin azalması B) Tarım ürünleri çeşidinin azalması C) Yer altı sularının seviyesinin düşmesi D) Tarımsal alanda sulama sorununun yaşanması E) Büyük şehirlerde içme ve kullanma suyu sıkıntısının yaşanması 3. Uzun yıllar boyunca elde edilen maksimum yağış ortalaması üzerindeki yağış değerlerine ekstrem yağışlar denir. Buna göre, ekstrem yağışların görüldüğü bir bölgede; I. deprem, II. tsunami, III. heyelan, IV. sel ve taşkın gibi sorunlardan hangilerinin oluşması beklenir? A) I ve II B) I ve III C) II ve III E) III ve IV 4. I. Bir bölgede çok şiddetli yer sarsıntılarının yaşanması II. Aşırı sıcak havalara bağlı olarak kuraklık yaşanması III. Şiddetli rüzgârların ve fırtınaların oluşması IV. Volkanik faaliyetlere bağlı olarak tarım alanları ve yerleşim merkezlerinin zarar görmesi Yukarıda verilen sıra dışı doğa olaylarından hangilerinin oluşumunda iklimin etkisi vardır? A) I ve II B) I ve IV C) II ve III D) II ve IV E) III ve IV 5. Kasırga, hortum, tayfun ya da hurricane adı verilen meteorolojik olaylar, aşağıdaki yerlerden hangilerinde daha yaygın olarak görülür? A) Orta kuşak okyanuslarında B) Tropikal alçak basınç alanlarında C) Yer şekilleri engebeli olan bölgelerde D) Subtropikal yüksek basınç alanlarında E) Orta kuşakta etrafı dağlarla çevrili çukur alanlarda İnsan ve Doğa Etkileşimi, Doğanın Geleceği 1. İnsanların doğal sistemlerin işleyişine ilişkin müdahaleleri, aşağıdakilerden hangisiyle en üst düzeye ulaşmıştır? A) Sanayi Devrimi'yle B) Coğrafi Keşifler in başlamasıyla C) I. Dünya Savaşı'nın başlamasıyla D) Köyden kente göçlerin hızlanmasıyla E) Tarımda makine kullanımının başlamasıyla 2. - İnsanların sığ denizlerdeki alanları doldurarak buraları yerleşim alanı olarak kullanması - Denizlerden petrol ve doğal gaz çıkarmaları - Boğaz veya kanallar üzerinde köprüler oluşturarak, kara ve demir yolu ulaşımı sağlanması D) II ve IV
- Yer şekillerinin engebeli olduğu yerlerde tünel, viyadük gibi yapılarla ulaşımın sağlanması Yukarıdaki beşerî ve ekonomik faaliyetlerin ortak özelliği aşağıdakilerden hangisidir? D) Bir bölgenin iklim özelliklerinde yıllar arasında değişmelerin meydana gelmesinde E) Yaz kuraklığının fazla olduğu bölgelerde, doğal yollardan oluşan orman yangınlarının oluşumda A) Denize kıyısı olan ülkelerde yapılabilmeleri B) insanların doğayı olumsuz olarak etkilemeleri C) Yer şekillerinin elverişli olduğu yerlerde görülmeleri D) Ekonomik bakımdan gelişmiş ülkelerde görülmeleri E) İnsanların doğal sistemlerin işleyişine müdahale etmesi Uygarlığın Ortaya Çıkışı, Ekonomik Faaliyetlerin Sosyal ve Kültürel Etkileri 1. Aşağıdaki haritada, yeryüzünde ilk medeniyetlerin kurulduğu başlıca yerler gösterilmiştir. 3. Hollanda kıyılarının büyük bir bölümünün deniz seviyesinde veya deniz seviyesinin altında olması nedeniyle fırtınalar ve deniz seviyesindeki yükselmeler birleşince bölge kıyı taşkınları ve su erozyonu açısından hassas bir hâl almaktadır. Bu durum, ülkede aşağıdakilerden hangisinin gelişimine katkıda bulunmamıştır? A) Su baskınından korunma B) Taşkın koruma sahaları yapımına C) Nehir ve deniz dibi tarama çalışmalarına D) Kara ve demir yolu ulaşımının gelişimine E) Arazi ıslahı ve denizden toprak kazanmaya 4. Doğal bitki örtüsü gür orman olan bir ülkede, orman alanlarının hızla azalmasıyla birlikte aşağıdakilerden hangisinin görülmesi beklenmez? A) Hava kirliliğinin artması B) Toprak kaymalarının artması C) Sel ve taşkın olaylarının artması D) Ekili ve dikili alanlarda birim alandan alınan verimin azalması E) Bazı yabani hayvan türlerinin yok olma tehlikesiyle karşı karşıya kalması 5. Aşağıdakilerden hangisinin oluşumunda, insanların doğal sistemlerin işleyişine müdahale etmesinin rolü daha fazladır? A) Son yüzyılda atmosferdeki karbondioksit oranının artmasında B) Şiddetli yer sarsıntıları sonucunda çok sayıda insanın yaşamını yitirmesinde C) Volkanik püskürmelerin olduğu yerlerde yerleşim alanlarının zarar görmesinde Buna göre, ilk medeniyetlerin kurulduğu yerlerin ortak özellikleri arasında aşağıdakiler-den hangisi gösterilebilir? A) Verimli toprakların bulunması B) Okyanus kıyısında yer almaları C) Kuzey Yarım Küre'de bulunmaları D) Yıllık yağış miktarının fazla olması E) Tropikal veya orta kuşakta bulunmaları 2. Akdeniz kıyısında kurulan ve gemi yapımında ustalaşmış, Akdeniz kıyılarındaki ürünleri toplayarak ihtiyacı olan toplumlara pazarlamayı başarmış uygarlıklar, aşağıdakilerden hangisinde birlikte verilmiştir? A) İyonya Yunan B) Lidya - Roma C) Mısır-Pers D) Aztek-Hitit E) Mısır - Babil 3. Türkiye'de, Kocaeli ve Sakarya illerinde sanayinin gelişmesinde; I. zengin maden yataklarının olması, II. iş gücünün fazla olması, III. ulaşım koşullarının gelişmiş olması,
IV. elektrik enerjisi üretiminin fazla olması özelliklerinden hangilerinin etkisi daha fazladır? A) Yalnız II B) Yalnız III C) I ve III D) II ve IV E) III ve IV 4. Kurulduğu bölgenin coğrafi konumu nedeniyle Güneş'in hareketleri konusunda uzmanlaşmışlar ve güneş saatini yapmışlardır. Yüksek kayalıklara yerleştirdikleri elips şeklindeki altın yansıtıcılarla astronomik gözlemler yapmışlar, Güneş'in yıllık hareketlerini incelemişlerdir. Yukarıda bazı özellikleri verilen medeniyet aşağıdakilerden hangisidir? A) Çin Uygarlığı B) İnka Uygarlığı C) Akdeniz Uygarlıkları D) Hint Uygarlığı E) Mezopotamya Medeniyeti 5. Mısır Medeniyeti, Kuzey Afrika'da Nil Nehri ve etrafında kurulmuştur. Diğer medeniyetlerle etkileşimi az olmuştur. Bu nedenle Mısır Medeniyetinin kendine özgü özellikleri vardır. Aşağıdakilerden hangisi, Mısır Medeniyetinin diğer medeniyetlerle etkileşiminin az olmasının temel nedenidir? A) Etrafının çöllerle kaplı olması B) Savaşçı bir uygarlığa sahip olmaları C) Daha çok birden fazla tanrılı dine inanmış olmaları D) Başka medeniyetlerle ticari ilişkilerinin güçlü olmaması E) Nil Nehri'nden ulaşım ve taşımacılıkta yararlanılabilmesi Şehirleşme, Sanayi ve Göç İlişkisi, Teknolojik Gelişimin Geleceğin Dünyasına Etkisi 1. Aşağıdakilerden hangisi, hızlı şehirleşmeyi doğuran nedenler arasında gösterilemez? A) Teknolojinin gelişmesi B) Küresel ısınmanın artış göstermesi C) Ekonomik faaliyetlerin çeşitlenmesi D) Doğal kaynakların keşfi ve işletilmesi E) Nüfus artışı ve ihtiyaçlara artan taleplerin olması 2. Aşağıdakilerden hangisi, teknolojinin insana sağladığı yararlar arasında gösterilemez? A) Yeni iş sahalarının oluşturulması B) Doğal kaynak tüketimini artırması C) Mal ve hizmetlerin üretiminin artması D) İnsanların hayat standartlarını yükseltmesi E) Mal ve hizmetleri üretmek için gerekli iş miktarını azaltması 3. Aşağıdakilerden hangisi, sanayileşmenin yaşandığı yerlerde göçe bağlı olarak meydana gelen sonuçlar arasında gösterilemez? A) Konut sıkıntısının yaşanması B) Toprak kirlenmesinin artması C) Şehirleşmenin hız kazanması D) Alt yapı hizmetlerinin yetersiz kalması E) Sanayi tesislerinin şehir içerisinde kalması 4. Aşağıdakilerden hangisi, teknolojik gelişme ve buluşların insan yaşamını olumlu yönde değiştirmesine örnek olarak gösterilemez? A) Otomobilin insanın ulaşımdaki hızını önemli ölçüde artırması B) Tarımsal alanlarda kullanılan kimyevi gübrelerin tarımsal üretimi artırması C) Makine kullanımının artmasıyla birlikte tarımsal alanda işsizliğin artış göstermesi D) Traktör ve pulluğun üretimde kullanılmasıyla birlikte ekili ve dikili alanların artması E) Bilgisayar ve iletişim teknolojisinin gelişimi ile insanın iş yapabilme yeteneklerinin büyük ölçüde artması 5. Teknoloji; başta ekonomi olmak üzere sosyal, kültürel ve siyasal alanları etkileyip belirlemektedir. Bu etkiler, yalnızca belirli sınırlar içinde kalmayıp uluslararası boyutlarda yaşanmaktadır. Buna göre, günümüzde uluslar güçlerini aşağıdakilerden hangisine yönelik organize etmişlerdir? A) Teknolojik üstünlük kurmaya B) Askeri alanda yatırımlar yapmaya
C) Doğal kaynakların çıkarımının artırılmasına D) Temel tüketim maddelerinin üretiminin yaygınlaştırılmasına E) Birbirleriyle olan siyasi, ekonomik ve kültürel ilişkilerin geliştirilmesine A) Özel konumu B) Jeopolitik konumu C) Matematik konumu D) Denizlere göre konumu E) Yer şekilleri özellikleri ve iklimi Türkiye'nin Coğrafi Bölgelerinin Oluşturulma Gerekçeleri ve Coğrafi Bölgeleri Oluşturan Faktörler 1. Aşağıdakilerden hangisi, Türkiye'deki coğrafi bölgelerin sınırlarının tespit edilmesinde yararlanılan kriterlerden biri değildir? A) İklim B) Yer şekilleri C) Boylam değerleri D) Nüfus ve yerleşme 5. Aşağıdakilerden hangisi, Türk Coğrafya Kurumu'nun amacı ve görevleri arasında gösterilemez? A) Türkiye'nin coğrafi değerlerini tespit etmek B) Türkiye'nin ilmi metotlarla coğrafyasını incelemek C) Coğrafya ve diğer bilimlerin gelişmesini ve ilerlemesini sağlamak D) Yıl içinde sıcaklık, basınç, yağış gibi meteorolojik verileri kaydetmek E) Coğrafya ile ilgili milletlerarası bilimsel çalışma ve yayınları izlemek E) Ekonomik faaliyetler 2. Coğrafi bölgelerin özelliklerini doğrudan veya dolaylı olarak belirleyen faktörlerden biri de yeryüzü şekilleridir. Aşağıdaki coğrafi bölgelerin hangilerinde, dağların uzanışları ve özellikleri birbirine daha çok benzer? A) Akdeniz - Karadeniz B) Marmara - Doğu Anadolu C) Güneydoğu Anadolu - Ege D) İç Anadolu - Doğu Anadolu E) Karadeniz - Güneydoğu Anadolu 3. Türkiye, 1941 yılındaki Türk Coğrafya Kongresi'nde yedi coğrafi bölgeye ayrılmıştır. Coğrafi bölgelerin belirlenmesinde, aşağıdakilerden hangisinin etkisi diğerlerine göre daha fazla etkili olmuştur? A) İklim özellikleri B) Yer şekilleri C) Ekonomik özellikler D) Nüfus özellikleri E) Coğrafi koordinatlar 4. Türkiye'de, coğrafi bölgelere isim verilirken, aşağıdakilerden hangisi öncelikle göz önüne alınmıştır? Türkiye'de Ulaşım 1. Bir yerleşim yerinin hem kendi sınırları içinde hem de diğer yerleşim yerleri ile olan bağlantısını sağlayan en önemli hizmet sektörü ulaşımdır. Ulaşım sektörü, yerleşim merkezlerinin ekonomik gelişmişlik düzeylerinin belirlenmesinde önemli göstergelerden biridir. Gelişmişlik düzeyleri göz önüne alındığında, aşağıdaki yerleşim merkezlerinden hangisinde ulaşım sektörünün daha fazla geliştiği söylenebilir? A) İzmir B) Muğla C) Çanakkale D) Gümüşhane E) Sinop 2. Anadolu'da, Selçuklular ve Osmanlılar devrinde birçok yollar, köprüler, yol boylarında sıra sıra kervansaraylar ve hanlar yapılmıştır. Bu durum, geçmişten günümüze ulaşımla aşağıdakilerden hangisinin iç içe olduğunu gösterir? A) Kültür B) Ticaret C) Tarım
D) Medeniyet E) Eğitim 3. Kastamonu, Antalya ve Hakkâri gibi yerleşim merkezlerinde demir yolu ulaşımının gelişmemesinin temel nedeni aşağıdakilerden hangisidir? Türkiye'de Ticaret 1. Aşağıdaki grafikte, Türkiye'nin 2003-2007 yılları arasındaki dış satım gelirleri ile dış alım giderleri gösterilmiştir. Grafik incelendiğinde hem dış satım gelirlerinin, hem de dış alım giderlerinin arttığı görülmektedir. A) İklim özelliklerinin olumsuz etkisi B) Ekonomik faaliyetlerin gelişmemesi C) Yeryüzü şekillerinin engebeli olması D) Coğrafi konumlarının elverişsiz olması E) Büyük boyutlu pazarların bulunmaması 4. Ulaşım; insanın, eşyanın, bilginin ya da herhangi bir şeyin bir yerden başka bir yere gitmesi, taşınmasıdır. Ülkemizdeki kara ve demir yolu ulaşımı üzerinde, aşağıdakilerden hangisinin etkisi daha fazladır? A) İnsan B) iklim C) Coğrafi konum D) Yüzey şekilleri E) Bitki örtüsü 5. Aşağıdaki haritada, Selçuklu Dönemi'nde tarihi İpek Yolu güzergahları, bunların üzerindeki kervansaraylar ile dağların genel uzanışı gösterilmiştir. Türkiye'nin dış satım gelirlerinin ve dış alım giderlerinin sürekli artış göstermesi, aşağıda-kilerden hangisiyle açıklanabilir? A) Dış ticaretin gelişmesiyle B) Ülke nüfusunun artmasıyla C) Tarımsal üretimin artmasıyla D) Sanayi faaliyetlerinde üretimin artmasıyla E) Asya, Avrupa ve Afrika kıtalarını birbirine bağlayan ticaret yolları üzerinde yer almasıyla 2. İzmir'in bir ticaret kenti olarak gelişmesinde, aşağıdakilerden hangisinin etkisi daha azdır? A) Modern bir limana sahip olması Haritadaki bilgilere göre, aşağıdaki yargılardan hangisine ulaşılamaz? A) Kervansarayların en fazla olduğu yer İç Anadolu'dur. B) Kervansaraylar ticaret yolları üzerinde bulunmaktadır. C) İpek Yolu, Batı Anadolu'daki limanlarda son bulmaktadır. D) Ticaret yolu kuzeyden ve güneyden limanlara ulaşmaktadır. E) Ticaret yolu genel olarak dağların uzanışına paralellik göstermektedir. B) Kış aylarının ılık ve yağışlı geçmesi C) Uluslararası ölçekte bir fuarın yer yıl şehirde kurulması D) Çevresindeki ovalarda çok çeşitli tarım ürünlerinin yetiştirilmesi E) Büyük toptancı kuruluşların ve bu firmalara bağlı bölge temsilciliklerinin İzmir'de bulunması 3. Türkiye'nin ihraç ürünleri arasında, aşağıdaki madenlerden hangisinin payı daha azdır? A) Bakır B) Krom C) Bor mineralleri D) Demir E) Mermer
4. Türkiye'de eskiden beri var olan ticaret mekânları, günümüzde önemli değişimler göstermektedir. Büyük şehirlerde dükkân, bakkal ve mağazaların yerlerini süpermarketler ve grosmarketler almaktadır. Ticaret mekânlarının bu şekilde değişim göstermesinde, süpermarket ve grosmarketlerin aşağıdaki özelliklerinden hangisi etkili olmamıştır? A) Aynı tür ürünlerin daha ucuza satılması B) Müşterinin isteğine göre ürünü getirtmesi C) Çok farklı müşteri profiline ürün satma şansının olması D) Gıda, giyim, temizlik, ev araçları gibi çok çeşitli ürünlerin bir arada satılması E) Müşterilerin tüm ihtiyaçlarını aynı yerde, kısa sürede karşılamalarına olanak sağlaması 5. Aşağıdakilerden hangisi, Türkiye'nin dış ticaretinde ön sıralarda yer alan ülkeler arasında gösterilemez? A) Almanya B) İran C) Fransa D) Azerbaycan E) Rusya 3. I. Pamukkale II. Manavgat III. Edremit IV. Kızılcahamam Türkiye'de, yukarıdaki merkezlerden hangilerinin turizminin gelişmesinde karstik şekillerin etkisi daha fazladır? A) I ve II B) I ve III C) II ve III D) II ve IV E) III ve IV 4. Aşağıda bazı yöreler ile buralarda gelişme gösteren turizm etkinlikleri verilmiştir. I. Antalya Yöresi -» Deniz turizmi II. Artvin - Rize Yöresi -» Yayla turizmi III. Erzurum - Kars Yöresi -» Kış turizmi IV. Afyonkarahisar Yöresi -* Termal turizm V. Kırklareli - Edirne Yöresi -> Kongre turizmi Buna göre, bu eşleştirmelerden hangisi yanlıştır? A) I B) II C) III D) IV E) V Türkiye'de Turizm 1. Akdeniz Bölgesi'nde yer alan, aşağıdaki karstik şekillerden hangisinin turistik özelliği yoktur? A) Kestel Polyesi B) Düden Şelalesi C) Karain Mağarası D) Damlataş Mağarası E) Cennet ve Cehennem obrukları 2. Bursa ve Antalya'nın turizm değerleriyle ilgili, aşağıdaki karşılaştırmalardan hangisi yanlıştır? 5. Türkiye turizmiyle ilgili verilen aşağıdaki bilgilerden hangisi yanlıştır? A) Van şehri, tarihi Nemrut kalıntıları ile tanınmıştır. B) İzmir şehri Efes ve Bergama gibi antik kentlere sahiptir. C) Antalya'da Karain, Damlataş ve Dim mağaraları önemli turistik yerler arasındadır. D) Trabzon'da bulunan Sümela Manastırı kayalıklara kurulmuş önemli bir dini merkezdir. E) Denizli'de bulunan Pamukkale, şifalı sularıyla ve bembeyaz görüntüsüyle birçok turisti çekmektedir A) Bursa'da kış turizmi gelişmiştir. B) Bursa'da sağlık turizmi daha fazla gelişmiştir. C) Antalya'ya yaz mevsiminde gelen turist sayısı daha fazladır. D) Hem Bursa'da hem de Antalya'da su sporları turizmi gelişmiştir. E) Antalya'nın turistik değerleri arasında karstik şekiller önemli bir yer tutar.