ĐZMĐT ATIK VE ARTIKLARI ARITMA YAKMA VE DEĞERLENDĐRME A.Ş.
Sayfa 2 ĐZAYDAŞ
Sayfa 3 ĐZAYDAŞ
KLĐNĐK ve TEHLĐKELĐ ATIK YAKMA ve ENERJĐ ÜRETĐM TESĐSĐ Açılış Tarihi : 05.04.1997 Yakma Kapasitesi : 52 500 ton/yıl Elektrik Üretimi : 5.2 MW/h(max) Sayfa 4 17.07.2010
TEHLĐKELĐ ATIKLAR Tesise tehlikeli atık getiren araçların güvenlik noktasında araç lisans kontrolleri, daha sonra da radyasyon cihazından geçirilerek radyoaktif madde kontrolleri yapılmaktadır. Sayfa 5
TEHLĐKELĐ ATIKLAR Radyasyon cihazından geçen araçların, kantarda tartım işlemleri yapılarak kayıt formları hazırlanmaktadır. Sayfa 6
TEHLĐKELĐ ATIKLAR Tartım işlemi sonrasında numune alma noktasında, araçlarda bulunan atıklardan deklerasyon numunesi ile karşılaştırılmak üzere, atık kabul numuneleri alınmaktadır.araçlarda bulunan her atık tipi için ayrı ayrı alınan numuneler, laboratuvarda analiz edilir. Sayfa 7
ARA DEPOLAMA / BUNKER Bunkerin toplam kapasitesi 2500 m3 tür ve üç kasetten oluşmaktadır. Depolanan katı atıklardan kaynaklanan gazlar hava fanları ile yakma odalarına beslenmektedir. Sayfa 8
BUNKER Bunker alanına alınan atıklar vinç yardımıyla karıştırılarak homojen hale getirilir. Ön hazırlık işlemleri gerçekleştirildikten sonra kreyn vasıtasıyla döner fırına beslenmektedir. Sayfa 9
TANK ÇĐFTLĐĞĐ Tanker içerisinde gelen sıvı özellikteki tehlikeli atıklardan da, atık kabul numunesi alınır ve analizleri sonucu yakma tesisinin ilgili stok alanlarına boşaltılır. Tank çiftliği her biri 50 m³ kapasiteli 4 adet yanabilir sıvı tankı, 2 adet sulu sıvı tankı, 2 adet karıştırma tankı ve 2 adet yardımcı yakıt tankından oluşmaktadır. Sayfa 10
ÖZEL SIVI ĐSTASYONU Özel Sıvı Atık Đstasyonunda iki adet 5 m³ kapasiteli, özel olarak tasarlanmış konteyner bulunmaktadır. Potansiyel tehlike oluşturmaları, toksik olmaları ya da diğer sıvı atıklarla depolanmaya elverişli olmayan özel sıvı atıklar ara depolama yapılmadan Döner Fırın ya da Đkinci Yakma Odası lenslerinden beslenmektedir. Sayfa 11
FIÇI DEPOLAMA Katı ve toz özellikte olup da diğer atıklar ile karıştırıldığında reaksiyon veren, kirlilik parametreleri yüksek olan atıklar, ambalajları ile birlikte yakılarak bertaraf edilmektedir. Fıçı deposu, fıçılarla getirilen atıklar için geçici bir ara depo olarak görev yapmaktadır. Fıçı deposu aşağıdaki alanlardan oluşmaktadır. Sayfa 12
FIÇI DEPOLAMA A Numune Alma Alanı B Ara Depolama Alanı (kapasite: 86 palet) C Tutuşabilir ve Yanabilir Atık Deposu(kapasite: iki kat halinde 658 palet) D Toksik Atık Deposu (kapasite: iki kat halinde 336 palet) E Fıçı Boşaltma Alanı Fıçı deposunun zemini çelik plaka ile sızdırmaz haldedir. Dökülme ve yıkama suları pit depoda toplanmakta ve laboratuar analizleri yapılarak Tank Çiftliğindeki ilgili depolama tanklarına alınmaktadır. A dan E ye kadar olan alanların üstünde yağmura karşı yan duvarları olmayan bir çatı bulunmaktadır. Böylece doğal havalandırma sağlanmaktadır. Sayfa 13
YAKMA Mümkün olan en alt düzeyde emisyon ve en üst düzeyde bertaraf etkinliği sağlamak amacıyla uygulanan yakma proses kontrolü ; atıkların kabulü, atık bildirimi, laboratuvar analizleri, ara depolama ve diğer atık işlemleri faaliyetleri arasında koordinasyonu sağlayacak detaylı bir planlama sistemi mevcuttur. Bu planlama dahilinde yakma prosesinin kontrolü ve izlenmesi Kontrol Odasında gerçekleştirilmektedir. Sayfa 14
YAKMA DÖNER FIRIN Döner Fırının gövdesi çelik bir muhafazadan, fırın giriş ve çıkışında yer alan ve Döner Fırının hareket etmesini sağlayan hareketli halka sistemlerinden, dişli tahrik mekanizmasından ve Döner Fırının arka tarafında ikinci yakma odasına uzanan soğutma sisteminden oluşmaktadır. Sayfa 15
DÖNER FIRIN Döner Fırının ana tahrik ünitesinde, yakma hızının ayarlanabilmesini sağlayan dişli mekanizmaya sahip bir elektrik motoru bulunmaktadır. Elektrik kesintileri ve ateşe dayanıklı kaplamanın değiştirilmesi sırasında kullanılmak üzere dizel motorlu ikinci bir tahrik ünitesi de yer almaktadır. Döner Fırının ön duvarında atık besleme mekanizmaları ve ateşleme sistemleri bulunmaktadır. Ön duvar içten ateşe dayanıklı tuğla ile kaplı, kaynaklı, çelik saçtan bir yapıdadır. Katı atık beslendiğinde kolayca sökülüp takılabilecek aşınma parçası mevcuttur. Döner Fırın ile sabit ön duvar arasındaki yalıtım büyük bir gaz sızdırmaz conta ile sağlanmaktadır. Ön duvarın soğutulma işi soğutma suyu ile sağlanmaktadır. Ateşe dayanıklı kaplama termal, kimyasal ve mekanik etkilere dayanıklışekilde projelendirilmiştir. Sayfa 16
DÖNER FIRIN Hareketli halka sisteminin takıldığı tekerlekleri yerinden çıkmasını önlemek için boylamasına bir kılavuz bulunmaktadır. Böylece Döner Fırın haznesi kontrollü bir şekilde fırın ekseni boyunca hareket etmektedir. Eksenel kuvvetler, basınçlı tekerlek sisteminden Döner Fırının üstteki gezdirme halkalarına aktarılmış olduğundan Döner Fırın ± 30 mm aralığında hareket edebilmektedir. Döner Fırın ekseni Đkinci Yakma Odasına doğru %2 lik bir eğim ile çalışmaktadır. Boylamasına kılavuz hem elektrik hem de dizel motor tahriklidir. Döner Fırının yanında yer alan ve hem Đkinci Yakma Odası hem de Döner Fırından dolayı yüksek ısılara maruz kalan boşaltma kısmı, aynı zamanda bütün brülörlere ve lenslere soğutma havası veren soğutma fanlarının verdiği hava ile soğutulmaktadır. Sayfa 17 17.07.2010
DÖNER FIRIN Ateşe dayanıklı kaplama termal, kimyasal ve mekanik etkilere dayanıklı şekilde projelendirilmiştir. Sayfa 18
ĐKĐNCĐ YAKMA ODASI Döner Fırının arka kısmı son yakma odasına doğru uzanmaktadır. Döner Fırındaki yakma işlemi sonucu açığa çıkan gazlarının içindeki organik maddeleri daha iyi yakıp imha etmek için yanma gazları yüksek sıcaklıkta yeterli süre (en az 2.5 sn) bekletilmektedir. Sayfa 19
ĐKĐNCĐ YAKMA ODASI Đkinci Yakma Odası ateşe dayanıklı kaplaması bulunan silindirik bir hazne şeklindedir. Curuf boşaltma deliği Döner Fırın çıkış-đkinci Yakma Odası giriş bölümünün altında yer almaktadır ve Đkinci Yakma Odasının tabanında geniş, uzun yarık halindedir. Döner Fırından dökülen curuf ve küller bu boşaltma deliğinden ıslak tip curuf konveyörüne boşalmaktadır. Đkinci Yakma Odasında sıcaklığın alt sınırın altına düşmesi durumunda otomatik olarak devreye giren bir brulör ve Döner Fırını terk eden gazların sıcaklığını yükseltmek için iki brülör olmak üzere toplam üç brulör bulunmaktadır. Sayfa 20
ĐKĐNCĐ YAKMA ODASI Đkinci Yakma Odasının çıkışında gaz sıcaklığı 1050-1200 ºC olup gazlar en az 2 saniye bekletilmektedir. Sayfa 21
ATIK ISI KAZANI Atık Isı Kazanı Đkinci Yakma Odasının arkasında tabii sirkülasyonlu, buharlaştırıcı, kızdırıcı ve ekonomizer bölümlerinden oluşan 2500 m2 ısıtma yüzeyli Atık Isı Kazanı bulunmaktadır. Atık Isı Kazanında yatay bölümde kızdırıcı konveksiyon ısıtma yüzeyleri ve düşey bölümde besleme suyu ön ısıtması için ısıtma yüzeyleri bulunmaktadır. Sayfa 22
ATIK ISI KAZANI Buharlaştırıcı ısıtma yüzeyleri, gaz altı kaynağı ile imal edilmiş boru konstrüksiyonludur. Isıtma yüzeyleri işletme sırasında otomatik olarak çalışan yüzey temizleme sistemleri ile temizlenmektedir. Yatay bölümde ısıtıcı yüzeyler çekiçleme sistemleri ile temizlenirken, düşey ekonomizer ısıtıcı yüzeyleri bilyalama sistemi ile temizlenmektedir. Sayfa 23
TÜRBĐN -GENERATÖR Atık ısı kazanında elde edilen 21.7 ton / h, 40 bar ve 350 C lik buhar Türbin Generatöre girerek 5.2 MW/h elektrik enerjisi üretilmektedir.tesis ihtiyacı 1.5MW olup üretilen fazla enerji enterkonnekte sisteme verilmektedir. Enerji kesilmelerinde ise Türbin Generatör grubu tesisi beslemeye devam eder ve elektrik enerjisi kesintisiz sağlanmış olur. SEDAŞ tan elektrik kesintisi olduğunda ve Türbin Generatör ün devrede olmadığı durumlarda 1000kVA lık Diesel Jeneratör otomatik olarak devreye girerek acil olarak beslenmesi gereken noktaları beslemektedir. Ayrıca PLC ve bilgisayarları besleyen 20 ve 10 kva lık kesintisiz güç kaynakları sayesinde tesisin otomasyonunun kesintisiz enerji beslemesi sağlanmaktadır. Sayfa 24
Sayfa 25 TÜRBĐN -GENERATÖR
GAZ TEMĐZLEME SĐSTEMLERĐ Gaz temizleme sistemi, yakma prosesi sonucu açığa çıkan atık gazın yönetmelikte belirtilen emisyon değerlerini sağlayacak şekilde kirleticilerden arındırılması için dizayn edilmiştir. Baca gazı ; bir elektrostatik filtre ve ilk kademesinde bir venturi yıkayıcı, ikinci kademesinde bir kireç püskürtmeli yıkayıcı ve dioxin furan kontrol ünitesi bulunan sistem ile temizlenmektedir. Temizlenen baca gazı bir indüktif çekiş fanı yardımıyla bacadan atmosfere verilir. Sayfa 26
ELEKTROSTATĐK FĐLTRE Baca gazının toz içeriğini kontrol etmek için iki elektrik alanlı bir sıcak gaz elektrostatik filtre bulunmaktadır. Gaz içinde askıdaki toz partiküllerine elektrik yüklemesi yapılarak ve güçlü bir elektrik alanı oluşturularak toplama elektrodunda birikmesi sağlanmaktadır. Sayfa 27
ELEKTROSTATĐK FĐLTRE Baca gazının toz içeriğini kontrol etmek için iki elektrik alanlı bir sıcak gaz elektrostatik filtre bulunmaktadır. Gaz içinde askıdaki toz partiküllerine elektrik yüklemesi yapılarak ve güçlü bir elektrik alanı oluşturularak toplama elektrodunda birikmesi sağlanmaktadır. Bu elektrodlar paralel dizili ve elektrostatik filtre muhafazası ile topraklanmış plakalardan oluşmaktadır.tozla yüklü gazın içinden geçeceği pasajlar oluşturmaktadır. Bu pasajların ortasında izolatörlere asılı ve akım boşaltma elektrodları bulunan çerçeveler negatif kutup görevi yapmaktadır. Boşaltma elektronlarının etrafında, elektrik alan gücünün yüksek olması nedeniyle korona akımları oluşmakta ve elektronlar serbest kalmaktadır. Oluşan negatif gaz iyonları toz partiküllerini yüklemekte ve böylece toz partikülleri elektrik alanının etkisiyle pozitif toplama elektrodlarına yönelerek burada elektrik yüklerini boşaltmaktadır.toplayıcı elektrodlarda biriken toz tabakası periyodik aralıklarda çalışan çekiçleme sistemi ile toz toplama hunisine dökülmektedir. Sayfa 28
ELEKTROSTATĐK FĐLTRE Maksimum toplama verimini elde etmek için baca gazının tüm filtre boyunca homojen olarak dağılması büyük önem taşımaktadır. Bunun için elektrostatik filtre giriş kanalı ile gaz yönlendirme ve dağıtma plakaları özel olarak tasarlamıştır. Deşarj sistemi üzerine yapışan tozlar düzenli aralıklarla temizlenmektedir. Bu işlem deşarj çerçevelerine monte edilmiş örslere çekiçle vurulmak suretiyle yapılmaktadır. Sayfa 29
VENTURĐ YIKAYICI Elektrostatik filtrede tozdan arındırılan baca gazı yıkama sistemlerine girmektedir. Ilk aşama venturi yıkayıcısıdır. Yıkayıcıya giren baca gazı yıkama sıvısı ile temas ederek doyma sıcaklığına kadar soğuyacaktır. Bu bölümde gaza uygulanan yıkama işleminde,yakma sonucunda atık gazda oluşan halojenler ve ağır metaller yıkama çözeltisi tarafından absorbe edilir. Sayfa 30
VENTURĐ YIKAYICI Ortam ph aralığını ayarlamak ve kirleticilerden arındırma işleminin daha etkili gerçekleşmesini sağlamak için sisteme %10 konsantrasyona sahip kireç sütü çözeltisi beslenmektedir. Sayfa 31
KĐREÇ PÜSKÜRTMELĐ YIKAYICI Venturi yıkayıcısından geçen atık gaz ikinci yıkama aşaması olan kireç püskürtmeli yıkayıcıya gelmektedir. Burada baca gazında bulunan SO2 ve kalan kirleticilerin giderimi sağlanmaktadır. Baca gazı sisteme üst kısımdan girmekte ve yıkama sıvısı ile değişmeli olarak absorbsiyon bölgesinden geçmektedir. Sayfa 32
KĐREÇ PÜSKÜRTMELĐ YIKAYICI Kireç Püskürtmeli yıkayıcı ya %10 luk kireç sütü beslemesi yapılarak ortam ph ı 5.5 6 civarında tutulmak suretiyle atık gaz içindeki SO2 giderimi sağlanmaktadır.baca gazı yıkama sıvısı ile temas ettiğinde optimum kütle transfer koşulları gerçekleşmektedir. Sayfa 33
DĐOXĐN FURAN KONTROL ÜNĐTESĐ ElektrosatatikFiltre ve yıkayıcılardan geçen baca gazı,son aşama olarak Dioxin Furan Kontrol Ünitesinden geçmektedir. Dioxin Furan Kontrol Ünitesi baca gazı içinde bulunabilecek Dioxin ve dibenzofuran izomerleri ve tehlikeli olabilecek organik maddelerin tutularak baca gazı emisyonlarının minimize edilmesi için dizayn edilmiştir. Sayfa 34
FĐZĐKSEL KĐMYASAL ARITMA ÜNĐTESĐ. F/K Atık Su Arıtma Ünitesinde venturiden yoğunluk kontrolü ile deşarj edilen yıkama çözeltisi, Filtre presde filtrasyon sonucu oluşan süzüntü suyu (filtrat) ve sisteme ait atık sular arıtma işlemine tabii tutularak atık su kirlilik yükü alıcı ortam giriş parametrelerine indirgenir.depolama tanklarında homojen hale getirilen atık sular sırasıyla TMT-15, FeCl3 ve Polielektrolit kimyasallarının dozajlandığı reaktörlerden geçirilir.ayrıca ilk iki reaktöre ortam ph değerinin ayarlanması için %10'luk kireç çözeltisi beslenmektedir.reaktörlerden geçen atık su durultucuda çöktürme işlemine tabii tutulur. Uygun konsantrasyona ulaşan çamur çamur depolama tankından susuzlaştırılmak üzere fitre pres ünitesine gönderilmektedir.oluşan kekler yapılan laboratuar analizleri sonuçlarına göre bertaraf edilmektedir. Sayfa 35
Sayfa 36 FĐZĐKSEL KĐMYASAL ARITMA ÜNĐTESĐ
FĐZĐKSEL KĐMYASAL ARITMA ÜNĐTESĐ Kimyasal arıtma işleminden geçen atık su cazibe ile çöktürme tankına girmektedir. Burada çamur tankının tabanına çökmektedir.. Çöktürme tankının özel bir karıştırma mekanizması mevcuttur ve sıyırma mekanizması sayesinde optimum kalınlaşma sağlanmaktadır. Temizlenmiş su tankta bulunan savaktan tesis bünyesindeki DAF sisteminden geçerek atık su arıtma tesisine gönderilmektedir. Sayfa 37
FĐZĐKSEL KĐMYASAL ARITMA ÜNĐTESĐ ÇAMUR SUSUZLAŞTIRMA Çöktürme sonucu oluşan çamur çamur depolama tankında depolanmaktadır.depolanan çamur yüksek basınçlı çamur pompası ile filtre pres bölümüne gönderilmektedir. Oluşan kekler yapılan laboratuar analizleri sonuçlarına göre bertaraf edilmektedir. Sayfa 38
BACAGAZI EMĐSYON PARAMETRELERĐ Oksijen (O 2 ) Karbonmonoksit (CO) Karbondioksit (CO 2 ) Azot Oksitler (NO X ) Kükürt Dioksit (SO 2 ) Hidrojen Florür (HF) Hidrojen Klorür (HCl) Toplam Organik Karbon (TOC) Toz Nem (H 2 O) Sayfa 39