Haber 8 Güçlü rakip olmak AR-GE den geçiyor 9 KOSGEB den KOBİ lere Avrupa vizyonu 10 BAYOSB 2016 yılında 10 bin istihdam hedefliyor

İçindekiler Küçük ve Orta Ölçekli Sanayi İşletmeler Derneği EGE KOBİDER Adına İmtiyaz Sahibi Fettah GÜVENTÜRK Sorumlu Yazı İşleri Müdürü Ahmet KAPLAN Yayın Kurulu Aydın TELSEREN Prof. Dr. Edip TEKER Fahrettin SELÇİK Prof. Dr. Oğuzhan ALTAY Prof. Dr. H. Semih GÜNEŞ Mehmet DEMİR Şener MUTER Yusuf AŞMAN Zekai FİDAN Editör Murat KOÇ Haber Sorumlusu Türkan KOÇ Görsel Yönetmen/Sayfa Tasarım Ümit GÖZLEMECİ Grafik Tasarım/Renk Ayrımı Yudum GÖZLEMECİ Reklam Sorumlusu Gözde GÜNEÇ Baskı Öncesi/Baskı/Baskı Sonrası Berke Ofset Matbaacılık Sanayi Cad. No:30 Kazım Dirik Mah. Ağaçlı Yol Bornova/İZMİR Tel: 0 232 449 77 47 Fax: 0 232 449 70 97 Yayın Türü: Bölgesel Süreli Yayın Baskı Tarihi: 28 Mart 2014 Yönetim Yeri: 10001 Sokak No: 24 AOSB-Çiğli / İZMİR Tel: 0 232 376 75 20 Fax: 0 232 376 85 64 e-mail: bilgi@egekobider.org.tr Dergimiz Basın Ahlak Yasası na uyar. Dergide yayınlanan yazıların sorumluluğu yazarına aittir. Kaynak gösterilerek alıntı yapılabilir. Haber 8 Güçlü rakip olmak AR-GE den geçiyor 9 KOSGEB den KOBİ lere Avrupa vizyonu 10 BAYOSB 2016 yılında 10 bin istihdam hedefliyor Etkinlik 14 EGEKOBİDER kahvaltı buluşmaları 15 İşçi ve işveren Zirve de buluştu 10 15 2 KOBİ DÜNYASI MART-NİSAN 2014

İçindekiler Röportaj 26 Prof.Dr. Galip Akhan dan gençlere mesleki tavsiyeler Şirketlerden 20 26 Tanıtım 34 Göktoğan TMM çevre teknolojileri konusunda AR-GE ye hız verdi Berdan Cıvata tüm sektörlere sertifikalı hizmet veriyor 30 TREX DCAS uygulama şekilleri Bilgi 24 KOBİ ler ve geliştirici eğitimler 32 İnsan ve sevgi Başarının anahtarı okuma ve 44 bilgi üzerine İzmir Kâtip Çelebi Üniversitesi, dünya üniversitesi olma yolunda emin adımlarla ilerliyor Yazarlar 26 4 KOBİ ler ve girişimcilik (Başyazı) Türkiye nin 2023 vizyonunda 6 KOBİ ler (Editörden) KOBİ lerin dış ticaretinde 12 limanların kilit rolü (Ayşe Özken) 16 KOBİ lere bütünsel bir bakış (Şener Muter) KOBİ ler 2014 yılında nasıl bir strateji ve 18 risk yönetimi izlemeli? (Prof.Dr. Edip Teker) 22 EFT ile stresi yönetebilirsiniz (Leyla Bilen) 23 Şirketlerimizle rafting yapıyoruz! (Mustafa Topal) Küçük girişimcilikte YENİÇAĞ! 28 (Yrd.Doç.Dr. Osman Sirkeci) 38 Aile şirketiniz sağlıklı mı? (İsmail Hakkı Ceylan) 40 Orantısız vergi hacizleri (Dr. Mustafa Alpaslan) Kayıpları önlemek için başlama kararı 41 (O. Vehbi Uçal) AB destekli Bricker projesi ile binalarda 42 yüzde 50 enerji tasarrufu (Atilla Baysal) Ö. kapak içi 1 5 7 13 21 27 Reklam İndeksi Sisbim Sipil A.Ş. Çağdaş Gümrük Promach Onur Enerji Teknik Makina Sonar Tour 29 33 37 39 43 A. kapak içi Arka kapak Başaran Kazan Serin Matbaa Berdan Cıvata Naturel Food Güven Haddecilik Özken Gümrük İAOSB KOBİ yolculuğu albümü 25 Teşekkür 45 Üye listesi 46 KOBİ DÜNYASI MART-NİSAN 2014 3

Başyazı KOBİ ler ve girişimcilik Fettah GÜVENTÜRK EGEKOBİDER Yönetim Kurulu Başkanı Bu sihirli ve stratejik iki kavramın önemi; son yıllarda daha iyi anlaşılmakta ve Ekonomik hayatın temel taşı niteliği konumuna gelmekte. GİRİŞİMCİLİK; İnsan hayatındaki beceri, tecrübe gibi hasletleri eğitim etkinlikleri ile birleştirmek üzere ; çevre, doğal şartların yarattığı fırsatları projeye, bilahare yatırıma, işe çevirme işlemidir. Bir nevi KOBİ lerin doğuşuna vesile olan GİRİŞİMCİLİK; KOBİ lerin, ekonominin temel taşı işletmelerin hayata geçirilmesine vesile olmaktadır. İçinde bulunduğumuz küresel rekabet ortamı gelişmekte olan ülkelerin en önemli silahı; Küçük ve Orta Ölçekli İşletmeler dir. Son yıllarda ekonomisi hızla büyüme gösteren ülkemizde küçük ve orta büyüklükteki işletmeler özellikle istihdama yaptıkları katkılar açısından ekonomik büyüme ve gelişme sürecinde son derece önemli bir rol üstlenmişlerdir. Türkiye gibi gelişmekte olan ülkelerde büyük ölçüde ve dünya çapında rekabet edilebilir ulusal işletmelerin yaratılabilmesi için dinamik ve istikrarlı, küçük ve orta büyüklükteki işletmelerin yapısının oluşması kaçınılmaz bir zorunluluk gibi görünmektedir. Bu bakımdan KOBİ lerin gerek kişisel, gerek kurumsallaşmasıyla alacakları geliştirici eğitimler gerek üniversite sanayi yaklaşımı ile proje kültürü edinmeleri bir çok kurumlardan alacakları proje karşılığı fon ve hibelerle, ihracata yakın durmaları ile kendilerini geliştirebileceklerdir. Girişimciliğin her geçen gün daha da geniş alanlarda önem kazanması, iş kurma kültürü ve mevzuatlarının kolaylaşması, teşvik ve desteklerin yeteri hale gelmesi KOBİ lere yeni finansman yollarını açacaktır. KOBİ ler için yapılan ve yapılacak çalışmaları tekrar özetlersek; KOBİ ler tarafından yapılması gerekenler; Birleşme, tanıtım, kurumsallaşma, rekabet kabiliyeti, verimlilik, katma değeri yüksek ürünler yaratmak, Kamuca yapılması gerekenler: Çıkarılacak kanun, mevzuat, yönergelerin bürokrasiden uzak ve etkin kullanıma yönelik özellikler arz etmesi, destek imkanlarının genişletilmesi. Odalar ve sivil toplum kuruluşlarınca; iş birliği içinde yapılacak çalışmaların hızlandırıcı, öğretici, bilgilendirici, kolaylaştırıcı olması, tanıtım, iletişim gibi Destek kurumları; Desteklerinden anlaşılır, seri ve uygulamaya yönelik özellik arz etmesi, destek sınırlarının genişletilmesi. Ulusal ve uluslararası KOBİ ler lehine oluşmuş ve oluşacak her türlü destek ve projenin KOBİ lere ulaştırılması, öğretilmesi ve etkin kullandırılması. Banka ve finans kurumlarının KOBİ lere kullandırılacağı kredilerde; performans, verimlilik esasına göre öncelik tanıması ve kredi işlemlerinin kolaylaştırılması. EĞİTİM ve danışmanlık kurumlarının başta nitelikli eleman olmak üzere uygulamaya dönük eğitimin yanı sıra, nitelik eleman arzı ile kaliteyi yükseltici eğitimlere önem vermesi. Basın yayın kurumları vasıtasıyla konunun önemi ve çözümleri üzerine bilgilendirici, kolaylaştırıcı, birleştirici çalışmalar yapılması. Tüm bu faaliyetlerin etkinliği KOBİ lerin kurtuluşuna vesile olacaktır. KOBİ lerin sıkıntıda olması; en başta istihdam gibi ülke sorununun çözümünü zorlaştıracaktır. BİLGİ, tecrübe, teknolojiyi kullanarak ÜRÜN ve ürün kalitesine dönük yatırım yapan, mesleğine hakim, gelişmeye ve EĞİTİME açık, lisan bilen, bilgisayar program ve alt yapısına sahip, verimliliği ölçebilen, verimlilik artırıcı faaliyetlerde bulunan, PROJE ve fizibilite, planlamaya dönük, çağdaş YÖNETİM ve dengeli finansman desteklerine sahip, iç ve dış fuarlarda kendini ve ürününü tanıtabilen, ihracat yapabilen, müşteri memnuniyetini esas alan KOBİLER başarı hedeflerine ulaşabilecektir. Karlılık Ortaklık Büyüme İşbirliği = KOBİ (EKONOMİNİN TEMEL TAŞI) 4 KOBİ DÜNYASI MART-NİSAN 2014

Editörden Türkiye nin 2023 vizyonunda KOBİ ler Ahmet KAPLAN kobidunyasi@gmail.com Türkiye nin büyük bir iddiası var. 2023 yılında Türkiye ihracatını 500 milyar dolara çıkartmayı hedefliyor. Cumhuriyet in 100. yılı olan 2023 te 500 milyar dolarlık ihracata ulaşma hedefine odaklanan Türkiye, geçen son iki yılda ihracatta cumhuriyet tarihinin rekorunu kırdı. Öyle görülüyor ki Türkiye nin hedeflerine ulaşması uzak ihtimal değil. Kendisini dünyanın önemli bir gücü olarak konumlandırmaya çalışan ve bu amaçla dünyanın ilk 10 ekonomisi arasına da girme konusunda çalışmalar yürüten ülkemizin 100 üncü yılı olan 2023 te 500 milyar dolarlık ihracat için KOBİ leri-mizin ihracata özendirilmesi çok önemli. Çünkü Türkiye de KOBİ ağırlıklı olarak iç pazara yönelik çalışıyorlardı. Dolayısıyla da KOBİ lerin ihracattaki payı istenilen düzeyde değildi. Türkiye nin dünyanın sayılı güçlerinden birisi olabilmesi ve hedeflerine ulaşması için KOBİ lerin Marka, Patent, Tasarım, Ar-Ge, İnovasyon ve ihracat kabiliyetinin artırılması çok büyük önem arz ediyor. KOBİ lerin daha yüksek katma değerli ihracat yapabilmesi için de öncelikle üretim altyapısının geliştirilmesi ve kurumsallaşması gerekiyor. Elbette ki dünyadaki en büyük ekonomiler arasına girmek sadece ihracatla ölçülemez. Ama unutmayalım ki direkt bağlantılı olmasa da ihracat büyümenin en temel unsurlarından birisidir. Bu nedenle KOBİ lerimizi gündeme daha çok taşımak ve güçlü bir Türkiye için kurumsallaşmış uzun ömürlü KOBİ lerin altyapısını hazırlarken onları araştırma ve geliştirmeye teşvik etmeliyiz. Kobiler ve AR-GE Hükümet, Türkiye tarihinde bir ilke imza attı. İlk kez yasalarla belirlenen tutarlarda Ar-Ge için destek kararı aldı. Bu Türkiye için çok büyük ve önemli bir adım. Ancak bu yasa önemli Elbette ki dünyadaki en büyük ekonomiler arasına girmek sadece ihracatla ölçülemez. Ama unutmayalım ki direkt bağlantılı olmasa da ihracat büyümenin en temel unsurlarından birisidir bir adım olmakla birlikte Ar-Ge desteklerinden daha çok büyük boyutlu işletmelerin yararlanması KOBİ lerin yararlanamaması da gözden geçirilmesi gereken bir konudur. Çünkü destek için oluşturulan kriterleri KOBİ lerin karşılaması mümkün görünmüyor. KOBİ ler Ar-Ge desteklerinden ve hibelerden yararlanamıyor. Mevcut durumda Ar-Ge desteklerinden büyük işletmeler yararlanabiliyor. Geçmişe baktığımızda, bugün KOBİ lerimiz çok yol kat etti. Ama daha alınacak çok yol var. Ekonominin içinde KOBİ ler yükselen bir değer haline geldi. Birçok konuda büyüklerin elinde olan ekonomi hakimiyetini KOBİ ler yerle bir etmeye başladı. İstihdamda, ihracatta büyük işletmeleri geçerek daha büyük paya sahip oldular. Bu başarının devam etmesi için hükümetin KOBİ lerin araştırma geliştirme faaliyetleri başta olmak üzere daha çok desteklenmesi, ülkemizin belirlediği hedeflere ulaşmasına büyük katkı sağlayacaktır. Dünyanın en önemli 10 ekonomisi arasında yer alma hedefine koşan ülkemizde, KOBİ lerin başta KOSGEB gibi kurumlarla desteklenmesi ve bu desteklere yeni kalemlerinde eklenmesi ile şaha kalkacak bir Türkiye nin önünde hiçbir güç duramayacaktır. İstihdam ve ihracatta yükselen değer haline gelen KOBİ lerimiz, Türkiye nin 2023 vizyonunda itici bir unsur olarak yerini almaya başladı. Biraz daha destek verir ve bu destekleri artırırsak KOBİ lerimiz de Türkiye yi yükseklere doğru uçurur. Derneğimiz yayın organı KOBİ DÜNYASI Dergisi Bilgi ve Eğitimin Anahtarıdır 6 KOBİ DÜNYASI MART-NİSAN 2014

Haber Güçlü rakip olmak AR-GE den geçiyor HSBC Küresel Bağlantılar Raporu na göre, Türkiye'de Ar-Ge yatırımlarının artırmasıyla ihracatın büyümeye katkısı yüzde 10 un üzerinde olacak Ar-Ge yatırımlarının sektörlere ve bu bağlamda bir ülkeye kazandırdıkları yadsınamaz. HSBC, hazırladığı raporla, Türkiye için Ar-Ge'nin önemini bir kez daha gözler önüne serdi. İhracat, ithalat ve ticari dengelerin analiz edildiği HSBC Küresel Bağlantılar Raporu na göre, Türkiye nin durgun ekonomiden çıkarak rekabetçi güce kavuşması, bilişim teknolojileri ve Ar- Ge ye yatırım yapmasından geçiyor. HSBC nin dünya ekonomisine dair tahmin ve analizleri baz alınarak Oxford Economics desteğiyle hazırlanan HSBC Küresel Bağlantılar Raporu nda; Türkiye nin, GSYİH den yalnızca yüzde 1 pay ayırdığı Ar-Ge yatırımlarını artırmasının, 2030 yılına kadar ihracattaki toplam büyümeye katkısının yüzde 10 un üzerinde olacağı öngörülüyor. Ticaret koridorları genişleyecek Rapor, Türkiye ile Orta Doğu ve Orta Asya ülkeleri arasındaki ticari ilişkilerin ve bu bölgelere olan ihracatın orta vadede artacağına işaret ediyor. Rapora göre; 2030 yılına kadar makina ve ulaşım ekipmanı ihracatı toplam ihracattaki artışın yaklaşık üçte birini sağlayacak. Türkiye son dönemde Ortadoğu ülkeleriyle ilişkilerini artırmış olsa da, ticaretin büyük bir kısmı halen Avrupa ülkeleriyle yapılıyor. Avrupa ekonomisinin umut verici toparlanması ve TL nin değer kaybı gibi etkenler birleşince Türk ihracatçıların, önümüzdeki yıllarda iş hacimlerini artırması bekleniyor. Ayrıca Türkiye deki yabancı yatırımda en büyük paya sahip olan Avrupalı şirketlerin ülkedeki güçlü varlığı teknoloji bilgisinin yayılmasına da katkı sağlayacak. Böylece Türk şirketleri sanayileşmiş ülkelerden bu yolla teknoloji transferinden yararlanabilecek. Raporda Türkiye nin, önümüzdeki yıllarda dikkat çekici bir büyüme potansiyelini koruduğu belirtiliyor. Diğer taraftan yükselen gelirler, ithal edilen ürünler için büyüyen bir tüketici pazarına da işaret ediyor. Rekabetçi olabilmek için Ar-Ge şart Raporu değerlendiren HSBC Türkiye Kurumsal ve Ticari Bankacılık Genel Müdür Yardımcısı Virma Sökmen şunları Virma Sökmen söyledi: HSBC Küresel Bağlantılar Raporu ana hatlarıyla, gelişmekte olan pazarların, global arenada daha da rekabetçi olabilmek için Ar-Ge ye yatırım yapması gerektiğini net bir şekilde ortaya koyuyor. Teknolojinin ana tema olarak ele alındığı rapor; yüksek teknolojili ürünleri kendileri üreten ülkelerin, rekabette her zaman avantaj sahibi olacağına dikkat çekiyor. Türkiye nin, farklı sektörlerde giderek yoğunlaşan Ar-Ge temelli yenilikçi çalışmaları ve eğitimli genç nüfusuyla, bu konuda önemli bir potansiyele sahip olduğunu düşünüyoruz. Halihazırda, GSYİH den Ar-Ge ye ayrılan sadece yüzde 1 lik pay da, söz konusu potansiyelin ne kadar ileri bir noktaya ulaşabileceğini gösteriyor. Ülkemizdeki Ar-Ge harcamalarının artırılması, yüksek teknoloji alanında nitelikli insan kaynağının daha fazla geliştirilmesi, Türkiye nin gelişmiş pazarlardan biri olması için itici bir güç olacak. Diğer taraftan ülkemizin Ulusal Bilim, Teknoloji ve Yenilik Stratejisi de, Türkiye nin bu alandaki kararlığının önemli bir göstergesi olarak dikkat çekiyor. 8 KOBİ DÜNYASI MART-NİSAN 2014

Haber KOSGEB den KOBİ lere Avrupa vizyonu Yüzbinlerce KOBİ mizi ilgilendiren Avrupa Birliği politikaları yine KOSGEB in öncülüğünde ülkemizle buluşturulacak Avrupa Birliği, ekonominin yüzde 90 ını oluşturan KOBİ lere yönelik vizyonunu geliştirmeye devam ediyor. 2007 2013 yılları arasında gerçekleştirilen Girişimcilik ve Yenilik Programının (EIP) tamamlanmasının ardından 2014 2020 yıllarında gerçekleştirilecek programın adı İşletmelerin ve KOBİ lerin Rekabet Edilebilirliği Programı (COSME) olarak belirlendi. Böylece Avrupa Birliği nin 2020 stratejisinin ana politikalarından biri olan Küreselleşen Çağ için Sanayi Politi-kası nın önemli bir hareket noktası belirlenmiş oldu. Programın bütçesi 2,3 milyar Avro Programın istenilen düzeyde geçmesini planlayan Avrupa Birliği, KOBİ lerin daha etkin bir rol oynayabilmesi için cimri davranmayarak programın bütçesini 2,3 milyar Avro olarak belirledi. Bu bütçe 7 yıl boyunca; KOBİ lerin finansmana daha kolay erişmesi, pazarlara erişimin iyileştirilmesi, çerçeve koşulların geliştirilmesi ve girişimciliğin teşvik edilmesi gibi konularda kullanılmak üzere açılacak. KOBİ mizi ilgilendiren Avrupa Birliği politikaları yine KOSGEB in öncülüğünde ülkemizle buluşturulacak. COSME nin avantajları COSME, özellikle KOBİ leri ve gelişimlerini göz önünde bulunduruyor. Mikro işletmelere, zanaatla ilgilenen işletmelere, tek çalışanlı işletmelere, liberal mesleklere ve sosyal işletmelere; potansiyel, yeni, genç ve kadın girişimcilere vb. özel önem veriliyor. Finansmana erişim kapsamında KOBİ lerimizin esnek ve kolay şartlarla kredi teminatlarına erişimini sağlayan kredi garantilerinin yanı sıra risk sermayesi yatırım şirketlerine yönelik destekler de yine COSME yi cazip kılan diğer önemli konular olarak göze çarpıyor. Diğer yandan, programın ana eylemlerinden bir olan Pazarlara Erişim konusunda, 2008 yılından beri KOSGEB in koordinasyonunu yürüttüğü Avrupa İşletmeler Ağı (AİA) ön plana çıkıyor. Ülkemizin 7 konsorsiyum ile yer aldığı AİA kapsamında, Avrupa Komisyonu COSME ye ilişkin ilk adımı atarak yeni dönem AİA Proje Teklif Çağrısı açıldı. Çağrı, 15 Mayıs 2014 e kadar açık kalacak ve KOSGEB in koordinasyonunda, yeni dönem AİA larının kurulması için Avrupa Komisyonu na sunulmak üzere teklifler hazırlanacak. KOBİ lere Avrupa vizyonu KOSGEB, COSME Programına ilişkin muhtemel katılım payının belirlenmesi ve ilgili diğer hususlarda, kamu kurum ve kuruluşları ile işbirliği içinde Avrupa Komisyonu ile teknik müzakereleri yürütmekle görevli sorumlu kuruluş olarak yetkilendirildi. Böylece yüzbinlerce KOBİ DÜNYASI MART-NİSAN 2014 9

Haber BAYOSB 2016 yılında 10 bin istihdam hedefliyor Sanayicinin kendi güç ve öz kaynakları ile birleşerek meydana getirdikleri İzmir Bağyurdu OSB de çalışmalar tüm hızıyla sürüyor. 2016 yılında tamamlanması planlanan bölgenin, istihdam hedefi 10 bin, ihracat hedefi ise asgari 750 milyon dolar İzmir Bağyurdu OSB (BAYOSB) bölge sanayicisiyle bira araya gelerek kurulduğu tarihten bugüne kadar OSB nin başarılı gelişim sürecini değerlendirdi. Toplantıya Bağyurdu OSB Başkanı Aydın Telseren, Başkanvekili Fahrettin Selçik, Bölge Müdürü Figen Akdemir, Ege Bölgesi Sanayi Odası Meclis Başkanı Salih Esen, Kemalpaşa OSB Başkanı Kamil Porsuk, KESİAD Başkan Yardımcısı Aytekin Öztaş, Ege KOBİDER Başkanı Fettah Güventürk, İzmir Büyükşehir Belediye Başkanı Aziz Kocaoğlu ve çok sayıda sanayici katıldı. Toplantıda konuşan BAYOSB Başkanı Aydın Telseren, bölgenin kuruluş hikayesini anlattı. Telseren, Ekonominin hızlı büyüdüğü dönemde, çoğunlukla otomotiv sanayisine hizmet vermekte olan, EGE KOBİDER üyesi 94 sanayicimiz ile birlikte, 15 gün içinde 7,5 milyon TL toplayıp 1500 dönümlük bu araziyi satın alarak hepimizin rüyası olan bu projeyi 2006 yılı sonunda başlattık. Süratle projelerimizi hazırlamaya ve 2011 yılına kadar altyapı inşaatlarını bitirerek fabrikalarımızı biran önce kendi OSB mizde çalışır hale getirmeyi planlıyorduk ancak, 2008 yılında ayak seslerini duyduğumuz dünya ekonomik krizi ve ülkemizdeki yansımalarını dikkate olarak projeyi askıya almak zorunda kaldık dedi. İlk kazma 2011 de vuruldu Ekonomik krizin etkilerinin azalmasıyla birlikte ilk kazmayı 2011 yılında vurduklarını ifade eden Telseren, şunları söyledi: Nihayet, 2010 yılının sonuna doğru krizin yavaşlama sinyalleri gelince, planlarımızı tekrar gözden geçirdik ve Aydın Telseren 35 arkadaşımızın talep ve taahhütleri çerçevesinde, projeyi 2 etaba ayırdık. Brüt 500 dönümlük bir alanı kapsayan 1 nci etabın ihale işlemlerini tamamlayarak, 2011 yılı kasım ayında ilk kazmayı vurduk ve36 parsel hazırlamak üzere başladığımız bu etabı, arkadaşlarımızdan gelen talep sonucu brüt 150 dönüm ilave ile 47 parsele çıkardık. 2016 yılında 10 bin istihdam Bölgenin hedefleri hakkında da bilgiler veren Telseren, Bu yıl ikinci etabın hafriyatına başlamayı ve 2016 yılı içinde OSB mizin tamamını sanayicilerimizin hizmetine sunmayı planlıyoruz. Bölgemizin altyapı inşaatlarının 70-75 milyon TL bedelle tamamlanabileceği, fabrika inşaatları için 600-650 milyon TL ve yine makine yatırımları için 2,5 milyar TL civarında harcama olacağı beklenmektedir. Tam kapasite ile faaliyete geçildiğinde, direkt olarak yaklaşık 10 bin kişinin istihdam edileceği ve yıllık yaklaşık 2,5-3.0 milyar TL ciro oluşturarak asgari 750 milyon dolarlık ihracat yapılacağı bir bölge olacağız diye konuştu. 10 KOBİ DÜNYASI MART-NİSAN 2014

Haber Esen: Ülkeyi kalkındırmak için ölümüne çalışıyoruz Toplantıda konuşan EBSO Meclis Başkanı ve ESEN Plastik AŞ. Yönetim Kurulu Başkanı Salih Esen de, ülkeyi kalkındırma ve istihdam yaratma heyecanı sürekli hissettiklerini ve bu görevi yerine getirmek amacıyla ölümüne çalıştıklarını ifade ederek, Üretim heyecanı ve ekonomi ülkenin gündeminden hiç inmesin istiyoruz. Türkiye ekonomisi ayaklarının üzerinde duruyor ve güçlü yapısını sürdürüyorsa, bizleri burada bir araya getiren üretme heyecanıdır diye konuştu. Kocaoğlu: İzmir gittikçe güçleniyor Sanayicilerin yoğun ilgi gösterdiği toplantıya katılan İzmir Büyükşehir Belediye Başkanı Aziz Kocaoğlu, İzmir in teşvik sorununa dikkat çekerek, İzmir dışında 4 verip sadece bir alarak kalkınmasını sürdüren başka kent varsa, oturup tartışalım. Yakın illerle aramızda yatırım maliyetinin yüzde 25 ine varan bir teşvik farkı var. İZBAN ın açılışına katılan Sayın Başbakan dan o tarihte üç şey istemiştim. Bunlardan ilki, teşvik indirimlerinin eşitlenmesi; hiç olmuyorsa bizim yatırım yaptığımız OSB ler belirli bir doluluk oranına ulaşıncaya kadar eşitlenmesiydi. Söyledik nazara alınmadı ama alınacak. İzmir gittikçe güçleniyor ve büyüyor dedi. Selçik: OSB lere model Ekonominin hızlı büyüdüğü bir bölge olacağız dönemde, çoğunlukla otomotiv Bölgenin gelişimi hakkında katılımcılara bilgi veren BAYOSB olan, EGE KOBİDER üyesi 94 sanayisine hizmet vermekte Başkanvekili Fahrettin Seçik de, sanayicimiz ile birlikte, Türkiye ye model olma yolunda emin adımlarla ilerleyen bölgemiz sanayicilerimizin işbirliği halinde ortaya çıktı. En zor dönemlerde bu memlekete güvenen sanayicilerimize ne kadar teşekkür etsek az. Onlar her şeyin en iyisini hak ediyor dedi. 15 gün içinde 7,5 milyon TL toplayıp 1500 dönümlük bu araziyi satın alarak hepimizin rüyası olan bu projeyi 2006 yılı sonunda başlattık BAYOSB KÜNYESİ Toplam yatırım alanı : 1 milyon 468 bin m2 Net sanayi alanı : 900 bin m2 İmarlı inşaat alanı : 630 bin m2 Alt yapı yatırımı : 60 milyon TL Fabrika inşaatları : 150 milyon TL Makine ekipman : 500 milyon TL İhracat hacmi : 500 bin dolar Öngörülen istihdam : 8-10 bin KOBİ DÜNYASI MART-NİSAN 2014 11

Görüş Ayşe ÖZKEN Özken Gümrük Müşavirliği ve Danışmanlık Endüstri Mühendisi & Öğretim Görevlisi KOBİ lerin dış ticaretinde limanların kilit rolü Üretim ve bilişim teknolojilerindeki gelişmeler küreselleşmeyi tetiklemiş artan küreselleşme ile birlikte artan rekabet baskısı da firmaları gittikçe daha etkin, verimli çözümler bulmaya yönlendirmiştir. Firmaların artık sadece üretim süreçlerine yoğunlaşması yeterli olmayıp hammaddenin kaynağından alınıp nihai ürünün müşteriye ulaşmasına kadar ki bütün süreçleri içeren Tedarik Zinciri bakış açısı ile yönetmesi, süreçte yer alan bütün adımları da en iyi şekilde irdeleyip her basamakta en iyi çözümleri üretmesi gerekmektedir. Rakiplerden sıyrılabilmek için müşteriye doğru ürünü sunabilmek kadar doğru yer, doğru zaman, doğru miktarda sunabilmek de önemli olup malzeme tedarik, üretim ve nihai ürün lojistiğinin en iyi şekilde, bir uyum içinde yönetilmesi gerekmektedir. Küreselleşme ile birlikte artan çeşitlilik müşteri beklentilerini de oldukça arttırmış, tedarik zinciri içerisinde birbirinin müşterisi ve tedarikçisi şeklinde olan zincirde her noktada rekabet en güçlü şekilde hissedilmeye başlamıştır. Zincir en zayıf halkası kadar güçlü olduğu için firmaların da tek başlarına güçlenmesi yeterli olmayıp zincirin de her noktasında gücünün, mukavemetinin arttırılması gerekmektedir. Bu anlamda dış ticarette rekabet baskısı hisseden firmalarımızın güçlü tedarikçilere ve güçlü lojistik firmalarına, güçlü bilişim ve ulaşım altyapılarına ihtiyacı bulunmaktadır. Bilişim teknolojilerindeki gelişmeler lojistikte de çok önemli gelişmelere sahne olmuştur. Bu gelişmeleri çok iyi takip edip sürekli gelişim ve değişim içerisinde olmak, rakiplerin gerisine düşmemek için teknolojinin de gerisine düşmemek gerekmektedir. İşte bu noktada firmalar bir tarafta gelişmeleri takip etmek ve bir tarafta da düzenli olarak performans değerlendirmesi yaparak mevcut durumları ve gelecek projeksiyonlarını belirlemek durumundadırlar. Lojistik Güçlü bir lojistik alt yapı ve yönetim, firmalarımıza küresel rakipleri karşısında zaman, miktar esnekliği Dış ticarette rekabet baskısı hisseden firmalarımızın güçlü tedarikçilere ve güçlü lojistik firmalarına, güçlü bilişim ve ulaşım altyapılarına ihtiyacı bulunmaktadır ve maliyet avantajı sağlayacaktır. Bu anlamda ülke olarak lojistik gücümüzü mümkün olduğunca arttırmalıyız. Küresel ticarette deniz taşımacılığının payı çok yüksek olup limanlar denizaşırı ticarette kilit rol oynamaktadır. Türkiye`de de dış ticaretin yüzde 80 i deniz yolu ile gerçekleştirilmekte olup limanlarımızın performansları dış ticaretçilerimizin performansını önemli ölçüde etkilemektedir. Bu noktada limanlarımızın da gerek modernizasyon çalışmaları ile sürekli gelişim içerisinde olması gerekse de objektif ölçüler seçerek performansını değerlendirmesi gerekmektedir. Eskiden daha az rekabet baskısı hisseden limanlar da bu baskıyı güçlü bir şekilde hissetmeye başlamış olup rekabet gücünü koruyamayan limanlar sektördeki pozisyonlarını rakiplerine kaptırma tehlikesi ile karşı karşıya kalmaktadır. Liman yönetimi, limanın büyüklüğü, reformlar, liman rekabetinde önemli noktalardan biri olan liman etkinliğini ve performansını etkilemekte olup bu ve benzeri unsurların liman etkinliği üzerindeki etkilerini inceleyen çalışmaların sayısı da gittikçe artmaktadır. Ülke olarak bulunduğumuz avantajlı coğrafik konumumuzu en iyi şekilde değerlendirip limanlarımızın transit yük ticaretinden de pay alması sağlanmalı bunun için de rakiplerinin çok iyi şekilde analiz edilerek, rekabet edebilmeleri için rakiplerinden daha iyi hizmet sunabilir bir duruma getirilmesi gerekmektedir. 21. yüzyılda önemi gittikçe artan sosyal sorumluluk, sürdürülebilirlik, çevre yönetimi (karbon ayak izi takibi) - atık yönetimi gibi konuların da sistemli bir şekilde takip edilmesi ve raporlanması da önemlidir. Limanın performansında etkili olan gemi acenteleri, ithalatçı-ihracatçı firmalar, gümrük müşavirleri gibi paydaşları ile bilgi paylaşımının analiz edilerek, SRM (Stakeholder Relationship Management) incelenerek etkin bir iletişim sürecinin oluşturulması da önemlidir. Ayrıca gümrük prosedürleri de limanların performansına doğrudan etki eden konulardan biri olup, gümrük prosedürlerinin limanların performansı üzerindeki etkilerinin ve de uluslararası başarılı, büyük limanlardaki uygulamaların incelenmesi de faydalı olacaktır. Bu kapsamda AB de yakın zamanda tamamen geçilmesi planlanan Tek Pencere Sistemi (Single Window) uygulamalarının ve Türkiye`deki gümrüklerin, limanların sürece adaptasyonunun incelenmesi de önemli konulardan biridir. Ülkemizdeki mevcut dış ticaret işleyişlerine baktığımızda 300 den fazla belgenin istendiği ve bu belgelerinde gümrük idaresinin haricinde tüm resmi/özel kurumlardan talep edilerek dış ticaret işlemlerinin sonlandırıldığı görülmektedir. Birbirinden bağımsız birden fazla kuruma ayrı ayrı gidilip istenilen belgelerin temin edilmesi dış ticaretçileri hem zaman hem de maliyet açısından üzmektedir. Bu işlemlerin AB Konsey Tüzüğü ile kabul edilen Modernize Gümrük Kodu'nda yer alan "Tek Pencere" sistemi ile basit hale getirilmesi planlanmaktadır. Firmalarımı-zın küresel ticarette rakiplerinin arasından öne çıkabilmesi için güçlü bir lojistiğe ihtiyaçları bulunmakta bu nokta da lojistikte önemli bir nokta olan limanlara önemli görevler düşmektedir. 12 KOBİ DÜNYASI MART-NİSAN 2014

Etkinlik EGEKOBİDER kahvaltı buluşmaları İşte EGEKOBİDER in kahvaltı programlarından yansıyanlar... Öncelikli olarak üyeler arasındaki iletişimi, birlikteliği ve işbirliğini artırmayı amaçlayan EGEKOBİDER bu amaç doğrultusunda üyelerini belli aralıklarla bir araya getirmeye devam ediyor. Ege Küçük ve Orta Ölçekli İşletmeler Derneği (EGE KOBİDER) tarafından geleneksel hale getirilen Ramazan ayındaki iftar programı ve aylık kahvaltılı buluşmalar devam ediyor. Atatürk Organize Sanayi Bölgesi nde faaliyet gösteren Seçsan Naturel Food Tesisleri nde bir araya gelen dernek üyeleri, güncel sorunları masaya yatırma ve kaynaşma imkanı buluyor. Kahvaltıda EGEKOBİDER üyeleriyle bir araya gelen Profesyonel Koç ve Eğitmen Leyla Bilen sanayicilere stres yönetimi ile ilgili bir sunum da yaptı. 14 KOBİ DÜNYASI MART-NİSAN 2014

Etkinlik İşçi ve işveren Zirve de buluştu Güvenli ve engelsiz istihdamın tartışıldığı, işçi ve işveren ile ilgili tüm tarafların bir araya geldiği İzmir 2. İstihdam Zirvesi 19-20 Aralık 2013 tarihlerinde geniş katılımla yapıldı İzmir Çalışma ve İş Kurumu İl Müdürlüğü nün organize ettiği İzmir 2. İstihdam Zirvesi, İzmir Büyükşehir Belediyesi, İZFAŞ, PERYÖN, İzmir Üniversiteler Platformu ve İzmir Kalkınma Ajansının yanı sıra birçok kurum ve kuruluşunun katkılarıyla Kültürpark ta gerçekleşti. İş te İzmir, İş te Yenilik, İş te Zirve sloganıyla, güvenli ve engelsiz istihdam ana temasıyla gerçekleştirilen zirvenin açılış töreninde konuşan İŞKUR Genel Müdürü Nusret Yazıcı, İŞKUR'un son iki yılda Türkiye Cumhuriyeti tarihinin en büyük iş gücü piyasası araştırmasını yaptığını, iki yılda 165 bin iş yeri ziyaret edilerek yapılan araştırma sayesinde Türkiye'nin her noktasında hangi türde ve nitelikte bir işe veya işçiye ihtiyaç duyulduğunu bildiklerini ifade etti. 2013 te 630 bin kişi işe yerleşti Yazıcı, İŞKUR'un, son iki yılda bir milyon 800 bin kişiye işe yerleştirme ve meslek seçimi hizmeti verdiğini belirterek, "İŞKUR, 2003 yılında sadece 65 bin kişiyi işe yerleştirirken, 2013'ün ilk on ayında 630 bin kişinin işe yerleştirilmesine aracılık yaptı. Bu rakamlar İŞKUR'un değişen ve dinamik yapısı ile iş gücü piyasasında aldığı aktif rolün göstergesidir" dedi. Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Yardımcısı Halil Etyemez ise işsizlikle mücadelenin siyaset üstü bir konu olduğunu vurguladı. Etyemez, 2008'de dünyada yaşanan küresel ekonomik krizin en çok istihdamı etkilediğini ve bunu sonucunda dünyada işsiz sayısının 200 milyonu aştığını dile getirdi. İstihdam arttı Türkiye'nin söz konusu dönemde aldığı önlemler ve yaptığı reformlar sonucunda küresel ölçekteki krizden sınırlı etkilendiğini belirten Etyemez, şöyle konuştu: "İş gücü piyasamız bu dönem gelişmiş ülkelere göre başarılı bir sınav vermiştir. Eylül 2008'den bu yana iş gücümüz yaklaşık 4 milyon 230 bin, istihdamımız ise yaklaşık 4 milyon artış göstermiştir. istihdam oranımız yüzde 46,3'e iş gücüne katılma oranımız yüzde 52'lere ulaşmıştır. işgücü piyasamızdaki bu olumlu verilerin gerçekleşmesinde İŞKUR'un katkısı büyüktür." EGEKOBİDER stant açtı İki gün süren zirvede iş arayanlar, işini değiştirmek isteyenler, üniversite ve meslek lisesi öğrencileri ile işverenler bir araya geldi. Aralarında EGEKOBİDER in de bulunduğu 150 ye yakın firmanın ve İŞKUR İzmir İl Müdürlüğü nün stant açtığı Zirveyi iki gün boyunca binlerce kişi ziyaret etti. Zirvede; En Çok Kişiyi İstihdam Eden, En Çok Kadın İstihdamı Sağlayan, En Çok Kontenjan Fazlası Engelliyi İstihdam Eden, En Çok İstihdam Garantili Kurs Düzenleyen ve En Çok İşbaşı Eğitim Programı Düzenleyen olmak üzere 5 ayrı kategoride dereceye giren 25 firmaya ödül verildi. Ödül verilen sivil toplum kuruluşları arasında EGEKOBİDER de yer aldı. Danışmanlık hizmeti Fuar alanında, İzmir Çalışma ve İş Kurumu İl Müdürlüğü tarafından oluşturulan bireysel görüşme odaları, işveren temsilcileri ve vatandaşları bir araya getirdi. İzmir Çalışma ve İş Kurumu İl Müdürlüğü nde görevli iş ve meslek danışmanları da bireysel görüşme odalarında çok sayıda kişiyi ağırlayarak bire bir danışmanlık hizmeti verdi. Zirve kapsamında öğrenciler, yeni mezunlar ve tüm iş arayanlar tam ve yarı zamanlı iş imkânı sunan firmalar ile staj yapabilecekleri işletmeler hakkında bilgi aldı. Ayrıca katılımcıların kişisel gelişimlerini artırmak amacıyla kurulan seminer salonlarında panel, oturum ve söyleşiler de düzenlendi. KOBİ DÜNYASI MART-NİSAN 2014 15

Görüş KOBİ lere bütünsel bir bakış Şener MUTER MESS Eğitim Vakfı Yönetim Kurulu Üyesi KOBİ lerin başarı kazanabilmesi ve gelişebilmesi açısından maddi kaynaklara ve yetenekli iş gücüne sahip olmaları büyük bir önem taşımaktadır. Bunlara ilave olarak yeni yönetim anlayışı, çalışanların motivasyonu, sürekli gelişme, ARGE ve inovasyon çalışmaları da zorunlu olmaktadır. Günümüzde ekonomik ve sosyal etkinlikler bilgi üzerine kurulmak zorundadır. KOBİ lerin başarıya ulaşabilmeleri için sadece bilgiye sahip olmaları da yeterli değildir. Bilgiyi algılayabilmek ve onu doğru değerlendirebilmek büyük bir önem taşımaktadır. Daha iyi bir gelecek Uluslararası pazarları izleme ve çağdaş dünyadan kopmama konusu her geçen gün daha çok önem kazanmaktadır. İş dünyasını yakından ilgilendiren aşağıdaki konuların öncelikle KOBİ ler tarafından ele alınması ve daha iyi bir gelecek için çaba harcanması gerekmektedir. İş dünyasında yaşanan değişim ve küreselleşme süreci yakından izleniyor mu? Rekabet gücünü artırmak için dış kaynaklardan yararlanılıyor mu? Üretim girdilerinin daha uygun şartlarda temini için küresel tedarikçi ağı kullanılıyor mu? KOBİ lerde yönetim anlayışı ve örgütlenme modeli dinamik ve esnek bir yapıya sahip mi? Elemanlar yeteneklerine uygun işlerde çalıştırılıyor mu? Çalışanların eğitimine ve sürekli gelişimine özen gösteriliyor mu? Çalışanlar için performans değerlendirme ve kariyer geliştirme çalışmaları yapılıyor mu? Çalışanların tecrübe ve verimliliğini artırmak amacıyla rotasyon sistemi uygulanıyor mu? Uluslararası pazarlardaki yeni gelişmeler takip ediliyor mu? Toplam kalite yönetimine uyum sağlanıyor mu? Çalışanlar kalite yönetim sistemine katkıda bulunuyor mu? Çalışanların iş geliştirme ile ilgili önerileri dikkate alınıyor ve teşvik ediliyor mu? KOBİ lerde temel yetenekler belirlenmiş mi? Temel yetenekleri geliştirme konusunda çalışmalar yapılıyor mu? KOBİ lerde yenilik ve yaratıcılık teşvik ediliyor mu? KOBİ lerin başarıya ulaşabilmeleri için sadece bilgiye sahip olmaları da yeterli değildir. Bilgiyi algılayabilmek ve onu doğru değerlendirebilmek büyük bir önem taşımaktadır KOBİ ler sürekli gelişmeye ve geleceği yönetmeye hazırlıklı mı? KOBİ lerde değişim süreci kimler tarafından ve nasıl gerçekleştiriliyor? Yeni yatırımlar ve kapasite artırma konularında şirket bünyesinde bir çalışma var mı? Ar-Ge ve inovasyona önem ve öncelik veriliyor mu? KOBİ ler küreselleşme sürecinde sendikalarla işbirliğine ve sinerji yaratmaya hazır mı? Yeniden yapılanma konusunda geleceğe yönelik bir öngörü var mı? Tüm çalışanlar yapılan işlere bütünsel bir bakışın gerekli olduğunu benimsiyor mu? KOBİ lerde çalışanlar yapılan işleri bütünsel bir bakış açısıyla ele alabiliyor mu? İnsan kaynaklarının eğitimine, katılımcı yönetime ve sürekli gelişmeye öncelik veriliyor mu? Yukarıdaki konularda adım adım gerçekleştirilen bilinçli ve özverili çabalar ülkemizde KOBİ lerin gelişmesini ve ekonomimize daha olumlu katkılarda bulunmasını sağlamaktadır. İş dünyasını yakından izleme Küreselleşme sürecinde haksız rekabet nedeniyle iş çevrelerinin yakınmaları giderek artmaktadır. Küreselleşme sürecinde yabancı ürünlerin ithalatı kolaylaşmaktadır. Bu nedenle yerli sanayimizin haksız rekabetle karşı karşıya kalmasına fırsat verilmemelidir. Ülkemizde işsizliğin ve dış ticaret açığının giderek artması da bu konularda daha duyarlı olmamız gerektiğini göstermektedir. Ekonomimizin geleceği uluslararası ticaretimizi geliştirmeye ve ihracat potansiyelimizi artırmaya bağlı bulunmaktadır. İhracat artışı için öncelikle sermaye, teknoloji, yenilik, yaratıcılık ve verimli üretim artışı akla gelmektedir. Yerli malı kullanımına daha çok özen göstermek, yerli mala duyulan güveni geliştirmek ve yeni markaların sayısını artırmak zorunlu olmaktadır. Ülkemizde özellikle KOBİ lere bu konularda önemli görevler düşmektedir. İş dünyasında yeni örgütlenme modellerine duyulan gereksinim giderek artmaktadır. Günümüzde iş yapma ve iş yönetme biçimleri her geçen gün daha çok bilgiye dayalı olmak zorundadır. Küresel bilgi ağından yararlanmak büyük bir önem taşımaktadır. Bunları gerçekleştirmek için iş yerlerinde bireysel reka- 16 KOBİ DÜNYASI MART-NİSAN 2014

Görüş bet yerine ekip çalışmalarını, yıldız oyuncu aramak yerine katılımcı yönetimi teşvik etmek gerekmektedir. Dünyayı yakından izlemek ve değişime açık olmak zorunlu hale gelmektedir. KOBİ ler açık iletişim ve katılımcı yönetim anlayışı ile sahip oldukları potansiyeli daha başarılı bir şekilde değerlendirmektedir. Yeni yöneticilik tanımı İş dünyasında karşılaşılan yeni sorunlar alışılmış eski yöntemlerle çözülememektedir. Yeni iş ve çalışma modellerinin oluşturulması gerekmektedir. Yeni yönetim ve organizasyon sistemleri arayışı ön plana çıkmaktadır. Klasik organizasyon uygulamalarından esnek ve yatay organizasyon uygulamalarına geçiş hızlanmaktadır. Çalışma ve iş yapma yöntemleri çok hızlı bir biçimde değişmektedir. Çok sayıda bireyler ve onların oluşturduğu topluluklar dijital ortamda birbirleriyle iletişim içinde bulunmaktadır. Günümüz dünyasında e-yönetim, e- ticaret, e-pazarlama ve e-devlet farklılık yaratan ve başarı kazandıran uygulamalar durumuna gelmektedir. Günümüzde üretim yöntemleri ve yapılan işler giderek bir insanın tek başına yönetemeyeceği kadar karmaşık bir yapıya sahip bulunmaktadır. Bu nedenle ekip çalışmaları zorunlu olmaktadır. Ayrıca toplam kalite yönetimini gerçekleştirmek için de güçlü bir işbirliğine ve ekip çalışmasına ihtiyaç duyulmaktadır. Yeni yöneticilik tanımının bu nitelikleri de kapsaması gerekmektedir. Yeni yönetim anlayışına göre çalışanların görevleri kalıplaşmış iş tanımları ve unvanlarla değil, süreçler ve hedeflerle belirlenmektedir. Kuruluşlar katı hiyerarşi, klasik organizasyon şemaları ve talimatlarla değil değerler, ortak hedefler ve yenilikçi düşüncelerle yönetilmek zorundadır. Bu da ancak yeni yöneticilik anlayışıyla sağlanabilmektedir. Geleneksel yönetim anlayışına göre yöneticiler çalışanlara emirler vermektedir. Küresel rekabette başarılı olabilmek için çalışan elemanlardan yukarıya bilgi akışı da önem kazanmaktadır. Klasik yönetim tarzında çalışan elemanların yeteneklerinin ancak bir bölümünü değerlendirilebilmektedir. Ayrıca insanlar emir alarak yönetilmek yerine kendilerine önderlik yapılması durumunda daha verimli olmaktadır. Çalışan elemanlara daha çok yetki ve sorumluluk verilerek bireysel yeteneklerinin daha iyi değerlendirilmesi sağlanmaktadır. İş hayatında kas gücüne dayalı eleman gereksinimi giderek azalmaktadır. Güç isteyen işler makinelerle ve robotlarla yapmaktadır. Bireylerde aranılan yetenekler arasında bilgi işçisi olma niteliğini ön plana çıkmaktadır. Onun için çalışanların eğitimi ve bireysel kalite konusu öncelik kazanmaktadır. Genç insan kaynaklarının çalıştıkları iş yerlerinde daha yararlı olabilmeleri için işbaşında eğitim görmeleri ve ekip çalışmalarında görev almaları gerekmektedir. Sonuç ve değerlendirme İş dünyasını etkileyen küresel rekabet ve hızlı değişim süreci yeni teknolojilerin ve bilgi kaynaklarının daha iyi değerlendirilmesini zorunlu kılmaktadır. Ayrıca, ülkemizde yabancı ürünlerin tüketimine gösterilen aşırı ilgi de yerli sanayimizin ve ulusal ekonomimizin gelişimi açısından zorluk yaratmaktadır. Özellikle tüketim mallarında ithalatın artması yerli üretimin önünde birtakım engeller oluşturmaktadır. Bu konular KOBİ ler için de büyük bir önem taşımaktadır. Uluslararası pazarlarda serbest piyasa ekonomisine yönelik uygulamalar yayıldıkça insan kaynaklarının önemi daha çok ön plana çıkmaktadır. Ana rekabet gücü kaynağı olarak nitelikli elemanlara duyulan gereksinim her geçen gün artmaktadır. Bu nedenle endüstri meslek lisesi, meslek yüksekokulu ve üniversite eğitimi görmüş olan genç kuşaklara, özellikle yeni çalışmaya başladıkları iş yerlerinde öğrenme, uygulama ve iş geliştirme süreçlerine katılmaları için fırsatlar tanınmalıdır. Şirketlerin işsiz kalmalarının ve zor duruma düşmelerinin nedeni sadece ekonomik kriz ya da taleplerin azalması değildir. Verimliliği, kaliteli üretimi ve rekabetçi tasarım gücünü geliştiremeyen şirketler işlerini de kaybetmektedir. İş hayatında mevcut durumu sürdürmenin hiçbir güvencesi bulunmamaktadır. Rakipler bizden daha hızlı gelişiyorsa, biz geriye gidiyoruz demektir. O nedenle KOBİ ler yeniliğe açık olmak ve kendilerini daha etkili bir biçimde tanıtmak zorundadır. Uluslararası pazarlarda fırsatları önceden fark etmek, yeni ürün tasarımında ve üretiminde öncü olmak, maliyetlerde ucuz işgücünün dışında teknolojik rekabet avantajlarını değerlendirmek yeni bir bakış açısına sahip olmayı gerektirmektedir. KOBİ lerin başarılı olmaları yalnızca kendi yapılarındaki dinamiklerle sağlanamamaktadır. Kurumsal politikaların ulusal politikalarla desteklenmesi ve yönlendirilmesi zorunlu olmaktadır. KOBİ DÜNYASI MART-NİSAN 2014 17

Üniversite-Sanayi Prof.Dr. Edip TEKER Yaşar Üniversitesi İİBF Uluslararası Ticaret ve Finansman Bölümü Öğr. Üyesi edip.teker@yasar.edu.tr KOBİ ler 2014 yılında nasıl bir strateji ve risk yönetimi izlemeli? Türkiye de 2013 Haziran ayında Gezi olayları ile başlayan ve 17 Aralık soruşturmaları ile artan siyasal gerginlik ve başta Suriye ile Mısır olmak üzere Irak ve İran gibi ülkelerde cereyan eden olaylar ve bu ülkelerle yürütülen siyasal ve ekonomik ilişkiler yurt dışı yatırımcıların gözünde ülke riskinin artmasına neden olmuştur Türk ekonomisi 2014 yılına 65 milyar dolar cari açık, yüzde dört dolayında olacağı beklenen bir büyüme, yüzde 7 yi aşacağı tahmin edilen bir enflasyon ve buna bağlı olarak artan kredi faiz oranları ile girmektedir. 2013 yılı ortalarında Gezi olayları ile başlayan sosyal gerilim, 2013 Aralık ayında gündeme gelen yolsuzluk soruşturmaları ile devam etmektedir. 2014 yılında yapılacak olan yerel seçimler ve Cumhurbaşkanlığı seçimleri sonrasında da ülke içi siyasette yaşanan olumsuz hava ve belirsizliğin giderilebileceğine ilişkin iyimser bir beklenti ne yazık ki bulunmamaktadır. Bu olumsuz tabloya ek olarak Amerikan Merkez Bankası (FED) in 2013 Mayıs ayında -2008 krizinin yaralarını sarmak amacı ile- başlattığı tahvil geri alım programında ABD deki ekonomik iyileşmeye paralel olarak aylık 85 milyar dolar tutarındaki alımlarını kademeli olarak azaltma kararı, özellikle Türkiye nin de içinde bulunduğu gelişen ülkeler piyasalarından büyük sermaye çıkışlarına yol açmış, bu da döviz kurlarında tırmanmaya neden olmuştur. Merkez Bankasının uzunca bir süre faiz oranlarını arttırmayarak, piyasaya 3,5 milyar dolar satması da döviz kurunun artmasını engelleyememiş ve Türk lirası, gelişen ülkeler arasında ulusal parası dolara karşı en çok değer kaybeden ülke olmuştur. Türkiye de 2013 Haziran ayında Gezi olayları ile başlayan ve 17 Aralık soruşturmaları ile artan siyasal gerginlik ve başta Suriye ile Mısır olmak üzere Irak ve İran gibi ülkelerde cereyan eden olaylar ve bu ülkelerle yürütülen siyasal ve ekono- mik ilişkiler yurt dışı yatırımcıların gözünde ülke riskinin artmasına neden olmuştur. 2014 ekonomik krizinin KOBİ lere etkileri Ekonomik krizler ve finansal istikrarsızlıklar son on yılda dünya ekonomisinin en belirgin özelliği haline gelmiştir. Kısa aralıklarla ortaya çıkan ve birbirini izleyen krizler, özellikle gelişmekte olan ülkelerin reel ekonomileri üzerinde kalıcı etkiler bırakmaktadır. Ülkemizde reel sektör içinde KOBİ lerin payının yüzde 98 olduğu düşünülecek olursa, ekonomik krizlerin görünür etkisinin finans piyasalarında ortaya çıkmasına karşın, gerçek etkisini reel kesimde ve özellikle KOBİ ler üzerinde yaptığı unutulmamalıdır. Yüksek enflasyon ve ekonomik kriz dönemlerinde KOBİ lerin öz kaynakları giderek erimektedir. Zira, böyle dönemlerde işletmeler üretim faaliyetlerini sürdürmek için, genelde ihtiyaç duydukları emek dâhil tüm üretim girdilerini peşin ödeme ile sağlamakta, ancak daralan talep nedeni ile ürünlerini belirli vadelerle piyasaya sunma durumunda kalmaktadırlar. Ekonomik istikrarsızlık ve piyasada baş gösteren tıkanıklık, işletmelerin tahsilatlarını aksatmakta, hatta bazen hiç tahsilat yapamama gibi bir durumlarla karşı karşıya bırakmaktadır. Nakit sıkıntısının baş göstermesi, işletmeleri 18 KOBİ DÜNYASI MART-NİSAN 2014