Soru Aşağıdakilerden hangisi faktörlerinden biri değildir? B) İklim D) Su 2. abiyotik 5. Çay r l k a l a n O rm a n l k a la n C) Ayrıştırıcılar DÜNYAMIZ A) Sıcaklık ekosistemin ÜNİTE 3 1. TEST 1 E) Işık Belirli sınırlar içinde etkileşim halinde bulunan farklı türden canlı grupları ve bu canlıları içinde bulunduran cansız çevrenin tamamına ekosistem adı verilir. Yukarıda çayırlık ve ormanlık alan olmak üzere iki farklı yaşama birliği gösterilmiştir. Buna göre, I. komünite, Buna göre taralı olan bölge için aşağıda verilen bilgilerden hangisi doğru değildir? II. biyosfer, III. popülasyon A) Tür çeşitliliği fazladır. ekolojik birimlerinden hangileri ekosistemin alt birimlerinden biri değildir? B) Ekoton olarak adlandırılır. A) Yalnız II D) Canlılar arası rekabet azdır. B) I ve II D) II ve III C) Çayırlık alana ait türleri bulundurabilir. C) I ve III E) Kendine özgü türlere sahip olabilir. E) I, II ve III ler 6. Abiyotik faktörler X Aşağıda verilen ekolojik birimlerden hangisinin rastgele seçilen iki bireyinin aynı türe ait olacağı kesindir? B) Popülasyon C) Biyosfer D) Ekoton E) Komünite Saprofitler Yukarıda ekosistemin biyotik faktörleri arasındaki etkileşim verilmiştir. 7. A) Toros dağlarındaki çam ağaçları Buna göre X ile gösterilen canlı grubu aşağıdakilerden hangisi olamaz? B) Eymir gölündeki sazan balıkları A) Meşe D) Karadenizdeki hamsi balıkları B) Ayçiçeği D) Mantar C) Adapazarı ovasındaki gelincik çiçekleri C) Buğday E) Manyas gölündeki su kuşları E) Mısır 8. 4. Aşağıdakilerden hangisi bir popülasyon örneği olamaz? Bir bireyin bulunduğu ortam içinde sahip olduğu ve yapmak zorunda bulunduğu bütün sorumlulukları ve işlevleri aşağıdaki biyolojik terimlerden hangisi tarafından ifade edilir? A) Ekolojik niş B) Ekoton C) Baskın tür D) Habitat E) Popülasyon Ekosistem ile ilgili, I. Sadece canlı unsurları içerir. II. Farklı türden canlı gruplarını barındırır. III. Biyosferin alt birimidir. yargılarından hangileri doğrudur? A) Yalnız II D) II ve III B) I ve II C) I ve III E) I, II ve III 221 A) Ekosistem BÖLÜM 1 3. So
ÜNİTE 3 DÜNYAMIZ BÖLÜM 1 9. Ilıman bölgede yaşayan bir bitki türü topraktaki nem miktarının çok düşük ya da çok fazla olması durumunda canlılığını kaybetmektedir. 10. Buna göre bu bitkinin birey ile toprağın nem miktarı arasındaki ilişki aşağıdaki grafiklerden hangisi ile gösterilebilir? A) say s B) say s C) say s nem nem D) say s E) say s say s nem K L M N P Kirlilikten önce say s K M N P Kirlilikten sonra nem Canl türü Canl türü nem Bir nehir ağzı ekosisteminde yaşayan beş farklı türün kirliliğe bağlı olarak birey sayılarında meydana gelen değişimler yukarıdaki grafiklerde gösterilmiştir. Buna göre çevre kirliliğine toleransı (hoşgörüsü) en fazla (I) ve en az (II) olan türler aşağıdakilerden hangisinde verilmiştir? I A) M L B) P L C) N K D) M K E) P M II 11. Ekosistemin biyotik faktörlerinden olan üretici, tüketici ve ayrıştırıcı canlılarda, I. fotosentez, II. protein sentezi, III. solunum metabolik olaylarından hangileri ortak olarak gerçekleşir? A) Yalnız II B) Yalnız III C) I ve III 12. Aynı komünitede yaşayan bireylerin tümünde, I. karbondioksit tüketimi, II. ATP sentezi, III. inorganik madde oksidasyonu, IV. oksijen üretimi olaylarından hangileri kesinlikle gözlenir? A) Yalnız II B) I ve III C) I, II ve III D) I, II ve IV E) II, III ve IV 13. Ekosistemin abiyotik faktörlerinden olan toprak çeşitleri ile ilgili, I. Kumlu topraklar suyu hemen alt tabakaya geçirdiğinden tarıma elverişsizdir. II. Kireç miktarı fazla olan topraklara killi toprak adı verilir. III. Humuslu topraklar besince zengin ve su tutma kapasitesi yüksek olan verimli topraklardır. ifadelerinden hangileri doğrudur? A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III D) I ve II E) I ve III 14. Aşağıdaki canlı gruplarından hangisi ekosistemdeki saprofit organizmalara örnek olarak verilebilir? A) Bitkiler Hayvanlar B) Bakteriler Mantarlar C) Hayvanlar Mantarlar D) Bitkiler Bakteriler E) Mantarlar Bitkiler 222 1. C 2. A 3. D 4. A 5. D 6. B 7. E 8. D 9. C 10. A 11. D 12. A 13. E 14. B
1. Aynı besin zincirinde yer alan üç farklı tür arasındaki beslenme ilişkisi aşağıdaki gibidir. Kurbağalar sineklerle beslenir. ler yılanlarla beslenir. Yılanlar kurbağalarla beslenir. Buna göre insanların zehirli oldukları düşüncesiyle yılanları öldürmesi sonucu kurbağa, leylek ve sinek sayılarında meydana gelen değişimler aşağıdaki grafiklerden hangisinde gösterilmiştir? A) D) B) E) C) 2. Bir ekosistemde azot döngüsünün olabilmesi için aşağıdaki organizma gruplarından hangisine ihtiyaç yoktur? A) Saprofit B) Parazit C) Bitki D) Denitrifikasyon E) Nitrifikasyon TEST 8 4. Dengedeki bir alabalık popülasyonunda boy uzunluğu ile birey arasındaki bağıntının aşağıdaki grafiklerden hangisindeki gibi olması beklenir? A) D) B) E) C) 5. Atmosferdeki karbondioksitin organik moleküllerin yapısına katılması ve tekrar atmosfere dönüşü sırasında, I. saprofit, II. otçul, III. fotosentetik organizmaların tamamı görev alır. Buna göre, belirtilen organizmaların bu olaydaki görev sırası aşağıdakilerden hangisinde verilmiştir? A) I II III B) II III I C) II I III D) III I II E) III II I ÜNİTE 3 DÜNYAMIZ BÖLÜM 1 3. Aşağıda üç farklı bölgede yaşayan B popülasyonunun ait olduğu besin zincirleri verilmiştir. I. A B II. A C D B III. A E B Buna göre B canlısının beslenmesi sırasında ait olduğu besin zincirlerindeki enerji kaybının çoktan aza doğru sıralanışı aşağıdakilerden hangisinde verilmiştir? A) I II III B) I III II C) II I III D) II III I E) III II I 6. Bir besin zincirinde gerçekleşen aşağıdaki olaylardan hangisi üretici nı doğrudan etkilemez? A) Topraktaki inorganik madde miktarının azalması B) Otçul hayvanların üreme hızının artması C) Topraktaki su miktarının azalması D) Etçiller arasındaki rekabetin artması E) Salgın bir hastalık sonucu otçul hayvanların ölmesi 235
ÜNİTE 3 DÜNYAMIZ BÖLÜM 1 7. C B A Yukarıdaki besin piramidinde yer alan B ve C canlılarında aşağıdaki hücresel organellerden hangisi bulunamaz? A) Kloroplast B) Mitokondri C) Golgi cisimciği D) Ribozom E) Sentrozom X Y 8. Ölü organizmalar NH3 NO- 3 ^amonyakh ^nitrath Yukarıdaki dönüşüm olayında görev alan X ve Y canlıları için, I. ototrof beslenme, II. azot döngüsünde görev yapma, III. hücre dışı sindirim olaylarından hangileri ortak olarak gerçekleşir? A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III D) I ve II E) II ve III 9. Aynı ekosistemde yer alan farklı organizmalarda gerçekleşen, I. oksijenli solunum, II. fotosentez, III. fermantasyon, IV. kemosentez olaylarından hangileri atmosferdeki karbondioksit miktarının artmasına neden olabilir? A) I ve II B) I ve III C) I ve IV D) II ve III E) II ve IV 11. Aşağıdaki şemada DDT kullanımından sonra farklı canlılarda biriken DDT miktarları (ppm) verilmiştir. DDT kullanımı Tarla Şemaya göre, Bitkisel plankton (0,05) Hayvansal plankton (0,25) Bal kç l kufl (15) Bal k (1,5) nsan (30) I. Dokularda biriken DDT miktarı üreticiden son tüketiciye doğru artar. II. Toprakta DDT kullanımı su ekosistemlerini etkilemez. III. DDT nin canlılar arasındaki aktarımı besin zinciriyle olur. yargılarından hangileri doğrudur? A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II D) I ve III E) I, II ve III 12. Aynı besin zincirinde yer alan canlılara ait bazı özellikler aşağıda verilmiştir. M canlısı diğer canlıların solunumla ürettiği inorganik maddeleri kullanarak besin üretir. K canlısı diğer canlıların organik kalıntılarını parçalar. L canlısı M canlısını besin olarak tüketir. N canlısı selülozu sindiremediğinden L canlısı ile beslenir. Buna göre bu canlıların beslenme biçimleri ile ilgili aşağıdakilerden hangisi yanlıştır? A) K canlısı saprofittir. B) N canlısı etçildir. C) L canlısı otçuldur. D) M canlısı hem etçil hem otçuldur. E) K ve L canlıları heterotroftur. 10. Ekolojik organizasyon düzeylerine ait olan, I. ekosistem, II. popülasyon, III. komünite birimlerinden hangilerinde birden fazla tür çeşidi bulunur? A) Yalnız II B) I ve II C) I ve III 13. Atmosferdeki karbondioksitin, inorganik veya organik karbon formunda depolanmasında, I. sulak alan bitkileri, II. fosil yakıtları, III. kireç taşları verilenlerden hangileri iş görür? A) Yalnız I B) Yalnız III C) II ve III D) I ve II E) I, II ve III 236 1. C 2. B 3. D 4. A 5. E 6. D 7. A 8. B 9. B 10. C 11. D 12. D 13. E
1. Yukarıda bir ekosistemdeki enerji piramidi verilmiştir. Üreticiden son tüketiciye doğru kullanılabilir enerji miktarındaki azalmaya, I. sindirilemeyen maddelerin dışkıyla atılması, II. son tüketiciye doğru canlı nın azalması, III. solunum sırasında bir miktar enerjinin ısı olarak kaybolması durumlarından hangileri neden olarak gösterilebilir? A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II 2. Bir komünitenin bulunduğu coğrafik alan aşağıdaki terimlerden hangisi ile tanımlanır? A) B) Habitat C) Ekoton D) Ekolojik niş E) Biyotop 3. Aşağıdaki grafiklerden hangisi ototrof canlılarda gerçekleşirken heterotrof canlılarda gerçekleşemez? A) Amino asit Protein D) Glikoz B) ATP Glikoz E) O 2 C) O 2 ATP TEST 9 4. Aynı ekosistemde yer alan canlılar ile ilgili, I. Farklı âlemlere ait canlılar aynı komünite içinde yer alabilir. II. Aynı popülasyona ait bireyler çiftleştiklerinde verimli döl üretebilirler. III. Farklı türlere ait bireyler aynı popülasyonda bulunabilirler. ifadelerinden hangileri doğru değildir? A) Yalnız I B) Yalnız III C) I ve II 5. Aşağıdaki şemada ekosistemi oluşturan canlılar arasındaki beslenme ilişkisi gösterilmiştir. A B C D Döngüde görev alan E canlı grubu için, E I. A canlısına inorganik maddeler sağlar. II. Besin zincirindeki tüm basamakları enerji kaynağı olarak kullanabilir. III. Heterotrof beslenen saprofit bir canlı türüdür. yorumlarından hangileri yapılabilir? A) Yalnız III B) I ve II C) I ve III 6. Aşağıda verilen ekolojik birimlerden hangisindeki canlıların protein benzerliği en fazladır? A) Popülasyon B) Ekosistem C) Ekoton D) Biyosfer E) Komünite 7. Azot döngüsünde yer alan saprofit bakterilerin metabolik faaliyetleri sonucunda aşağıdaki moleküllerden hangisi oluşamaz? A) Amonyak B) ATP C) Nitrat D) Protein E) Enzim ÜNİTE 3 DÜNYAMIZ BÖLÜM 1 237
ÜNİTE 3 DÜNYAMIZ BÖLÜM 1 8. Organik CO X besinler 2 Y Karbon döngüsüne ait yukarıdaki şemayla ilgili, I. X olayı, ototrof canlılar tarafından gerçekleştirilir. II. Y olayı, ototrof ve heterotrof canlılarda ortak olarak gerçekleşir. III. X ve Y olayları, aynı canlı tarafından gerçekleştirilemez. O 2 yorumlarından hangileri doğru değildir? A) Yalnız II B) Yalnız III C) I ve II 9. Aşağıda üç farklı bitki türünün topraktaki nem oranına bağlı birey değişim grafiği verilmiştir. say s nem oran Buna göre bu bitkilerin kurak ortama uyum yeteneklerinin çoktan aza doğru sıralanışı aşağıdakilerden hangisinde verilmiştir? A) X Y Z B) X Z Y C) Y X Z X Y Z D) Z X Y E) Z Y X 11. M s r Çekirge Bu day Serçe Y lan Yukarıdaki besin ağı ile ilgili aşağıdaki ifadelerden hangisi doğru değildir? A) Çekirge otçul beslenir. B) Kurbağa hem av hem avcı konumundadır. C) Zehirli madde birikimi en az yılanda olur. D) Mısır ve buğday üreticiler grubuna aittir. E) Serçe ve çekirge besin içi rekabet halindedir. 12. Üç farklı ekosisteme ait besin piramidinde yer alan canlıların trofik düzeyleri aşağıda gösterilmiştir. M L K P L N Buna göre piramitdeki canlılar ile ilgili, I. M türü hem etçil hem otçul beslenir. II. K ve N türleri aynı popülasyonda yer alabilir. III. Aynı ekosistemde bulunmaları durumunda R türü L türünü besin olarak kullanabilir. R M K 10. Ekosistemlerin sürdürülebilirliği ve doğal hayatın korunmasında, I. aşırı ve bilinçsiz otlatmanın önlenmesi, II. doğal habitatların bölünerek parçalara ayrılması, III. ormanlık alanların tarım arazilerine dönüştürülmesi, IV. tarım ilaçlarının doğru şekilde kullanımının sağlanması uygulamalarından hangileri etkilidir? A) Yalnız I B) I ve III C) I ve IV D) I, II ve III E) I, III ve IV ifadelerinden hangileri doğru değildir? A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III D) I ve II E) II ve III 13. Nitrifikasyon olayında görev alan organizmalar aşağıdaki âlemlerden hangisinde bulunurlar? A) Mantar B) Hayvan C) Protista D) Bakteri E) Bitki 238 1. D 2. E 3. B 4. B 5. E 6. A 7. C 8. B 9. D 10. C 11. C 12. B 13. D
1. Komüniteler ile ilgili, 2. I. Bulunduğu coğrafik bölgeye biyotop adı verilir. II. Aralarındaki geçiş bölgelerine ekoton denir. III. Çevresel koşullara bağlı olarak barındırdıkları tür saysı değişebilir. ifadelerinden hangileri doğrudur? A) Yalnız III B) I ve II C) I ve III Niflasta Beslenme biçimi bilinmeyen bir canlının bulunduğu ışıklı ortamdaki ve nişasta miktarının değişimi yukarıdaki grafiklerde verilmiştir. Bu canlı ile ilgili, I. Kendi besinini üreten ototrof bir canlıdır. II. Glikozun fazlasını nişastaya dönüştüremez. III. Ökaryot hücre yapısına sahiptir. yargılarından hangileri kesin olarak doğrudur? A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II 3. Aşağıdaki şemada bir kara ekosisteminde yaşayan ve aynı besin zincirinde yer alan üç farklı türün etkileşimi verilmiştir. Besin A türü C türü B türü Besin + O 2 O 2 Bu şemaya göre aşağıdaki ifadelerden hangisi yanlıştır? A) A türü otçul bir canlıdır. B) B türü C türünden organik ve inorganik madde alır. C) Besin zinciri C A B şeklindedir. D) C türü ototrof bir canlıdır. E) A ve B türleri C ye inorganik madde sağlar. TEST 10 4. Aşağıda bir kara ekosisteminde yaşayan ve birbirleri ile beslenme ilişkisi içinde olan altı farklı canlıya ait besin piramidi verilmiştir. L P N K Bu canlılar ile ilgili aşağıdaki ifadelerden hangisi doğru değildir? A) R canlısı saprofit beslenir. B) L ve M canlıları arasında besin için rekabet vardır. C) R canlısı K canlısına organik besin sağlar. D) N canlısı ikincil tüketicidir. E) K canlısının sayıca artması diğer canlıları olumlu etkiler. 5. Bir besin zincirinde biyokütle miktarının üreticiden tüketiciye doğru değişimi aşağıdakilerden hangisinde verilmiştir? A) D) B) M R E) C) 6. Aynı komünitede yaşayan iki farklı popülasyona ait A ve B bireyleri çiftleştiklerinde kısır yavrular oluşmuştur. Buna göre A ve B bireylerinin, I. ekosistemleri, II. nükleotit dizilimleri, III. beslenme biçimleri özelliklerinden hangilerinin farklı olduğu kesin olarak söylenir? A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III D) I ve II E) II ve III ÜNİTE 3 DÜNYAMIZ BÖLÜM 1 239
ÜNİTE 3 DÜNYAMIZ BÖLÜM 1 7. Üreticiler I II Bir besin zincirine ait olan I ve II numaralı piramitler aşağıdaki değişkenlerden hangisini ifade etmektedir? I II A) Zehirli madde birikimi B) Üreme hızı Depolanan enerji C) Vücut büyüklüğü D) Depolanan enerji Zehirli madde birikimi E) Üreme hızı Vücut büyüklüğü 8. Parazitlik şeklindeki bir simbiyotik ilişkide, I. birlikte yaşayan türlerin birbirinden ayrı yaşayabilmesi, II. tek taraflı fayda sağlama, III. konak canlıya zarar verme 9. özelliklerinden hangileri gözlenebilir? A) Yalnız I B) I ve II C) I ve III İlişki türü X canlısının Y canlısına etkisi Y canlısının X canlısına etkisi I + II + 0 10. Bir ekosistemde yer alan, ayrıştırıcı, tüketici, üretici canlıların tümünde, I. karbondioksit kullanımı, II. enzim sentezi, III. ATP üretimi, IV. nişasta sentezi olaylarından hangileri gerçekleşir? A) Yalnız II B) I ve IV C) II ve III D) III ve IV E) I, II ve III 11. Aynı besin zincirinde bulunan K, L, M ve R canlıları ile ilgili bazı bilgiler aşağıda verilmiştir. si en fazla olan canlılar M olup, K canlıları M ile beslenmektedir. L ve R canlıları etçil olup, R nin dokularında biriken zehirli madde miktarı L den fazladır. Buna göre bu canlılar ile ilgili, I. L canlıları, besin olarak K canlılarını kullanır. II. R canlıları, L canlılarının enerjisinin %90 nından faydalanır. III. M canlılarının ürettiği organik besinden, yalnızca R canlıları faydalanır. yargılarından hangileri yanlıştır? A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II III + + ( (+): olumlu etkiyi, ( ): olumsuz etkiyi, (0): etkilenmediğini göstermektedir). Tablodaki canlılar arasındaki simbiyotik ilişki tipi aşağıdakilerden hangisinde doğru eşleştirilmiştir? I II III A) Rekabet Kommensalizm Mutualizm B) Parazitizm Kommensalizm Mutualizm C) Mutualizm Parazitizm Kommensalizm D) Kommensalizm Rekabet Mutualizm E) Rekabet Parazitizm Mutualizm 12. Bir besin zincirinde bulunan canlıların, I. ototrof canlı nın artması, II. birincil tüketici nın azalması, III. üçüncül tüketici canlı ile beslenen canlı nın artması durumlarından hangileri ikincil tüketici canlı nda azalmaya neden olur? A) Yalnız II B) I ve II C) I ve III 240 1. E 2. A 3. B 4. C 5. E 6. B 7. A 8. E 9. B 10. C 11. E 12. A