Gestasyonel Diyabet (GDM)
Tanım, Sıklık Gebelikte ortaya çıkan veya ilk defa tespit edilen glikoz intoleransı olarak tanımlanmaktadır (WHO 2012; ACOG, 2013). Aşikar diyabet kriterlerini içermeyen ve gebeliğin 2. ve 3. trimestirinde tanısı konulan gebeliğin hiperglisemik durumu (ADA,2014) Aşikar diyabet kriterleri AKŞ 126 mg/dl, 75-gr OGTT de 2.saat glikoz değeri 200 mg/dl Random kan glikoz değeri 200 mg/dl Sıklık;%1-28, Avrupa:%2-6 ; IDF, 2013 %16
Gestasyonel Diyabet ile ilişkili Risk Faktörleri Risk Faktör OR Önceki gebelikte GDM 13.2 BMI>25kg/m2 3.2 Anne yaşı>35 1.6 Gebelikte aşırı kilo alımı 1.4 Makrosemik bebek doğum öyküsü 1.4 1.derece akraba diyabet 1.7 Gebelik öncesi aşırı kilo alımı 1.7
Patofizyoloji Anne aralıklı beslenme Fetus sürekli besin gereksinimi Gebelik insülin direncini artar, diabetojenik bir durumdur progesteron, östrojen, kortizol, plasental laktojen, prolaktin, plasental growth hormon, leptin, kortikotropin relasing hormon, tümör nekrozin faktör-alfa ve adiponektin Glikoz kolaylaştırılmış diffüzyon; fetal / maternal glikoz düzeyleri ile direk ilişkili Gebelikte AKŞ bir miktar azalır, postprandial glikoz seviyeleri ise bir miktar artar İnsülin direncine karşılık maternal insülin sekresyonu %300 artar Gestasyonel diyabet, gebelikte artan insülün direncine karşın beta hücrelerinin insülin sekresyonunu yeterince arttıramaması sonucu ortaya çıkan hiperglisemik durumdur
GDM İlişkili Maternal Neonatal Morbidite Maternal Fetal, Neonatal Preeklampsi Polihidramnios Sezaryen Travmatik doğum Postpartum kanama Tip2 diyabet gelişme riski Makrosemi Doğum travması RDS Neonatal hipoglisemi Neonatal hiperbilurinemi Neonatal hipokalsemi Neonatal polisitemi Fetal programlanma ve uzun vade metabolik sendrom
GDM Tanı Kriterleri Organizasyon OGTT AKŞ 1.saat 2.saat 3.saat Anormal mg/dl mg/dl mg/dl mg/dl Değer Carpenter 100 gr 95 180 155 140 2 ve Coustan (1982) ACOG (2013) 100 gr 95 180 155 140 2 IADPSG (2010) 75 gr 92 180 153 1 WHO (2013) 75 gr 92 180 153 1 ADA(2016) 75 gr 92 180 153 1 100gr 95 180 155 140 2
Tek seferde 75 gr OGTT taraması pratik olarak uygulanımı daha kolay bir tarama yöntemidir. IADPSG kriterleri GDM tanısınının genel populasyonda yaklaşık %18 oranlarına çıkmasına ve GDM prevelansında 2-3 kat artışa neden olmaktadır GDM tanısı için daha düşük glikoz seviyelerinin kabul edilmesi intrauterin dönemde daha uygun glikoz seviyelerine maruz kalmayı ve buna bağlı olarak da kısa ve uzun vadedeki riskleri azaltmaktadır
Tarama OrganizasyonKriter 1.muayene 24-28 GH 1 veya 2 tarama tarama aşamalı WHO 2013IADPSG Universal veya risk Universal 1 /75 gr FIGO 2015 IADPSG Universal veya risk Universal 1 / 75 gr NICE 2015 IADPSG Risk faktör Universal 1 / 75 gr ADA 2016 IADPSG Risk faktör Universal 1 / 75 gr ACOG 2013 Carpenter Risk faktör Universal 2 / 100 gr ve Coustan NIH 2013 Carpenter Universal 2 / 100 gr ve Coustan
IADPSG (2010) ve FIGO (2015) İlk antenatal muayenede AKŞ, random kan şekeri veya HbA1c AKŞ >126 mg/dl, random kan şekeri>200 mg/dl veya HbA1c> %6.5 ise diyabet olarak değerlendirilmesini, AKŞ 92 ile 126 mg/dl ise gestasyonel diyabet olarak kabul edilmesini, AKŞ < 92 mg/dl olan gebelere ise 24-28 gebelik haftaları arasında 75-gram 2 saatlik OGTT NICE (2015) yüksek riskli gebelere - gestasyonel diyabet veya 1.derece yakınında diyabet öyküsü olan, - obez, - makrosemik doğum öyküsü olan İlk antenatal muayenede 75 gr OGTT, gestasyonel diyabet tanısı almayanlara 24 ile 28 gebelik haftaları arasında tekrar 75 gram OGTT taramasını önermektedir.
Tedavi- Yaklaşım Preeklampsi, iri bebek ve omuz distosisi oranlarında anlamlı olarak azalma (Alwan ve ark., 2009; Harling ve ark.,2013; Poolsup ve ark.,2014) Amaçlanan AKŞ < 95 mg/dl, ve dir 1.saat< 140 mg/dl 2.saat < 120 mg/dl Monitorizasyon Gebe parmak ucundan kapiller glikoz değerleri Sıklıkla uygulanan yöntem günde 4 kere, sabah açlık ve öğünler sonrası 1. veya 2. saat postprandial glikoz ölçümleri yapılmasıdır 1.saat daha etkili?
1. basamak tedavi, diyet ve eksersiz Diyet,%70-85 inin amaçlanan glisemik kontrolü sağlanabilir Karbonhidrat alımının azaltılması, diyet içinde eşit dağıtılması, glisemik indeksi düşük ürünler, kalori kısıtlanması Diyet tedavisi ile 1-2 hafta içinde amaçlanan glisemik kontrolün sağlanamadığı gebelerde insulin tedavisine başlanır Son yıllarda özellikle metformin, GDM tedavisinde kullanımı seçenekler dahilinde olan bir ilaç