K213 ANALİTİK KİMYA I

K213 ANALİTİK KİMYA I Prof. Dr. Mustafa DEMİR 2008-2009 Eğitim Öğretim yılı Yaz OKULU M.DEMİR(ADU-AYDIN) 01-TEMEL KAVRAMLAR 1

Ders Programı Perşembe : 08.15-12.00 Cuma : 08.15-12.00 M.DEMİR(ADU-AYDIN) 01-TEMEL KAVRAMLAR 2

Ders Değerlendirme Arasınav değerlendirme: % 60 vize % 40 Ödev M.DEMİR(ADU-AYDIN) 01-TEMEL KAVRAMLAR 3

Başarı Notu Arasınav ortalaması : %40 Final Sınavı :%60 M.DEMİR(ADU-AYDIN) 01-TEMEL KAVRAMLAR 4

Arasınav Tarihleri K213 Ders için: 1. arasınav : 23 Temmuz M.DEMİR(ADU-AYDIN) 01-TEMEL KAVRAMLAR 5

Kaynak Kitap Analitik Kimya Temelleri Skoog, West, Holler (Çev:E.Kılıç, F. Köseoğlu) Bilim Yayıncılık,Ankara 2003 Analitik Kimya Daniel C. Harris (Çev. G.Somer) Gazi Büro Kitabevi, Ankara, 1994 Analitik Kimya Nicel Mustafa Demir Milli Eğitim Bakanlığı Yay,Ankara, 2001 M.DEMİR(ADU-AYDIN) 01-TEMEL KAVRAMLAR 6

Ayrıca Ders notları Sınav soruları Sınav sonuçları Ders ile ilgili duyurular http://web.adu.edu.tr/akademik/md emir Web sitesinde yayınlanacaktır M.DEMİR(ADU-AYDIN) 01-TEMEL KAVRAMLAR 7

Dersin Kapsamı 1. Giriş(Tanımlar, kavramlar) (Bl 1) 2. Çözeltiler, Derişim, Derişim Birimleri 3. İyon tepkimeleri, Denklemlerin eşitlenmesi 4. Sulu çözeltilert ve Kimyasal Denge (Bl 9) 5. Kimyasal Dengelere Elektrolit Etkisi (Bl.10) 6. Karmaşık Sistemlerde Denge Problemlerinin Çözümü (Bl.11) 7. Gravimetrik Analiz Yöntemleri(Bl.12) 8. Titrimetrik Yöntemler; Çöktürme titrasyonları(bl.13) 9. Nötralleşme titrasyonu İlkeleri (Bl.14) 10. Karmaşık Asit-baz sistemleri için titrasyon eğrileri (Bl.15) 11. Nötralleşme titrasyonlarının uygulamaları (Bl.16) 12. Kompleksleşme Tepkimeleri ve Titrasyonları (Bl.17) 13. Elektrokimya (Bl 18) 14. Standart Elektrot Potansiyeli ve uygulamaları(bl 19) 15. Yükseltgenme-İndirgenme Tepkimeleri ve Uygulamaları(Bl 20) M.DEMİR(ADU-AYDIN) 01-TEMEL KAVRAMLAR 8

Dersin Kapsamı-2 Bölüm 2-8 Analitik Kimyada Temel İşlemler Analitik Kimyada Hesaplamalar Kimyasal Analizde hatalar İstatistik verilerin işlenmesi ve değerlendirilmesi Numune alma, standardizasyon, kalibrasyon M.DEMİR(ADU-AYDIN) 01-TEMEL KAVRAMLAR 9

Kimya Bilimin Merkezinde Deniz Bilimleri Atmosfer Bilimi Fizik Tıp Ekonomi Kamu yönetimi KİMYA Jeoloji Arkeoloji Biyoloji Astronomi Politikacılar Bireyler M.DEMİR(ADU R(ADU-AYDIN) AYDIN) 01-TEMEL KAVRAMLAR 10

M.DEMİR(ADU-AYDIN) 01-TEMEL KAVRAMLAR 11

Analitik Kimya nerelerde? Endüstrinin, tıbbın ve Fen bilimlerinin her alanında Kan analizleri, idrar analizleri, diğer sağlık analizleri Egzoz gazı analizleri Gıda kontrol analizleri Endüstriyel kalite kontrol analizleri Tarımsal ürün kalite kontrol analizleri Yakıt analizleri DSI, Tarım İl Müdürlüğü, Dış Ticaret Müsteşarlığı, Sağlık Müdürlüğü, Ticaret Borsası vb. birimlerin analizleri M.DEMİR(ADU-AYDIN) 01-TEMEL KAVRAMLAR 12

Ekonomik ve sosyal Yönden M.DEMİR(ADU-AYDIN) 01-TEMEL KAVRAMLAR 14

Analitik Kimyanın Gelişimi M.DEMİR(ADU-AYDIN) 01-TEMEL KAVRAMLAR 15

Ne (Nicel Analiz) Element analizi Ne kadar (Nicel analiz) Dağılım analizi Yüzey analizi Türlendirme Molekül analizi Nasıl bağlı (Bağ oluşum analizi) Yapı analizi Nerede (özel analiz) M.DEMİR(ADU-AYDIN) 01-TEMEL KAVRAMLAR 16

Analitik İşlemler M.DEMİR(ADU-AYDIN) 01-TEMEL KAVRAMLAR 17

Örnek ve analiz kütlesi M.DEMİR(ADU-AYDIN) 01-TEMEL KAVRAMLAR 18

Analitik Süreç M.DEMİR(ADU-AYDIN) 01-TEMEL KAVRAMLAR 19

Analiz M.DEMİR(ADU-AYDIN) 01-TEMEL KAVRAMLAR 20

ANALİTİK KİMYA Tanım Nicel analiz Nitel analiz Tam analiz Tek Analiz Grup Analizi Analiz Metodları Makro analiz Yarımikro analiz Mikro analiz Ultramikro analiz M.DEMİR(ADU-AYDIN) 01-TEMEL KAVRAMLAR 21

Tanım Analitik kimya, maddenin hangi bileşenlerden ve hangi oranlarda birleşmesiyle meydana geldiğini inceleyen kimyanın bir dalıdır. Kısaca maddenin yapısının aydınlatılmasını sağlayan bilim dalıdır. Aydınlatma, maddenin içindeki element, molekül, iyon, atom veya grupların bilinmesi olabilir. Yapının aydınlatılmasında uyguladığı yöntem analizdir. M.DEMİR(ADU-AYDIN) 01-TEMEL KAVRAMLAR 22

Sınıflandırma Bir maddenin içinde nelerin var olduğunun araştırılması işlemine nitel analiz, ne kadar var olduğunun araştırılması işlemine nicel analiz denir. M.DEMİR(ADU-AYDIN) 01-TEMEL KAVRAMLAR 23

Nitel ve nicel analizler için bazen aynı kimyasal tepkime geçerli olabilir. Örneğin; demir(iii) iyonu içeren bir çözeltiye tiyosiyanat iyonu eklenirse koyu kırmızı bir renk verir. Dolayısıyla, bilinmeyen çözeltisine tiyosiyanat iyonu eklendiğinde koyu kırmızı bir renk oluşursa o çözeltide demir(iii) iyonunun bulunduğu anlaşılır. M.DEMİR(ADU-AYDIN) 01-TEMEL KAVRAMLAR 25

Öte yandan rengin açık veya koyu oluşu, ortamdaki demir(iii) iyonunun derişimine bağlı olduğundan, bu rengin şiddetinin ölçülmesiyle çözeltide ne kadar demir(iii) iyonunun bulunduğu hesaplanabilir. Renkölçer (kolorimetre) ile demir yüzdesi tayini bu temele dayanır. M.DEMİR(ADU-AYDIN) 01-TEMEL KAVRAMLAR 26

Nitel analitik kimya "hangi?, Ne?" sorusuna yanıt ararken nicel analitik kimya"ne kadar?" sorusuna yanıt arar. M.DEMİR(ADU-AYDIN) 01-TEMEL KAVRAMLAR 27

Nicel Analiz M.DEMİR(ADU-AYDIN) 01-TEMEL KAVRAMLAR 36

Uygulanan yönteme göre Klasik yöntem(yaş yöntem) Modern yöntem(aletli yöntem) M.DEMİR(ADU-AYDIN) 01-TEMEL KAVRAMLAR 37

Analiz yalnız organik veya inorganik kimyasal maddelerin çözeltileri kullanılarak gerçekleştirilmişse buna klasik yöntem veya yaş yöntem denir. Eğer analiz sırasında bu çözeltilerin yanı sıra modern araçlar da kullanılmışsa buna da enstrumental yöntem, modern veya aletli yöntem denir. M.DEMİR(ADU-AYDIN) 01-TEMEL KAVRAMLAR 38

Klasik yöntemler Gravimetrik yöntemler Volumetrik yöntemler M.DEMİR(ADU-AYDIN) 01-TEMEL KAVRAMLAR 40

Gravimetrik yöntemlerde bir bileşikteki ilgilenen maddenin suda çözünmeyen bileşiği oluşturulur. Volumetrik yöntemlerde analizlenecek madde, derişimi bilinen belli hacimdeki çözeltisiyle tepkimeye sokulur. M.DEMİR(ADU-AYDIN) 01-TEMEL KAVRAMLAR 41

Klasik yöntemlerde maddenin nötürleşme, çökme, kompleksleşme, redoks gibi moleküler düzeydeki özelliklerinden yararlanılır. Aletli yöntemlerde ana prensip analizlenecek maddenin elektriksel, elektro kimyasal, atomik veya molekülsel gibi bazı özelliklerinden yararlanmaktır. Yararlanılan özelliğe göre elektrokimyasal, atomik veya moleküler spektroskopik, kromatografik gibi değişik isimler altında ele alınır. M.DEMİR(ADU-AYDIN) 01-TEMEL KAVRAMLAR 42

Şüphesiz, maddenin nicel yapısının bilinebilmesi için nitel yapısının bilinmesi gerekir. Bu nedenledir ki analitik kimya öğretiminde önce nitel analiz ilgili bilgiler, daha sonra nicel analizle ilgili bilgiler verilir. M.DEMİR(ADU-AYDIN) 01-TEMEL KAVRAMLAR 43

Nicel Analiz basamakları Analiz metodu seçimi Numune alma Numune hazırlama Çözelti hazırlama Bozucu etkileri giderme Ölçme Hesaplama Güvenirlik hesabı M.DEMİR(ADU-AYDIN) 01-TEMEL KAVRAMLAR 44

ANALİTİK KİMYADA TEMEL Kabuller M.DEMİR(ADU-AYDIN) 01-TEMEL KAVRAMLAR 53

Periyodik Tablo Acrobat Document M.DEMİR(ADU-AYDIN) 01-TEMEL KAVRAMLAR 56