UNIDO EKO-VERĠMLĠLĠK (TEMĠZ ÜRETĠM) PROGRAMI PROGRAM FAALĠYETLERĠ VE KAZANIMLARIN PAYLAġIMI ÇALIġTAYI Sanayide Eko-Verimlilik ve Program Kapsamında Yapılan ÇalıĢmalar Ferda UlutaĢ Türkiye Teknoloji GeliĢtirme Vakfı 27 Nisan 2011 Kayseri Organize Sanayi Bölgesi 7 Haziran 2011 Niğde Organize Sanayi Bölgesi 8 Haziran 2011 Adana Ticaret Odası
ĠKĠ YIL ÖNCE Proje Tanıtım Toplantıları 5 Mart 2009 Kayseri OSB 6 Mart 2009 Niğde Ticaret ve Sanayi Odası 12 Mart 2009 Adana Sanayi Odası
BM ORTAK PROGRAMI TÜRKİYE NİN İKLİM DEĞİŞİKLİĞİNE UYUM KAPASİTESİNİN GELİŞTİRİLMESİ BM ORTAK PROGRAMI Proje Süresi: 3 Yıl (2008-2011) Ana Faydalanıcı: T.C. Çevre ve Orman Bakanlığı Proje Yürütücü Ortakları: 1. Birleşmiş Milletler Kalkınma Programı (UNDP) 2. Birleşmiş Milletler Çevre Programı (UNEP) 3. BirleĢmiĢ Milletler Sınai Kalkınma TeĢkilatı (UNIDO) 4. Birleşmiş Milletler Gıda ve Tarım Örgütü (FAO) Faydalanıcı: T.C. Sanayi ve Ticaret Bakanlığı Pilot Bölge: Seyhan Havzası (Kayseri, Niğde, Adana)
UNIDO EKO-VERĠMLĠLĠK PROGRAMI TÜRKĠYE NĠN ĠKLĠM DEĞĠġĠKLĠĞĠNE UYUMU -SANAYĠ- Azalan ve maliyeti artan kaynaklarla üretim yapmaya uyum. EKO-VERĠMLĠLĠK (TEMĠZ ÜRETĠM) - Kaynak verimliliği (su, enerji, hammadde..) - Atık azaltımı, geri dönüşüm, geri kazanım - Çevre dostu ürün ve üretim süreçleri - Maliyetlerin ve çevresel etkilerin azaltılması Kaynak tüketimini azaltarak iklim değiģikliği etkilerinin azaltılması
UNIDO EKO-VERĠMLĠLĠK PROGRAMI Ulusal Bazda Neye Ġhtiyaç Var? Tüm paydaşlarda farkındalık yaratılması Sanayide ve ilgili diğer kurumlarda kapasite oluşturulması Bilgi paylaģımı ve ortaklıklar oluşturulması Finansman mekanizmalarının geliştirilmesi Politika oluşturulması
UNIDO EKO-VERĠMLĠLĠK PROGRAMI Politika Reformları Tavandan tabana etkileşim Finansal Mekanizmaların Yaratılması Bilgi PaylaĢım Ağları Ortaklıklar Kurma Kapasite OluĢturma Farkındalık Yaratma Tabandan tavana etkileşim
UNIDO EKO-VERĠMLĠLĠK PROGRAMI Ulusal Bazda Neye Ġhtiyaç Var? Tüm paydaşlarda farkındalık yaratılması Sanayide ve ilgili diğer kurumlarda kapasite oluşturulması Bilgi paylaģımı ve ortaklıklar oluşturulması Finansman mekanizmalarının geliştirilmesi Politika oluşturulması UNIDO Eko-verimlilik (Temiz Üretim) Programı ile; bu ihtiyaca yönelik ilk adımların ve altyapının oluşturulması, teşvik edici çıktıların oluşturulması, sürdürülebilirlik için önlemlerin alınması
UNIDO EKO-VERĠMLĠLĠK PROGRAMI Ġklim DeğiĢikliğine Uyum Kapsamında? Ġklim olaylarının etkileriyle mücadele etmek, bu değiģimden fayda sağlamak ve yönetebilmek için stratejilerin güçlendirilmesi, geliģtirilmesi ve uygulanması süreci Ülkemizin pek çok yerinde iklim değişikliğinin en belirgin etkilerinden birinin kullanılabilir su miktarının azalması olacağı Seyhan Havzası nda da tarımsal ve evsel kullanımın yanı sıra sanayide de su sıkıntısı yaşanacağı. Su başta olmak üzere daha az kaynak kullanarak üretim yapılması gereği.
UNIDO EKO-VERĠMLĠLĠK PROGRAMI Programın Hedefleri Programın ve eko-verimlilik (temiz üretim) yaklaşımının tanıtılması; Eko-verimlilik (temiz üretim) alanında ulusal uzman havuzunun oluşturulmasına yönelik eğitimlerin verilmesi; Seyhan Havzası nda öncelikli olduğu belirlenen sektörlerde su tasarrufu başta olmak üzere eko-verimlilik (temiz üretim) alanında altı firmada pilot projelerin uygulanması; Pilot projelerden birkaçının farklı illerde gerçekleştirilmesi Eko-verimliliğin su tasarrufu boyutu dışındaki alanlarına yönelik uygulamaların da gösterilmesi
UNIDO EKO-VERĠMLĠLĠK PROGRAMI Programın Hedefleri Pilot projelerin sonuçlarının yaygınlaştırılması; Ulusal ve uluslararası düzeydeki ilgili kurumlarla koordine olmuş bir Bilgi Merkezi nin oluşturulması; Belirlenen öncelikli sektörlerde eko-verimlilik (temiz üretim) uygulamalarına yönelik rehber dokümanların hazırlanması ve Ulusal Eko-verimlilik (Temiz Üretim) Merkezi nin kurulması
UNIDO EKO-VERĠMLĠLĠK PROGRAMI Proje Ekibi: Yürütücü KuruluĢlar: Birleşmiş Milletler Sınai Kalkınma Teşkilatı (UNIDO) Türkiye Teknoloji Geliştirme Vakfı (TTGV) Proje DanıĢmanı: Prof. Dr. Göksel N. Demirer (ODTÜ)
UNIDO EKO-VERĠMLĠLĠK PROGRAMI Program Süresi Haziran 2008 Haziran 2011 Program Faaliyetleri Faz 1 Hazırlık ve ön çalıģma Haziran 2008 - Mart 2009 Faz 2 Uygulama Mart 2009 - Haziran 2010 Bilgi merkezi, farkındalık yaratma toplantıları, firmalarda pilot uygulamalar, eğitim programları, eko-verimlilik (temiz üretim) merkezine yönelik çalışmalar Faz 3 Uygulama, YaygınlaĢtırma Haziran 2010 - Haziran 2011 Pilot uygulamaların izlenmesi, uygulamaların raporlanması, proje çıktılarının yaygınlaştırılması, rehber dokümanlar hazırlanması
GerçekleĢtirilen Faaliyetler Bilgilendirme ve Tanıtım Faaliyetleri: Farkındalık Yaratma - Seyhan Havzası nda bilgilendirme ve tanıtım toplantıları ve çalıştaylar (2009) (150 kişi) - Ankara da bilgilendirme ve tanıtım toplantısı (2009) (60 kişi) - Katılım sağlanan pek çok etkinlikte eko-verimlilik (temiz üretim) kavramına, programda gerçekleştirilen faaliyetlere ilişkin bilgilerin aktarılması (2009-2011) (600 kişi)
GerçekleĢtirilen Faaliyetler Bilgilendirme ve Tanıtım Faaliyetleri: - Bilimsel yayınlar, ulusal ve uluslararası konferanslara bildiri ve poster sunumları ile katılım, ulusal dergilerde çeşitli makaleler (2009-2011) Bilgi PaylaĢım Ağları Farkındalık Yaratma
GerçekleĢtirilen Faaliyetler Eğitim Programları: İki aşamalı bir eğitim programı 1) Orta Doğu Teknik Üniversitesi ile işbirliği içinde Eko-verimlilik (Temiz Üretim) Temel Eğitimi - ülkemizin farklı bölgelerinden kamu kurumları, özel sektör ve üniversite temsilcisi 68 katılımcı 2) Almanya Duisburg da faaliyet gösteren Ekoverimlilik Merkezi (Effizienz-Agentur NRW) ile işbirliği içinde malzeme akış analizi ve metodolojisi ve uygulamalı eğitimler - Eğitim programının ikinci aşamasına ilk eğitime katılanlar arasından belirlenen 25 katılımcı Bilgi PaylaĢım Ağları Kapasite GeliĢtirme
Eğitim Programları
Eğitim Programları
Eğitim Programları Katılımcı Profili: Kapasite GeliĢtirme Ortaklıklar Kurma UNIDO EKO-VERĠMLĠLĠK PROGRAMI Bölgesel/Ulusal Merkezler/Ajanslar Çevre DanıĢmanlık ġirketleri Yarı-zamanlı/ Proje bazlı Uzmanlar Üniversiteler Enerji Verimliliği DanıĢmanlık ġirketleri Sanayi Odaları/ OSB ler Ġlgili Kamu Kurumları
GerçekleĢtirilen Faaliyetler Eko-verimlilik (Temiz Üretim) Pilot Projeleri - Öncelikli sektörler: Gıda-içecek, kimya, metal işleme, tekstil-deri - Firmalarla iletişim (bilgilendirme toplantıları, TTGV firma portföyü, Sanayi Odaları, Organize Sanayi Bölgeleri ve Dernekler kanalıyla erişim, faks ve e-mail yoluyla bölge sanayicisini bilgilendirme) - Yaklaşık 160 firmanın bilgilendirilmesi, projeye ilgi gösteren yaklaşık 30 firmaya ziyaret Kapasite GeliĢtirme Farkındalık Yaratma
GerçekleĢtirilen Faaliyetler Eko-verimlilik (Temiz Üretim) Pilot Projeleri - Firma seçim kritereri Firmanın öncelikli sektörde bulunması. Su tüketiminin yüksek olması. Firmanın projeye katılma konusunda istekli olması. Firmanın projede gerekli teknik/idari desteği sağlamayı kabul etmesi. Firmanın üretim hattının su odaklı ekoverimlilik uygulamalarına uygun olması. Proje bütçesiyle hayata geçirilebilecek potansiyel uygulamaların bulunması. Sektörel dağılımın sağlanabilmesi. İllere göre (Adana, Kayseri ve Niğde) dağılımın sağlanabilmesi Kapasite GeliĢtirme Farkındalık Yaratma
GerçekleĢtirilen Faaliyetler Eko-verimlilik (Temiz Üretim) Pilot Projeleri - Niğde, Adana, Kayseri + Bursa, Ankara Kapasite GeliĢtirme - 750.000 m 3 /yıl su tasarrufu - Enerji tüketimi ve karbon ayak izinin azalması - Ürün ve üretim kalitesinde artış Ortaklıklar Kurma - Atık ve atıksu miktarının azalması - Tehlikeli kimyasalların ikame edilmesi, vb. - Ekipman ve hizmet alımlarında yaklaşık %80 oranında yerli kaynak ve olanak kullanımı - Avrupa çapında üretim yapan büyük tesislerin yanı sıra KOBİ ler de başarılı uygulamalar - Kapsamlı bir izleme metodolojisi - her iki eğitime de katılmış olan uzmanlarla işbirliği Farkındalık Yaratma
GerçekleĢtirilen Faaliyetler Bilgi Merkezinin OluĢturulması ve YaygınlaĢtırma Program web sitesi: www.ekoverimlilik.org / www.temizuretim.org www.ecoefficiency-tr.org Paylaşım toplantıları ve çalıştaylar E bülten Eko-verimlilik (Temiz Üretim) Kılavuzları Genel Kılavuz + Sektörel Ekler (3 sektör) Belgesel (türkçe ingilizce) Bilgi PaylaĢım Ağları Kapasite GeliĢtirme Farkındalık Yaratma
GerçekleĢtirilen Faaliyetler Ulusal Eko-verimlilik (Temiz Üretim) Merkezinin Kurulması Politika Reformları Kapasite geliştirilmesi, örneklerin incelenmesi Finansal Mekanizmaların Yaratılması Teknik ve hukuki çalışmalar Bilgi PaylaĢım Ağları İşbirliğine dayalı, dinamik bir merkez modeli ve taslak protokol hazırlıkları Ortaklıklar Kurma Kapasite OluĢturma Farkındalık Yaratma
Proje Neleri Tetikledi? Türkiye Sanayi Stratejisi Belgesi 2011 2014 (AB Üyeliğine Doğru) Politika Reformları 27 Ocak 2011 tarihinde yürürlüğe girdi. AB çevre mevzuatına uyum ve rekabet gücünün artırılması : çevreye duyarlı üretim süreçleri, temiz üretim ve ekoverimlilik Sanayi sektörleri için AB uyum çalışmaları
Proje Neleri Tetikledi? Ġklim DeğiĢikliği Eylem Planı, Ulusal Ġklim DeğiĢikliğine Uyum Stratejisi Eylem Planı (çalıģmalar devam ediyor) Politika Reformları Eko-verimlilik (temiz üretim) konusu ayrı bir konu başlığı Eko-verimlilik merkezinin kurulması planlanan bir eylem
Proje Neleri Tetikledi? TTGV nin Yeni Projeleri AB Projesi: Orta Anadolu Bölgesi nde (Kayseri ve Niğde dahil olmak üzere) KOBİ lere çevre ve temiz üretim alanında hizmetlerin verilmesi, hizmet sağlayıcılar ile işbirliklerinin oluşturulması (2011 2012) BM Ortak Programı Tekstil Sektörü Kurumsal Sosyal Sorumluluk Projesi: Malatya-Adıyaman-Gaziantep- Kahramanmaraş bölgesinde tekstil firmalarının çevre alanında kapasitelerinin geliştirilmesi (2011) Endüstriyel Ortak Yaşam Projesi: BTC Şirketi sponsorluğunda İskenderun Körfezi nde (Adana nın da dahil olduğu) firmalar arası işbirliklerinin ve ortak yaşam (2011 2012)
Proje Neleri Tetikledi? Ġskenderun Bölgesi nde Endüstriyel Simbiyoz (Ortak YaĢam) Projesi Uygulama AĢaması Finansman: Bakü Tiflis Ceyhan Boru Hattı Şirketi Yürütücü: TTGV (+ ayni katkı) İşbirliği: International Synergies Ltd (İngiltere), ODTÜ Arka Plan: 2009 2010 Fizibilite Aşaması (BTC, DPT, UNDP, ADASO) Amaç: bölgede endüstriyel simbiyoz uygulamaları için altyapının oluşturulması, pilot uygulamaların gerçekleştirilmesi ve ulusal bir program için önerilerin geliştirilmesi (Endüstriyel simbiyoz: birbirinden bağımsız çalışan, tercihen fiziksel olarak birbirine yakın olan, iki veya daha fazla ekonomik işletmenin bir araya gelerek hem çevresel performansı hem de rekabet gücünü artıracak uzun süreli ortaklıklar kurması ve dayanışma içinde çalışması)
TEŞEKKÜRLER Ferda UlutaĢ Çevre Projeleri Grubu Türkiye Teknoloji Geliştirme Vakfı Cyberplaza B-Blok Kat: 5-6 Bilkent/Ankara fulutas@ttgv.org.tr