RAFINE 2008 YIL 2 SAYI 5 Kalbimizin ate iyle 25 y ld r yan yor!
Rafine Tüpra n dört ayda bir yay nlanan kurumsal iç ileti im organ d r. Parayla sat lmaz. www.tupras.com.tr Yay n Türü Yayg n Yay n / G. Siyasi Tüpra Ad na mtiyaz Sahibi Yavuz Erkut De erli Tüpra Ailesi, Tüpra Dostlar, 2008 y l n n son günlerine yakla rken tüm dünyada ve ülkemizde ya anan ekonomik geli melerin olumsuz etkilerini ya amam za kar n, operasyonel verimlilik, sa l k, emniyet ve çevre konular nda son derece ba ar l bir performans m z oldu. Konulara ili kin haberlerimizi iç sayfalar m zda bulacaks n z. Bu say da kapak konumuzu gururla kutlad m z 25. Kurulu Y ldönümümüz olu turuyor. Ülkemizde rafinericili in tarihi 1950 li y llara kadar uzansa da, Tüpra Rafinerilerinin tek çat alt nda toplanmas 16 Kas m 1983 tarihinde gerçekle mi tir. Kutlamalara tüm rafinerilerimizde gerçekle en k dem arma anlar n n da t m töreni ile ba lad k. zmit te yap m tamamlanan sosyal tesislerimizin aç l n, eref Ba kan m z Rahmi M. Koç ve Toplulu umuzun de erli yöneticilerinin kat l m yla gerçekle tirdik. Ertesi ak am, ya amlar n n büyük bir bölümünü irketimizde geçiren emektarlar m z ve irketimiz kuruldu unda henüz do mam olan genç Tüpra l larla, ku aklar n bulu mas n gerçekle tirmek üzere bir araya geldik. Ülkemiz kamuoyu ve bas n m z oldukça me gul eden akaryak t fiyatlar n n olu umundaki etmenleri ilgili tüm taraflarla payla mak ve konuya aç kl k getirmek üzere haz rlad m z bas n aç klamas ve geli melere ili kin ayr nt l bilgileri, Dan man m z Metin Eral n ba makalesi ile devam sayfalar nda okuyacaks n z. Bu y l, En Ba ar l Koçlular yar mas nda Batman Rafinerisi ekibinin Batman da 100 Güleryüz/ emsiye Hareketi projesi ve uygulamas yla birli i Geli tirenler Kategorisi nde birinci olmas bizleri son derece gururland rd. Ayr ca de i ik u ra lara sahip Tüpra l lar ve departmanlar m z sizlere tan tmaya devam ediyoruz. Sosyal sorumluluk projelerimizi bir bir hayata geçirerek, toplumumuza katk m z sürdürebilir k lmak üzere çal yoruz. Koç Holding, Genelkurmay Ba kanl, Ula t rma Bakanl i birli inde yap m gerçekle tirilen Sakarya Kartaltepe Mehmetçik An t, TEV-MSGSÜ Uluslararas Keman Yar mas, World Offshore 225 Championship Tüpra Grand Prix i Toplulu umuzun Ülkem çin 700 bin fidan dikimi irketimiz katk s yla bu y l gerçekle en projeler oldu. Ülkemizin enerji ihtiyac n n güvenli ve eksiksiz biçimde kar lanmas n n çok daha fazla önem kazand bugünlerde, Tüpra küresel krizde do an yeni f rsat ve deneyimleri avantaja dönü türüp daha da güçlenerek, görevini eksiksiz biçimde yerine getirmeye devam edecek. Bir sonraki say m zda bulu mak dile iyle yeni y l n z en içten dileklerimle kutlar, hepinize sa l k ve mutluluklar dilerim. Sevgi ve sayg lar mla, Yavuz Erkut Genel Müdür Sorumlu Müdür Seval K z lcan seval.kizilcan@tupras.com.tr Yay n Koordinatörü rfan Meydan irfan.meydan@tupras.com.tr Yay n Kurulu Y lmaz Bayraktar,. Metin Eral, Seyran Arslan, Nezih Akç nar, Tuncay Önbilgin, Delalettin Nasuhbeyo lu, smail Oral, lhan Aran, Erkan Hatipo lu, Bekir Yumuk, Seval K z lcan, Bilge Bayburtlugil, Mete Tolay, rfan Meydan Genç Bak An l Albayrak (Genel Müdürlük), Cemal Marangoz, Servin Karahan (Batman), Koray Ülger (K r kkale), N. pek Özmen Ayhan, U. Bar Ayhan, Ça lar Durmaz ( zmir), Serdar Öz entürk, Volkan Durukan ( zmit) Editör Enis Demirba Görsel Yönetmen Figen Koç Haber Merkezi Dudu Karaman, Leyla Atay, Cansu Albayrak, Aykut Karadere Yönetim Tüpra Genel Müdürlü ü 41790 Körfez, Kocaeli Tel: 0262-316 30 00 Yap m Demirba Yay n ve Tasar m Akkavak Sk. Hac Ömer Apt. No: 18/3 Te vikiye, stanbul Tel: 0212-291 55 53 Ofset Haz rl k ve Bask Gezegen Tan t m Ye ilce Mah. Uluba Cad. No: 54 Ka thane, stanbul Tel: 0212-325 71 25
Bu say da... 4 14 34 50 4 Tüpra n 14 15 25. Kurulu Y ldönümü Çeyrek as rda Türkiye nin en büyük kurulu u olan Tüpra, kurulu unun 25. y ldönümünü Batman, K r kkale, zmir ve zmit te düzenlenen törenlerle kutlad. Rahmi M. Koç Tüpra zmir Rafinerisi nde Koç Holding eref Ba kan Rahmi M. Koç, FCC Benzini Kükürt Giderme Ünitesi nin devreye al nmas nedeniyle 27 A ustos 2008 tarihinde Tüpra zmir Rafinerisi ni ziyaret etti. En iyisi olmak için leri Proses Kontrol (APC) sistemimiz rafinerilerde devreye giriyor 20 22 28 32 Sa l k, Emniyet ve Çevre Müteahhitler ve SEÇ Yönetim Sistemimiz Küresel kriz ve petrol fiyatlar. Metin Eral in ba makalesi Önceli imiz ürün kalitesi ve verimi art rmaya yönelik yat r mlar Teknik Servisler ve Ar-Ge Müdürü Delalettin Nasuhbeyo lu ile görü tük. Ünite Güncesi zmit Rafinerisi Kalbinde Plant 9 EU & BU
RAFINE 28 32 34 36 40 54 52 Yeni yönler yeni yollar Dita n T-Sevgi adl kimyasal tankeri ve T-Damla 4 adl römorkörü törenle suya indirildi. Genç Bak Tüpra n gençleri anlat yor. Dinamik Tüpra Tüpra tan k sa haberler 50 Spor World Offshore 225 Championship te Tüpra Grand Prix heyecan 52 Hobi Maket yap m na gönül verenler 54 56 Kültür ve Sanat Usta heykeltra lar Hasandede de Kültür ve Sanat 55 Notalar ve ülkeler yar t Sinerji Opet ve Aygaz dan haberler 55
Tüpra n 25. Kurulu Y ldönümü gururla kutland Çeyrek as rda Türkiye nin en büyük kurulu u olan Tüpra, kurulu unun 25. y ldönümünü Batman, K r kkale, zmir ve zmit te düzenlenen törenlerle kutlad. K dem arma an da t m n n da gerçekle tirildi i törenler s ras nda büyük bir heyecan ve co ku vard. Tüpra 25 ya nda... Kuruldu u günden beri ekonominin lokomotifi olarak ülkemizin akaryak t ürünlerini üreten tek rafineri irketi olarak büyük bir bo lu u dolduran ve yapt çal malar yla her zaman ad ndan söz ettiren Tüpra ta yeni bir dönem ba l yor. Çeyrek asr ba ar yla geride b rakman n hakl gururunu ya ayan Tüpra, ülkemiz için yeni de erler yaratman n kararl l yla yoluna devam etmeye haz rlan yor. Batman, K r kkale, zmir ve zmit Rafinerilerinin 16 Kas m 1983 tarihinde, güçlü bir çat alt nda bir araya getirilmesiyle kurulan Tüpra, 25. kurulu y ldönümünü rafinerilerin devreye al nmas ile yanmaya ba layan, hiç sönmeyen flare görüntüsü ve Kalbimizin ate iyle 25 y ld r yan yor konseptiyle kutlad. Bütün rafinerilerde düzenlenen törenler s ras nda büyük bir heyecan ve co ku ya and. Emeklilerini de unutmayan Tüpra, 4
ku aklar n bulu mas için rafineri çal anlar yla emeklileri bir araya getirdi. Duygusal anlar n ya and bu bulu malar ve k dem arma anlar s ras nda yap lan konu malar Tüpra fark n bir kez daha ortaya koydu. Batman Rafinerisi ndeki törenler Tüpra n 25. y ldönümü kutlamalar için ilk tören Batman Rafinerisi nde yap ld. Yüce Önderimiz Atatürk ile ebediyete intikal eden rafinericilerin aziz hat ras na sayg duru u ile ba layan tören, Rafineri Müdürü ahin Çalb y k n yapt konu mayla devam etti. Geçmi y llardan kalan at klar n bertaraf konusunda sorunlar n giderildi ini ve y l sonunda bitirmeyi planlad klar çal man n tamamlanmas yla Batman Rafinerisi nin ülkemizin en modern ve düzenli geçici at k depolama sahas na sahip olaca n belirten Çalb y k, Sa l k, Emniyet, Çevre (SEÇ), kaynaklar n verimli kullan m ve sistemin modernizasyonu konular ndaki çal malar m zda ba ar l sonuçlar ald k. Önümüzdeki dönemde hedeflerimiz bu çal malar m z daha da ileri ta mak olacakt r dedi. Rafineri kafeteryas nda 14 Kas m da saat 10:30 da düzenlenen törende irkette 10, 15, 20, 25, 30 ve 35 hizmet y l n tamamlayan toplam 81 çal ana k dem arma anlar verildi. Törene Tüpra çal anlar, Petrol Sendikas yöneticileri, TPAO Batman Bölge Müdürü Erdal Co kun ve Batman daki petrol kurulu temsilcileri kat ld. 15 Kas m da da Batman Rafinerisi Sosyal Tesisleri nde düzenlenen kokteylde ku aklar n bulu mas için emekli personel a rland. An lar n tazelendi i gecede eski ve yeni Tüpra l lar bir arada olman n keyfini ya ad lar. K r kkale Rafinerisi ndeki törenler K r kkale Rafinerisi nde de 14 Kas m da ö leden sonra k dem arma anlar da t m töreni düzenlendi. Törende yapt Batman Rafinerisi 5
irketin kurulu unun 25. y l n kutlamaktan büyük bir gurur duyduklar n belirten Tüpra Genel Müdürü Yavuz Erkut, Ya anan geli meler sonras nda bizim için çok daha rekabetçi bir ortam olu mu tur. Üç y ld r hedeflerimize kararl ve emin ad mlarla yürürken, gelece in Tüpra n birlikte ekillendirmeye ba lad k dedi. konu mada geçti imiz y l yap lan yat r m faaliyetlerine de inen K r kkale Rafineri Müdürü Hadi Erbeyo lu, ülkemize ve topluma kar sorumlulu un gere i olarak en önemli kriterin insan ve çevreyi korumak oldu unun bilinciyle çal t klar n vurgulad. Çal an, mü teri, müteahhit ve topluma gelebilecek zararlar engellemeyi amaç edinerek belirledi imiz Sa l k, Emniyet ve Çevre (SEÇ) politikas çerçevesinde ürün standart ve spesifikasyonlar için yap lan yat r mlar d nda, ayr ca çevreye yönelik olarak, hava kalitesinin korunmas, at k su ar tma sistemleri, baca gazlar n n ar nd r lmas ve kat at k bertaraf gibi konularda yat r mlar yap yoruz diyen Erbeyo lu, önümüzdeki dönemde de bu yat r mlara devam edilece ini belirtti. irkette 10, 15, 20, 25, 30 ve 35 hizmet y l n tamamlayan toplam 82 çal ana k dem arma anlar Erbeyo lu taraf ndan verildi. Törene, Petrol Sendikas K r kkale ube Ba kan Recep Sefer ve dari Sekreter Mertgün Alt nok da kat ld. Emekli personelle rafineri çal anlar n n kayna mas amac yla düzenlenen geceye de ilgi büyüktü. K r kkale Rafinerisi 6
zmir Rafinerisi Ayn günün ak am K r kkale Rafinerisi Sosyal Tesisleri nde düzenlenen kokteylde ku aklar n bulu mas için emekli personel a rland. Yo un bir kat l mla gerçekle en kokteylde eski ve yeni Tüpra çal anlar bulu tu. Ülkemizde rafinericili in ve Tüpra n tarihini anlatan bir belgesel filmin gösterildi i gecede, Tüpra Tan ma Takdir ve Ödüllendirme Sistemi çerçevesinde y l n en ba ar l rafinericilerinin ödüllendirildi i Planl Ödüller de sahiplerini buldu. zmir Rafinerisi ndeki törenler zmir Rafinerisi nde de 25. y l törenlerle kutland. Rafinerinin verimlilik art ve de erli ürünlerin üretimine yönelik projeleri ba ar yla tamamlayarak devreye al nmas ndan mutluluk duydu unu ifade eden Rafineri Müdürü Mesut lter, tak m olma becerisiyle ilk kademeden tepe yönetimine kadar tüm Tüpra l lar n ayn hedef için mücadele ettiklerinin bilinciyle, sevgi, sayg ve dayan ma içerisinde görev yapt klar n vurgulad. Kurulu lar güçlü k lan irketlerin kurumsal kültürleriyle birlikte yeti mi insan kayna d r diyen lter, yeni çal ma döneminde tüm çal anlara ba ar lar diledi. zmir Rafinerisi kafeteryas nda saat 12 de ba layan törende Tüpra ta 30 hizmet y l n dolduran Serdar Konuk, Mesut Y ld r r, ahin Paykan, rfan Baldan, 25 hizmet y l n dolduran Mesut Özergil, Ramazan Ta demir ba ta olmak üzere 20, 15 ve 10 hizmet y l n dolduran toplam 170 çal ana k dem arma anlar verildi. Yeni çal ma döneminde uygulamaya konan Tüpra Tan ma Takdir ve Ödül Sistemi kapsam nda, birli i Geli tirenler, Mü teri Mutlulu u Yaratanlar, Yarat c ve Giri imci Y ld zlar, Ba ar l Proje Tak mlar ile Rafine Öneriler de Enerji Tasarrufu, Güvenli i, Kaynak Tasarrufu, Süreç yile tirme, Üretimde Verimlilik, Sosyal Sorumluluk, Devamda Ba ar kategorilerinde de 51 Tüpra l ödülleri ald. Törene Petrol Sendikas Ba kan Mustafa Özta k n ile Petrol Sendikas Genel Mali Sekreteri brahim Do angül de kat ld. Ak am saatlerinde de yeni rafineri Unutulmamak çok güzel! lhan K rklar: 1963 senesinde pra n montaj na geldim. 19 y l çal t ktan sonra 1979 da emekli oldum. Rafineri ate le barutu bir arada tutmak demektir, bizler bunu ba ard k. Tüpra n kurulu unun 25. y l n kutluyoruz. Aradan y llar geçmesine kar n biz emeklilerin de unutulmam olmas çok güzel bir duygu. Deneyimlerimizi yeni ku ak rafinericilere aktarmal y z Öner Görker: 1939 y l nda Artvin de do dum. TÜ nün ilk kimya mühendislerindenim. 1971-1979 tarihleri aras nda zmir Alia a Rafinerisi nde çal t m. Sonra K r kkale ye o zamanki ad yla Orta Anadolu Rafinerisi ne tayinim ç kt. 1991 y l nda emekli oldu umda Malzeme kmal Müdürü olarak görev yap yordum. 1993 y l nda göreve geri ça r ld m ve iki y l daha rafineride çal t m. Kurulu lar n kimliklerini çal anlar olu turur. Bu tarz organizasyonlar düzenlenmesi çok anlaml. Bunlar insana sayg y gösterir. Birbirini seven, omuz omuza y llarca görev yapan insanlar yan yana getirmek çok olumlu bir yakla m. 7
Koç Holding Enerji Grubu Ba kan Erol Memio lu tasarrufu art rman n ve maliyetleri azaltman n bu dönemi kay ps z geçirmek için çok önemli oldu unu belirterek, Hakl ç km olmak istemezdim ancak 2008 y l ba nda ekonomik durum çok iyi giderken ald m z baz sinyaller sonucu arkada lar m zla yapt m z de erlendirmede böyle bir krizi öngörmü ve tedbir almaya ba lam t k. nan yorum ki Koç Grubu olarak bu krizden de daha da güçlenmi olarak ç kaca z dedi. zmit Rafinerisi ndeki k dem arma anlar da t m töreni, Koç Holding Yönetim Kurulu Ba kan Vekili ve Tüpra Yönetim Kurulu Ba kan Ömer M. Koç, Koç Toplulu u Enerji Grubu Ba kan Erol Memio lu, Genel Müdür Yavuz Erkut ve Petrol Sendikas Genel Ba kan Mustafa Özta k n n kat l mlar yla gerçekle ti. zmit Rafinerisi müdürlü ü binas fuayesinde düzenlenen kokteylde emekli personel ve rafineri çal anlar bir araya gelmenin mutlulu unu ya ad lar. zmit Rafinerisi ndeki kutlamalar Tüpra, di er rafinerilerinin ard ndan, 17 Kas m 2008 de zmit te düzenlenen k dem arma anlar da t m töreniyle 25. Kurulu Y ldönümü nü kutlad. zmit Rafinerisi ndeki tören, Koç Holding Yönetim Kurulu Ba kan Vekili ve Tüpra Yönetim Kurulu Ba kan Ömer M. Koç, Koç Toplulu u Enerji Grubu 8
Ba kan Erol Memio lu, Genel Müdür Yavuz Erkut ve Petrol Sendikas Genel Ba kan Mustafa Özta k n ile rafineri müdürlerinin kat l mlar yla gerçekle ti. 17 Kas m 2008 tarihinde saat 13.00 te zmit Rafinerisi nde düzenlenen k dem arma anlar da t m töreninde Rafineri Müdürü U ur Turhan, Petrol Sendikas Genel Ba kan Mustafa Özta k n, Genel Müdür Yavuz Erkut, Enerji Grubu Ba kan Erol Memio lu ve Yönetim Kurulu Ba kan Ömer M. Koç çal anlara hitaben birer konu ma yapt lar. Ayn zamanda 30. hizmet y l ödülünü alan zmit Rafineri Müdürü U ur Turhan, zmit Rafinerisi nde gerçekle en faaliyetler ve yap m süren yat r mlar hakk nda bilgi verdi. Petrol Sendikas Genel Ba kan Mustafa Özta k n ise, ülkemizde gerçekle tirilen birçok özelle tirme örne inde ya anan olumsuzluklar n aksine Tüpra ta kendi beklentilerinin de üzerinde olumlu geli melerin ya and n belirterek, Bu yeniden yap lanma sürecinde ba ta tüm i yerlerinde örgütlülü e sayg gösteren Koç ailesine, Koç Holding yöneticilerine ve özellikle insan odakl yakla mlar nedeniyle Genel Müdür Yavuz Erkut a tekrar te ekkür ediyorum. Önümüzdeki zor süreçte de insan ve çal an ön planda tutan bak aç s yla, kar l kl anlay ve diyalog çerçevesinde sorunlar m z çözece imize inan yorum dedi. Bugün gururluyuz, yar n daha da gururlu olaca z. Tören s ras nda konu an Tüpra Genel Müdürü Yavuz Erkut ise unlar söyledi: Geleneksel k dem arma anlar da t m törenimizin yan s ra bugünün bizim için ayr bir önemi var. Tüpra n kurulu unun 25. y ldönümü. K sa bir ara vermi olsak da bu 25 y l boyunca görev yapm olmak bizler için ayr bir gurur kayna. 25 y l önce kapasitemiz 19 milyon tondu. 1986 y l nda K r kkale Rafinerisi devreye girdi, 1987 de zmir Rafinerisi nin kapasitesi 10 milyon tona ç kt ve toplam kapasitemiz 27.6 milyon tona ula t. Bugün ise kapasitemizi 28.1 milyon ton olarak revize ettik. Tüpra n kurulu undan 15 y l sonra 1998 y l nda OFM (Otomatik Fiyat Mekanizmas ) yürürlü e girdi. OFM ile sübvansiyonun önüne geçilerek özelle tirme için önemli bir ad m at lm oldu. Ata Rafinerisi kapand, 1 Ocak 2005 te Petrol Piyasas Kanunu yürürlü e girdi. Piyasa tamamen serbestle erek %60 l k koruma kalkan kalkt. 12 Eylül 2005 te Tüpra n ihalesi yap ld ve 27 Ocak 2006 da Tüpra Koç Grubu taraf ndan devral nd. 25 y ll k dönemde dünya petrol tüketimi %44 artarak 60 milyon varilden 85 milyon varile yükseldi. Türkiye petrol tüketimi %100 artarak 15 milyon tondan 31 milyon tona ç kt. Hâlâ en yüksek büyüme potansiyeli olan ülkelerin ba nda geliyoruz. Ürün ihracat m z 1.7 milyon tondan 6.5 milyon tona yükseldi ve sonuçta ülkemizin ihracat ampiyonlar ndan biri olduk. Ya anan geli meler sonras nda bizim için çok daha rekabetçi bir ortam olu mu tur. Koç Grubu nun Tüpra Bir Tutku nun Öyküsü çok güzel olmu Vasfiye Gö ü : Do ma büyüme zmitliyim. Meslek hayat na 1963 senesinde zmit te Tüpra Rafinerisi nde, ba lad m. Çe itli görevlerde bulunduktan sonra Planlama ve Ekonomik Ara t rma Müdürü olarak görev yapt m dönemde, 1979 y l nda, emekli oldum. Tüpra n benim için anlam çok büyük. Meslek hayat na burada at ld m. E imle rafineride tan t m, buradaki sosyal kulüpte yap lan ilk dü ün bizimki oldu, iki çocu um burada do du. imdi görüyorum ki irketimiz çok sa lam ellerde ve özelle tirme Tüpra n lehine olmu. zledi imiz Rafinericili in Belgeseli, Bir Tutku nun Öyküsü nü de çok be endik. Rafinericilik ba ml l k yapar Dilaver Üçer: 1943 Manisa do umluyum. 1971 y l nda i e ba lad m. Batman Rafinerisi nde staj yapt ktan sonra zmir Rafinerisi nde çal t m. Burada 1999 a kadar çe itli görevlerde bulunduktan sonra emekli oldum. Bizler 30 y la yak n devlet sektöründe çal t k ama böylesine mükemmel bir organizasyonla kar la mad k. Özel sektörde her eyin önü aç k ve çok daha radikal kararlar hayata geçirilebiliyor. K sa süre içinde Tüpra ta önemli yat r m kararlar al nd n ve bu yat r mlar n h zla tamamland n görüyorum. Bunun Tüpra n ba ar s n daha da art raca n dü ünüyorum. 9
Tüpra Yönetim Kurulu Ba kan Ömer M. Koç: Tüpra, toplulu umuzun en genç ve güçlü üyesi olarak üç y la yak n sürede ba ar l bir yap sal dönü üm ve performansla Koç Toplulu u nu ulusal ve uluslararas platformlarda daha da üst s ralara ta m t r. devralmas ndan sonra hedeflerimize kararl ve emin ad mlarla yürürken, gelece in Tüpra n birlikte ekillendirmeye ba lad k. Bu de i imi de i bar m z koruyarak gerçekle tirmeye özen gösteriyoruz. Önem verdi imiz konular n ba nda Güvenli i ve çi Sa l gelmektedir. 2006 y l nda be y l sonra ula may planlad m z hedeflerimize bugün yakla m bulunuyoruz. Yat r mlar m z da aral ks z devam ediyor. zmit, zmir ve K r kkale rafinerilerinde devreye ald m z üniteler sonras nda ürün kalitemiz Euro-4 standartlar na ula m ve Euro-5 standartlar na haz r hale getirilmi tir. Tüpra n kurulmas ndan sonra geçen 21 y lda 2.2 milyar dolar yat r m harcamas yap lm iken, 2006-2008 y llar aras nda 1 milyar dolar yat r m harcamas gerçekle mi tir. 2012 y l na kadar toplam yat r mlar m z 3.2 milyar dolar bulacakt r. Rafinerilerde verim art r c ve enerji tasarrufuna yönelik birçok projenin tamamland n, bu y l n sonunda enerji kullan m ndan 40 milyon YTL tasarruf sa land n ancak eylül ay na kadar süren ba ar l performans n, küresel krizle birlikte kesintiye u rad n belirten Erkut sözlerini öyle tamamlad : Birçok kurulu kendisini korumak için üretime ara verip dura anl a geçerken, Tüpra ülkemizin ihtiyac olan akaryak t güvenli biçimde üretmeye devam lk kez bu y l Tan ma Takdir ve Ödüllendirme Sistemi kapsam nda dereceye giren proje ekipleri de ödüllendirildi. birli i Geli tirenler ve Mü teri Mutlulu u Yaratanlar kategorilerinde Batman Rafinerisi ekipleri, Yarat c ve Giri imciler kategorisinde zmit Rafinerisi ekipleri, Ba ar l Proje Tak mlar kategorisinde ise zmit, zmir ve K r kkale Rafinerileri ekipleri ödül almaya hak kazand. etmektedir ve edecektir. Özverili bir dönem olacak ancak bu dönem sonunda Tüpra olarak çok daha güçlü olaca z. Bugün gururluyuz, yar n daha da gururlu olaca z. Koç Grubu krizden güçlenerek ç kacak Koç Holding Enerji Grubu Ba kan Erol Memio lu tasarrufu art r p maliyetleri azaltman n bu dönemi kay ps z geçirmek için çok önemli oldu unu belirterek, Hakl ç km olmak istemezdim ancak 2008 y l ba nda ekonomik durum çok iyi giderken ald m z baz sinyaller sonucu arkada lar m zla yapt m z de erlendirmede böyle bir krizi öngörmü ve tedbir almaya ba lam t k. nan yorum ki Koç Grubu olarak bu krizden de daha da güçlenmi olarak ç kaca z dedi. Tüpra, Koç Toplulu u nu daha da yükseltti Tüpra Yönetim Kurulu Ba kan Ömer M. Koç, Koç Toplulu u nun en genç ve güçlü üyesi olarak Tüpra n üç y la yak n sürede ba ar l bir yap sal dönü üm ve performansla Koç Toplulu u nu ulusal ve uluslararas platformlarda daha da üst s ralara ta d n belirtti ve unlar söyledi: Ya an lan küresel mali kriz bugüne kadar gördü ümüz dünyan n ya ad en kapsaml kriz olarak de erlendirilmektedir. Dünya üzerinde güç dengeleri yeniden ekillenmekte, son y llarda yo un olarak olumlu etkilerini hissetti imiz küreselle menin ve uluslararas sermaye ak mlar n n olumsuz etkileri de ayn h z ve etkiyle kar m za ç kmaktad r. Genel anlamda bu s k nt l dönemin, bir duraklama sürecine sebep olaca n bilmekle birlikte ben, ülkemiz için orta ve uzun vadedeki olumlu görü ümü koruyor ve ülkemizin uzun vadede yüksek bir büyüme potansiyeli vaat etti ine inan yorum. Nitekim kriz haberlerinin yay lmaya ba lad ilk günlerde Tüpra üst 10
yönetimi kriz yönetimine geçerek, süratle bir dizi önlemi almaya ba lam t r. u an için yat r m planlar m zda büyük de i iklikler yapmam olmakla birlikte, elbette yat r mlar m z n gerçekle mesinde büyüme dinamiklerine ba l olarak iç ve d talepteki de i imler belirleyici olacakt r. Bu dönem dünyadaki h zl de i im sürecine uyabilen, riski iyi yönetebilen, gerekli önlemleri zaman nda alarak olas tehditleri f rsata dönü türebilen irketlerin öne ç kaca dönem olacakt r. Koç Toplulu u nun köklü geçmi ine olan inanc mla, bugün sizlerin de aras nda oldu u 89 bin çal an n n ba l l, yetene i ve özverisiyle bu zor zamanlar da daha da güçlenerek birlik ve beraberlik içinde a aca m za içtenlikle inan yorum. Konu malar n ard ndan Tüpra ta 5, 10, 15, 20, 25 ve 30. hizmet y llar n dolduran personele K dem Arma anlar da t ld. Ayr ca ilk kez bu y l Tan ma Takdir ve Ödüllendirme Sistemi kapsam nda dereceye giren proje ekiplerinin de ödülleri verildi. birli i Geli tirenler ve Mü teri Mutlulu u Yaratanlar kategorilerinde Batman Rafinerisi ekipleri, Yarat c ve Giri imciler kategorisinde zmit Rafinerisi ekipleri, Ba ar l Proje Tak mlar kategorisinde ise zmit, zmir ve K r kkale Rafinerileri ekipleri ödül almaya hak kazand. 25. y lda yeni tesis Ayn günün ak am nda düzenlenen bir davetle 25. kurulu y ldönümü kutlamas n n yan s ra zmit Rafinerisi Sosyal Tesisleri nin aç l da yap ld. Koç Toplulu u eref Ba kan Rahmi M. Koç un onur konu u olarak kat ld resepsiyonda 25. y ldönümü kutlamas ve yeni yap lan zmit Sosyal Tesisleri nin hizmete aç l gerçekle ti. eref Ba kan Rahmi M. Koç un, kendisine takdim edilen makas Aç l zarif bir han mefendi yaps n ve sosyal tesisimizin bereketi bol olsun temennisiyle Mustafa V. Koç un e ine iletmesi üzerine, aç l kurdelesi Caroline Koç taraf ndan kesildi. Kurdelenin küçük bir parças n yakas na takan Rahmi M. Koç tesisi gezerek çal anlarla sohbet etti. Resepsiyonda davetlilere hitab eden Genel Müdür Yavuz Erkut Üç y ld r birlikte gerçekle tirdi imiz de i im ve dönü üm projelerimizden en önemlilerinden biri yönetim ve sosyal tesis binalar m z n yenilenmesi olmu tur. Çal anlar m z n moral de erleri üzerinde son derece olumlu katk lar olaca na inand m bu projelerin gerçekle mesi için önümüzü açan, estetik aç dan önemli katk larda bulunan Yönetim Kurulu Ba kan m z Say n Ömer Koç a huzurlar n zda te ekkür ederim. Cumhuriyetimizin yaratt en büyük sanayi kurulu u olarak, ülkemiz ekonomisinin en önemli yap ta olma özelli ini önümüzdeki y llarda da sürdürece imize inanc m tamd r dedi. Tüpra n kurumsal tarihçesine bak ld nda asl nda yollar n y llarca önce kesi ti ini belirten Yavuz Erkut, eref Ba kan Rahmi M. Koç a gecenin an s na, 1972 y l nda bugünkü tesislerin bulundu u yer olan pra Sosyal Tesisleri nde Duygu dolu bir ortam Mehmet Arif Ba türk: 1978 den 2007 ye kadar rafineride çal t m. Tüpra benim için bir okul oldu. Bu toplant lar sayesinde eskiden çok samimi oldu umuz ama sonradan görmeyi hiç ummad m z büyüklerimizle kar la yoruz. Böyle bir imkan bize tan d klar için ba ta Genel Müdürümüz olmak üzere bu bulu may organize eden herkese çok te ekkür ediyorum. Rafinericilerin dayan mas ba kad r Y lmaz Kür at: 1959 senesinde TPAO ya girdim. Alia a Rafinerisi nin temel atma törenini ben organize ettim. Biz oraya gitti imiz zaman hiçbir ey, telefon bile yoktu. Çok zor ko ullarda çal t k ama ba ar l bir i e imza att k. Tüpra n 25 inci y l n kutlad m z bir geceye davet edilmek insana gurur veriyor. Böyle bir organizasyon yap lmas benim için unutulmaz bir an. Tüpra l olmak ayr cal kt r lhami Canga: 1976 da zmit Rafinerisi nde i e ba lad m. 1983 ten beri görev yapt m Bak m Planlama Müdürlü ü nden 2005 te emekli oldum. Tüpra l y m dedi inizde her yerde, itibar olan insanlar aras nda, çar da, sokakta özel bir ilgi görürsünüz. Bunun güzelli ini ve mutlulu unu biz ya ad k, in allah bundan sonraki arkada lar da ya arlar. 11
pra ve Tüpra ta geçmi dönemde görev yapan Metod ve Organizasyon Müdürleri Ça l Çelikkan ve Saniye Erkut, Hukuk Mü aviri Tülin Esen, Gülgun P narba, Haberle me efi ncigül Sezer ile Personel ve Sosyal ler Bölüm Asistan Gülter Sayer Genel Müdürümüzü ziyaret ederek 25.y l m z kutlad lar. Genel Müdür Yard mc lar Y lmaz Bayraktar, brahim Yelmeno lu, Hukuk Ba Mü aviri Seyran Arslan, Kurumsal leti im Müdürü Seval K z lcan n da haz r bulundu u ziyaret, rafineri gezisinin ard ndan kafeteryada yenen yemekle son buldu. dönemin Genel Müdürü (Caltex) F. W. Brian Harris, Aygaz Yönetim Kurulu Ba kan Vehbi Koç, pra Genel Müdürü Hasan Göker in birlikte çekilmi foto raf n takdim etti. Kendisine verilen arma an kar s nda duyguland n ifade eden Rahmi M. Koç, Yeni tesisleriniz Tüpra a yak r bir ekilde olmu. Hem modern, hem güzel dizayn edilmi. Ancak bir tesisi yapmak kadar onu Tüpra ta 5, 10, 15, 20, 25 ve 30. hizmet y llar n dolduran personele k dem arma anlar da t ld. korumak da büyük beceridir. Bu konuda sizlerin gereken özeni gösterece inize inan yorum. Bizim için müstesna bir gece oldu. Hepimiz ad na candan te ekkür eder, muvaffakiyetler dilerim. dedi. Geceye eref Ba kan Rahmi M. Koç un yan s ra, Koç Holding Yönetim Kurulu Ba kan Mustafa V. Koç ve e i Caroline Koç, Koç Holding Yönetim Kurulu Ba kan Vekili ve Tüpra Yönetim Kurulu Ba kan Ömer M. Koç, Koç Holding Yönetim Kurulu Ba kan Vekili ve Tüpra Yönetim Kurulu Üyesi Temel Atay, Enerji Grubu Ba kan Erol Memio lu, 12
Denetim Grubu Ba kan Ali Tar k irketi ile konsept ve dekorasyonunu Uzun, Aygaz Genel Müdürü Müjdat gerçekle tiren kurulu lara te ekkür Alt nta ve Aygaz Genel Müdür plaketi sunuldu. Yard mc lar, Opet Yönetim Kurulu Ba kan Fikret Öztürk, Opet Yönetim Di er rafinerilerde oldu u gibi zmit Kurulu Üyesi Nurten Öztürk, Opet Rafinerisi nde de Emekliler Gecesi Genel Müdürü Cüneyt A ca ve düzenlendi. 18 Kas m da yeni zmit Opet Genel Müdür Yard mc lar, Rafinerisi Sosyal Tesisleri nde Koç Holding Enerji Grubu irketleri düzenlenen geceye kat lan üst düzey yöneticileri de kat ld. Tüpra l lar bir arada olman n Gecenin sonunda tesis projesinin heyecan payla t lar, an lar mimar, yap m gerçekle tiren in aat tazelediler. Tüpra a mesaj var! K ymetli Yavuz Bey, Tüpra ' n 25. y l n tüm içtenli imizle kutluyoruz. Özellikle, eski çal anlar n bu kutlamaya davet edilmeleri bizleri ziyadesiyle memnun etti. Bir kez daha, lojmanlara, Hasan Göker ve erafettin Özdurmu ailesiyle ayn gün ta nan bir aile olarak, sosyal tesisin kar s ndaki apartman n 52 nolu dairesine, orada bir müddet ya am ki i olarak öyle bir tatl an msamayla bakt m ve sizlerin elinde, o güzelliklerin ne kadar özenle geli tirildi ini görerek, mutluluk ve gurur duydum. Sevgili e ime dün gece bunlar anlatt m zaman, onun da gözlerinden iki damla mutluluk ve an msama ya geldi ini gördüm ve hayli duyguland m. Size ve bu geceyi bize ya atan herkese sonsuz tesekkür eder, hepinizin gözlerinden öperim. Kolay de il, biz ta nd m zda yollar çamurdu, s tma sistemi çal m yordu, dairenin salon penceresinden borusu ç kan bir kerosen sobas yla s n yorduk. Sosyal tesis diye bir ey yoktu. (Bu arada yenilenen sosyal tesisin harika oldu unu da belirterek hay rl olsun demek istiyorum.) Bir süre sonra, in a halinde olan kazan dairesinin duvar nda, pra ' n orta Caltex'in yard m yla, Karamürsel'deki Amerikan askerlerine gelen 16 mm. lik filmleri oynatmaya ba l yoruz.ama, herkes mutlu, i ini, birbirini çok seviyor ve uyum içinde çal yor, aileler büyük dostluklar ya yor. Bunu nerede görebilirsiniz? Ancak, bu altyap y büyük bir sevgiyle koruyan sizin gibi de erli insanlar devam ettirebilirlerdi. Sizler de bu ba ar y fazlas yla sürdürüyorsunuz. En samimi duygular mla ba ar lar n z n devam n dilerim. Sevgili e im de, selam ve sevgilerini sunuyor. inasi Fahrali Tüpra kültürünü özümsemek Hüseyin Büyüky ld z: 1952 de Kocaeli nde do dum. 1977 de pra letme de göreve ba lad m. Tüpra ta toplam 30 y l 6 ay çal t m. Buras benim ilk göz a r m. Çok de i ik duygularla çal t k, kendimizi hep aile içinde gibi gördük. imdi yönetimde yer alan Yavuz Erkut, Y lmaz Bayraktar gibi arkada lar n hepsiyle Birinci Tevsi Projesi nde beraber çal t k. Rafineriyi çok yak ndan tan d klar için çok ba ar l i ler yap yorlar. Tüpra kültürünü özümsemek çok önemlidir. Yeni ku aklar n da bu kültürü almas çok önemli. Bu gecenin ba ndan beri tarif edilemez duygular içindeyim. Spora adanan ömür Mustafa Sat r: 1959 Kocaeli do umluyum. 1998-2006 y llar aras nda Tüpra ta çal t m. Tüpra ta hem çok de erli insanlarla birlikte çal t k hem de maddi ve manevi çok ey kazand k. Evli ve üç çocuk babas y m. Çocuklar mdan biri hem üniversiteye devam ediyor hem de Kocaelispor da oynuyor. Eski y llarda ben de futbol oynuyordum. Tak m m z n ampiyonluklar oldu. ki kez zmit te gol kral oldum. Biz emeklilere bu güzel geceyi ya att klar için ba ta Genel Müdürümüz Yavuz Bey olmak üzere herkese çok te ekkür ediyorum. Hasancan Sat r: 28 ya nday m. Hem üniversitede okuyorum hem de Kocaelispor da futbol oynuyorum. Tüpra n sosyal tesisleri ve futbol imkânlar çok iyiydi. Babam n emeklili i dolay s yla davet edildi i bu geceye ben de kat lmay istedim. Babam bu ortamda heyecan ve duygu dolu görmek beni de heyecanland rd. Ne kadar güzel bir i yerinde çal m, bu kadar dostluk ve arkada l k biriktirmi. Kocaman bir ailenin içinde olmak gurur verici. 13
Z YARET zmir Rafinerisi ziyaretinde, 14 A ustos 2008 tarihinde Enerji Grubu Ba kan Erol Memio lu nun kat l m ve Tüpra Genel Müdürü Yavuz Erkut un start vermesiyle devreye al nan U-4800 FCC Benzini Kükürt Giderme Ünitesi tesisinde incelemelerde bulunan ve ünite hakk nda Rahmi M. Koç Tüpra zmir Rafinerisi nde Koç Holding eref Ba kan Rahmi M. Koç, FCC Benzini Kükürt Giderme Ünitesi nin devreye al nmas nedeniyle 27 A ustos 2008 tarihinde Tüpra zmir Rafinerisi ni ziyaret etti. bilgi alan Rahmi M. Koç, ziyaretinin bitiminde irket an defterine duygular n aktard. Tesisin her bak mdan mükemmel oldu unu ve bu seneki sonuçlar çok tatmin edici buldu unu belirten Rahmi M.Koç, Eme i geçen tüm arkada lar candan tebrik eder, muvaffakiyetlerinin devam n dilerim dedi. Tüpra n, temiz yak t ve kalite yükseltme çal mas kapsam nda yap m tamamlanan GSIP (Gasoline Specification Improvement Project/Benzin Spesifikasyonlar n yile tirme Projesi) Ünitesi nin devreye girmesi ile zmir Rafinerisi nde Avrupa Birli i standartlar na (Euro-V) tam uyum gerçekle tirildi. zmir Rafinerisi ni ziyaret eden Koç Holding eref Ba kan Rahmi M. Koç, çal anlarla hat ra foto raf çektirdi. 14
EN Y S OLMAK Ç N leri Proses Kontrol (APC) sistemimiz rafinerilerde devreye giriyor Bilgi birikimi ve her seviyede yeti mi çal anlar yla sektöründe öncü rol oynayan irketimizin kontrol sistemlerini mükemmelli e ta yacak leri Proses Kontrol Sistemi rafinerilerimizde bir bir devreye giriyor. Sistemin i leyi ine ili kin sunumlar, 18 Aral k 2008 tarihinde zmit Rafinerisi Konferans Salonu nda Özel Projeler Müdürü Bekir Yumuk un aç konu mas yla ba lad. zmit Rafinerisi Proses Kontrol Ba mühendisi Serdar Kemalo lu, zmir Rafinerisi Proses Kontrol Ba mühendisi Cem Çelik ve K r kkale Rafinerisi letme Ba mühendisi Mustafa Ba p nar yapt klar bilgilendirmenin ard ndan sorular yan tlad lar. Kapan konu mas nda yapt de erlendirmede Genel Müdürümüz Yavuz Erkut, üç y la yakla an çal malar m z sonunda art k meyvalar toplamaya ba lad m z ifade ederek, Kay p ve firelerin minimize edildi i, terminolojinin tek oldu u, rafineri verimliliklerinin ortak paydada de erlendirildi i yepyeni bir mecraya geçiyoruz. Projeyi gerçekle tiren arkada lar m kutlarken, tüm rafinerilerimizde operatörlerimizden, üretim ve operasyon planlama, teknik servisler ve laboratuvarlar m za de in tüm birim ve çal anlar aras nda etkili bir ileti imin kurulmas na özen göstermeliyiz dedi. APC sistemi uzun soluklu, de i ik vizyonlara ve bak aç lar na ihtiyaç duyan proses kontrolün en önemli a amas olmas n n yan s ra rafinerilerimizde operasyonel maliyetlerimizin çevresel etkilerimizin en aza dü ürülmesinde, kârl l m z n art r lmas nda, daha stabil ve emniyetli bir operasyon sa lamas nda çok önemli rol oynayacak. leri Proses Kontrol nedir? leri Proses Kontrol (APC - Advanced Process Control), bir sistemin gelecekte yapaca 15
ZM T RAF NER S APC UYGULAMALARI (1. ETAP) Basit dinamikleri olan sistemlerden komplekslere kadar çok geni bir çerçevede güçlü kontrol sa lar. Çoklu kontrol sistemlerinde ba ar l kontrol sa lar. Ölü zamanl sistemlerde klasik kontrolörlerin yetersiz kald kontrolü sa lar. Ölçülebilen bozucu etkilerin sönümlenmesinde ileri beslemeli kontrol imkân verir. Ünitelerin s n rlar n n de erlendirilmesi sebebiyle güvenli, kârl ve sa lam bir kontrol sa lar. Ürün spesifikasyonlar nda ve kontrol parametrelerinde olu abilecek hatay minimize eder. hareketleri öngörerek kontrol etmeyi amaçlayan kontrol algoritmalar s n flar n n genel ad d r. Kontrolör, bu tahminleri yaparken sistemin matematiksel bir modelini kullan r. Her bir dakikada APC, manipüle edilecek de i kenlerin gelecek hareketlerinin bir optimizasyonunu yaparak gelecekteki sistem hareketlerini kontrol eder. Örne in kontrolör bir ürün özelli ini kontrol etmek için bu ürüne etki eden tüm parametrelerin (s cakl k, bas nç vb.) bir saat içinde (60 dak.) nas l hareket edece ini ve bu hareketin ürün üzerinde nas l etki yapaca n öngörür. Bu hesaplama ile önündeki bir saat boyunca ürüne nas l müdahale edece ini hesaplar ve sadece ilk müdahaleyi yapt ktan sonra yukar daki tüm döngüye tekrar ba lar. Tüm bu i lem s ras nda sistemin ekonomik, çevre ve i güvenli i ile ilgili k s tlar n optimizasyonun içinde de erlendirir. Kontrol teknolojisindeki pek çok geli menin aksine APC, akademik çal malardan de il, çevresel hassasiyetlerin, enerji tasarrufunun önem kazand, ürün spektlerinin pazar ko ullar na göre dinamik bir ekilde hareket etti i ve birbirini etkileyen birçok de i keni bünyesinde bar nd ran petrol endüstrisinin kendi çal malar ile ortaya ç km t r. 1970 lerin ilk y llar nda bilgisayarlar n hesaplama gücünün artmas ve petrol krizleri sebebiyle daha bütünle ik ve güvenilir kontrol algoritmalar ihtiyac do mas yla ba layan aray lar ilk meyvesini vermi ve birkaç y l süren çal malar n ard ndan Shell Rafinerisi mühendisleri ilk APC çal mas n FCC Ünitesi nde devreye alm lard r. Teknolojinin duyurulmas ise ancak alt y l sonra ba ka bir grubun yapt çal may yay nlamas ard ndan gerçekle mi tir. Akademik dünya ise, endüstri taraf ndan geli tirilen bu algoritmaya ancak 80 lerin ikinci yar s nda katk yapmaya ba lam, 90 l y llarda ise Adersa, ABB, Shell, Invensys gibi irketler kendi APC algoritmalar n ve ürün paketlerini olu turarak APC nin tüm dünyada rafineri ve petrokimya endüstrisinde standart haline gelmesini sa lam lard r. Bugün Tüpra Rafinerilerinde kullan lan APC algoritmas SMOC (Shell Multivariable Optimizing Controller) ise ilk olarak 1991 y l nda pazara sürülmü ve tüm Shell rafinerilerinde kullan lmaya ba lanm t r. lk uygulamalar n üzerinden geçen yakla k 30 y ldan sonra, bugün APC rafineri ve petrokimya endüstrisinde %80 e varan uygulama ve y lda ortalama bin bilimsel ara t rma ile gerek endüstrinin gerekse akademik dünyan n kontrol alan nda en çok önem verilen konular n ba nda yer al yor. Ara t rmalar APC nin di er kontrol algoritmalar ile beraber çal malar ve önemli derecede do rusal olmayan sistemlerin kontrolü üzerinde yo unla m durumdad r. APC nin avantajlar nelerdir? Kontrol hakk nda yeterli bilgisi olmasa bile ürün bazl kontrol sa lamas ve kullan m kolay olmas sebebiyle uygulamada kolayl k sa lar. APC nin belki de en önemli faydas, ünite kontrolünü sadece ünite operasyonunda bir geli meden öteye ta mas d r. APC, genel irket hedeflerinden ba layan, daha sonra rafineriler ve üniteler özeline inen plant-wide optimization anlay n n önemli bir parças d r ve APC nin gerçek faydas bu zincirin ba ar l çal mas ile gerçekle ecektir. APC Tüpra zmit Rafinerisi nde nas l gündeme geldi? Dünyada denenmi ve stabiliteye, kârl l a olumlu katk lar yla kendini ispatlam olan bu teknoloji, özelle tirme sonras irketimiz ve SGSI aras nda yap lan anla mayla hayata geçirilen Hydrocarbon Margin Improvement Program çal malar kapsam nda zmit, zmir 16
Benzeri k staslar baz olarak al nm t r. ve K r kkale Rafinerilerinde yap lmas na karar verilerek, 17 18 Nisan 2007 tarihinde yap lan kick-off toplant s yla zmit ve zmir Rafinerileri için fiilen ba lat lm t r. APC çal malar n n ana a amalar nelerdir? APC çal malar n n yol haritas üç ana a amada gerçekle mektedir. Ön Proje: Kontrol looplar n n incelenerek eksiklerin belirlendi i, tuninglerin (base layer) ve gerekirse enstrümantasyon iyile tirmelerinin yap ld (base layer enhancement) Ön Proje a amas ünitenin enstrümantasyon altyap s n n APC uygulamalar na uygun oldu unu teyid eder. Proje: Ürün kalitelerinin online takibini sa layacak kalite tahmin edicilerin (RQE) tasarland, prosesin yap lan dinamik step testler ile modellendi i, ana kontrolörün (SMOC) tasarland ve uygulaman n gerçekle tirildi i a amad r. Proje Sonras : Uygulama sonras gözlem ve bak mlar n yap ld, sistemin daima canl ve verimli olmas n sa layacak a amad r. APC uygulamalar n n stratejileri nedir? APC stratejileri uygulamalar n yap laca ünitelerde modelin hangi de i keni manipule edip, hangi de i keni/kaliteyi nas l kontrol edece ini ve nelere dikkat edece ini daha net bir söylemle APC nin tarz n belirleyece inden son derece önemlidir. Bu stratejiler APC nin karakterini belirleyece inden ba ka disiplinlerinde bak aç s gerekli ve önemlidir. Bu nedenle ana plan çerçevesinde ba lad m z çal malarda Üretim Planlama ve TSM-ARGE Müdürlükleri ile toplant lar yap lm ve APC çal malar nda ünitelerde uygulanacak temel stratejiler belirlenmi tir. Bu stratejiler belirlenirken; Stabil ve emniyetli bir operasyon, ÜP taraf ndan verilen ürün kalite spektlerine uygunluk, Mümkünse kapasite ve verim art r m, Piyasa artlar na göre karl olan ürün/ürünlerin miktarlar n n art r lmas Enerji optimizasyonu sa lanmas, Üniteye özgü k s tlar n takibi ve yönetilmesi Tüpra rafinerilerinde APC çal malar nda son durum SGSI ile Nisan 2007 tarihinde ba layan APC çal malar nda rafineriler baz nda yap lanlar ve gelinen a amalar; zmir Rafinerisi: Projenin ba nda zmir Rafinerisi nde belirlenen APC uygulamas yap lacak üniteler; 1. Hydrocracker Ünitesi 2. FCC Ünitesi 3. 100 Ham Petrol Ünitesi 4. 7000 Ham Petrol Ünitesi 5. 8100 Vakum Ünitesi 6. 8500 Visbreaker Ünitesi 7. 9400 Nafta Spliter Ünitesi 8. 9200 Platforming Ünitesi 9. 9600 zomerizasyon Ünitesi 10. 200 Reformer Ünitesi 11. Makine Ya lar Üniteleri; 1100, 1200, 1300 ve 1400 Yap lan APC çal malar kapsam nda Ekim ay itibar yla zmir Rafinerisi nde a a da belirtilen ünitelerde ürün spesifikasyonlar ileri seviye proses kontrolörü, SMOC, taraf ndan belirlenmektedir. Bu ünitelerdeki kolonlar APC çal malar kapsam nda otomasyona al nm t r. APC çal malar bu ünitelerde tamamlanm t r. Hydrocracker Ünitesi Nafta Spliter Kolonu Debütanizör Kolonu Stripper Kolonu Fraksiyonland rma Kolonu Stripper kolonu Hydrocracker reaktörlerinde kataliz yatak s cakl klar ve dönü üm kontrolü ileri seviye proses kontrolü, SMOC, taraf ndan kontrol edilmektedir. FCC Ünitesi T-4101 Fraksiyonland rma Kolonu T-4202 Absorber Kolonu T-4204 Debütanizör Kolonu T-4203 Striper Kolonu Rejeneratör yatak s cakl ve reaktör siklon s cakl ileri seviye proses kontrolörü, SMOC taraf ndan belirlenmektedir. 17
1. ETAP APC PROJES YILLIK GEL M (2008) 2C 3 Vakum F r n Plt-26 Asfalt Ünitesi 26F 101 Vakum arj F r n 26C 101 Vakum F r n PFI 37: FCC ve Hydrocraker ünitelerinde APC uygulamas : Plt-47 Hydrocracker Ünitesi 47C 110 Nafta Spliter Kolonu 47C 108 Debütanizör Kolonu 47C 101 Stripper Kolonu 47C 103 Fraksiyonland rma Kolonu 47F 101 Fraksiyonland rma F r n 47C 4/5/6 Hydrocracker Reaktörleri 100 Ham Petrol Ünitesi H-101, H-102, H-103, HC-101 arj f r nlar nda f r n kol s cakl klar n n e itlenmesi ve T-101 Fraksiyonland rma kolonuna giden ak mdaki osilasyonu minimize etmek için Coil Pass Balancing uygulamas yap lm t r. T-101 Fraksiyonland rma Kolonu T-103 Debütanizör Kolonu T-104 Nafta Spliter Kolonu 2009 y l sonuna kadar APC uygulamalar n n tamamlanmas planlanan üniteler 1. 8100 Vakum Ünitesi 2. 8500 Visbreaker Ünitesi 3. 9400 Nafta Spliter Ünitesi APC uygulamalar öncesi Base Layer çal malar tamamlan p APC uygulamas na haz r hale getirilen üniteler: 1. Makine Ya lar Üniteleri 1100, 1200, 1300 ve 1400 2. 8100 Vakum 3. 8500 Visbreaker 4. 9400 Nafta Spliter 2008 y l sonuna kadar Base Layer çal mas bitirilmesi planlanan üniteler: 1. 9200 Platforming Ünitesi 2. 200 Reformer Ünitesi 3. 7000 Ham Petrol Ünitesi 4. 9600 zomerizasyon Ünitesi leri Seviye Proses Kontrol, APC, uygulamas yap lan ünitelerde stabilite sa lanm, ürün spesifikasyonlar nda, reaktör dönü üm ve f r n s cakl k kontrolündeki oynakl k, standart sapma minimize edilmi tir. zmit Rafinerisi: Hydrocarbon Margin Improvement Program çal malar kapsam nda belirlenen üç ana ba l k alt nda çal malar devam etmektedir. Bunlar; PFI 36: Atmosfer ve Vakum Kolonlar nda APC uygulamalar : Plt-5 Hampetrol Ünitesi 5F 1 arj F r n 5F 3 arj F r n 5C 2 Atmosferik Kolon 5C 12 Nafta Splitter Kolonu 5C 5 Debutanizer Kolonu 5F 101 Vakum arj F r n 5C 101 Vakum F r n Plt-25 Hampetrol Ünitesi 25F 1 Preflash Kolon Reboileri 25C 1 Preflash Kolonu 25F 2 Atmosferik arj F r n 25C 2 Atmosferik Kolon 25C 7 Debutanizer Kolonu 25C 8 Deisopentanizer Kolonu Plt-2 Hampetrol Ünitesi 2F 1 arj F r n 2C 1 Atmosferik Kolon 2C 5 Nafta Splitter Kolonu 2C 4 Debutanizer Kolonu 2F 2 Vakum arj F r n Plt-7 FCC Ünitesi 7C 9 Fraksiyonland rma Kolonu 7C 105 I.Absorber Kolonlar 7C 106 II. Absorber Kolonlar 7C 107 Stripper Kolonu 7C 108 Debütanizör Kolonu 7C 5 Reaktör 7C 4 Rejeneratör PFI 38: Reformer ve Penex ünitelerinde APC uygulamas : Plt-36 CCR ve Plt-33 zomerizasyon ünitelerinde yap lmas dü ünülen APC uygulamalar, Plt-63 Ünitesi nin devreye girmesi ve rafineri kârl l na Plt-63 Ünitesi nin daha büyük katk s olmas nedeniyle ertelenmi tir. Bu kapsamda Plt-63 CCR ve MQD Üniteleri nde APC uygulamas n n yap lmas na karar verilmi tir. 2010 y l na kadar tamamlanmas hedeflenen bu çal malar n y ll k planlamas, 1.Etap (2008 sonuna kadar) Plt 5 ( CDU/VDU ünitesi) Plt 25 ( CDU ünitesi) Plt 47 ( HC ünitesi) Plt-5 ünitesinde Atmosfer, Nafta Splitter ve Debutanizer kolonlar nda, Plt-47 Ünitesi nde Nafta Splitter ve Debutanizer kolonlar nda Plt-25 Ünitesi nde ise Debutanizer ve Deizopentanizer kolonlar nda APC uygulamalar devreye al nm t r. Ünitelerin di er k s mlar nda ise modeller son haline getirilmi tir. Ünitelerde gelinen a amalar Grafik 1 ve Grafik 2 de verilmektedir. 18
2. Etap (2009 sonuna kadar) Plt 2 ( CDU/VDU Ünitesi) Plt 26 ( VDU Ünitesi) Plt 7 ( FCC Ünitesi) 3. Etap (2010 y l ) Plt 63 CCR (Reformer Ünitesi) Plt 63 MQD (Desulfirizer Ünitesi) 1 Eylül 2008 tarihinde ilk APC uygulamas yap lan Plt-5 Nafta Splitter k sm nda yap lan data analizlerinde bu k s mda ÜP n n istedi i HSRN %5 distilasyon spektinin APC öncesine göre s n r de erler içersinde olma oran %72 artm t r. leri proses kontrol uygulamalar n bu ölçekte hayata geçirmede ülkemizde bir ilk olan Tüpra APC projeleri, eksikli i duyulan bilgi bo lu unu doldurarak bilgi birikimini sanayiüniversite i birli i çerçevesinde payla may da bir görev bilmektedir. Bu amaçla Koç Üniversitesi ile zmit ve zmir Rafinerileri taraf ndan Temmuz 2009 da yap lacak ADCHEM2009 a (Uluslararas leri Proses Kontrol Sempozyumu) sunulmak üzere rafinerilerimizdeki APC çal malar n n anlat ld iki bilimsel makale haz rlanm t r. Bu çal malara ek olarak ayr ca üniversite ö rencilerinin proses kontrol alan nda yapacaklar çal malara rafineriler olarak destek verilmesi ve yak n gelecekte Koç Üniversitesi ile yap lacak ortak proje çal malar n n da hayata geçirilmesi konular nda mutab k kal nm t r. K r kkale Rafinerisi: K r kkale Rafinerisi nde APC projesi 25 Temmuz 2008 tarihinde ba lat larak, APC uygulamas yap lacak üniteler a a daki ekilde belirlenmi tir: 1. Etap 1100 Ham Petrol Ünitesi 1150 zomerzasyon Ünitesi 2. Etap 1350 Hydrocracker Ünitesi 1700 LPG Ünitesi 3. Etap 1450 CCR Ünitesi 1200 Vakum Ünitesi 2008 y l Aral k ay itibar yla 1. Etap projenin %90 tamamlanm t r. Bu ünitelerde a a da belirtilen kolonlar APC çal malar kapsam nda otomasyona al nm t r: Ham Petrol Ünitesi Atmosferik Distilasyon Kolonu Stripper Kolonu Splitter Kolonu Debütanizör Kolonu F-1101 AB f r nlar nda kolona giden ak mdaki osilasyonu minimize etmek için Coil Pass Balancing uygulamas yap lm t r. zomerizasyon Ünitesi C-1157 Stabilizer Kolonu Ocak 2009 dan itibaren 2. Etap taki ünitelerin a a da belirtilen k s mlar nda APC uygulamalar na ba lanacakt r: Hydocracker Ünitesi Reaktör k sm Fractinator k sm LPG Ünitesi C-1704 Deetanizer kolonu Hedef, 2009 y l sonuna kadar 3. Etap ta yer alan ünitelerin de APC uygulamalar n n bitirilip tamamlanmas d r. 19
SA LIK EMN YET ÇEVRE Müteahhitler ve SEÇ Yönetim Sistemimiz Sa l k, Emniyet ve Çevre (SEÇ) politikam z do rultusunda SEÇ performans m z art rmak için birlikte çal t m z müteahhitlerin de bu politikaya uygun olarak çal malar n sa lamak üzere Müteahhit Sa l k, Emniyet ve Çevre Yönetim Sistemi çal malar m za ba lad k. Yapt r lacak i in risk boyutlar na göre müteahhitlerin seçilmesi, çal t r lmas ve geli tirilmesi irket hedeflerimizin ba nda yer al yor. Müteahhit SEÇ Yönetim Sistemi (MSEÇYS) olu turma çal malar m za 2008 y l nda fiilen ba lam olmam za kar n, uygulamaya 1 Ocak 2009 tarihinden itibaren geçiyoruz. Ancak, bu y l n ba ndan itibaren müteahhit çal malar s ras nda meydana gelen kay p günlü i kazalar Tüpra istatistiklerine dahil edilmi tir. Nas l çal aca z? Tüpra n portföyünde olan müteahhitlerin SEÇ aç s ndan de erlendirilmesi için, konusunda yetkin bir firma arac l ile toplam 169 adet müteahhit de erlendirilerek, antiyesi olan 104 firman n saha çal malar yerinde denetlenerek çal maya ba lan ld. Yay mlanacak Müteahhit SEÇ Yönetim Sistemi Standard na göre, yap lacak i in risk boyutlar na uygun müteahhitler seçilerek, emniyetli bir i ortam sa lanacakt r. Yap lan de erlendirme sonucunda SEÇ performanslar na göre müteahhitler s n fland r lm ve bir veritaban olu turulmu tur. Müteahhitler, bu veritaban ndaki bilgilere göre de erlendirilerek ihaleye ça r lmalar na karar verilecek ve üç a amada gerçekle tirilen çal ma intranet üzerinde bulunan MSEÇYS sayfas na girilerek kolayl kla yap labilecektir. Planla, Uygula, Analiz Et ve Geli tir a amalar ndan olu an sistemimiz nas l i leyecek? Planla: SEÇ risklerini yönetmek için öncelikle müteahhitlerin yeterlili i de erlendiril. Müteahhitler SEÇ yönetim yeterli ine göre ye il, sar ve k rm z olmak üzere üç grupta s n fland r l r. in tehlike s n f, kompleksitesi ve modunun belirlenmesi: Yap lacak i in tehlike s n f (ate li i, yüksekte çal ma vb.), 20
süresi, yeri ( letme içi-d ), çal acak ki i say s dikkate al narak, i in kompleksitesi dü ük, orta, yüksek olarak belirlenir. Sözle me, müteahhitlerin uygulayacaklar SEÇ-K Yönetim Sistemi (YS) ne göre Mod 1 ya da Mod 2 olarak s n fland r l r. Müteahhit, Tüpra n SEÇ-K YS sine göre çal yorsa Mod 1, Tüpra n SEÇ-K YS sine uymak ko uluyla kendi SEÇ-K YS ine göre çal yorsa Mod 2 olarak de erlendirilir. Müteahhit i letme sahas nda çal yorsa Mod 1, i letme sahas d nda çal ma alan s n rlar belirlenmi bir yerde çal yorsa Mod 2 olarak kabul edilir. Müteahhitlerin de erlendirilmesi SEÇ denetimiyle; Müteahhit Yeterlik Anketi, Tüpra çi ve D Saha Denetlemeleri, geçmi te SEÇ ile ilgili veriler ve di er irketlerden gelen tavsiye mektuplar na dayanarak de erlendirme yap l r ve grupland r l r. De erlendirilmenin sonucu Müteahhit SEÇ veritaban na aktar l r. SEÇ denetimi ba l ca dört amaç için yap lmaktad r: o Müteahhidin SEÇ-K YS uygulama derecesini belirlemek. o Müteahhit çal malar n n SEÇ yönünden hangi noktalarda daha yak ndan izlenmesi gerekti ini tespit etmek. o Müteahhidin, Tüpra n SEÇ-K YS gerekliliklerini daha iyi anlamas n sa lamak. o Müteahhidin Yeterlik Anketi ne verdi i yan tlar kontrol etmek. Müteahhidin, Tüpra için yapt i lerdeki SEÇ yeterlik de erlendirilmesi i in süresine göre belirlenmi aral klarla ve i bitiminde yap l r. De erlendirme sonucu Müteahhit SEÇ veritaban na aktar l r. SEÇ yeterlik de erlendirme sonuçlar, intranet MSEÇYS veritaban nda yay mlanarak rafineriler aras payla lmak suretiyle di er rafinerilerde de müteahhit SEÇ yeterlik de erlendirme sürecinde yeniden de erlendirme yap lmas önlenir. Müteahhitlerin grupland r lmas ve renklendirilmesi Müteahhitler, Müteahhit SEÇ Yeterlik Puanlama Sistemi ne göre her soru için puanland r larak renklendirilmektedir. K rm z : Yeterlik, Tüpra n beklentilerinin alt ndad r, Sar : Yeterlik, Tüpra n beklentilerini artl olarak sa lamaktad r, Ye il: Yeterlik, Tüpra n beklentilerini kay ts z arts z sa lamaktad r anlam ndad r. Renk grupland rmas a a daki ko ullar n olu mas halinde yeniden yap l r: Yeni bir müteahhit ba vurdu unda, Müteahhit son üç y lda sahada herhangi bir i te çal mad nda. hale de erlendirme kriterleri, müteahhit seçimi Müteahhit SEÇ veritaban ndan uygun olan müteahhitlerin bir listesi haz rlan r. in kompleksitesine göre ihaleye ça r lacak uygun müteahhitler seçilir. Kompleksitesi dü ük olan i lerde, uygun olan müteahhitler SEÇ yeterlik anketinden muaf tutulur. Bu uygulama Mod 1 tipinde ve s n rl kapsam olan i ler için de geçerlidir. Sar ve ye il renk grubundaki müteahhitler potansiyel teklif listesinde varsa, k rm z renk grubundaki müteahhitlerin ihaleye davet edilmeleri ya da görü meye ça r lmalar söz konusu de ildir. haleye davet edilen müteahhitlerin, i in yap lmas esnas nda ortaya ç kma ihtimali bulunan SEÇ risklerinin yönetilmesini sa layan doküman küçük çaptaki i ler için Tehlike Analiz ( TA) tablosunu, daha büyük i ler için ise SEÇ Plan n teklif dosyas na eklemeleri gerekmektedir. Bu doküman Tüpra yetkilileri taraf ndan de erlendirilir, uygun ise sözle me imzalan r. Aksi taktirde uygun hale getirilmesi ko uluyla sözle menin imzalanaca art n içeren bir protokol imzalan r. Uygula: e ba lamadan önce müteahhit taraf ndan SEÇ Plan / TA geli tirilir ve çal malar bu plana göre yürütülür. Sözle melerde SEÇ Plan / TA n n sahibi müteahhittir. Bu doküman, sözle me kapsam nda belirlenen SEÇ riski seviyesini (Tüpra taki ta eron sahalar ve atölyelerindeki i i de kapsar) ve taraflar n ortak haz rlad SEÇ önlemlerini belgeler, ayn zamanda i e ba lamadan önce yap lmas gereken çal malar da gösterir. SEÇ Plan gerekliliklerinin ilgili taraflara nas l aktar ld da planda belirtilir. SEÇ tehlike profili de i ti i takdirde SEÇ Plan / TA revize edilir. Yüksek ve Orta Kompleksiteli sözle melerde ihaleyi kazanan müteahhitin haz rlad SEÇ Plan onaylanmadan sözle me imzalanmaz. Dü ük kompleksiteli sözle meler için i izninde belirtilmi olan risklerin nas l yönetilece inin (prosedür, standart, talimat, ekipman vb.) müteahhitler taraf ndan anla ld n n teyit edilmesi yeterli olmaktad r. Proje Takipçisi, SEÇ Plan n n günlük bazda uygulanmas n kontrol eder ve gerekli aksiyonlanlar n tamamlanmas n sa lar. Analiz et ve geli tir: Müteahhidin i boyunca göstermi oldu u SEÇ performans de erlendirilerek edinilen deneyimler müteahhitle payla l r. Emniyet Çevre Kalite Müdürlü ü (EÇK), Orta ya da Yüksek Kompleksiteli sözle melerde periyodik forumlar düzenleyerek; Ö renilenler ve iyi uygulamalar payla l r, Müteahhit sorunlar ele al n r, SEÇ performans de erlendirmeleri yap l r. bitiminde i i talep eden birim sorumlusu, Proje Takipçisi ve EÇK yetkilisi taraf ndan 'Müteahhit Saha Anketi' doldurulurarak de erlendirme yap l r. Proje Takipçisi, Orta ve Yüksek Kompleksiteli sözle meler için ö renilen dersleri de içeren kapsaml bir SEÇ performans raporunu haz rlar. Haz rlanan rapor müteahhit temsilcisiyle yüz yüze görü ülerek imzalan r. Kapan raporunun son hali intranet MSEÇYS veritaban na girilir. Müteahhidin, SEÇ performans nda iyile me varsa mektup yaz larak, süreklilik sa lan yorsa plaket verilerek ödüllendirme yap l r. Bu çal malar sonucunda, i ortaklar m z da çal ma kültürümüz ile geli tirerek, daha sa l kl, emniyetli ve çevreye duyarl çal ma ortamlar na kavu aca m za ve i kazalar n n minimum seviyeye inece ine dair kârarl l m z ve inanc m z tamd r. 21