HABER BÜLTENİ 18 Haziran 2008 Haber Özetleri Irak Irak Parlamentosundaki Bölgeler Meclisi Başkanı ve Irak Uzlaşma Cephesi üyesi Haşim El-Tayi yaptığı açıklamada, Irak Ulusal Güvenlik Siyasi Komisyonu nun Kerkük için özel bir seçim yasası önerisinde bulunduğunu ve siyasi gruplar arasında bir çözüme varılmaması halinde Kerkük te yerel seçimlerin erteleneceğini söyledi. El-Tayi, Kerkük için sunulan özel seçim yasası önerisinin Irak Parlamentosundaki siyasi gruplar tarafından tartışılacağını ve daha sonra bu yasa tasarısının onaylanması için Irak Parlamentosundaki Bölgeler Meclisi tarafından Irak Parlamentosuna sunulacağını dile getirdi. El-Tayi, yasa tasarısının içeriği konusunda herhangi bir bilgi vermedi. (www.iraqalaan.com) Iraklı kaynaklardan alınan bilgiye göre, Irak Başbakanı Nuri El-Maliki nin kısa süre içerisinde Türkiye ve Körfez ülkelerine bir ziyaret gerçekleştireceği bildirildi. (www.hewarat.dk) Irak Başbakanı Nuri El-Maliki nin, Irak İslam Yüksek Konseyi (SCIRI) lideri Abdülaziz El-Hekim ile bir araya geldiği bildirildi. Yapılan görüşmede, Irak İle ABD arasında yapılması planlanan uzun vadeli stratejik anlaşmanın konuşulduğu açıklandı. Ayrıca Irak taki siyasi ve ekonomi gelişmelerin de ele alındığı bildirildi. (www.alsabaah.com) Irak Başbakanı Nuri El-Maliki, Irak ordusuna, Sadr Grubu yandaşlarına herhangi bir müdahalede bulunmama emri verdiğini açıkladı. El-Maliki, Sadr Grubuna bağlı olanların gözaltına alınmamasını istediğini, yapılan operasyonların sadece yasadışı örgütlere yönelik olması gerektiğini ifade etti. (www.hewarat.dk) Irak hükümeti, İranlı muhalif grup Halkın Mücahitleri Örgütü'ne ülkede yasak getirdi ve ABD liderliğindeki koalisyon güçlerine, bu örgütün üyelerini korumaması çağrısında bulundu. Hükümetten yapılan resmi açıklamada, Halkın Mücahitleri Örgütü, Irak'ın içişlerine karışmak ve hükümet karşıtı faaliyetlere destek vermekle suçlandı. Açıklamada, Irak Başbakanı Nuri El Maliki başkanlığındaki kabinenin, Iraklı ya da yabancı kişi, kurum ya da partinin bu örgütle temasının yasaklanmasına karar verdiği ifade edildi. Açıklamada, bu yasağı ihlal edenlerin terörle mücadele yasası kapsamında suçlamalarla karşı karşıya kalacakları bildirildi. Irak hükümeti, ABD askerlerinin 1
silahsızlandırarak Bağdat'ın kuzeydoğusunda bir kampa topladıkları Halkın Mücahitleri Örgütü'nün üyeleriyle ilgili olarak da, koalisyon güçlerinden kampın çevresindeki kontrol noktalarını Irak'a devretmelerini istedi. Halkın Mücahitleri Örgütü konusunda Irak Parlamentosunda dün tartışmalar oldu. Şii ve Kürt milletvekilleri, grubun Irak'ın ulusal güvenliğine tehdit oluşturduğunu belirtirlerken, Sünni milletvekilleri ise grubun hiçbir terörist eyleme karışmadığını savundular. (AA)(AP)(www.nahrain.com) (www.alsabaah.com) Irak Dışişleri Bakanı Hoşyar Zebari, ABD ile ülkesi arasında imzalanması beklenen güvenlik anlaşmasına ilişkin kimi noktalarda uzlaşma sağlanmasına karşın anlaşmazlıkların sürdüğünü söyledi. The Wall Street Journal gazetesine Washington'da açıklamalarda bulunan Hoşyar Zebari, güvenlik anlaşmasına ilişkin ABD yönetiminin gösterdiği ''esneklik'' sayesinde ilerleme kaydedildiğini, bununla birlikte hala üzerinde anlaşmaya varılamayan noktalar bulunduğunu bildirdi. ABD yönetiminin, Irak'ta çalışan Amerikalı taşeronlar için dokunulmazlık isteğini geri çektiğini ve Irak ile ABD'nin, Amerikalılar'ın askeri operasyonlarından bilgi sahibi olabilmesine yönelik olarak bir ortak operasyonel merkez kurmasını kabul ettiğini belirten Zebari, tarafların, BM'nin, Irak'taki ABD askerlerinin varlığı için tanıdığı son süre 2008'den sonra ABD askerlerinin Irak'taki varlığını düzenleyecek hukuksal çerçeveyi belirleyecek anlaşmanın birçok noktasında hala kimi pürüzler bulunduğunu kaydetti. Tarafların, uzun vadede ABD askerlerinin elinde bulunduracağı üslerin sayısı ve ABD askerlerinin Iraklıları yakalama ve tutuklama yetkisine sahip olmayı sürdürmesi konularında anlaşamadığı belirtiliyor. Bu konuların Irak'ta siyasileştirildiğini de belirten Zebari, anlaşmanın yakın olduğunu, ancak engeller konusunda gerçekçi olunması gerektiğini söylüyor. (AA)(AFP) Irak Parlamentosu Başkan Yardımcısı Halid El Attiye, sonbaharda meclis oturumlarının, ABD koruması altındaki Yeşil Bölge dışına taşınarak yapılacağını söyledi. El Attiye, milletvekillerine hitaben yaptığı konuşmada, 1 Eylül'de başlayacak gelecek yasama dönemi için Yeşil Bölge dışında bir binaya taşınacaklarını kaydetti. Bağdat'ta ABD Büyükelçiliği ve hükümet binalarının bulunduğu, ABD'nin kontrolünde bulunan sıkı koruma altındaki Yeşil Bölge, 275 üyeli meclise de ev sahipliği yapıyor. Irak Parlamentosunun taşınma planlarının, ABD destekli Irak hükümetinin son dönemde güvenlik alanında kazanımlar elde edildiği yolunda kamuoyunun güvenini artırma çabalarıyla bağımsızlık vurguları yaptığı döneme denk gelmesine dikkat çekiliyor. (AA)(AP) Irak ordusunun ABD askerleriyle birlikte operasyon yapmak amacıyla birlik sevk ettiği Amara'da, önemli miktarda silah ele geçirildiği bildirildi. Irak emniyetinden yetkililer, ülkenin güneyindeki Amara'da bulunan silahların Şii milislere ait olduğunu belirterek, istihbaratı sivillerden aldıklarını kaydettiler. Yetkililer, Amara'nın merkezindeki bir mezarlıkta bulunan silahlardan kimilerinin mezarlığa bırakıldıklarını, kimilerinin de toprağa gömülü durumda bulunduğunu söylediler. (AA)(AFP) Bağdat'ın Şii mahallesindeki bombalı saldırıda 63 kişinin öldüğü, 75 kişinin de yaralandığı bildirildi. Hürriyet mahallesinde, kalabalık bir çarşıda bomba yüklü araçla düzenlenen saldırının sorumluluğunu üstlenen olmadı, ancak bunun El 2
Kaide'nin izlerini taşıdığı belirtiliyor. Bunun, Bağdat'ta son aylardaki en kanlı saldırı olduğu kaydedildi. Saldırıya tanık olan bir satıcı, infilak eden aracın, altında dükkanlar üstünde ise dairelerin bulunduğu 2 katlı bir binanın yakınına park etmiş olduğunu anlattı. Görgü tanığı, patlamada kimi binaların yandığını söyledi. (AA)(AP)(REUTERS) ABD ordusu, Irak'ın kuzeyindeki Musul kentinde düzenledikleri operasyonda 4 El Kaide militanının öldürüldüğünü açıklarken, Irak polisi, öldürülenlerin militan değil bir aile olduğunu bildirdi. ABD ordusu yaptığı açıklamada, operasyonda biri silahlı 4 "teröristin" öldürüldüğünü ve 10 şüphelinin yakalandığını, öldürülenlerin aile olmadığını belirtti. Irak emniyetinden adının açıklanmasını istemeyen bir yetkili ise edindikleri bilgiye göre, bu kişilerin militan değil bir babayla 3 oğlu olduğunu söyledi. (AA)(REUTERS) Ortadoğu Almanya Dışişleri Bakanı Frank-Walter Steinmeier, Ortadoğu'da iki devletli çözümü desteklediğini söyledi. Steinmeier, Berlin'deki Axel-Springer yayınevi binasında düzenlenen "9. Avrupa-İsrail Diyaloğu" adlı toplantıda yaptığı konuşmada, Ortadoğu'da iki devletli çözümden başka bir seçenek bulunmadığını belirtti. Almanya Dışişleri Bakanı, bu çözümün belki de İsrail devletinin demokratik temeli, kültürel ve dini kimliği açısından gelenekleri ve karakterinin korunabilmesi için ''tek anahtar'' olduğunu ifade etti. Bu yönde bir çözüm bulunabilmesi için zamanın gittikçe azaldığını belirten Steinmeier, önemli olanın, görüşmelerde bugüne kadar sağlanan uzlaşmanın, muhataplardan bağımsız olarak korunabilmesi olduğunu kaydetti. (AA) Gazze Şeridi'ndeki Hamas'a bu ay başında diyalog çağrısından bulunan Filistin Yönetimi Devlet Başkanı Mahmud Abbas'ın gönderdiği heyet Gazze'ye ulaştı. Gazze'ye giden heyetin başkanı olan Abbas'ın danışmanlarından Hikmed Zeid, Abbas'ı temsilen Gazze'ye giden heyetin, iki grup arasındaki diyalog görüşmelerinin başlatılması için El Fetihli milletvekilleri ve örgütlerle görüşmeler yapacağını belirtti ve Başkan Abbas'ın da Gazze'ye pek yakında gitmek istediğini söyledi. Zeid, Abbas'ın, Hamas'la diyalog konusundaki önerisinde ciddi olduğunu ve bu konudaki iyi niyetinin bir göstergesi olarak Gazze'ye heyet gönderdiğini de ifade etti. Gazze Şeridi'nde Hamas'ın geçen yıl haziran ayında yönetimi ele geçirmesinden sonra, Batı Şeria'dan ilk kez bir heyet Gazze'ye gitmiş oluyor. 3 kişilik heyetin Başkanı Zeid, bu temasları sırasında Hamas'lı yetkililerle görüşmeyeceklerini, ancak Hamas'la diyalog için El Fetihli yetkililerle müzakerelerde bulunacaklarını vurguladı. (AA) İsrail Başbakanı Ehud Olmert ve Savunma Bakanı Ehud Barak'ın, Gazze Şeridi'nde Hamas ile ateşkes için onay verdikleri bildirildi. İsrail radyosunun haberine göre, iki yetkili bu kararı Savunma Bakanlığı Siyasi Danışmanı General Amos Gilad'in Kahire'den dönüşünden sonra dün gece geç saatlerde aldı. Gilad bu sabah radyoya yaptığı açıklamada, "Bu Mısır'la tam bir ateşkes konusunda anlaşma meselesi, eğer Gazze Şeridi'nden yine ateş açılırsa bunu yapan kim olursa olsun, uzlaşmanın ihlali anlamına gelir" derken, Olmert'in sözcüsü Mark Regev bu konuda yorum yapmadı. İsrail Savunma Bakanlığı'ndan bir yetkili de Mısır arabuluculuğunda varılan ateşkesin yarın 3
yürürlüğe gireceğini söyledi. Adının açıklanmasını istemeyen yetkili, ateşkesin yarın TSİ 06.00'da yürürlüğe gireceğini belirtti. Yetkili, İsrail'in, çatışmalar durduğu takdirde Gazze Şeridi'ne uygulanan ablukanın hafifletilmesini kabul edeceğini kaydetti. İsrail ile Hamas arasındaki görüşmelere arabuluculuk yapan Mısır da, taraflar arasında ateşkesin Perşembe günü başlayacağını doğruladı. Fransa Dışişleri Bakanı Bernard Kouchner, Akdeniz için Birlik zirvesi dolayısıyla Suriye Devlet Başkanı Beşşar Esad'ın 13 Temmuz'da başkent Paris'te olacağını ve İsraillilerle aynı masada oturacağını söyledi. Aralarında Esad'ın da bulunduğu 50 kadar devlet ve hükümet başkanı, 13 Temmuz'daki toplantıdan sonra, 14 Temmuz'daki Fransız milli günü kutlamalarına da davet edilmişti. Suriye henüz Esad'ın katılacağını resmen doğrulamadı. İsrail Başbakanı Ehud Olmert'in katılacağından söz edilirken, henüz Cumhurbaşkanı Şimon Peres'in katılıp katılmayacağı da bilinmiyor. (AA)(AFP) BM Güvenlik Konseyinin 5 daimi üyesi ve Almanya'nın uranyum zenginleştirme faaliyetlerini askıya alması için teşvik paketi sunduğu İran, nükleer programda ''kırmızı çizgi'' olarak gördüğü uranyum zenginleştirme faaliyetlerinden vazgeçmeyeceğini açıkladı. Dışişleri Bakan Vekili Alirıza Şeyattar, başkent Tahran'da devam eden Uluslararası Basra Körfezi sempozyumundan sonra, gazetecilerin AB Yüksek Temsilcisi Javier Solana'nın İran'dan uranyum zenginleştirmeyi durdurmasını istediğini hatırlatması üzerine, ''Biz defalarca uranyum zenginleştirmenin İran'ın kırmızı çizgisi olduğunu söyledik. Bizim bu teknolojiden yararlanmamız gerekiyor'', dedi. Uranyum zenginleştirme faaliyetlerini askıya almalarının söz konusu olmadığını belirten Şeyhattar, 5 artı 1 ülkelerinin öneri paketini tam olarak incelemediklerini, uzmanların paket üzerindeki incelemelerinin sürdüğünü ve pakete en kısa zamanda yanıt vereceklerini kaydetti. (AA) Uluslararası Atom Enerjisi Kurumu (UAEK) Başkanı Muhammed El Baradey, Suriye'nin, büyük ölçekli nükleer tesis işletmek için ne kapasitesi ne de yakıtının bulunduğunu söyledi. Muhammed El Baradey, El Arabiye Televizyonu'na yaptığı açıklamada, ''Suriye'nin, büyük ölçekli nükleer program yürütmesine izin verecek insan kaynakları bulunduğuna dair kanıtımız yok. Suriye'nin, nükleer yakıta sahip olduğunu da görmedik'', dedi. (AA)(REUTERS) Kafkasya ve Orta Asya İspanya nın başkenti Madrid de düzenlenen küresel terörizmle mücadele küresel inisiyatif toplantısına ABD Başkanı George W. Bush ile ortak bir mesaj gönderen Rusya Başkanı Dimitri Medvedev, dünya güvenliği için ortaya konan gayrete teşekkür etti. Ortak açıklamada, nükleer terörizme vurgu yapılırken, zirveye katılan ülke sayısının da nükleer terörizmin ne kadar büyük bir tehdit olduğunu gösterdiği belirtildi. Toplantının dünya barışı için önemli bir adım olduğunun belirtildiği açıklamada, ABD ve Rusya nın, tarafların ortaya koyduğu prensipleri desteklediği kaydedildi. (CHA) Gürcistan, 14 Rus barış gücü askerini gözaltına aldı. Gürcistan İçişleri Bakanlığı ndan Şota Utiaşvili, Abhazya sınırında durdurulan Rus barış gücü 4
askerlerini taşıyan araçta, önceden bildirilmemiş 20 adet tanksavar füzesi bulunduğunu açıkladı. Utiaşvili, yaptığı açıklamada askerlerin gözaltına alındığını ve füzelere el konulduğunu belirtirken, Rusya nın silah taşıma planlarıyla ilgili kendilerine bilgi vermesi gerektiğini hatırlattı. Rusya nın ise olayı anlaşmaların ihlali olarak gördüğü kaydedildi. (AA) Rusya Devlet Başkanı Dimitri Medvedev, ABD eski Dışişleri Bakanlarından Henry Kissinger ile Kremlin de görüştü. Görüşmeyle ilgili basına bilgi verilmezken NATO genişlemesi, Polonya ve Çek Cumhuriyeti ne yerleştirilmesi düşünülen füze savunma sistemleri, Kosova sorunu, Abhazya daki son gelişmelerin görüşülmüş olabileceği düşünülüyor. Görüşmelerin basına açık bölümünde ise Kissinger, Medvedev e başarı dilerken Medvedev de ABD ile ilişkileri geliştirmek istediklerini ve ABD nin önde gelen siyaset belirleyici kişilerinden biriyle görüşmekten duyduğu memnuniyeti belirtti. (KOMMERSANT) (CHA) Ukrayna nın Kharkov kentini ziyaret eden NATO delegasyonu protestolarla karşılaştı. Jaap de Hoop Scheffer başkanlığında temaslarda bulunan delegasyon 300 kadar sol eğilimli protestocunun tepkisiyle karşılaştı. Ukrayna nın NATO üyeliğini destekleyen daha az sayıdaki gösterici ise polis kordonuyla ayrıldı. (RIA NOVOSTİ) Rusya, Türkmenistan ve Kazakistan arasında Hazar da kurulacak doğal gaz boru hattıyla ilgili prensipler kararlaştırılıyor. Turkmengas, KazMunaiGaz ve Gazprom arasındaki görüşmelerde doğal gaz boru hattının yapımı ve var olan devletlerarası hatların yenilenmesi kararlaştırıldı. Görüşmelerde Hazar daki doğal gaz boru hattı ve Orta Asya enerji ticaretinin geliştirilmesiyle ilgili iki bildiri imzalandı. Orta Asya yla ilgili bildiriye Özbekistan da katıldı. 2007 de hükümetlerarası bir anlaşmayı takip eden fizibilite çalışmasıyla ortaya çıkan proje aynı zamanda var olan hattın yeniden yapımını ve ek bir hat yapımını kapsıyor. (ITAR-TASS) Avrupa Birliği Türkiye, AB ile 3 Ekim 2005 tarihinde başlayan müzakere sürecinde dün düzenlenen 5'inci Hükümetler Arası Konferans'la Şirketler Hukuku ve Fikri Mülkiyet Hukuku fasıllarında üyelik görüşmelerini başlattı. Türkiye böylece müzakerelere konu 33 fasıldan 8'ini açmış oldu. Fasılların açılışında Türkiye'yi temsil eden Dışişleri Bakanı ve Başmüzakereci Ali Babacan, hükümetlerarası konferansın ardından düzenlenen ortak basın toplantısında, Türkiye'nin şu anda 5-6 faslı açmaya hazır olduğunu söyledi. Türkiye'nin üyelik müzakerelerinin ilgili fasıllarda teknik hazırlıklara bakılarak sürdürülmesini beklediğini anlatan Babacan, ''Maalesef süreç içinde bunun böyle olmadığını gördük'', dedi. Açılan 2 fasıl kapsamındaki reformların Türkiye'de yatırım ikliminin iyileştirilmesine büyük katkı sağlayacağını ifade eden Babacan, ''Türkiye'nin kendi çıkarına olan reformları AB ile fasıllar açılsın açılmasın hayata geçirmeyi sürdüreceğini'' kaydetti. Babacan, ''Bugün ilk kez açılış kriteri olan fasıllar, bunların yerine getirilmesiyle açılmış oldu'' diyerek, Türkiye'nin bundan sonra açılış kriteri gerektiren diğer fasıllarda teknik hazırlıklarını sürdüreceğini dile getirdi. AB Komisyonu'nun tarama sonu raporlarında açılış 5
kriteri öngörmediği 4 faslın üye devletler tarafından tartışılmaya devam ettiğine dikkat çeken Babacan, yine açılış kriteri öngörülmeyen ve üye devletlerin bu duruma onay vererek Türkiye'den tutum belgesi talep ettikleri eğitim ve kültürle ekonomik ve parasal politika fasıllarının ''birkaç ülkenin siyasi engeline'' takıldığına işaret etti. Dışişleri Bakanı ve Başmüzakereci Ali Babacan, Türkiye'nin söz konusu 5-6 faslı ''şu anda açmaya hazır olduğunu'' vurguladı. Fasılların açılışında Genişleme Genel Müdürü Michael Leigh ile birlikte AB tarafını temsil eden Dönem Başkanı Slovenya Dışişleri Bakanı Dimitrij Rupel, ''Bize kalsa 10 fasıl açmayı isterdik'', dedi. (AA) Fransa Cumhurbaşkanı Nicolas Sarkozy, ülkesinin gelecekte NATO'nun komuta kademesine katılacağını bir kez daha teyit etti. Fransa'nın savunma politikaları ile ilgili açıklamalarda bulunan Sarkozy, ''Fransa'nın NATO'nun komuta kademesine katılmaması için hiçbir neden yok'', dedi. Sarkozy, bununla birlikte, Fransa'nın yurt dışındaki barış operasyonları için asker gönderip göndermeme ve nükleer caydırıcılık konusunda kararlarını özgür biçimde vermesinden yana olduğunu söyledi. Fransa, NATO askeri komuta kademesinden 1966 yılında ayrılmıştı. Siyasi gözlemciler, gelecek yıl düzenlenecek NATO zirvesinde Fransa'nın komuta kademesine katılmasına kesin gözüyle bakıyor. (AA) Kıbrıs Birleşmiş Milletler (BM) Genel Sekreteri'nin Siyasi İşlerden Sorumlu Yardımcısı Lynn Pascoe, Kıbrıs'ta liderleri, sorunu çözüp birleşik Kıbrıs'ı oluşturmada kararlı gördüğünü söyledi. Pascoe, KKTC Cumhurbaşkanı Mehmet Ali Talat'ın temsilcisi Özdil Nami ile Rum Yönetimi lideri Dimitris Hristofyas'ın temsilcisi Yorgo Yakovu'nun yarın görüşerek, liderlerin gelecek hafta için görüşme tarihini belirleyeceklerini açıkladı. KKTC ve Kıbrıs Rum Kesiminde dün temaslarda bulunan Pascoe, Adadan ayrılmadan önce bu sabah Lefkoşa ara bölgedeki Ledra Palace Otel'de basın toplantısı düzenledi. Pascoe, sürecin olumlu, gelişmelerin iyi gittiğini, olumsuzluklar olabileceğini, sürecin olumlu yönlerini görmek gerektiğini söyledi. Kıbrıs sorununda gelinen mevcut süreç için olabildiğince olumlu düşündüklerini ifade eden Pascoe, süreçte inişler çıkışlar olabileceğini, genel olarak bakıldığında sürecin "olumlu" olduğunu kaydetti. (AA) Diğer Haberler Afganistan'ın güneyinde, uluslararası koalisyonun desteğini alan Afgan kuvvetleriyle Taliban üyeleri arasında çıkan çatışmalar ve yakın zamanda düzenleneceği tahmin edilen geniş kapsamlı operasyon, onlarca ailenin evlerini terk etmesine neden oldu. Yetkililer ve görgü tanıkları, ağır silahlara sahip 600 kadar Taliban direnişçisinin önceki gün, Argandab bölgesindeki birkaç köyü ele geçirdiğini, birkaç köprüyü havaya uçurduğunu ve her yere mayın döşediğini söylediler. Aynı zamanda Devlet Başkanı Hamid Karzai'nin kardeşi olan Kandahar bölge konseyi başkanı Ahmed Veli Karzai, Argandab ve civarında 600 kadar Taliban direnişçisinin konuşlandığını belirtti. NATO kuvvetlerinin, halka bölgeden uzaklaşmaları çağrısında bulunduğu ifade 6
edilirken, Afganistan Savunma Bakanlığı, yüzlerce askerin uçaklarla Kabil'den Kandahar'a nakledileceğini açıkladı. Bölge yetkililerinden Hacı Ağa Lalay, şu ana kadar yaklaşık 300 ailenin bölgeyi terk ettiğini belirtti. Görgü tanıkları, Afgan askerlerinin, Kandahar kentinin birçok kesiminde mevzilendiğini söylediler. (AA)(REUTERS) NATO önderliğindeki Uluslararası Destek ve Güvenlik Gücü (ISAF) ile Afgan birliklerinin, Afganistan'ın güneyindeki Kandahar'da Taliban militanlarına karşı operasyon başlattığı bildirildi. ISAF sözcüsü Mark Laity yaptığı açıklamada, Afgan ve Kanada askerlerinin, Kandahar kentinin dışındaki Argandab bölgesinde faaliyete geçtiğini kaydetti. Sözcü, şu ana kadar askerlerle Taliban militanları arasında ufak çaplı çatışmalar olduğunu belirtti. Afganistan Savunma Bakanlığı sözcüsü General Muhammed Zahir Azimi de Afgan ordusunun, operasyon için yeterli sayıda askerinin olduğunu bildirdi. (AA)(AP) Dünya Basını Irak ve Amerika Birleşik Devletleri, bir süredir ikili bir güvenlik anlaşmasının pazarlıklarını yürütüyor. Washington yönetiminin niyeti, Irak'ta yabancı askeri varlığına izin veren ve her yıl yenilenen Birleşmiş Milletler kararının bu yıl sonunda süresinin dolmasının ardından operasyonlarını, imzalamayı planladıkları anlaşma doğrultusunda yürütmek. Ancak Guardian gazetesine göre, Bağdat yönetimi, bu operasyonları veto edebilme hakkına sahip olmak istiyor. ''Güçlerin statüsü olarak adlandırılan anlaşma Irak'ta kuşku ve muhalefetle karşılanıyor. Muhaliflerin başında Şii din adamı Mukteda El- Sadr'ın lider olduğu Mehdi Ordusu var. Mehdi Ordusu, işgalin sona erdirilmesi için her hafta protesto gösterileri düzenliyor. Diğer partiler ise, kesin bir görüş belirleyebilmiş değil.'' ''Temel konuların başında, ülkedeki yaklaşık 50 Amerikan üssünün kalıcı olup olmayacağı ve bu üslerin kontrolünün kimde olacağı var. Bir diğer konu da, Amerika Birleşik Devletleri bu üsleri, Irak içinde ve dışındaki operasyonlarında serbestçe kullanabilecek mi sorusunda düğümleniyor. ''Irak hükümeti, Amerikalıların işledikleri suçların Irak mahkemelerinde yargılanmasını istiyor. Amerikan tarafı ise, özel güvenlik şirketleri için Irak yargısı seçeneğini kabul ediyor, ama askerleri için bu seçeneğe karşı.'' Guardian'a konuşan Irak Petrol Bakanı Hüseyin El Şehristani, sorunun bir egemenlik meselesi olduğunu, Bağdat yönetiminin, Amerikan operasyonları üzerinde veto hakkına sahip olmakta ısrar ettiğini söylüyor. Washington Times gazetesi, Ortadoğu ve Asya'daki ülkelerin geçen aylar içinde ekonomik ve stratejik nedenlerden dolayı kendi nükleer programlarını uygulamaya koymayı planladıklarını açıkladığını hatırlatıyor. Londra'da kurulu Stratejik Çalışmalar Enstitüsü'nün bir çalışmasında da, Ortadoğu'daki hemen hemen her ülkenin Irak'ı kurtarmak adına nükleer güçle ilgilendiğini dile getirdiği ve aynı zamanda bu ilgide İran'ın nükleer bomba sahibi olmasının ortaya çıkardığı korkunun da etkisi olduğu belirtiliyor. USA Today gazetesinde, Irak'taki yabancı yatırımlara ilişkin bir haber yer alıyor. Güvenlik ortamının iyileşmesinin yatırım ortamını da etkilediği, Avrupa ve de Asya'da kurulu şirketlerin Irak'taki Amerikalı rakiplerinin önüne geçmeye 7
başladığı bildiriliyor. Irak ekonomisini yeniden yapılandırmada Amerika Birleşik Devletleri çabalarına öncülük eden Pentagon yetkilisi Paul Brinkley, "Durum değişmeye başladı; şu anda iş yapanlar Amerikalılar değil, bu ironik bir durum", şeklinde konuşuyor. Amerikalı yatırımcılar da dâhil olmak üzere yabancı şirketlerin, bu yıl 500 milyar dolarlık iş hacmi olduğu kaydediliyor. Brinkley, yabancı yatırımların bu yıl sonu itibarıyla en az bir trilyon dolar seviyesine ulaşacağını beklediğini de ifade ediyor. Gazete, Çin'in Irak pazarına, hükümete ekipmanlar ve tüketiciye de elektronik ürünler satarak tüm gücüyle akın ettiğini vurguluyor. Irak Dışişleri Bakanı Hoşyar Zebari'nin, büyük ölçekli Amerikan firmalarının Irak pazarına girmek için ülkenin daha güvenlikli bir ortama kavuşmasını beklediğini de belirttiği kaydediliyor. Zebari, USA Today'e, Irak'ta Türk ve Rus şirketlerinin etkin olduğunu vurgularken, "Onlar risk alıyor. Sıkıntı olmadan kazanç olmuyor" şeklinde görüşünü açıklıyor. Haberde, Irak işgalinde yer almayan Fransa, Rusya ve Türkiye gibi ülkelerin Irak pazarında etkinlik gösterdiğinin altı çiziliyor. Küresel Ticaret Bilgi Merkezi'nin verilerine göre ise, Çin, Amerika Birleşik Devletleri ve Türkiye'nin ardından Irak'ta en büyük üçüncü ticaret yapan ülkesi. 8